Ka Nupepa Kuokoa, Volume L, Number 8, 21 February 1913 — KA HOOMAUNAUNA KA ENEMI O KA HOOMAKAULII [ARTICLE]

KA HOOMAUNAUNA KA ENEMI O KA HOOMAKAULII

Uiai u» »ke i i ai Tf<n a m* sa *aa a.*laaa 0 m ■ <?,:;.i s r..x\kuva mua w ae oia iiv>» ka &o*>as»ua*iina » *>* uia aiwi * ai*> ka *a.*a:. a mahaa bo> o ,k* anāele e»oiu ka u icas i-iiaa aianao ; aea i M » :naaav3, oīa hoi k& t aaaoauaa i ke oia kmo. } Oke oia kmo nuUii oia ka waiwai ! j«ook.wa oke kane» a ole- oka frahin«; . be k*p* m&i ea «aiwai e ae. IPomaikai ka mea i Uma iaia ke ola kiao maikai; aka. i aekaki poe m« ke ( la he mn ote wai« no k« kmo T ao jka o«, ua i\i a kuulaia aku lakou » ■ko lakou kino io a laoeu E kupala aaa no ka la e mak » ai. t Mai eha mai ko oukou maaao i ka'u jmau hoakaka ana, ma i pih na manao j nou, no ka. mea, aoi* i piii-kaki ko 'o ! manao, aka no ia aei, no ia la, aou, a ;me a 'u. ka'u mau hoakaka ana. He mea maikai no hoi t hai inoakaka ia , raa kei» a me keia aiea, i hiki ai ia • kakou ke hoomaopopo ma kahi bva la t kakou i pili at i hoomanniuna i ke ' ola kino. ; He nui wale na mea a'u i hoomaopo{>o ai he mau hana hoomaunauna; aka, he mea makehewa paha ka ha'i | ]>akabi ana aku, oiai na kela ame keia | mea e noonoo nona iuo. Aka he mea maikai no 'u e ha 'i aku i kekahi mau kuniu kakaikahi; a e lilo ia i kumu hoohniike no kekalu mau mea e ae 1 ' Ha *i ole ia. 1 E hootuanao ? "o ke kino oia no ka iluakini o ka Uhane Hemolele/* (1 Kor. 6:19) ; a o ka mea hana ino i ke kino, he oiaio ua hana hewa oia iaia iho i kahi hoi e noho ai o ka Uhane o ke Ak.ua. Aīa kekahi ]M>e i hanaino i ko lakou Ikino me ka maopopo lea; a o kekahi ' poe hoi ke hana ino mau nei i ko lakou kmo me ka maopopo ole. a no keia mau kumu i like ole ai na kanaka. ! Oka oiaio he mea mau ia, loli ole, i «.a wa i hala, i keia wa, a i ka wa e hiki mai ana. A o ka mea i ike i ka • oiaio a hana aku peia gia ka i pomai- , kai. Xolaila he īnea pono 4 'e hooiaio (prove) i na mea a pau, a e paa i ka mea pono.'' (I Tes. 5:21). J Nolaila i ko' u ha'i ana aku i kekahi inau mea e hooiaio e pono ai, a ina aole 1 ku i ka oiaio e kapae, aka mai kapae j nae mamua o ka noonoo akahele ana. | O na popilikia a (ma'i) o ke kanaka ua hiki inai no ia mamuli o keia mau kuuiu; akahi, no kahi e hīamoe ai, oia hoi ka hale noho, ka rumi nu>e, ka moe, a inp ke kapa moe; alua, ka aahu; akolu, ka iuea e ai ,e inu, e lianu, a e hoopa ai, aiue ke ano o ka ea ma ke kau (climate). A o kii mea hanaino aku i kona kino mawuli o keia mau mea oia ka i hoomaunauna i kona ola kino. O kā pilikia o ko kakou mau ola kino mamuii o ko kakou wahi e hiamoe ai, oia ny ko kakou noho ana ma na j wahi i kupono ole ia kakou. So ka poe i e like nie makou e noho nei i Honolulu I nei he hiki ole ke alo ae mamuli o na ! kumu he lehulehu. O na wahi like ole i o keia kulauakanha\e ua noho mua ia e »» kanaka, ua hana ino ia ka honua, , me na mea ino, na mea ma'i, a pela aku, aka o na kuaaina aole loa pela; a 0 kekahi ua ka ilihune mai no, nolaila 1 rtoho ai ma kahi e'ioaa ana.

