Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 39, 27 September 1912 — HE MOOLELO NO GEREKIA Ka U'i Hoomahie a na Ipo A I OLE KA WAHINE I HAULEHIA ILOKO O KE KUHIHEWA I OPEA WALEIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO GEREKIA Ka U'i Hoomahie a na Ipo A I OLE KA WAHINE I HAULEHIA ILOKO O KE KUHIHEWA I OPEA WALEIA.

Houu koke mai la oia i ka lima o <;.;rckia me kona mau maka e laualama ana me ka hauoii »ia i he .kt iho ai i kana kamamo ana; no Gerekia hoi. me ka naau i hoopiha 1 >;i-.a » ka hauoli, haawi mai la i kona lima iloko o ka lima o Nt ics .na. a mii ke.a !a aku 1 awaiauluia ai ke aloha kuio Uoko pakahi o keia mau kaikamahine a elua, me ka pili paa o ke aloha o kekahi i kekahi. a na ka make »ale no i hookauwak i ka !aua pili aloha ana. MOKU.N'A VI. "E LILO AXA OE I WAHINE WAIWAI ME KA HANOHANO PLV "E Miss Nelesona, ke ike aku nei au he manao maikai loa kou i hoakaka mai nei, a he hana maikai ole na'u ma kou aoao ka hoole ana aku ia manao maikai, nolaila ea, ke haawi aku net au i ko u ae ia hana me ko'u mahalo nui loa i kou ldkomaikai, a na u hoi ia e hoolnla aku i ka'u mea e hana aku ai no ka hooko ana aku i ka hana au i hoakaka mai nei," wahi a Gerckia o ka pane ana aku me na waimaka e haloiloi mai ana ma kona mau lihilihi. Akahi no o Gerekia a ike iho ua loaa kona hoaloha maikai loa e kokua mai iaia ma ka huli ana aku i hana nana e pono ai kona ola ana ma kela aina malihini, a no ka hooni ia ana o kona puuwai me ke aloha kuio i haloiloi-mai ai na waimaka ma kona mau maka. "Ke mahalo loa aku la au i kou ae ana mai la i keia manao, no laila ea, aole au he 'kaikamahine hoohala wale i ka manawa me a hana ole, e noi aku ana au ia oe e hele koke kaua i ko hale a lawe ae i ko pila hapa, ko wahi pahulole ame kekahi mau mea lnlii e ae au a hoihoi ae i kuu hale, a malaila oe e noho mau loa ai me a u ma keia mua aku, mamua o kou hoomaka ana aku e hana 1 ka hana au i hoolala aku nei nau e hana aku ai ma nei mua aku. I ko Gerekia noonoo iho i keia manawa ua Ulo na olelo hoolana manao ame na olelo oluolu a kona h6aloha o ia mau minuke iho la, i mea hooikaika hou ae i kona mau manaolana i poho mamua aku, a ua hookomo houia mai he mau manao hauoli me ke ola hou īloko ona. I kana nana aku i na ao olino o ka pomaikai e maaloalo mau ae ana mamua o kona mau maka ame kona noonoo he mau mea hoolana loa mai ia i kona noonoo kaumaha, a e kaawale aku ana ka hune ame ka nele; o kela manao pilihua i loaa iaia mamua iho me he mea la me he ao hakumakuma i puhiia aku e ka makani a nalo wale, he manaolana i aneane no e Hke loa aku me ka manaolana i !caa iaia i kela 'kakahiaka mamua o kona haalele ana aku i kona hale e loaa ana kana hana iloko o ka halekuai ma ke ano lie kupakako. Lamalama ae la kona helehelena me ka hauoli, o na manao ohohia i nalowale mai iaia aku i na hora mamua aku, me he mea la ua hoi hou mai la a akoakoa iloko o kona noonoo; ula mai la kona mau papalina a hui iho no hoi me kona wahine u'i aohe i kana mai a ka nohea ke ike aku, a iaia i haalele like iho ai me kona hoaloha i ka Haleaina Holani, me he mea la he kaikamahine oia i loohia ole i kekahi mau manao kaumaha ka mama o na kaina wawae, ka hoihoi 0 na maka, me ka hoihoi o na kukaiolelo ana. Ia laua o ka haalele ana iho i ka haleaina, o ka Miss Nelesona hana mua loa oia no kona hele ana aku i ka hale o ka poe na lakou e halihali na ukana mai