Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 47, 22 November 1912 — HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKO MATERO A I OLE Ka Aha Kukakuka o na Komite he Umi no ka Noho Aupuni o Venika.

MOKUNA XX. m O ko keiki au i hoopunahele ai r oia ponoi no ka mea nana i koolimalima aku i kekahi kanaka hana karaima, e kaīli mai i ka Lcdc Isidora mailoko mai o kona home. a eia kela kaikamahine aiakua ole maloko nei o na kaupoku o kou home ponoi. Manao anei oe. he hana maikai iho la ia a kau keiki, e ku wale mai ai na makaainana o Venika nei. a nanamaka me ole mai i na alaliele apau e ike hou oieia ai na hana kolohe a kau keiki maluna o kekahi mau kaikamahine makua ole elike me ka Lede Isidora?" "O ia wale iho la no anei na mea a ka'ti keiki o ka hana ana i 'ilo ai oia he paahao?" "0 kela wale iho la no kona hewa, a ua manao au, ua lawa ia no ke kau ana aku o kekahi hoopa'i koikoi maluna ona." Akahi no a olu pono iho la ka manao o ka .-laku Trivisano, aole i lihi launa aku na mea a ke kiu o ke kamailio ana aku iaia, po na mea e pili ana i kana mau meahuna, ana e manao la» aole loa he hookahi mea i ike, alaila hoakoakoa mai la oia i kona mau manao koa apau, pine mai la me ka i ana mai: "He keu aku kou hoaano e Kikola o ke komo wale ana ma na kauhale o na kanaka me ka loaa mua o!e aku o ka aeia la oe, aka aole nae a'u mau ku-e ana aku ia oe i keia manawa, a ina eia 10» ka Lede Isidora maloko nei o kuu hale i keia manawa. alaila e hele like aku kaua e huli iaia maloko o na keena lehulehu o kuu home, alaila 0 ka oili mai la no ia o Trivisano mamua me ka ukali ana mai no hoi o Nikola mahone mai ona. Aia ka minoaka maluna o na papalina o Tr»visauo ? me ka īke ole aku o ke kiu o ke aupuni, no-*Tt manao o ua haku nei, e oea mai ana i ka manawa e kailiia ae ai kela mana ma. .a Nlk ° la ma e noho mana aku oia maluna o na mea apan. e hiki ai a.a ke hana aku elike me kona makemake, ma ka hookuu ana ae . kana ke.k mai o ka halepaahao, a pela hoi. me ka hoomare ana aku 1 ka L.e<le Isidorar ia Kolusa Trivisano. o ko laua nei hele aku la ia a hoea ma kekahi aoao o kela ha e a kuhikuhi aku la o Triisavno ia Nikola i kekah, rum. me ka pane ana "\ia ka Lede Isi(lora maloko o kela rumi kahi i noho> ai, a o.a. aole o'u kuleana i kela kaikamahine, nola.la ke wa.ho aku nei au mahma ou, i ke koiko, o kau mau mea i makemake a. e hana aku iaiS 'Ua haawi aku la o N.kola i kana mahalo imua o Trivi,ano o kona komo aku la no ia iloko o kekahi keena nu., a o.a. he puka hou aku 110 kekahi maloko, nolaila ua kikeke aku la o.a, a pa-ekoko !ai 1, no he leo malokp mai, e kono ma, ana ,a.a ne, e komo loa akU noho ana iho no ia a ka Lede Isii«lora maluna o kekahi noho, kikeke ana no o Nikola mawaho o ka puka, a olai ya kl ! 11 hewa' loa ua kaikainahi™ nei, o Kolusa Tr,visano no pa ,a • l ana aku, ua hele oia a piha me ka haalulu, aka la ,kana mii i ke kiu o ke aupuni, ua lele koke ma. la o,a īniua, me U ala kōke ana mai o na hoomanao aloha ana no kona makuakane, a n ih ° 'Vhde m'i'nei anei oe no ka hoopakele ana ia'u ™ aku ?" wahi a «a kaikamahine nei, iaia o ka nana hou ana ma. ma hot a maHat no ka hoopake.e ana ae ia oe mai ka lima .naii o ke kan?ka i Hke kona ano me ka - anei Wu hoea ana " ,ai mai oiai au ma.oko nei o keia wahi