Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 52, 27 December 1912 — HOONANEA O KA MANAWA. [ARTICLE]

HOONANEA O KA MANAWA.

(Howwinii.) | Aia ma kehi wahi kekahi kaikama-1 h»ne me kona kaikuoane, o Kahala Moepoli ke k&iknahine, a o Kalehuawehe ke kaikanane. Ia laua o ka ike ana nai i bi ū'i o Kona Kaiopua i ka la'i hooha'i hoi kau, no ka akahi no Iioi jaha a ike ia. mau u'i malihioi. la laua o ka huli hoi ana aku no ko )aua home, tia o'.elo aku la ke kaikuakine i ke kaikunaae: "Auhea oe, hele ka hoi aa a makemake i kela keikialii 1 • ke kipa ana mai nei i ko kakou wahi j aei } o ko'u manao, e kaili kaua ia laua, a l»lo mai ia kaua. O ke kane no hoi kaNi « kii, a o ka wahine no hoi ka ia •e, he hewa ia Iaf" I "Anhea oe e kmi kaikuahine, he manao maikai no kena ou, aka ke hopohopo nei att no ka holopono o ko kaua j maa makemake, no ka mea ua aloha kela kane i kana wahine, a pe'.a hoi ka ! wahine i ke kane, papapau mai auanel kaua i ka make, i ko kaua kolohe." A eia no h >i ka pane a ke kalkuahine o ka Paia ala o l\ina i ka ha!a, e' ike auanei oe, e hiuia ana kela kane a )ilo mai ia'u." Hoonana no ka olelo a kela kaikama- i kine, alia nae kaua e ka mea heluhelu e pulale mai, na keia mua aku e hoike tnai i ka hookoia ana o kana kuko ame ka ole. He mea maa i ko Puna mau kamaaina ka maiama mau ana i ka hula, e)ike me ke ano mau o na k&naka o kela au kahiko, he lenlea haule ole ia i aa mea apan, a o ka aha hula, kahi a na mau keiki nei o Puna i ake ai ifai)a e kaili ai a lilo i na u 'i o Kona. I ka pau ana o ka hookipaia ana o na nalihiai e na kamaaina, ua uhl mai la hoi ke ano o ke ahiahi. ke ko mai la ka hau hn'i o ke aumoe, ua konola mai la e Ulawini ma e hele aku e nana i ka aha hnla a ko Puna poe o ka hoolale ana mai no ka hanohano o na inalihini. No Keahialoa, aole ona makemake e hele e nana hula, ns ka mea aia na hoomanao ana iloko ona no ka lana lei aloka he keiki e noho mai la ihope me na kupnna, a no ka maluhiluhi no hoi kekahi ma kela huakai au moana a lakou. Aole no hoi he makemake maoli ko Ulawini e hele e nana i ka hula, o ke koikoi loa hoi a na kamaaina, ua haawi aku la oia i kona ae, me ka ho.kuu aku no nae o Keahialoa i kana kane me na maaao maikai. Ike iho la nae o Liawini, he mea makehewa wale no kona hele hookahl ana aku i kahi o ka aha hula e malamaia •aa ma kela po, noiaila ua koi paakiki k>a mai la no oia i kana wahine a hiki i ka ae okoa ana aku, o ko laua nei hele aku la no ia, no kekahi lanai nui i hoomakankauia. j XJa hoea mua ae nae ua mau keiki net • Piin», oiA kela kaikuahino me ko kaikunane, a o laua no hoi. na mea na laua e hula ma ia po, no ka mea he kawa ia va ua mau eueu ha o PVina 1 lele a opu. 1 ko laua wa o ka hula mua ana, aia wale no laua ke awihi la ma o a maunoi, aohe nae he wahi mea a ike aku i kl»ano'i a ko laua mau makemake, aka i k» lua nae o ko laua manawa o ko k* ana mai iluna e haa ai, o ka wa la a lHawini ma o ke komo ana aku me ko iaua mau kanaka, a i ke kuu ana iho o.ka hula ana, ua hoolaunaia aku la na malihini me ua mau keiki hula la. He manawa ia n ka hoola'i ana, e kakali wale ana no a kuu iho k.v nae, alaila kuehu hou na pa-u o ka eueu o Ftina. '* la hoeu houia ana aku o na mea hula, 0 ko la\ia manawa no ia l haa mal ai, I kfe hele la a nape holu i ka lau o ke! p}J&, me kn manao la. o hiu ana a wela j 1 ke ku'i o Lehua, he noho hoola'i wale j aku no uae ka hana a na malihinl. j I ka hoomaha ana o ua mau keiki: hula la, ua ku mai la ka laua knmu huU iluna, a kukala nmi la i na malihini o ko lakou wa ia e ulele ae ai i ke ki»kua hula. Ua hoole aku la nae o Kxtkuipu1oa ma ka aoao o kona mau haku, e liookuu aki: 10 i na kamaaina, ia lakou ka hoole|a-j le'a ana mai i na malihini, a ua lilo ao hoi ia i mea maikai i na mea apan. j a hoomaka hou kn hula ana. O k» | kele ia a hiki i na hora o ke aumoe, | aa hookuaia kela lealea no ka huli hoi: ana aku o kela ame keia no kona wahi j Ao. ! Eia nae ka mea kupaianaha i ikela, j i ka wa e puka ana o na mea apau iwa- j uo. o ka wa ia i lilo aku ai ka >lma o ke Keiklalii Ulawini i ke kaikamahi* j ae o Puna. a pela hoi o Keahinloa i lilo j nku a.i i ke kaikunaae o \ia kaikamahine nei. I O ka mea kupaianaha nae. ke manao la no o Ulawini, o ka lima no keia o kaaa aloha e p** nei iaia, a p«\a no hoi • Keahialoa e manao aku nei, o kana kane no laua keia a laua e hoi pu nei, •olaila aohe wahi mea a hoohuoi o kekahi o laua, eia ke kolohe ke hoeke* pue uei ma ko laua aoao. 0 ka hele n&e ia a kaawale loa mai ka hale hulahula mai. akahi no o Ke* ahialoa a ike iho, he kanaka okoa loa keha e hele pn ana me ia, a e paa ana hoi i kon® lima, o koaa wa no ta I kalkea ae ai me ka leo nui: 44 E Ulawini ea, kuu aloha, eia aku aei oe iheal '* aohe nae he wahi nse* a lohe mai o Ulawini, mamuii o ka nui walaau o na kanaka, a no ke aluka iio ftoi kekahi o kela huli koi ana a lakou iloko o ka poeleele. 1 ka hm nae o ke ana ae a Keahialoa me k& leo nu», piH ana no ° Hnkuipuloa mabop« o ke kamalHwahiae a ninau kok* aku, la i ka pilikt% n & Mikuhi wm ml * Kc«kjaloa i ke

