Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 9, 28 February 1913 — Kauluwela na Alanui o ke Kulanakauhale Nei ina Kanaka—Ku i ka nani Na Hoohiwahiwa ma na hana ka'ihuakai. [ARTICLE]

Kauluwela na Alanui o ke Kulanakauhale Nei ina Kanaka—Ku i ka nani Na Hoohiwahiwa ma na hana ka'ihuakai.

Ko ka ewu\u o na manawa, i maUma | ae ai ko Honolulu nei poe i na hoo- | manao ana no ka la hanau o Keoki Wakinekonii, ka Pererfidena mua loa o Amerika Huipt»ia, & elike me ka oili mau mai o kela ame keia makahiki, pela no ka oili roan mai o na nani like ole ma ka hoohiwahiwa ana i kela la ano nui inaloko o ka moolelo o na kanaka Amerika. lloko o keia makahiki. me be mea la 0 ka oi loa aku ia i ikeia o na hoohiwahiwa ana no ka hanohano o kela la kulaia, no ka mea he elua mau ia okoa, me na po elua, 1 ike as ka lehulehu o na kaukani o ko ke kolanakaahale nei poe, ame ko aa knaaina pu i u mea a lakou i maa ole ai i ka ik» aaa 1 kela ame keia la. Ma n» hora kakahiaka nai wale o ke kak&hiaka o ka Poaiima aku nei i hala, i momoku aku ai ka lehulehn roa-1 litvu o na kaa nwila, na kaapio aate na kaa otomobile no Waikiki. no ka ike * kum&ka a*a i kekaki hiona e hooiese [ aaa ihope i ke au o Kameh&meha. ka ī Na 4 i Aopuni, o ia keU manawa o kona { pae anA mai me kona mau koa no ka j h*wepio aaa «a Oahu nei malalo o kana! booiii»lu ana. f O kela kekahi hiona ku i ka nani a j hook«h»ba no hoi i ka taanao o na | maHhini makaikai ame na kamaaina f pu; a ua hoopAaia aku aa mea apau | me ua manao hoemaikai tso ka ike ana

i kekahi o na hiona o ke au kahiko : hoohalikelikeia me ia ma kela la. He wahi hapa uuku wale no nae kel i o na auwAa o Kamehameha ame koo& mau kanaka o ke kipa ana mai ma Waikiki, no ka mea ua oleloia, he mau haneii a he kaukani no paha ka nui 0 na waa o Kamehameha ma keia pao ana mai i ka makahiki 1793, ma ka U 18 o Apeiila. me koaa mau koa i hiki aku ma na kaukani. ! O ka nui o na waa i komo ma kela hoikeike ana mawaho o Waikiki, ua hiki aku ma kahi o ke kanaha, a ma J \ahi o ka haneri a oi ka nui o. ka poe i | komo ma kela hoikeike ana. i Mamua ae o ke kani ana o ka hora umi o* kel* kakahiaka Poalima, i hookomo mai &i ka aawaa kaua o Kame> feameha noloko o k« awa, a ma ka koaOona alii i hoomaopopoia aka ai o Kasrae koaa mau ukaK. ( Ua hel» n.i wah» apau mamua aku oj ua hokele su Waikiki. a piha < 1 na k:inaka. me ka £īki po&o ole no! ī kekahi poe ke ike eia aae ua [ holopoao na raea apaa i ftirefeiwei&. [ 0 ua han* no apau o keia au kahiko ka hoikeikeia ae» e laa k* hula, ke olioli, * v&& ka olelo pokole ana ae, ao?e : fee mau hoolala ana i holopono ole ma' ke*a hanau aka. tia ku ua, uaea apa'j> i ka naai. j 1 ka p«»u ana hol o kela mah«le © na haaa booh»wahiwra a hoomaaao ao ka i