ke'kahi wahi a i kekahi no ke kauoha ana aku i kekahi kaa no ke kii ana ae i na wahi ukana o Gerekia, a i ka waiho ana aku o kana kauoha i ka poe na lakou ia hana, ine ke kuhikuhi pu ana aku i kahi o ka hale ame ka helu o ke alanui kahi o ka hale 1 ku ai. oili hou mai la iwaho a loaa o Gerekia a u kau aku la malmia o ke kaa uwila i hikiwawe aku laua i ka hale mamua o ka hoea ana aku o ke kanaka me ke kaa lawe ukana. Aohe no hoi laua i upu iho, hoea aku ana ke kanaka nie ke kaa ukana, a mamua o ka halihaliia ana ae o ko Gerekia mau wahi ukai?a noluna o ke kaa, hooponopono mua aku la o Miss Nelesona me ka haku wahine o ka hale a Gerekia o ka noho ana, no ka- hoomao yopo ana aku i ka uku o ka hale, a ia pau ana kauoha ae la i ke kamka kalaiwa kaa e hapai aku i ko Gerekia mau wahi ukana iluna o ke kaa, a ia pau ana, o ko laua kau like aku la no ia a na ke kal*>iwa ka hana a hiki i ka hoea ana aku i ka hale o Miss Nelesona. Holo aku la lakou a hiki i ke alanui Helu Kanaono-kumamaono, a lele nui iho la malaila a helewawae aku la elua kuea me ke alakai ana o Miss Nelesona mamua ahiki i ka hoea nui ana aku i kekahi hale nui me ke alapii pohaku mabala, a i ke kau pono ana aku o Miss Nelesona iluna o ka lanai o ka hale, huki iho la oia i ke kaula o ka bele e lewalewa ana ma ka paia. O kela hale a lakou i hoea aku la, o ko Miss Nelesona hale ponoi ia, e like me kana o ka olelo mua ana ae ia Gerekia oiai laua maloko oka I laleaina Holani; i ka Gerekia nana aku he keu aku a ka hale nani, he pohaku wale no na wahi a puni, a e hoopuniia ana « kekahi kahua palahalaha nui e ulupoia ana e na kumulaau huaai, a ma kela ame keia wahi ana e ike aku ana, he uliuli wale no i ka fi\au\v ua pokeia a pekepeke maikai me he moena weleweka la i hoohoholaia. Aohe i hoopauia ko Gerckia kahaha malaila; i ka wa i kani aku ai o ka be!e, he minuke paha ma ia hope iho, oili mai ana kekahi kauwa me ka helehelena hoihoi i ka ike ana mai i ko lakou hakula ike ana mai kunou mai la imua o Miss Nelesona a o ko na lede komb loa aku la no ia noloko o ka hale a ilaila i hoomahuahua loaia aku ai ko Gerekia kahaha, no ka mea, ia laua i komo le'a loa aku ai noloko o ka rumi hookipa, auwe no hoi ka hewa i ka wai o «a mea he nani. Aia maluna ae o na puka komo a pau e knuwelu iho ana na paku veleweka me na lihilihi; e kuku mai ana na noho pulu mai ke nui a ka liilii. ma kela ame keia kihi o ka rumi hookipa, e kuku mai ana ri. pahuume ame na ku kau kii, he nui na mea nani a Gerekia e ike aleu ana e hiki ole ai ke heluia ae ma keia wahi. Aia iloko o ko Gerekia naau ke hookani mau wale la no ia i ka nani o na mea hoonani o kela ame keia ano, a ke nalu wale iho fa no oia iloko ona, he hoaloha waiwai loa ka paha keia ona a laki maoli no ka loaa ana o kona kamaaina maikai e malumalu ai kona poo. Ma kekahi aoao ae o ka rumi hookipa ke hoomaopopo la o Gerekia he mau rumi moe «a. no ka mea ke ike akti la oia i ke kuku mai na moe, a oiai aohe ku iho o kona kamaaina, ke mau loa la no leona hele imua me ke kuha'u ole iho, ke ieha mau ae la nae ko Gerckia mau maka iloko o na rumi a pau a laua e maalo ae ana a ke ike aku la oia he ekolu mau rumi moe me na puka i kauia me na paku weleweka. Ua hanaia ka papahek me na laan like ole, he moena huluhulu weleweka wale no maloko o na rumi moe a paa a ma kekahi nrau w*ahi, e ike aku ana ota he mau huki he*. aioe leopa<St inalalo o n* pakankao.