*anaka e he!e pu la me ia. o ka teawi «£<4:e la so u o Kakaipoloa i ke alo, uwoki oe i ua kolohe. e na ana » kaa a mea. o ka ekau wi ka niho o ua kolohe. Ke hos aka aei no nae ka noi o ra kaha a,*ne na kamaaina po, a i ko lakou hoea ana aku a ike i ka lapau mai o v* vahi is?a ona ke alanui, na ku iho la ?akca no sa nana ana. me ke kuhihewa « ke Ke kialii Ulawini la, a o ia ka K«*u : j>uloa, o ka ninau aoa aka: ihea ka haka o kakoa. o ka nalowale iho neif* f "Auwe" Owai ka h«i keia e lapou nei. he keu no hoi o Ulawini ne hoi keea e waiho mai la ilalo!'' "He kalohe ke r a, na ia nei » kaiii mai nei ia Keahialoa. H e ofē kuu pIU kokoke aua mai nei mahope o laoa, pela i haawi kaloia aku nei keia kanaka e a'n. a ua hiki nae. 1010. i kau hana o ka. limanai i ka ha'i waiwai. Me he m-a 5a i ka'u koho iho, ua lilo o Ulawin: i kela kaikamahme o ka tru!a pu ar..'i mai nei me keia keiki." Ae inai la kekahi o na kamaaina. o kela kanaka e waiho mal la ilalo, o ke kokoolua no ia o ke kaikamahine o ka huia pu ana. a o » ka ua kamaaina n» i o ka pane ana mai: 1 ' Tna aole ka hak i o oukou ea. alaila ua lilo i'o aku la i kela kaikamahine!" (Aole i pau.)