Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIX, Number 5, 31 January 1913 — KA HUNE AME KONA HOPENA. [ARTICLE]

KA HUNE AME KONA HOPENA.

He nai e ooio se ' ■5? ks bo»>īsiika. ra-iu ana e p*iek*BA ic lakoa maī ka eoiooi haae «« k* nele. Xo ka me.i ua B»ppop«3 ka k»* paou. ka oaa i*k*, oks noho *a* •.ioko o ka L-.ine aoie 'ia nele «i* kekahi 9 ea hoioo o ke *o nei. Mai man.*o no ca« o k* waiwai be aea ia e f«no ai. a e loaa ai ka kauoli: aka, o ka oohona laaakila, mai aa uiei; 2LOA a ka hace T aa koopilikaa asa a ka hane, ka hane hoi e hookaawa aaa i ke ksoaka oa k« kala, oia ka nohoaa e pono ai r a e loaa ai ka ha\ioli. Na umii ana a ka huae eia bo ia: Ka paa āna 0 ke kaaaka ma ke knlana bookahl me ka oe« ole imua, a ilaa», ka nohona maemae. ka hoohaiki ia o kona mau pono a e loaa ole ai na mea e pono ai 0 ke ola ana, a he nui aku 0 na mea ano like me ia.

Xa hoopiUhua a ka hune eia *o ia: Ka hoopepe wale o ke kanaka. wiwo wale, hoomaka'uka'u, piha me ha lauhiu ame ke kaumaha, ame na mea ano like.

Ka hookauwa kuapaa ana a ka hune eia no ia: A nele ke kanaka i na mea e pono ai o ke ola ana, aole e uele ke komo o na noonoo iloko ona e haaw» hoopoho aku i kona ikaika ame kona manawa no kahi kala mailuilu, i mea e hoopakele kokeia ae ai oia mai ia nohe»na pilikia ana, a i ka hapanui o ka manawa. ua ae aku oia e hana aku i ke-" kahi mau mea a kona lunamanao i ku-e ai, a komo aku iloko o ka nohona hewa ana, a haahaa, no ka hooko ana i ka makemake o ka mea kala.

Aole anei keia na umii hoopilihua. ame hookauwa ana aka hune? E malama o komo iloko 0 ka nohona hune me ka nele! E malama 0 komo iloko o ka nohona aie! E hoomanao e ka mea i loaa ke kala iloko o kona poholima, o ke kala au i hoolilo koke aku ai i keia la, a hookahi hou i ka la apnpo, a ia la hou aku, oia auanei paha kou pono ma keia hope aku, ka mea hoi nana e hookuokoa ia oe ma kekahi mau mea o kou ola ana mahope aku r ka mnna nana e haawi mai ia oe i ka nohona ulakolako, ka mana nana e hoowaiwai i kou manawa, a e alakai i kau lawelawe hana ana. O ka hoomakanlii ana, ina no he "wahi kenikeni o ka la a he hapaumi paha i hoolilo ole ia. e lilo auanei La i mea hookuokoa, hoolanakila ia oe. He kuleana a he mana *e hooaea ae i kou poo iluna a nana aku iloko o na helehelena 0 kou hoakanaka. Aole nae me ka naau hookiekie, a hookano, aku me ka oluohi, a maikai. Liilii na pakaua i ka hoohui ana lilo 1 mau muliwai nui; liilii na huna one lilo i mau mauna nui.

