Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 46, 15 November 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA XX. MamuU o kekahi ike i loaa iaia, ua kaomi aku la oia i kekahi pihi aiawaho aku o ka paia pohaku, a ia wa i hamama ac ai he wahi jmka uuku, a o ka mea nana i hoopaha'oha'o aku ia Nikola, o ia no kona ike ana aku ia Kolusa e u kamailio pu ana mc kona makuaVane. Aole nae he kiu o ke aupuni i hoopau manawa wale ma ka hoolehe ana aku i na olelo e kamailioia ana e lana, aka aa pani hou ae ae la oia i kela wahi puka uuku ā paa, me ka namunamu ana iho: "Aohe no o'u nana i ke ano o na mea a kela mau kanaka e kamailio la, ua hiki loa ia'u ke koho aku, aole no a laua mau mea e ae e kukakuka la, no ka Ledc Isidora wale no ia. E noho malie nae oe e Kolusa pela, na ke kakahiaka e hoike mai i ke ano o ka'u hana inaluna ou, a no keia po nae. he makemake ko'u e hoopau i ka'u mau hana me kou makuakane." Me ka hoohakalia hou ole iho, ua kamoe pololei aku la ka hele ana a Nikola no ke keena o ka Haku Trivisano, a oiai ua maopopo iaia kekahī wahi huna e hiki ai ke Weheia kela keena, ua kaomi aku la oia ma kekahi paia, o ka hamama ae la no ia o ka puka. a poholo ana keia iloko. W'ehe koke ae la oia i kana mau ki mailoko ae o kona pakele, a pela no hoi me kana wahi ipukukui, o kona hoomaka aku la no ia e huli i kahi huna i hanaia maloko o kekahi pahu ume nui e ku mai ana imua o kona a!o, kahi ana i manao ai, aia maloko olaila kahi i waihoia ai o kekahi mau pepa waiwai nui. Elike me ia a Modeti o ka hooiaio ana aku imua o Nikola, no ka hiki i kela mau ki, ke wehe i na wahi huna pohihihi oloko o kela hale, pela iho la i hoomaalahiia mai ai ka N T ikola hana, no ka mea iloko o ka ume mua ana o. ka wehe ana mai, i loaa aku ai iaia he mau pu-a pepa, a noke iho la i ka nana, a oiai aole he mau waiwai ano nui maloko o ua mau pepa nei, ua hookomo hou aku la no oia ma kahi o ka loaa ana, a wehe aku ana i ka lua o ka ume, a mahope o kona nana ana i kekahi mau pepa lehulehu, ua pahola ae la ka minoaka ma kona maa papalina, alaila lawe pakahi mai la i na pepa apau ana i makemake ai, a hookomo iloko o kona poli, a noke aku ana i ka huli iloko o na ume e ae, ine kona makaala loa ana nae, o loheia mai ka nakeke o kana hana kolohe. 0 ka noke nae ia o Nikola i ka huli a hoea i ka ume malalo loa, alaila lalau aku la oia i kekahi pu-a pepa kahiko, me ka hooho ana ae i keia mau olelo: "Aha! eia ko make e Trivisano maloko o keia wahi kahi i waiho a!, ina paha i minamina oe i kou ola iho, a i makoe i kou kulana, ina oloko o ke ahi, kahi kupono loa o keia mau pepa e waiho ai, e hoea mai ana nae ko wa e ike ai, i kou hopena. a na kau mau hana kolohe, kau mau hana ekaeka o ke ano haahaa loa, e hoaia mai i na hana o ka wa i hala, a kau mai i na ahewa ana maluna ou, e loaa ole ai he hookahi mea maloko nei o Veniki he manao aloha no kekahi kanaka nana i kumakaia i kona hoa kanaka.' 