Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 9, 28 February 1913 — NA HANA O KA AHAOLELO O KAKOU. [ARTICLE]

NA HANA O KA AHAOLELO O KAKOU.

Iloko o keia mau lft kakaikahi wa!e no o ka noho ana mai nei o- keia 0 ka AhaoH-lo kuloko, he nui na bila ame na oielo hooholo i hookomoia ae iloko o nu halo kaukanawa» a elua, o ka oi loa aku nae iloko o ka hale o na lunaniHkaainana, a ke Kuokoa o manaoio nei, e lokahi ana na hoa apau o kela uiau liaie a ma ku hooholo ana aku i na bila maikai, a pela hoi me na 01010 hooholo kupouo, 0 keia ko kau hiki ke hoomaopopoia nku no ka ovU mai o kekahi mau hopena maikai, ina o ka lo:ui ana o ka hoa paio o iu Kepuhalika iloko o ka ahaolelo, e nelo ole ai ka nokeia o na bila ame ha olelo hooholo i ke kamailio nniia. inaniua ae o ko lakou hooholoia ana. lle nui ua l>tla maikai a makou i hoomaopopo ai i hookoiuoia iloko o keia mau la, e pouo ui lakou e hooholoia i keia kam, he niau bila i pili i ka pono o ka k'hulehu, pili pu hoi i ka pono o na liinahana ame na haku haua ? a i ike niua oleia mu nu kau ae nei i hala. lle uioa oia»o e like ole ana paha na nianao hoakaka maluna o kekahi mau l>ila, aka nae hc mea pono e loaa he mau kumu maikai loa i hookahuaia n.aluna o mi mea oiaio no ke ku-e a no ke apono ana aku i kekahi mau bila k.mawai u uiakou e manaoio nei, ua lawa na hale kaukanawai a eUia i na ki* «aka uoonoo kanaka makua a noonoo akahele me ka naauao pu, ma ka hana ana mai i ua moa o pono ai ka lehulehu. O ki'kahi o na kanawai ano nui a ke Kuokoa i hoomaopopo i hookomoia ina keia kau, o ia uo ka mea e pili ana i ka. ma'i lepera, e koi ana no ka loaa 0 iuv hooia maopopo loa no kona lilo ana i n»a *i lele, a i ma 'i hoopilikia aku 1 ko ola o ka leilulehu elike me na ma'i lele e ae. 0 ke»a kekahl o na bila e hoalaia mai ai na ike lehulehu i pili i ka oihana iapaau, a pola iio hoi u»o na moa oiaio i ike maoliia aku e ka maka ame ka noonoo, e ka*i aku ai na ahewa ame na mahalo ana mai na makaaiuaua aku 0 keia Teritore no ka oukou mau mea e hooholo mai ai e na hoa o ka ahaolelo kali kanawai. O ke kukuluia ana mai o kekahi mau hooiaio uiaopopo loa no ka lilo o ka ma'i lepera i uia'i lele, aole anei ia he kumu e hookau likeia aku ai me na ma'i lelo e ao e hookaawale loaia aku ai ka poe apau i loohia i na ma'i ma kola papa hookahif A in& hoi no ka hiki ole ke hooiaioia koua lilo ana 1 nia'i lel«, aole anev ia he mea e hookuu laulaia mai ai ka poe apau i loohia i koia ano ma'il Maluua iho o o\ikou ena hoa oka ahaolelo ke ko'iko'i oka imi ana i na wahi e pau ai na manao kanahla apau i pili i keia ma'i ano nui, ia no ka mea he lehulehu wale o ka poe. i hoopilikia waleia, mamuli o na hana a na akena o ka papa ola ma kela apae keia -wahi ma o ko lakou kaa aua maialo o ko kanawai hoohuoi, a i hookuu houia aku me na paiapala hooia no ka loaa ole ana i kela ano ma'i, e pono ai e loaa na. hooiaio maopopo loa no ko maoli ana i ka ma'i lepera, mamua ae o ko iakou hookaawaleia ana mai ko lakou mau ohana aku. Ma ko ke manao, he ma'i lele a he ma'i lele ole keia ka leper-«t, aka nae o na ks\jika lapaau ka poe i loaa na ike i i ka oilmna Upaau, ka mana nui uo k» ana mai i ka lakou mau ike e pīli ana i keia ma'i. He na nei poe e haaheo ai no ka holopono o na hoohiwa* hiwa a hoohanohano ana no ka la hanau o Keoki Wakinekona, i hala aku la, a no ka mea,, ua hapaiia ae o Hawaii nei. a kaulike aku, a i oi aku no imua 0 kekahi mau wahi e ae o ke ao ne», ma na hana o kela ano. He nui ka hemahema maoli o na Hawaii i ka lakou olelo makuahino e pono ai e hooholoia ka bila kanawai i hookomoia aku iloko o ka hale o na )uaajnakaainana no ke a'oia o ka olelo Hawaii maloko o na kula aupuni o kakou. He pilikia nui iwaena o kakou ka loa& ol« ana o na onuhina o kekahi mau huaolelo haole, e kupono loa ai ka hooholoia aku o ka bi!a i hookomoia ae « Seaatoa Judd no ke pa 'iia aku ona buke weheweho hnaolelo Hawaii ina keia kau o ka ahaolelo. He keu no 1» tna ka oihana kapena makai wale no ko Mr. Silva makaakau 1 ka hopuhopu lawehala ana, eia ka ua like pu no kona makaukan me ia ma ka hana kanawai ana, a oia kekahi o na lunamak'aainana hikimua ma ka hookomo ana i na bila ame na olelo hooholo no ka pono o aa maka&inana, o ka oi loa aku no ka Mokupuni o Hawaii. Ola no o Hawaii ia oe! Ma ke ano o aa hana o ka ahaolelo o law*laweia mai nei iloko o keia mau la, ua hoike mai na aolona kaukanawai i ko iakou iini e hooholomua aku i na hana imua iloko o ka manawa kupono, aole hoi o ke kali wale a hikī ma.i i na la e kokoke aku ai i ka. pau ana o ke kau. — M« Ke manaoio nei ke Kuokoa e imi mai ana ka ahaolelo i kekahi alahele maal&hi loa e hiki ai e ukuia aku na poho o ka poe na lakou na maia i lukaoia «nalalo o na kanoha a. ka papa ola, ma o ka waiho ana akn i kela hana iloko o ka lima o keka&i komisina naaa e hoōlohe i na koi apau a ka poe no lakoa n» waiwai i hoopoinoia.