koe „o ko-i, piha me ka ka hoopmkia lnl aku iia oe. . i «e he mau manawa e ae no P aaa kekahi. . _ kona olelo ana ae e "Ua hiki mua ae no «a «na ° ko -„ makua . kaili at\a oia ia u me ka limani ī-pk'ihi kanaka nona ka inoa kane, a e o.e wale no ka hoea ana « a u e weli nei. pela ,ho la au . pakLie ai a o ; manawa o kona hooko ana i kona max. manao e - ke]e "Alaila o Mako Matero ane, kela kanaka nana K>U!l "Ae, o t,a kanaka ,a ka mea nana i hoopakele ae iau «ailoko mai e na lima o keia kanaka mo. Nikola _ a no Kana pono loa mai la U Leele kekahi mana, alaila hoomaka hou .ho b o«» • . Ua lawe aku la o N.kola ■ k» iho; -Heaha iou aniani e hamama mai ana. m<- anl ahine?" kun.u e noke nei 1 ka uwe, e o!e ai ao ] c a nei ua nui ••Nokeaha auane. ke kumu a u mca ke hooml . na hoehaeha ana malima <- ua kal jsanuh.ne nawanui iho?" alaila hamohamo ae la na lanoha, e h,t,e ana ma Q k "E h W la.u. , ka ma,,ao mai ki maha » Oe." hoiw>au ana 1 ka uwe, ao e , ;lio mai nc j oe mc he makua la "Ua maopopo no »». , , nie i a \, ke hoon.a.uwanu. īho i ke keiki. aka ua aneane h,k, ole iu 0 „ a manao hooi na ehaeha he m«. 1«* wde no , hookau mai i ke.a wahawaha a hoonaukmk. pn > ka poe na mau haawina hoehaeha maluJia na j kela mahina e oili ae "Auhea oe e kuu ka , ewa ()ela auan e. oe la maiwaena ma« o na ao manao kau „,aha apau. e oili mai ai maiwaena ma v,ana i ha ao eleele e ala. la i 'O kela lima hookah.no nana >l no ka mea nana e ka malamalama o ka mahina. ora ka n>a 'l ama lama o ka mahoauhee akn i kela mau_ao .<. c ka Lcde i s idora ma hii„a, P elanoauane.ehoholaaeaiK ke kulanakauhale holookoa o lea lani. heaha hoi na "Heaha nae keia mau ao nlai inf ka uhane o ke nr.ea a ke Akua 1 hana ma. .. . a „ a nei kaua. i ka pahola kanaka, a no ua uhane la e ,ke Au kaumaha na kani . mai o kona mau lima aloha, a h uhu ame na auwe ana ai ia oe , ; hooi !oa aku ; ka uwe Na kela mau olelo a ' mau waimaka no ka ehaeha. ana o ka Lede aole „«» mai la ua kai . aka he mau waimaka no ka manaoiana, awiw i kamahine nei i ka i ana mai. . . "He mea na\, e kahaha loa nei, ka lohe ana . kou kama.l.o ma. i na olelo. e hoike okoa mai ana i kou komoh a ana ma, ,loko o kou mau kaumaha apau. oiai nae iloko o na la akn «e. . hala, ua kahakaha mai oe i kekahi kii pena a l»ke aku kona eleeie me ka pouli aakiokapo.' , 4< No kun makemake e ke kaikamahine, e hoomakaukau aku i kekahi alahele e maopopo mua ai ia oe kau maa mea e hana aku ai mamua o ka hoea ana mai o kekahi hopena maikai ole, a ma ia ma-

nawa a*u o kc kamailio ana aku ia oc pela, aole loa au i maopopo ski e hoea raai ana ka hopena poino malaoa o kou makuakane." "t"a hoea 10 mas nae kekahi hopena awahia, a oa kailiīa aku ka iiauoli mai ia'u aku, a ina o ko ke Akua makemake iho la no ia. aohe a'u mea e hoohalahala ai, eia nae aole e hrki ke kaohiia mai ko'u hookahe ana aku t na waimaka oka ebaeha Mamuii oke aiiūa ana aku o na heaioha mat iaa ua no ko sakou Hooia i kona maii waimaka, pela no au e hik> o!c ai ke kaohi r mai i ka hookahe ana aku ! ko'u mau waimaka no ka'u mau mea i aloha ai." I j Ua hookahahaia aku o Nikola no kela mau huaolelo i hoopukaia ' niai e ka Lede Isidora, a nana lrke aku la ko laua mau maka i ka * mahina e kau mai ana. eia nae ua hiki ke ikeia aku. aole ilaila koj •aua