1 ka holopono ana o na mea apau, ua oili hou mai la o Nikola iwaho, me ke pani ana i na ume apau, a pela hoi me ka puka o kela rumi, alaila o kona hoi hou mai la no ia no ke keena o Kolusa. Ma kela wahi mua no ana o ke kiei ana aku iloko a ike ai i ka makua nie ke keiki e kamailio pu ana, malaila no oia i nana hou ..ku ai. a o Kolusa hookahi wale no ke noho ana, eia nae e holo-ke ana ua kanaka opio nei i o a ia nei, a i ka manawa o ka huli ana mai o kona kua ia Nikola, o ka manawa no ia o ke kiu o ke aupuni, o ke pale ino ana ae i ka puka, a ku ana oia he alo a he alo imua o Kolusa me ka hiki ole e loaa he manawa i ke kanaka opio e hooniakaukau ai iaia iho no ke kupale ana mai no kona pono. "Ke hookahaha loa mai nei oe ia'u, no kou kipa ana mai la iloko 0 keia manawa o ka po, a pela hoi me kou komo ana mai me ka loaa mua ole aku o ka aeia mai ia'u aku.' 'He, mea hookahaha io no ia, aka i lohe nae oe ea, i hoounaia inai nei au no ka huli ana i kahi o ka Lede Isidora e hoopaaia nei, a na kekahi mea i loaa ka mana e kau i ke pihi hoku o ka aha kuka 1 hoouna mai nei ia'u." "Heaha auanei ka pili o ka Lede Isidora ia u, i hoea loa mai nei oe maloko o ko'u keena nei?" "Malia paha o ka mea pololei no kena au e elelo mai nei, aka he makemake wale no ko'u e pane mai oe i na haina o ka u mau ninau e waiho aku ana ia oe." 44 A ina aole au i lihi launa aku i na mea e pili ana i kela kaikamahine heaha iho la Kau mea e hana mai i?" "Aole au i hele mai nei no ka ike ana ia oe. maluna o na mea au o ka maopopo ole ana, aka no na mea no ia au i hana kino a-i; a e hoomanao pu hoi oe, aole au i hele mai nei ma kekahi hana ano ole, aka ma kekahi hana ano nui no ia, e kamailio ole mai ai oe ia u ma na olelo kohu kamalii. "Ma kekahi manawa o keia po, ua lawe limanui maoliia mai ka Lede Isidora mai kona home mai malalo o kau kauoha, me ko ike no eia kela kaikamahine iloko o ke kaumaha no kona makuakane, a maluna o kou waapa ponoi» i hoihoiia mai ai oia no keia hale, a 0 ka'u e kauoha aku nei ia oe, e lawe pololei aku oe ia u imua ona, me ka hoohakalia hou ole iho!'* "Owai ka hoopunipuni nui nana i hoike aku ia oe i kena mea?" wahi a Kolusa, me ka hoopihaia me ka haalulu. ame ka hoonaukiuki 1 awili puia. 4, Nfe a'u no ka inoa o ka mea nana au i hoike mai i keia mau hana au. aka o ka'u wale no e koi aku nei ia oe. ina i makemake oe e hoopakele ia oe mai ko'u lawe ana aku ia oe imua o ka aha hookolokolo, alaila e lawe pololei aku ia'u imua o kela kaikamahine." U E aa anei oe e lawe aku ia'u imua o ka aha hookolokolo? Ke hoole aku nei au aole loa e hiki ia oe ke hookau mai i kou lima ma-1 luna o'u, na kekahi mana i oi aku i kon e hoopa mai i ke keiki aj kekahi o na haku o Venika nei, aole nau e kena kanaka, he kiu wale iho no kou kulana, he mea i hoolimalimaia e ke aupuni!" U E aa ana anei oe e olelo mai, aole e hiki ia*n ke hopu aku i kekahi kanaka i hawahawa na lima me na hana ekaeka loa maloko nei o Venika? E hoole mai ana anei oe i kou hoohaiike ana ia oe :ho me na kanaka hana karaima oki puu? Aole io R>aha ko'u nana aku ia oe ma ke ano he keiki na kekahi o na Haku o Venika nei. M '"E aa ana anei oe e Nikola " "Uwoki!" i kahamaha koke ak\i ai o Nikola, me ka makemake o!e e hooniau mai o Koiusa i kana malailio ana. "Ua hiki ia*u ke hana elike me ko'u makemake, aohe he mana maloko o keia hale nana e papa mai ia'u," alaila lnilou aku la o Nikola imua, me ka hele o na maka a hulili i ka inaina, a hoomau hou ?ku la i kana kamailio ana: " "Ina oe i manao e ku-e mai ia'u ma kekahi ano. e ike no aua-