ia laua i konio !oa aku ai a ma ka rumi mah->pe loa. haki hx; il':o 0 Mj<> N>k i ka bcle. a aeie no hoi 1 u iiv\ ku ana kekaa. '<suh2 v.ahinc. "E' Mareka." wabi aka hakuwahine ao ka ona h•>; • < kela hak -an:: : kahea aka !a au aoe ko'u makemik-; e :.ku e h»:><?ponopono ika rurni nioe nia Ka eheu iiik'na »«.>a oka naie, 1 ke;a manawa koke no. O keia lede au e ike ina: «a he a-.Kanc na'u. he aikaue puna na ke onaona, o Mi*> K;ni kona moa: e h hala iho ana oia i kekahi mau 'mahina maanei rne a'u. a noiaua, ma keia hope aku. e iike me kou hooiohe i ka u mau kauoha. pela no hoi >e e hoolohe ai i kana, no ka mea. oia a owau ua like maua. "E kii aku oe i kona niau wahi opeope a ho:hoi aku i ke.a rumi. a ina e ike aku ana oe ia Mrs. \Villiams. ea. oielo aku oe iaia e hele koke mai maanei ke pau kana hana, he makemake au e aku iaia i kekahi mea." Ke olu loa la o Gerekia, kahi kaikamahine aawana pae hewa i ke!a kauoha o kana aikane e hooponoponoia kekahi rumi kaawale nona e noho ai, a ke i wale iho Ja no oia iioko ona i kona haawina kuiia 110 ka loaa ana he makamaka maikai loa nona maloko o ke kulanakauhale nui o Nu loka. Ia pau ana aku la o ka Miss Xelesona kauoha, huli hou mai la | oia ihope a i mai la ia Gerekia: "Haawiia ae ko kuka me kena mau mea liilii au iaia nei a na ia nei ia e hoihoi aku iloko o kou rumL" Ia lilo ana aku la o na mea liilii i ke kaikamahine kauwa, leha ae !a o Marēta iluna e nana i ka malihini, a iaia i hele aku ai no ka hooko ana aku i kana hana o ke kauohaia ana aku la, namunamu iho Ia oia iioko ona: "U'i maoli ka hoi kela aikane a kuu haku. 110hea mai nei la kela wahine opio a ka u'i nui wale a u i ike ole ai i 1 kekahi kaikamahine u'i e like me ia ma Nu loka nei. j 1 ka hala ana aku o Mareta a paniia aku la ka puka mahope ona, ] huli mai la o Miss Nelesona ihope a hele ae la a ku ma ka aoao oj Gerekia oiai oia e ku ana ma ka puka aniani ia manawa a e nana j aku ana iwaho i ka malapua a i aku la: j "Auhea oe e ke a.a puna a ke onaona," wahi ana me ka hoihoi a mahamaha o ka olelo ana aku, me ke kau pu ana aku i kona mau lima a eiaa maiur.a o na -»oohiwi o Gerekia, a nana pono aku la i ka helehelena u kana m; 1 hini."' ua hiki mai Ia oe i ka hale, a no!aila, mai huo;>e,)e e hana oe me he mea la o kou home ponoi keia. a 110 ka mea. i ke a la ke lawe nei au ia oe i hoaloha pili paa ro'u a ra ka make wale nu e hookaawale ia kaua. "E hana oe i kou makeniake maloko o keia hale me he mea la o kou hale ; >onoi ke a: i na manawa kaawale a pau e loaa ana ia oe, makemake au e hele mau :nai oe e noho pu me a*u, 110 ka mea, e ike mai no hoi oe Ia owa;j heokahi wale iho la no ia iloko 0 keia hale OLahaha ntt: aole lehulehu i lehulehu i na kauwa, nolaila he makemake au ia oe 1 hoa kamailio no'u i hoohalaia ae ai kekahi mau hora loloa o ka po a e paleia aku ai na manao mehamelia o ka noho ana. "Mai keia la aku e kapa mau aku ana au i kou inoa o Miss Kini, a e hoike aku ana au pela i ka'u poe kauwa a imua o ka lehulehu a'u e hoolauna aku ai ia oe ma keia hope aku, a ia'u wale iho no e kaliea mau aku ana au i kou inoa o Gerekia,a no'u hoi ea, e kahea mau mai oe i ko'u inoa o Paula aole o Miss Nelesona, na ka lehulehu okoa aku ia e kahea mai ia inoa. Pehea la, he maikai anei keia mau hoololi a'u o ka hoakaka ana aku la i kou manao?" "O, lokomaikai maoli no oe ia'u —ke maopopo ole nei ia'u ke kumu o kou nana nui loa ana mai i ko'u pono,.ke ike ole nei au i na huaolelo kupono e panai aku ai no kou lokomaikai palena ole e hiki ai i?'u ke noonoo ae ; a eia nae—" "A eia nae, o kekahi mea a'u i hoolala aku nei no kou pono aole ia i kulike me kou makemake, oia anei? E ha'i mai oe me ka maopopo," wahi a Paula o ka ui ana ae me ka nana pono ana mai i na p aka o kana aikane me ka iini nui e loaa aku ana iaia he pane