noonoo, aka ua kaawale loa ia ma kahi mamao. a i ka hala ! ana he mau minuke o ko laua ku ana me ka pane leo ole ae o ke- i kahi i kekahi, o ka manawa ia a Nikola o ka i ana mai ; "Ua lawa keia noho ana o kaua maanei, oiai he hookahi no hora i koe. o ke ao loa ae no ia, aka e hoihoi aku au ia oe no kou home ponoi, a ma keia po auanei, e kii hou aku ai au ia oe, e hele mai e ku imua o ka aha kuka o umi, ma ke ano he hoike ma ko ke aupuni aoao no kekahi hihia ano nui." "Heaha auanei ko'u waiwai e hoea mai ai imua o kela aha?" "Ua makemake au e lilo oe i hoike no ke ku ana ma ka aoao o ke aupuni e ku-e ana i kekahi kanaka hana karaima." "Xo Alahaki Lioni anei kau mea e manao nei, e hoike aku au i na mea e ku-e ana iaia?" i pane mai ai ka Lede Isidora ia Nikola. "I keia po, e hookuu laelaeia aku ana o Alahaki Lioni, a pau kona noho ana ma ke ano he pio, a e o hou aku ana oia i ka inoa o kona makuakane." "Alaila owai ka mea hana karaima i makemakeia mai ai au e ku hoike aku?" "O Mako Matero." "Alaila ua paa anei oia i ka hopuia?" "Aole oia i paa i keia manawa, aka eia nae malalo o ko'u malu He mau palapala e hoike ana no kona wahi e loaa ai i keia po. Ua heluia kona mau la ma ka honua nei, a ua kokoke loa mai i kona hopena, nolaila aole a kaua hana i koe maanei, nolaila e kau i kou kihei, a e iiuli hoi aku kaua no kou home, a e hoomanao, mai noho oe a hoopu-a wale aku i hookahi huaolelo o keia mau mea a'u e kamailio nei ia oe, imua o kekahi mea e aku." Ia haalele ana aku a ka Lede Isidora i ka home o ka Haku Trivisano, aia he manaolana iloko ona, o ia manaolana nae, aole !ie akaka iaia, koe wale no ke o mau ana o na olelo hoolana a N'ikola ma kona mau pepeiao. MOKUN'A XXII. I ka oili ana mai o ka la ma kela kakahiaka, aia no na kanaka 0 \'enika ke hele la ma ka lakou mau hana ponoi, me na manao hauoli, a me ia mau manao a hoea wale i ka napoo ana aku o ka la ma kekahi aoao o ka poepoe honua, a i ka uhi ana mai o .ka malu po, aia na senatoa ke momoku la no ko lakou keena halawai, me na manao pohihihi nae, no ka hana nui nana i kono aku ia lakou e akoakoa aku ma kela po. Ua mahu'i iki no kekahi poe o lakou i ka hana i kaheaia aku ai lakou e akoakoa mai, i ka wa nae e ninauia aku ai, he wili ma ke poo, ka lakou pane e haawi mai ai, a ma ia ano iho la, aia ke hekau la na hiohiona pohihihi maluna o kela ame keia senatoa. Ua wehe hamamaia Tca puka o ke keena o ke senate, a aia hoi ke koa kiai ma ka puka kahi i ku ai, a i ka manawa o kela ame keia senatoa e komo aku ai iloko, e hoi pololei ana no oia n\a kona wahi. T ke komo ana aku o ka Haku Trivisano, ua alaalawa ae la oia ma o a maanei, a oiai aole he mau hiona ano hou i halawai aku me ia, nolaila o kona hoi pololei aku la 110 ia noluna o kona noho, me ke kamailio ole aku i kekahi poe o lakou. Ua ike mai la nae ka Haku Kakela ia Trivisano, a hele mai la I a noho ma kona aoao 2 me ka : ana mai: "Ua makaukau ko kakou mau kanaka apau i keia po, a i hakalia wale no i ka haawiia ae o ka lioailona, o ka manawa iho la no ia e lawepioia ai keia hale, a kaa mai malalo o ko kakou mana "Aia mawaho o ka kinai o ka hale i keia manawa, he hookahi Ikanaka nana e haawi aku i ka hoailona i kona mau hoa, o ka hooJ maka mai la no ia o na koa e hoopuni 1 keia liale. a kaili ae i ka