Pela na wahi loaa liilii, ke hoahuia, e hoomahunhuaia auanei. O ka \ihauha, ka hoomaunauna, ka aie, ka hoolilo a oi mamua o ka loaa mai, he mau mole lakou no ka ilihune, a o ka hopena mai he nohona kauwa, hewa, piliwale, haahaa launa ole ma na la e hiki mai ana. O ka hune he niea ia e hoonele ana i ke keiki i ka hoonaauaoia, a o ka hopena he naaupo. O ka hune he mea ia e hoonele ana i na keiki i ka aahu kupono, na mea ai kupono, ame na mea e ae e pono ai o ka noho ana. o ka hopena he nawaliwali a he ma'i. O ka liune ame ka nele he mea hao ia i ua manao kuio, kupaa, hoopono o ke kanaka, a kaualako aku la iaia ilalo i ka noho pio o ka luuluu, me ke kaumaha, me ka hoopau ana i na manaol.ina maikai; nolaila e hoo-na mau ana ka noonoo i o a ia nei e imi ana i kahi o maha ai, a o ka hopena o ke«a he inu i na waiona. He mau kumu hou ne no kekahi o ka ona ana, aka o keia kekahi o na kuiuu, a wahi a ka poe i komo aku iloko o keia mau hana ana: <4 Loaa mai no, he pono ai, a he pono inu, aohe i ike ia aku ia wa. Hoiliili a nawaif A pomaikai makehewa ia mea i luhi ole."

Ma na wahi a j>au au e ike ai i Dd kanaka e noho huikau ana, me ke ano polapela, kapulu, a hoomaopopo ole, e loaa pu no ka ma 'i, ame ka ona ana. A ina manawa apau a ke kanaka e hoopau ai i keia ano o ka noho ana, hoololi i kona ano, ame kana mau hana, e ike no kakou i ka loli o kona mau manao, loli kona helehHena, niaikai kona kulana, a ano hoomao|H>[H) mai i ke ano o ka noho ana, pau ka hune ame ka ona ana. He kanaka hou oia, a, aole e nele ka mahalo ia.

Me ka nana ole pehea U ka nui o kou mau makahiki a i ole ke ano o na mea au i kuluma a i maa mau ai, a i ole kp ano o kou kulana; aia he elua mau mea nui i maopopo loa i hiki U oe ke hana, oia hoi, ua hiki ia oe ke hoomaikai ae i kou ano ame kou kulana, a i ia oe iho ma na ano apau, a o kekahi, ua hiki ia oe ke hooi a hoomahuahua aku i kou ano ino. Ina o oe he keikikane a i ole he kaikamahine paha akahi no a hoomak.i i ka imi ana i ka pono o ke ola ana. e hoomanao ho nui aa makahiki iniua ou; nolaīla he mea e pono ai nou e hoomaopopo i ke ano o kou noho ana, i pono ai ka noho ana akn o mua. Aole e i ike ia mna. ame kana mau mea e haawi mai ai nau. Aka i maikai kan hoomaka ana, aole e nele ka hahai mai o na pomaikai. Nolaila e noonoo poao me ke akahele i k*u mau mea e hana ai i pomaikai ai kon mau la. Noonoo a knkolu » kahna paa nou e ku ai. a kupaa malaila, a he oiaio, aole e nele ka hoopihaīa o kon man la o ke ola ana me ka hauoli, ame k« maha j>ono o ka manao.

Me ka nana ole i ka nni o kou mao makahiki ame ka hauie pn o ka manaolana, aole loa i hala ka manawa e ala ai, e paio ai me kfia knpuino e umii nei i na miUona o na kanaka —ka hoino o Ka hun«» ame ka nele—ame kekahi mau hoino hon i ano like me ia. O kou knleana ame kan mea e nana pono ai o kou lanakila ae mai keia hoino mai. a h* kiki no ke koa manao e hana pela. a ao ka mea, aia no ia oe ka mana kuokoa. Mai hooi aku i kou u/ka hoolilo mamua o kon m«u loaa, ao ka mea o ka m-a au e hookoo ai o ka hoonai ana no hoi iia i kon loaa. Ina kp kanaka e kula iaia iho a hookomo iloko o kona noonoo o na manawa makamae ame ka ikaika ana i hoomaioauea wale ai no. he man waiwai poho

iat; alaila h<« mea ia nona e ®oo»00 ai 5 kana hana poiio e h*»* ai, a he mea maopopo e komo mai ana be maaa Uoko ona e imi, holi ikaika, a e hoopau 1«