kupono loa. "Aole ia; o ka'u i noonoo iho la he waiwai ole ko'u ola palua ana —e kaawale loa ana paha ko'u ano mua mai keia ano hou aku, pela ka'u hoomaopopo iho," wahi a Gerekia. "I ke aha hoi, no kou makemake ole anei e hoololiia kou inoa? Ua ahewa loa iho la anei kou lunaikehala i keia hoololiia ana ae la 0 kou inoa? Aole au e noi aku ana ia oe ma kekahi ano ina au i ike he wahi kupono 'kou e noho ai ma keia ao e hoopilikia oleia mai ai oe. "E ae mai oe i ko'll manao no kekahi manawa—no hookahi makahiki paha ka loihi—a iloko oia manawa a mamua mai paha, e hoo>l. oilo 1 inrl & < l- n .•«o.'.i . l-oromn weli maluna o kou mau makua, a pela hoi me ko kane i haalele loa mai ia oe e noho hookahi ma keia ao me ka loaa o na poino lehulehu ia oe mamuli o kana hana lapuwale o ka hoowalewale ana ia oe a hihia ma'uwale ana oe." "Ke ike mai la anei oe i ko'll manao la? Oia ke kumu nui o ko'u ! ana akti nei ia oe e hoololi i kou inoa i hiki ai ia kaua ke huli aku 1 kela kanaka ino hoomaewaewa ia oe," wahi a Miss Paula. Ia ike pono ana aku o Gerekia i ka manao o kana aikane, lele aku Ia oia e apo ma 'ka puhaka me ka honi hoomau ana aku ma ka papa•ma a hina iho la kona poo maluna 0 ka poohiwi o ke aikane a na ka waimaka no e hiolo. no au a *ke maopopo i kou manao o ke noi ana mai nei e . hoololna na īnoa o kaua, eia ka he makemake oe e huli kaua i ka mea nana i pepehi i ko u mau makua, ame kahi i noho ai o kuu kane i kumaKaia. O kou manaoio maoli no anei ia e like me ia au oka olelo ana mai Ja? [ "Ma -ko'u hoomaopopo o kuu mau loio wale no na kanaka i noonoo nui no kela hana oia ka huli ana i ka mea nana i pepehi i ko'u I mau makua, a pela hoi me ka huli ana aku i kahi a 'kuu kane e noho nei no ko laua makemake e okiia maua, eia ka ua komo pu aku no ia manao iloko ou, oiai nae ka lehulehu e manaoio loa mai ana ua pili no ia u ka hewa no kela make ana o ko'u mau makua." "E manao ana no ka oe a pehea, he nui ko'u makemake e hana 1 keia hana no kou pono, ina aole pela aole au e hoakaka aku ia oe 1 kekahi mea e pili ana ia hana. Ma na hana a pau e hiki ana ia'u ke hana no ke kokua ana aku i ka poe iloko o ka popilikia e haawi ana au 1 na kokua, nolaila, ina e noho mau loa iho ana oe me a u mai noho oe a hoopuiwaia ina au e hana aku ana i kekahi mau hana kamahao ma nei mua aku/ f wahi a Miss Paula me ka helehelena minoaka, me ka helehelena nae e ike aku ana o Gerekia he manaopaa kona e hooko aku 1 kana mau mea a pau o ke kamailio ana mai la. "E Miss Nelesona, ma ka'u nana aku ia oe aole au i ike i kekahi kaikamahine puuwai hamama me ka haawi ana i na kokua i ka poe popiiikia e like me oe mamua aku nei, o oe ka mua loa a'u e ike nei," wahi a Gerekia, me ka mahalo kuio. "O, ina no hot e hiki ana ia'u ke hoike akw ia oe i kekahi mea huna ina no hoi e hiki ana e loaa ia'u ka hilinai ana maluna ou e hunakele ioa ana oe i ka'u mea huna, aka mamuii o ka olelo paa a'u j i hoohiki aku ai. aole au e hoike w*ale ae ia mea huna i kekahi mea, I e pono no au e uumi nialie ia mea huna iloko o u a malia o hoea mai j i ka wa pono, alaila noike aku paha au ia oe. T> "O kau mea huna e hoike mai ai »a*u e nalo ana ia mea iloko o f u aole o'u makemake e kaula'i wale ae i kau mea huna malia he mea huna ia e poino ai oe, aka, aole au e koikoi wale aku ana ia mea ina I he manao no kou e huna malie iloko ou e hoolilo aku ai i kou lunaikehala i mea hoehaeha loa ia. ; "Hookahi nae a'u mea e hoike aku ia oe, mai poina iki oe no ko'u makaukau mau e kokua aku ia oe i keia manawa, a i na manawa paha a pau ma keia mua aku, no ka hoopololei ana ae, a i ole ka hoopakele ana ae ia oe mailoko mai o na pilikia a pau e ala mai ana ma keia mua aku, he mau pilikia ia e hoopoinoia al kou ola, ina he hana fnki keka&i iafu e Bsiia aku ai no kou pono. I (Aole i- p*u;)