Ia hanau o Wakinekona, ua maiamaia na heihei maloko o Kapiolani Paku. o īa piha okoa aku no ia i* ka lehuiehu. a he ku no hoi i ka pihoihoi ke ano 0 na heihei lio ame na heihei kaa o ka malamaia ana. Hai na hora mai mahopo jho o ka paa ana mai o k» auwaa o Kamehameha a hiki i ke ahiahi loa ana, akahi no a pau na heihei, a ikeia no hoi na lio hoio Joa, na lakou i aha r i ae i na eo ma kela ame keia be>b«i like oie. la po ana iho hoi, ua hele 01-ilo nei o ke kulanakauhale a kauluwela i na kaaaka» ma na haina alanui. maloko o aa halekii onioni, a maloko o kahi 1 hookaawaleia no na hana hotketke iike oie 0 ka hui malo, maloko o ka Ma Bihopa. 0 aa hana hoikeike ma Ma po. o ia no oe o kela au kakiko a na keiki o ke Komohana, me ka lakou mau ku i ka hoomaka 'oka'a. na keiki paniolo pipi, me aa pu p:*napana. oa lUkiui no noi »e ko lakou >maa kahiko ano c, a.m6 ka lakou mau meakaua r pela hoi m» ka poe hula, a he nui aku 0 w m«a a ka. mak* e hewa ai ke na&a aku. l'a hele a na fcora kuli T u ma kela po t akahi no a hookuuia kela akoakoa aua.. a huli hoi aku na mea ap&u no ko t»kou mau home, me ka pika hoomanao uo ka lakou man o ka ike aoa. 1 hakali» uae a wehe mai ke alaula

o kekahi la mai r ka la ano nui hoi { . upuia aku ai, aia na mea apau ma ko iakou kuiana hoomAkaukau no ka hele ana a« « makaikai i ke ka 'ihaakai taa a ua k«a. I ka ho«a au i ka hora umi ma kela kakahiaka, aa h«U aa aoao o ke alanui Moi. a pela koi me loko o ka Hale Maaa Hooko, a kookeka i na kauaka. no ke ake e iko aka i kekahi hiona i maiihiai ia iakou i ka mm aaa, » be mea oiaio na pomaikai na kaukani poe makaikai mai na malihini a na kamaa>na. ma ka ike ana i na kaukani koa Amenka, mai na 4«a hele*rawae a }koa kaualio, e ka'i ana ma ke alanui. !oUioo»oka hele okoa ana i ke jkaoa. | Mawmho koi o Kamaki Kuea. ua b«l# | ia wahi a piha hookeke i ka lehoiehu, a ■ malaila ae o Kiaaina Fre.tr, Ka Mo»* j|wahine Liiiuokalani am« na la [ lakou ka nana ame ka uoii j-»uo ana i i fce kulana o na pnaLikoa like ole. Ta hiki aka ma kahi o ka eWofu kau--1 kani koa, i komo iloko o ke!» huakai, , a ina paha no ka pan holookoa o na pualike* o Ameiika e hoomoan.i nei ma keia Mokupuai, ina ua hooi loaia ak« ka sui o sa pualikoa ma ke!a la. Ua hoomaka mai ke ka'i ana o na koa ma k* alanui Moi, huh iwaho no ; Kamaki Kne*, a «tea ke poo K*a o ka hnakai ke Keaenl» Kaeoah, ko ka*a-

ka k* ka b<?&iī!3''j 1:3 i SA puaiiioa r»4 U*-nxii ce, & luahope kku oaa SA o keia ka ma**aiki n <>i !cu ae 0 X» cut o xn> {'UaUkoa m~ii Xo ka makahiai ,v.-;u nei ī bal-v. oo ka mea ii« Uii-t : uaUkaa kaoa!io i komo ma *a huak<i. n;e na baaa rlu.i aiaiuea o ko iakou mau I-o, a i ka naam aku. W ka : )-.i U 'Ci 2 Ā-i lakou ka *i &&o, e to\a o!e a: na hoohaiahala aoa mi -Aoao o ka !eh?».ebu. ; U kekuihi mau pualīkoa kia: lahoi. kenahii » xor(io pa ae aia haakai jH?'a hoi ka bana H-t*a:i, ame ke K'ila 'o Kamehameha. \ i kn ho a am mawaho o Kaniakī Ko|ea. ua paikau hookah.lk.lha lakou iioua [o ke Kiaaina ame ka [K>e makaikai apaa (a he iom aa keLa aiae keia e otei* ai |co ka ma'ieai maoli o ka paikau ana. Ua hoomaha iki na hana hoomaoao no ka h&nohano o keia la ano aui, no ka haawi ana i manawa no na mei apau e hoi aku si no ka ai ana i ko lakou aina wakea, a ma ka hora elua o keia auwina )a, a mamua loa aku no o ke!a manawa. ua hele hou na alanai a lehau i na kanaka, no ke ake akn e ike i ke ka'ihuakai o na kaa o na