| He mea kupono ole ka noho'pnukiu|ci | aua ma kahi hookahi, r i ole ka ruiiii i jio Kahi; ua ike ko kakou poe kupuna o ke au kaliiko i keia niau inea; oiai i ka wa kahiko, ina oia aole he kauwa ua hana oia i niau halepili, a hoonoho , eouo a oi iki i kahi \va iloko o ka hale hookahi. O kahi e hoomaua ai oia ka heiau, a o ka luakini aia iloko o ka' |heiau; ka hale aina, K a haie ponoi, ka j hale nui hoi ua kapaia he—mua—a he kapu La i nii wahine; ko ua wahine hale ua kapa ia he nna, aole nae i kapu i | na kane; a o Kahi hookaawale ia nol na wahine ke ma'i lakon ua ka]>aia he' P«a. I Aole o ko'u manao e kukuiu kakou i' niau hale no kakou pela; aka, e hoo-1 maikeike aku ana i ke ano o ka no-1 hoiia inaeinae ana ,he inea ia e [K>no ai, O ka noho puukiuki ana oia kekahi 0 na kunui nui e loaa ai i ka ma 'i, a poino ke OLI kino. O na hale ku ma na wahi kawa u aole loa i kupono no ke kanaka e nobo oiai ua ike a katnaaitfa ia he nui ua ano ma'i i Joaa 'a j»oe mamuli o keia mau kumu. He nui wale o ka poe e noho uei ma na wahi o keia mau ano ma Florida, Louisiana, Texas, Panama, Tahiti, Pilipine anie kekahi mua aina e ao i loaa 1 na ma i o kela anie keia ano. O na kapa moe kekahi e makaala ai kakou, oiai he kvipouo ole loa ka hooioliloli ana ma ke ano o ke kaj»a moe o kekahi e haawi no kekahi me ka ho* loi ole ia. Ka hoopoiuo ana i ke ola kino ma o ka aahu la, oia no ke komo ana i na aahu kupono ole, i ke ola kino, i ke kau anu anie ke kau wela. Ua nui wale na keiki i poino a pilikīa niamuli o ka hemahema o na makua ma keia mau mea. Xo kekahi wa okoa aku e hoakaka piha aku ai au maiuna o keia mau mea. O ke komo ana i na kamaa liilii e umu a. e oleole ia 'i ka wawae, a me na hila kioea he mea hoopilikia keia i ke ola kmo. Ua hilahila kekahi poe no ke komo ana i na kamaa nunui Kupono no lakou, nolaila lakou i kuai ai i na kamaa liilii no ke kaiia, a lilo i inea e ehaeha ai lakou. O na kamaa hila kioea be kuf»ono ole loa no na wahine hapai, nolaila e nana mua i ke ola kino mahope ke kaila. j O kekahi o na aahu hoopiiikia i ke j ola kino oia no na kaliki (eorsets). l'a nui wale na wakine i lilo aku ko lakoa | mau ola mnmuli o keia mea. Ua oi aku ka noonoo o kekahi poe no aa paikini mamua o ko lakou ola kino maikai, lakon i lilo ai i niaa kauwa no na . Xui waie na wahine i hoopololi ia lakou i hiki ai ke huki i na kauia o ke kaliki i loaa ai ka naaaina kupono i kana ke nana aku. No keia mau knmu i nui at na wahine mauleule ma ke alanui ma na la weia o ka la, a i niaanakea ai na helehelena mamuli o ka holo maikai ole o ke koko y a i nawah waii ai ka pauwai no hoi. He mea hoopilikia keia mea i na wahine hapai, a i aui ai na poino i ka wa o ka hanau ana. ts nana i na wahine hoopilikia ole ia lakon mo keia mea, ua oi aku ka mai* kai o ko lakou ola kino. E i ko kakou mau kjupunawahine. lieaha ke kumu o ko lakoa ikaika a oia loihif Aole anei no ko kkou haiaa ole i ko iakou kiao me keia reau oi bopifipiiif O k » boopoino aaa i ke ola kiao ma o na n»a la e ai ai, oia no ka ai ana i na aie» ai i kupoao oJe i ke ofa kino. H« nui na aea ai i kupono no ke kino, a he aui no hoi na mea ai kupoao ole. O ai ai kahiko o Hawaii nei, oia ke kaio mo'a, a i koi ia a lilo i I*o». ka uwala, ka uhi, hapuou naia, niu, pala,

