Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIX, Number 7, 14 February 1913 — HOONANEA O KA KANAWA. [ARTICLE]

HOONANEA O KA KANAWA.

(HoomAuia mii.) No k* nuii i- k* * kau olia a K«hiak>* e k»i* tsua bo ka hai »8* «ak* U a t »to» 'iA ota ta Kuku.p^ioa: • He tani hot u* hooi<» niii \% na Euea » t o fc>e ksaoha ani ae'« e hi>; luka o k<■ ijfc haie o lEikou e so!:o at a < a<u no hoi ika a:u», aot lail*, pe-* 1 » l» ko« b»*oao « Kukaipaioa. « boi p*ha 09 me oa kaaaka o kakoa »1*1» e aoko ai. » o tt no uoi ka haoa, o oa icea n* knn e kma aea ia oakoa ma ka hooikaiKa aaa, Uwe mai eo a ai. a boomac*o ouu M hoi kekabi aa maua, aia ao t ta mea e leaa tnai ana ia oe, aoh« maaa e &ak*« wii aku a&a i ko oukou enau poaaikai. *' 1 • • Ueaha la hoi. h« cattt hoi l*. ua ' waiho max la 0« i ka maaao maikai īaiua o "u. e kua haka wahioe, ke •• , aku ne ; . aa m« ka manao maikai. a e : boi i'o aku au iaka e aoho al m« na 'kanaka." o kona hoi koke aka la ao ia 00 kona wahi. me ke kauoha p« aah ; ika no hoi i kekahi poe laaaka e pu me i* iuka i ka mahiai. ; okt noho aku la ia o Keahiaio* ma ma « hala kek&hi maaawa loihi, ua (hoouluhua hou mai la no o l'lawini i • kana wahine T no ka hele oo i ka m»- ; kaikai, no ka holo lawai'a nao ka hoo- | m ao« mua aua mai. a mahope hoike [ okoa mai la i kona manao e hele hou 1 1 ka makaikai.

i He hookihi no manao nui o ke,a uhu ;hou o ko Ulawini manao i ka hele, 00 , ka paa ol« no o na hoomanao ana no ■ keia wahine o Kalapana, eia nae ke kii koo loa aku la oia i ka uhi iwaho, me jka lou e loaa ai, a haaieleia iho ka ! ulu i ke alo, ka mea loaa 1 ka hopu aku ' no me ka lima, n* keia mua aku nae e | ho ko mai i ka hopena o kela manao < hele o LUawini, a haalele hookalii 1 ka ; wahine uiahope. 1 lka makaukau ana oka huakai hele a ua 0 Ulawmi ua oielo aku la oia \ ka wahine: "Aiihea oe, eia au Xe hele nei. a mai nookaumaha i kou manao, e hoi mai ana no au i ka wa pono, e hoo- . manawanui ke aloha & hui hou kaua.'* • Eia hoi ka Keahialoa pane: "Aohe 'au noonoo ana mai no u, aka nou ka'u ! e kaumaha aku nei, a heatia ana la ka j hopena o keia huakai au © kuu kane e uhu nei o ka hele. *' i Oka kupaianaha, aole ua o Ulai w ini i ike ina maka ona makuahunoi wAi ona ame ke keiki, aka o Kana wai hine wale no ka i ike, pehea hoi e hiki i ai i ka uilani no 0 ka nwnao i ka hele, inana oleia iho ka ohana, ame ka pna rose i ke alo!

I ka makAukau ana o ku t»uakai a tia o Ulawini, na wae mai la oia i eono ona mau kanaka, a ou no hol ka hiku o lakou, a o ko lakou alakai, oia o Haleopel©, aol© tia keikialii la i kol aku ia Kukuipuloa ma, ua waiho aku la no ia lakou e noho mahope, no ka maka'u 0 ku-eia mai keia manao liel© hou ona i ka makaUai. Ua haalele aku la lakou ia Kohanaiki i na hora o ko kakahiaka nui, a hele no hoi a hoea i ke ahiahi, kaalo ana lakou nei mawaho o ka lae o Kau, a ia wa i loaa ai i ka makani he Kaumuku makai pono mai, a ko huli lua la na po'a o ka waa. O ko lakou nei holo aku la nae vt a hala ma kela aoao o ka lae o Kau, akahi no o Haleopele a ninan mai ia Ulawini: <( Nohea keia huakai *u e ke alii, a heaha hpi ka manao nui o keia huakai a kakout Aohe 1 maopopo I* makou ke ano o keia hu&kai au e ke alii, a o ia keia kumu o kā ninau aka ia oet" Eia uoi ka pane a Ulawini: *'He nani hoi ia ke ninau mai nei oe i kahi o keia huakai a k&kou e hele nei, ame ka uianao nui )&oi o keia huakai, nolai-