i ka hoomaa£.% aoa aaa i ka ai, ke k*la. ka i\a;ka arc ra mea e poao ai. K &i kekah'. \ aialaaa i kekahi. H< nui na A malie. a he aai ao h « na la ua. N- k3 ia r:\Yif kekahi. a »0 k® ia ua K' kahī. He eMo *i kahiko: **Ai a mane naa.:» k'-imupa' ' F ka zr,f j> e iuh% hoomauaaaaa. h«o ; {«ai&leha, 1 \ >!suaVlo. e hele e oaua i i ka »3« ka noaaaona, a e »a laaia & k«oh na *ku i ka haaw:oa ao i ike ai malji la. K hoemanao ao hoi he noi wal* aa kan.ika e noonoo ino nei a hoopHikia ia iakou maaali o ia mau kuko ino ana. e noho nei n:e ka o«t mau ana i ka pilikia ia U aka ia la *ku, a • ohum* naa ana īa bi'i 90 kela une keīa nM; mamuli no ia o ko lakou nooaoo oW i ko lakoa nohona home a»a, i ka lakou hoolilo ana i na wahi koaikeui « loaa mai ana, a o kekahi no ka hikiwawe ame ka maauihi o ka aie ***• *ku o ka iiookaa hon ana he paakiki loa. Xo ke ku*i a hooUk» wale i na m«a a ka manao e makemake ai. ®me ka pou e ono ai, «ole hoi ma na mea • pono maoli aL I na la apaa ke niki mai »ei ka hoowalewale e ktiai i k*i*, * e kuai i keia. | I kekahi la hiki mai he mau paikim j hoit (new fa»hion), he mao kaila hou hoi, o na papale, na lole, ame ma m«a ano like: nui k* poe kuai, holomoku na kanaka malaila; nolaila nloahewa ae la ika manao. makemake wale »ku la ®o, a o kn hopena o ke kuai aku la no ia» hoohalike aku la me ka poe * nao iho la nole paha o ia poe wale no ke loaa, a koe au, he kala uo ka'u; a i ole 0 hoomalimali ana au ia papa, a i ole i knhi elemakule i loaa ia'u kela mea. elike mo ko mea ma. Aia la! Ke lilo la ia heluna nana e hoopuipui i kou waihona. H 0 heluna e kokua mai ana ia oe i kn l:i e hiki mai aua. A kiei na popilikia ma kou mau ipuka ua makaukau. A he heluna e hapai ana ia oe iluna i ka nohona kuokoa ana. Manao iho ia no hoi kakou i kekahi manawa e komo kakou i na aahu i like ka niaikai me ko kekahi poe e ae. L»ke ke kmnukuiu ame ke ano 0 ke ana o ka hana ana, a i ole oi aku no paha. O na manao hookelakela, piikoi. hooio, makoe hookiekie keia o ke kanaka. he mau manao nana e hao nei i kou nohona kuokoa. a e hoohakahaka ne\ 1 kou waihona. a e kaualako ana i* oe iloko 0 na popilikia. Nui na miliona 0 na naaupo e manao nei he mea pono no lakou e inu ke ko« a onoonou ia mai, a i ole haawi lokomaikai ia mai, a manao hou iho la no ho\ he moa e pono ai e panai hou aku 1 mea inu i ka poe na lakou i haaw» lokomaikai ma». Wahi « lakou 1 kahi wa: 4t oluolu 0 Taulo i ka mea loaa, e manao ana he ohiolu o Paulo 1 ka waiona. a i ole i na mea i ku ole 1 ka