oe i ko waiho oni oie maiuna o ka papahele o keia keena, a elike :ne kekahi kanaka e hahau ana i kana pah.kaua maluna o ke tiga ihiu, pe!a no auanei au e haawi aku ai i ka'u puupuu pekii hoki marjna o ka hono o ko a-i, e pati ai kou ike ana t ka malamaiama o <a ia, a ua makaukau au e ku aku imua o ka aha hookolokolo. me a hopo ole r no ke kupa!e ana i ka mea a'u i hana aku ai maiuna ;»<i, ua lohe mai la anei ko mau pepeiao loloa?" L"a like pu kela maa olelo i kamaiiioia aku e Nikola imua o Ko!usa me kekah; hana hoohaehae a na kanaka Mekiko imua oka īpi bu!u, o ka lalau koke iho la no ia o Ko!usa i kana pahikaua a unuhi ae ia iwaho, me ka manao e uhau mai maluna o Nīkola, eia nae ua makaukau mau ke kiu o ke aupuni ma kona aoao. a iloko o ka imo ana a ka maka, ua le!e aoao aku la o Nikola, a he hookah* no hopu ana, ua paa aku la ka lima o Ko!usa, a owiliia ae la me he uahi opala la, īloko o na lima wikani o Nikola, a lele ana ka pahi i kahi e; a he hookahi no pa'i mahanahana ma ka papalina. uwoki oe •; kaka ana na wawae o ua kanaka hookano nei iluna o ka papahele» fhi iho la ka pouli poele maluna ona, me ka hiki ole ke hoomaopopo ae i kekahi mea, ua like oia me ka i'a i ona i ka auhuhu. Me ka nana ole aku o Ko!usa i ka hope o ka mea ana i hana aku ai maluna o Kolusa, o kona lalau aku la no ia i ke ki e kau ana | ma ka aoao maloko o ka puka t a !awe mai la, me ka hemo ana aku j iv.*aho a ki mai la mawaho a paa. o kona iho aku la no ia ilalo, a j ;Soko o ka manawa pokole aia oia ke ku la iwaho o ke alanui. Mailoko ae o kona poli, i unuhi ae ai oia i kekahi ulili, a hoomaka aku la e puhi, a ia manawa koke no i oili ma* ai he elua mau i kanaka, he hookahi he mea malama waapa, a he makai hoi kekahi. { "E hahai mai olua mahope o u," o ke kaha hou mai la no ia o Nikola hoi no kahi ana o ka waiho ana aku ia Kolusa, a ia lakou 0 ka haalele ana iho i kela hale, ua ka'ika'iia aku la o Kolusa, no ka hoopaaia maloko o ka halepaahao i hookaawaleia e ke aupuni no na kanaka kolohe apau. MOKUNA XXI. Ma kela manawa o ka haalele ana aku o Trivisano i ka nimi o kana keiki, ua hoi pololei loa aku la oia noloko o kona keena ponoi, | a maluna o kekahi wahi pakaukau uuku i noho iho ai oia, a hoo-i maka iho Ia e kakau, aole nae me kela lima i maa i ka paa ana i ke kumukila, aka me na lima i hele a haalulu, i kau a mea o ka nui o na noonoo iloko o kona poo. No kekahi manawa nae kana kakau ana, a no kona ulupuni loa me na manao uluahewa, ua papale ino aku la oia i ka pepa mai iaia akti, alaila hooho ae la: "O, aole e hiki ia'u ke kakau i keia po," alaila hamohamo ae la 1 kona mau lima ma kona lae, a i hou ae la: 'Eia ka keia manawa ke hookokoke aku nei i ka pili o ke ao, me ko'u hiamoe ole, aole no au e hiamoe ana, a hiki i kuu ike ana aia au maluna o ka nohoalii o Venika nei, no ka mea ma ke awakea o keia la, e hookoia ai ka iini a kuu puuwai, a e kukuli mai ai ' na niea apau malalo o'u, me ko lakou hoomana ana mai i ke akua 0 ka honua. "Pehea ia e noho mau mai nei ka aha kuka me ka halawai mau :ma i kela ame keia manawa, aka ua kokoke loa mai nae i ka manawa e hoauheeia aku ai ka mana o kela aha, a e kukulu aku ana au ia Venika nei, me na aupuni e ae o ke ao nei i noho manaia e na moi. O! nani ka hiaa o kuu noonoo no ka'u moeuhane li'a mau nei i ke ao ame ka po. Aohe au mau mea e makau ai i keia manawa, oiai ua nui ko'u inau hoaloha, a ua kaawale pu hoi o Mako Matero ma kekahi wahi e hiki oie ai i kona poo ke oili mai, o paa aku auanei oia i ka hopuia." Oiai nae o Trivisano e noke la i ka namunamu