mana | īloko o ko lakou lima, e lohe oleia ai he mau ku-e ana mai ka poe 1 :uai ia lakou ka mana o ka hookele ana i ke aupuni i keia po." "Ua ike nae paha oe ia Mako ea?'' wahi a Trivisano me ke ano nihoihoi. ,4 Ua halawai mai nei no au me ia, a aia oia mawaho o ka lanai |o ka halepule Sana Maka, me kona lole hoano e. E hoea mai ana Ma iloko nei o keia keena ma ka hora umi ponoi o keia po, a o ka hoailona iho la ia e maopopo ai ia kakou, no ka paa ana o na kanaka o ke aupuni na lakou e kiai mai nei mwaho. a uo ka poe iiei, !he hana maalahi wale no ia na kakou e hanhoa aku ai i ko laieou mau lima a pau i ka lilo i mau pio na kakou, "He hookahi a'u mea kaumaha, o ia no ka paa ole ana o ka Haku Afonso, me he mea la ua hoohuoi e o Kikola, pela i paa 3oaia ai ;kela kanaka aole e hele wale ma aa alaniii, o kau aku no aaanei he niau poino maluna ona, aole nae a kakoo hooponupono hoo ana iho, imua a papahi i ka lei o ka lanakila e kuu T<r\'isano." Ma kela manawa a Kakela e noke akn ia i ke Uamaili* i ka Haku Trivisano, ke noke wale la no oia i ka ioonakeke i kona neiho, pela no hoi me ka akaaka ana i kekahi manawa me ka nui o ka lct nolaila aole i hoohuoi mai kekahi poe maloiko o kela keena, eia ke lioolalaia nei kekahi hana karaima maloko ponoi o ke keeaa se-; nate. koe wale no ka puulu 1 komo pa mai me lakoa nei, raa kela manao. I ka akoakoa ana mai o na senatoa apan me ka noho ana ma ko iakou mau wahi. o ka manawa no ia i komo znai ai ka peresidena o ke eenate, me ka Haku Atonso, i ukaliia mai e kekaii mau kanaka elaa, i kahikoia me na lole eleele, e ike oleia aku ai ko laua mau helehelena, he mau kanaka no na aha haahaa mai, no ke pani ana i na wahi i hakahaka o kela aha, ma o ka make ana o ka Hakn \ r ivida ame Boleka.. I lnakalia no a weheia ua aha la no ka hooeee aaai aku i sa hana i makemakeia ai imua, o ka wa no ia i hamama ae ai he wahi puka ofiku ma ka aoao mai o kela keena senate, a komo ana no o ■ \ikola. i ukaliia mai e Alahaki Linoi me ka Lede lsidora. Heie aku la na opio a noho iho la ma ka aoao o ka peresidena o kela aha, oiai hoi na mea apau e haka pono ana i ka lakon nana ana maluna o laua, aka no ka Haku Trivisano nae, ke noke vrale la uo oia i ka oni i o a ia nei, me ka ike waleia aku no o ka hele o kona mau maka a pupuku i kau a mea o ka piha i ka hoonaukiukL Iloko no hoi o kela manawa hookahi, ke loheia aku la Jcekahi haluku mawaho mai o ka hale, aka he mau minuke pokole nae mahope mai, o ka meha iho la no ia, a ke hookahahaia la hoi ka manao o ka poe apau maloko o ka aha senate i kela wa. Aia nae maluna o ka helehelena o ka peresidena o kela aha. ka minoaka kahi i pahola ai, iaia e nana ana maluna o na opio, oiai laua e noho la me na manao pilihua,. aka no ka Haku Trivisano nae. aohe ona lohe ae i keia nakeke, ua pouli pu kona noonoo maikai. '<oe wale no kona kakali ana o ka hoea mai i ka manawa ana e pii ae ai a lilo i moi no Venika. Oiai nae na mea anau e hoohnli ana i ka lakou nana ana maluna , o ka peresidena o ke senate. me ka manao e ninau aku iaia i ke : kumu o kela haluku a lakou o ka lohe ana aku mawaho o ka hale, o ka manawa ia a Nikola o ka nee ana mai a ku imua o ua aha la, a 1 hoomaka aku la e kamailio, oiai ke ano eehia e halii ana maluna o : kela anaina nui: j (Aole i pau.) ,