pono. . . Heaha ka pomaik.\i o ka a» an* i « mea i ku ole i pono Heaha no hoi ka pomaikai o ka panai ana aku ia mea like? N» lokomaikai naaupo k«a. { iio mau pa-tausani o na opiopio i mnreia i man ko lakou noho ihhune ana mamuli o ko lakou manao ana e hana aku lakou elike me ka poe « ae, a he nui wale no hoi na mannwa • ka lakon mau wahine i kokua ai ia lakou i ka hoilihune *na. E kuni paa i keia kumumanao īloko 0 kou noonoo, aia a hala ae he n»o makahiki ekolu, eha, a oi aku i emi nsi paha, he mea ole ia ia oe, o ka loaa ana h P lole a he papale hou i ka 1«► 11 lune, 1913. a i ole, aole paha, ak». he mea nni na e ina e waiho ana «• k<m, wainona he mau hanen dala a i ole he mau kakmi e hele ma ana n,a kou ipuka me na pila kikoo «ue. Va hiki ia oe iloko o kekahv mau makahiki ke hoomahuahua i kou waihona, a i ole hookomo aku »a iloko K hoomanao i kou hoomakauUl ana % loaa ia oe k.i pono, ka a ulakolako. a aie ole i hook \hi kanaka, e hiki ana ia oe ke nana aku i na kan«ika apau iloko o ko lakou man helehelena. Aole e neīe k.v mahalo mai o na kanaaa ia oe. F. maikai ana kon aahn amf ka helehelena. Aole lakou e loiloi ana ia oe. . K hoomaopopo p«« i k'i». P'he* *■ { nui ame ka nan- q kou an*. Ka nani ame ka hihiu o kou aahn, na papale, na kamaa. aole loa ia he mea nou e pomaiWii ai. ina \\a ame na, kanaka he kupono ole loh 1,1 "® u - 01 *' | ma kou hookomo ana i.i o* Joko o lta j aie i loaa mai keia th»u mea, a i oie ua hooiilo o n i ke kala o k » mea i knpono ma«li nou. no keia niau nani kapipili; a i ole ua hana ak i kekahi man nani mae wale. Aole loa he mea maalahi ka maUma n hoomakauli* ana, a loaa *a nohona kiioaoa ana. No ka me\. ina pela. ina ua holomna a knokoa na n apan. Aka he mea hiki ke pale ana i ka hune ame 1 ka oele mai ia oe akv,. i He mea hiki ka lilo an* * kanaka kuokoa. wiwo ole i kekahi kanaka, t*a ole malalo, a i ole hoo-nk»na ole »a j e kahi niea. . Nui ka poe e heluhela ana t keia ' manao i keia la, a kapie wale m? ■ ku'ono, a malin ole i kana n;»u kuhiknhi ' ana, * manao iho la *-aole no*« ke»a mau olelo." aka» ina ne iwakalna »akahiki maj keia la aku hou oia, aole e nele ka w%lania o kona mau manao, aole e nele ke komo o na manao mihi iloko o kona naau. no kona noo!ko ole i iho la: "I kona naanpo, ! i ka mea, a i ka mea. I hooiohe ia ka ! ina na pomaikai!' f Ia manawa e kojmo ai ka niana® hoomaopopo, "No tt ka keia mau olelo." v a hiki ia o® ke noho lanakila me ke kuokoa, iaa o Imto makemake Aia ia. oe ia mana • olelo ia o* '*»o: * 4 Aol« au e lilo ana i kanaka wai**», nka aole nae an e noho ana iloko o ka hane me ka »eJe. E hooikaika an.t au e imi elike me ka mea kfki ia 'a i keia wa, a e a'o ana an i ka hvot« kauUi. E malama ana aa he wahi wa:hoaa no kela ' ame keia kala e loaa ana i>no ko*o 1 {»ono i na la e kiki mai ana'.' Va jke a hoomaopoi>o r.a mea a pan ia mea he huae »a ka n* !»-. » m* koaa hopena; aka aole no nat» imi i «<« e ai, a hoa r hoololi i ke ano o ke ola ana, a me ka ooho aaa. l'a ike a hoouaopopo lakou iaa aole m hiki ke koomakaulii a hoomaka e nee >»ua i krtA la, pehe» la e hiki ai ia iakoa ke maaaolana aia a mahope lak«n e hoomaka akn aif O oe anei kekahi e pale i keia man hoakaka! Hai hoopaaee a hala na la o ka ika-

ika; o k»ukaj anaori kou pono ia bā'it Ina «ole « hiki k« ini i kou po»0 me ka noonoo. p imi me ka lima. Ai kekahi, malama kekaki. A o ka mea hana a kokua ia l&kM p«la r aole « n«l« ko ke Akua kokna mai. aole e nelo kona ike i ka kua o ia kana ana. 4< E kokua no k« Akua lka poe kekua ia lakou iho." A ke oiako, a koopiha ia auanei kona waikona a ku, a • kona maa la me ka kaooli. C. W. KIN?HSY.