* uki. ko. ho o, ki. ka ohia. ohelo. pa papa k* io pua~t, % me b* i a j * i k i,'ua*a aa uai a» A B* i V Jkt e*> n.A» -* l * % r * jna\ e lAa rc»* *. i palao*. *aikt. bifi. -r e x 'a i k*«K la. m a ai e wn!e e * kpia. () k»*k»i;- rray a:eJi ai aole i kupon« po ke osa k eo. K» v k*®i «anawa oa t:(« na bca a; i mau »ea ai kupono ole auiieuU o ka ea. wai. hoomo a ana. a hoomo'a ole aaa. a pela «*ka. O na i'a i krkahī waa waaawa ae mi"i' ko Lakon e li«e »e ke kaaaka. a hok»hotoDU paha: a t ka wm e ai maka ia «i ua loaa na kaaaka i ka mm » «u k:x opu. Oke koko pk»i"i,k» knpono ole laa. no ka mea, aia il»ko ola»U fia mea ino o ka i'a. O M i'« • l l ** ke ahi, aku. kawakawa. akule, opelu, oia na ia kupono oie !♦*. • ° mau i'a e ae ua hapa mai. O ka ai maka aaa he naea ia « hoomahuahua ai i ka iua*i iloko ou. mamuli o keia kumu iloko o ke kanaka he mau holoholona makalii e ola mau ana. aka aole o kakoa hanan, uokamea aohe kumu e hanau ai, aohn wahi no hoi e hoomahuahua ai, aka i kou ai ana i kekahi mea ai i kupono no keia mau holoholoea e loaa ana ka lakou ai. a loaa kahi e hanau ai, a »lu inahuahua lakon, a jH?la i ma'i ai kekahi poe. "Aohe pilikia ana o M kupuna o kakou i ka ai i na ia maka," wahi a kekahi poe. Ae, pela no, aka i ko'a manao ua piliki.i no kek*l" o lakou. Aka, aole j»!hkia ioa ia manawa. no ka mea, o ke k-.ilana o ka a»aa, ka noho ana, k.i e;», he okoa ia manawa mai au o kakou e noho nei. Aole e oWuo ana ma na i'a niaka w*le ®o k» pi'ikia, oiai he nui na mea e poino »i ke kanaks*. aka o ka i* maka kekahi. O ka ai hapuku. o kela mea komo iloko o ka opu. kekahi mau han* hoopilikia keia i ke kino. O ka ai hoonuu a maon» »no; ka ai | wikiwiki me k.» nau ole a wali kuf»oni», ■ he "iau niea hoopilikīa ik« ol* Wino. , Ile nui ko'u mau manao maluna o na I mea ai, a me na ma'i e loaa ana ma-j muli o na me.i ai; aka nole n»e au e, hoakaka j>iha ana i keia wn, aka no kekalū mau hoopuka hou »na »ku. O kn hoomaiinauna ana i ke ol» kino mamuli o na mea inu, oin no k» inu an» i na waioua like ole. ka awa, » we na mea hoikaika (st:mul.intn) elike me k«» koj>e. ti, ooeoa, a pela aku. C» ®ui wale ka poe i pake»a nui i kei» mau mea, a ]>eh» i loaa ai ia lakou na ina'i he iiui wale ame na piliki» e ae. K aho ka pokiko. Kia ka Soiomona palapaU ai: ,4 I» wai la ka uwe »na? Ia wni la ka poino? la wai la ka hakaka! Ia W»i l» ka nnku wale auaf la wai la na palaj>u loaa wale? Ia wai la na muka ulau!af" Na Sol. 23:21*. Aole «noi i ka poe hoomnn » pakela inu i na waionaf lle oi»io a ua ike maka a kaiuaama kakou i ka hopenn a ■ me ka luahi o ka poe hoomau i ka inu ! ana. He minamina nui ko'u a me ke- [ kahi* j>oe e ae i ka ike aku i nn kane i ame na wahine e haina ana a « kupalu ana i ko lakou mau kino no ka la e make ni. Aloha no. O na mea ino loa ma kn hainn ana i ke kino oia no ka lawa ole o k» minawa hiamoo, ka ai i na me» kupono ole, ka noho kapulu me ka hoomaemae ole, Ka lu ana i ke kino io a -innei ma na lealea kuko o ke kino, kā pakela inu i na waiona, a hookina ana mi ka hana, hapai i na mea kailmaha, kiki»o, hukilniki. a pda aku, aine ka noonoo a kuko ino. O ka hapa nui loa o na mn'i ua hiki ke hookoloia a loaa mai keia mau kumu ae la i hai ia ae re«. O kekahi o na wahine hoopulu ino i ko lakou holoi ana, ka holoi ana a loihi. a noho ana ilalo iluna o ka papa j>ohaku, he mea hoopiHkia loaia ia lako». l'a lawa ae la ko'u nuku nna ia oukou e kn lahui o ko'u makuahine. aole !io ka manao lioino wale, a hoikeike wa!e„ i ko la*»ou mau kina'una'u i ke nkea, aka i m -a nana e lawe hou mai i na hoonaauan ana ilo i ko o ko kakou mau noonoo. a inalia ' he mea ia e ao kanaka mai ai kekahi. Aole no ko kakou ike ole, asa aolo» hewa o ke a 'o mau. E hoahewa ana no |>;vha k» ia'u ma o keia mau hoakaka atia: aka.. aol i au e hoahewa an» ia ouko-i. He a'os ka'u. a he knhikuhi ak:i i ko kakou | wahi i hemahema ai. K olelo ana paha kekaiii. heaha ke I

kuleana o keia hapa-haol« «> *'o mai ai 1 ia makou, no ka mea o k<> *nakmi kn-1 leana no ia: ae |>ela i'o n<>. *> kou ku-. leana no ia; aka, e akahelo. e noonoo, e ao o alakai hewa kou k iloana (mana kuokoa) ia oe iloko o K.i poino, • e hiki mai ananei la a« e elelo tt»#l «i, 4< Lap«wal© o na lapuwalp, pau loa na mea i ka lapuwaie." a hele aku auanei oe i kon loa knp.ipsa me na manao i piha \ ka lnnhin a me ke kaamaha. 44 0 ka lobe ke o4ft. o<e knli ka make. *' C. W. KĪNNEY.