jauo liko ole i hoohiwahiwaia ame na Imoiwanine o na inokiipuni. lu' hnpa īki niui ka hu.ik:\i i ke;:i i makuhiki. eiu uae he oi aku ka naui ; an;e ka u 'i o na lioohiwalnwa ana i ko , na n;.i!v;»hik! e ao, e liewa ai i ka maka ; ke naua aku i k '-u a mea o ka nani o kela ume Ueia kaa. i I Mmiiua loa o ka huakai. na kaa mo- j > torcve.'e i l;i)ul'iv. ahiwaia nia na ano i like'oli*, alaila ukali aku ua kaa haiki- . | kala. ho mau kaa kela i i | me na kii o na i'a nunui. e nele ole ai ; ke komohia'o na manao mahalo iloko o ; • ka lehukhu. ' I Mahope mai o kela mahele o ka hua- i , k'.i'i,, i oili mai ai na moiwahne o na ' 1 inokupuni me ko lakou mau ukali, iloko 0 na leo huro o ka iehuh-hii e ku ana ma ke!a ame keia aoao o ke alanui Moi. ■ | Ua kahikoia lakou nie na lole o na j ! waihooluu like ole, elike i»e na wai- • i hooluu i ike mauia no kela ame koa , mokupuni pakahi, me na pa-u e uwehe« | ana i ka makani, a o ka hiehie iho no j ' hoi o ke kulana o na kaikamahine kau , I lio, aohe mea a ka naau e hoohalahaia; ai - . . Mahope akn o lakou, i ukali aku ai na kaa otomobile f auwe! e nana aku 1 ka nani, a hewa ka maka, o ia no oe o ka uluwehi o ke kuahiwi, ua unuia mai a kokoke v ke aio. He keu no hoi o ka nani ia, i ka wa e maalo ae ai mamua o ka poe makaikai, eia hou aku no ka hoi ua nani, e hiki ole ai ke kohoia aku, owai la o keu mau kaa ka helu ekahi ma ka hoohiwahiwa ana. Hala aku la hoi U mahele, ua otii mai la ka mahele o na kaa -nunui e hukiia ana e na paalio, o ia nani «koa aku no hoi ia, e pau ole ai i ka helupapaia aku maloko nei. Ua ka'i mai ka huakai a hiki i ke alanui Papu, alaila huli iuka a ke alanui Beretauia, ā ka'i loa aku no waho o Punahou, kahi hope loa e nanaia ai ke kulana o kela ame keie mahele o ka huakai. He nui no aa ulia i loaa ma kela aiahele loa no Puuahou, ua hiki ole i kekahi mau kaa ke pii ina ka piina e hoea aku la no ke kahua paani o ke kula 0 Punahou, eia nae aole he mau poiuo maoli i loaa e hookaumahaia ai na ma- j nao, ua uhi puia, lakou e na maikai he nui. O kekahi pilikia i ikeia, a e hoopauia aku ana hoi ma keia hope aku, o ia no ka hala loa iwaho o kahi e hookahakaha hope ai kela ame ke»a mahele o na kaa i hoohiwahiwaia, oiai ua hiki j ole loa i ka lehulehu ke hoea nowaho o | Punahou i ka wa pono, mamuli o ka; lohi o na kaa uwila. * ! Ma ka hora ekolu hoi a o» o kelaj anwina 1»» i momokn aku ai ka lehulehu } nowaho o Kapiolani Paka, no ka m.v kaikai &na i ka hookahakaha ame na lealea o na pualikoa like ole, Ua p»»kau na koa helewawae ame oa koa kaualio maloko o ka paka, me ke ku i ka miomio a mahalo nniia o ka l&kou hookahakaha ana, a pela hoi me na pualikoa o na pukumahi. me ka noke an» i ke ki i na poka e hoopouli ana 1 ka lewm me ka uwahi pauda, e kau maoli no ka weli ke i kaa a mei o k» malihīni o kela luona i ko Hawaii nei poe. Ma ia po aaa iho, ua hele hon ke taona. nei » piha, he mea kau i ka lahi, ke kaea ao hoi ma ka hele ana poko o kela 1a holookoa a noho aku kekahi poe i kanhale, *ole nae pela. aia ka peno o ka ike i na hana hookaaoli apau loa, lie hookaiii no la o keia ano iloko o ka makahiki, a us pomaikai no nae ko nm kuaaina poe o ka hoe* aua mai, ua ike m&ka, aole hoi he k>he pepeiao. -H- | SAN FRANCIBOO» Feb. 21.-Ua hoe A | mai i keia kulanakaukale i keia ia o | F. J. Bennv, o Hilo, Hawaii, maluaa j e»»l o ka mokoahi Kanaaa City mahope o koua hele makaikai ana aku nei lai Mekiko no kekahi man pule lehuleho. j