liilii, o ka manawa ia i kikeke mai ai kekahi mea mawaho mai o ka puka, a ia wa 1 hopu ino aku ai oia i ka apana pepa e waiho ana mamua o kona alo a hookomo awiwi mai la iloko o kona poli, me ka hele ana aku e wehe i ka puka, no ka ike ana, owai la hoi kela mea o ka hoea ana mai la e ike iaia. Ia hamama ana ae o ka puka, ku ana no o Nikola a me ke kakali ole o ke kiu o ke aupuni, a konoia mai e komo aku iloko, o kona komo aku la no ia, me ka pane ana mai: "'Aole ka paha oe i hiamoe iki e kuu haku, wahi a Nikola me ka haka pono ana aku maluna o ka heelehelena kunahuhu o lrivisano. "Owau kau e ninau mai nei i ka hoi ole e hiamoe, a pehea hoi oe, ma ka'u hoomaopopo aku, aole no oe i hiamoe iki i k e | a P°» a ° ke ao wale ae no koe, me he mea la he hana nui kau i hiamoe ole ai oe?" "Ua pololei kena mau olelo au, he hana ano nui io ka'u o keia po, a o ke kumu no hoi ia o ko u hoea ana mai la e ike ia oe. | "He hana anei kekahi au i makemake ai e ike ia*u? M me ka pupuku ana ae o na ku'emaka o Trivisano. "No ka hoike okoa ana aku i ke ano o ka liana a u o ke kipa a„a mai la e hui pu me oe, ke makemake nei au e hoikeia mai īa u ka Leele Isidora." ;< Ke hookahaha loa! mai nei oe i ko'u manao, no ka mea aole au i ike iaia, a i maopopo paha i kona wahi e loaa aku al ~ "Eia ka Lede Isidora maloko nei o keia hale, aua hanaia keieaiii hana limanui maluna ona, pela iho la oia i kailiia mai ai mai kona home mai." "Ina o ka mea oiaio iho la kena au e kamailio mai nei ia u, alaila he mea pono e hele aku oe e hui pu me kuu keiki, malia paha oia ka i maopopo i ke ano o ka hoea ana mai o kela kaikamaliune ma kuu home nei." "O ko keikei i lohe oe e Trivisano, eia oia ke noho mai ia maloko o na paia o ka halepaahao, me ka awihi iki ana iho o kekahi maka o ke kiu a ke aupuni. -Eia anei kuu keiki iloko oka halepaahao? E hoike mai la'u liealia ke karaima ana i hana ai, i lilo aku ai oia he paahao. i puo o niai ai o Trivisano me ka hele a kau ka lia maka'u maluna ona. "Aia oia iloko o ka halepaahao i keia manawa, a owau ponoi nei no ka mea nana i hahao aku nei iaia iloko o kahi paa o ke auuuni. he hapaha hora wale ae nei no i hala.' Aoie i hookauia aku ka weli ame ka makau maluna o Trivisano no ka paa ana aku o kana keiki maloko o ka halepaahao, o kana wale no e maka'u la, o ia ka ikeia ana o kana mau hana ohumu i ke aupuni, a oiai ua maopoi>o mai la iaia. he hewa okoa ke kumu o ka paa ana o kana keiki, nolaila aole no ia i lilo i mea ano nui iaia, koe wale no ka makemake ole i ka hoopaaia ana o kana keiki, aka aole no nae ona kamailio wale mai i ke kiu o ke aupuni a no kona noho mumule loa hoi ua hoomau hou aku ia o Nikola i kana kamailīo ana: "Malia paha ua hoopilikia ' loaia aku kou nownoo, mamuli o keia nuhou a'u o ka hoike ana aku nei ia oe, i paric ole mai ai oe he hookahi huaolelo?" #i Ke ninau aku nei au ia oe e Nikola, heaha ka mea a kuu keiki o ka hana ana, i lilo aku ai oia i paahao n*u? r wahi a Triivisano me ka leo okalakala. "LTa iawe ae kau keiki i na kanawai o ka aina iloko o ka poho o kona mau lima, me ka manao oia hookahi wale iho no ka mana ma honua nei, a ua ku-e hoi oia i ka nohona maluhia ana o na makaainana, o ka hewa ia a ko keiki i hana ai la, i lohe oef* U E hoike mai i keia manawa ano, ma ke ano hea i hakihakī at ka'u keiki i na kanawai o ka aina?" (Aole i pau.)