la akahi no au a hoike aku, » o i» • keia: E holo ana kakou no Kalapa- ! na, no kahi o ka niu moe, a no i*una i paia ala hoi i ka hala ame ka hinano." j no ka hoi e! Alaila o Ki» ana ka paha kakou i ko wahine ©a!" Eia hoi ka pane a Ulawini: "He nani hoi ia ko ninau mai nei oe i kahi o keia huakai a kakou e hele nei, ame ka manao nui hoi o keia huakai, no- . laila akahi no au a hoike aku, i o i» keia: E holo ana kakou oo Kalapa- { I 11 a, no kahi o ka niu moe, a no Puna; | paia ala hoi i ka hala ame ka hinano." ' I kela lohe ana aku o liaieopele »me kona mau hoa i ka pane a Ulawinl, o ka i koke mai la oo ia o HaJeope:e: ]"Ina o ka manao nui ia o ka huakai ] ! au e ke hi o ka hoolale ana mai nei ea, [ aiaila eia ko'u manao, a o ko makou no i < paha apau loa, e haalele «u makou la I oe, e nau no ia e hoomau aku i ka holo | ana no kahi o ko wahine e aae nui nel. j I " Aole no ko makou aioha o!e »a oe. ! aka no ko makoo makemake ole i kela | wahine, aia no ko makou manao la IKt ahialoa, ko makoa aUiwaMne, a i | paakiki loa no kou manao e ke hi ea, I alaila o pae kakou nouka o Honuapo, a | malaila no makou huli hol hou aku no iko makou mau wahi, a na u Bu ia e heie : hookahi aku f aole e kau mai maiuna o ! makou na ko'iko'i ap« u o kau mau ha- < na e ke lii." i ! Aobe wahi paoe ma ko Ulawlnl ao- ! ao, aole hoi i ka hoole ako i kn ma- ( nao o kona mau kanaka, a i o le hoi 1 j ka pane aku e hoomau ana no ola i ka < : hele ana no Kalapana, h« oki loa no,! ke hoopu malie wal« la n 0 oia, a i ka loia ole ana aku o kekahi pane, o ka Loohuh aku ia no ia o ko lakou waa no lloouapo ka ihu. j A pae iakou nei nouka o Ka alna o ■ ka manawa ia a Ulawim 0 u pane ana 1 mai: "Ahea oukou hoi no Kolunaikif" I 4 'lle manawa hoi wtl® no ao inakou, i i ala paha hoi a ik® &kn aakoo ī koo haa.'eie mai no kahi o kaa knakai, aU-: ila makou hoi aku," wahi a llaleopeia.! me «ea pau loa o ko lakoo hoihoi no ko! iakou alii. I No Ulawini hoi, ika p«« aß a aku no > iuka o ka aina, o kona haal«i e koke mai >a no la i kona mau kanaka a be!e *KU ia e hui me na kaauaiaa o k la, vr.ibi. i mau hoahele noaa, a tt ota:o ua lo®a aku la he maa kanaka, a • ua *e mai ia i ka ia nei koi e hele pu me ia. | lloaumoe iho ta ao koi o Haleop» le ma ma Honaapo, me ko lakou boo'ob<Jobe ana nae, iaa paha aa Jui« i'o o L'lawmi ao Puaa, a au ko lakoa mnau pono aaa aku, i maopopo loa ai ia »a<ou, oa hala i o B0 aa kelki oei o KekaAa ao ka ike ana i ke kaikamahine o Kalapaaa. | Ma ke!a po no o ka pae ana akn e Ftawiai ma, i hoomaka ai tta keik>aiii aei a» kona maa kamaaftaa i k» hele aaa mo Paaa, m* k« ka"nka 'nloa oie »ho, pehaa toi « kiki ai, i ka h«*e

a ha 'eh* 'e ke aloha no ke k&ikaaAlia* o ka paia ala. O ka o"le <a a kakikn ka la ma k#* kahi la mai, hiki aka la ua o Ulaartil etaoietao>etaoi «Uoia «taoia ēli94hld m» no Kalapaaa, a elmi koke aka la no oia f ma kaki aaa 0 ka hoomaopopo ana, au malaila ke kafkamabln« aNI 0 Kaiapaaa kaki i aoWe al, a 4a auiaa ana ako i aa kamaaiaa 0 kela wxto,*>a hoikt*ia mai la, aol« e kala kahiko va kaikamahine la i haalele mal ai la Kalapana, a ua hala aka 01 a no kekaki wahi i maopopo ole la lakoa, awoki o* i oio Cl*wmi e heka eaa, a ke hoek*hi hoi ka hoka pn ana me kona aiaf hoahele eloa. K<r hoaa waJe ta no o t7lawini me ka maopopo ol#» 0 kaaa mea e hana ara alaila huli m<*i la oia i koaa maa koahele, a pane mai la ellke mc aa mea 1 poho wale na maaaolana: "E poho wale aaa ka hoi ke>a lo* 0 ka hele ani mai aei, aohe kamaaiaa 1 ikaika mai aei keia man wawae, aka e hnikala inai n.te olaa ia'a, ao ko*a hoofohi makehewa *aa mai aei ia olua. O ko'o manao ea, e h-ali koi ao hai olua, « na 'u ao hoi ia t hoi hookaM ako no ko'n wabt*' "Xawa? hoi koa hoi kookakl aka, e aho ao paha ko kaka« hoi hoa ana »iepr. malia aia ao kon aaa koa o ka hola pa ana mai ki n<>bo mai la ao i Hoaa *\h>. a loaa akn ao ia kakon ilaila, a ko oakoa hoi Kk« ao ia." 44 Aohe o*a maaao aia lakon ke aohe ma» la ma Eloaaapo, a« bf OMa la m paa aui oo Ukoo i ka koi, ao ka mea ua OWO ou» Ml U'i e kaalele ana U* kon JaV a o ai m* ka waa mai makoo apan r aa huli koi aku ao paka lakoa ma ka waa, o ko'a maaao ea, e hali hoi ao oloa, a aa'a ao hoi U e hoi akn maaka nei o ka aiaa, malia ao hoi aol« he pilikia ma koNi alaWla, a hoea aka ao ko'u waki i kokahi maaawa." Ua maikai kel» maaao i aa wahi ka naka, a o ko laaa kaka aka la ao ia hele, a aoho iho la bo M o Ulawiai me kona maopopo 010 i kaaa aaoo o haaa aka aL (Aolo i |M).