Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 14, 11 April 1913 — HE MOOLELO KA UI MABELA A I OLE O Kikila Lilana ka Liona ame. Ka Weli O Ka Poe Hakihaki Kanawai [ARTICLE]

HE MOOLELO KA UI MABELA A I OLE O Kikila Lilana ka Liona ame. Ka Weli O Ka Poe Hakihaki Kanawai

O. ka< manao mua k>a r> ka oili ana ae iloko ona, malia he mau Van?.k i paha keii na Uiuiakela o ka h'oouna ana mai e hele mai a l'alawai me ia nri f nu na mea e pili ana i ka manawa e hoea hou mai I «<i ka mokukuna. o kana wale no nae e ha'oha'o ia, o ia no ka Hoo una oleia ana mai o kahi keiki ouku. Ma nck3hi ano nae, i'na aole mai ia Bunakela mai kela mau ka-1 i«.aka o ka hoounaia ana mai, alaila he mau kanaka keia no ka pepehi ana mai ia;a. o ku hele aku nae ka mea e [>au ai o ke kuhihewa. Hele nui la oia a kahi e puuluulu ana na kauwa, na i mai 1a oia ; ia Mikela ina e a!a mai ka Kla, alaila e hoike aku iaia, no ko ia nei iho ana mai no ka muliwai, aka e huli hoi hou mai ana no nae oia ke hala na I» >ra elua, o kona puka mai ia no ia mawaho o ka pukapa, 1 konio inai la iloko o ka ululaau. f Ke alaalawa wale la no ua o Kikila ma kela ame keia wahi, āohe' ona ike aku i ua mau kanaka jiei, nolaila koho loa iho la kona ma-1 uao, malia aia !aua no kahi o kona waapa kahi i kakali mai ai, o| ia nei iho pololei loa la no ia no ka muliwai. * I O ka hele ia o tia o Kikila a hoea no kahi e ku mai ana kona waa-; pa, ua h )okahahaia mai koha m&nao no kona ike' ole aku i kekahi j niea, uolailp hooialau wale iho la no oia. me he mea la he hana io| kekahi ana o ka maken.ake ana maluna o kona waapa, a i ka hala «;na o kekahi man minuke. o kona kahā hou mai la no ia hoi, a he mau kaina wawae helu wale no ia ana o'ka hele ana mai, lohe aku la oia i ka nakeke mai ma kekahi wahi iloko o ka nahelehele, a ia manawa Itookahi uo.hoi i lohe aku ai oia i ke kahea ana mai o keknhi mea i koua in«»a. laia r» ka nana ana aku ma kahi i pa-e mai ai ka leo, aia hoi e ku mai ana he eiua mau kanaka ma kahi mamo iki mai iaia aku, ua kahikoia laua me ke ano o ka lole o -iia luina oluna o Ka mokukuna eia uae he m.ui kanaka kela i malihini loa iaia, aole hoi o kona inau hoah'ha Uahiko ana i kamaaina ai. Akahi uo no iloko o kela manawa a hoauheeia aku kona mau kanalua apau ke ano maoli o kela mau kanaka ame ka laua hana. he mau kauaka laua no Ciala Tamela, a i hoounaia mai paha no ka pepehi ana inai iaia nei, a i ka hele anā mai o ua mau kanaka la a kokoke ma kalii a Kikila e ku aku aiA ua poha aku la ka leo kauoha o ka kakou kna opio i ka pane ana aku: , "VE ku malie aku olua peiaV wahi a ua o Kikila, me kona nee hou ana inai ihope he mau kaina wawae. "Mai hoopihoihoiia kou manao, no ka mea aole maua e hoopoino wale aku ana ia oe. M "Aole loa he wahi pihoihoi iloko o'u, aka mamua o ko olua hookokoke loa ana mai imua o'u, ke niiiau e aku nei au, heaha ka olua haua o ka makemake ana e ike ia'u?'' "He- hana auo nut loa ka maua, a he hana hoi e pono ole ai ke kamailioia me ka leo nui e Mr. Ulana.'* "E lioike mai i kou inoa ia'u ant»V wahi a ua o Kikila i ke kanaka e noke mai nei i ke kamailio iaia. "O Kena ko'u inoa." "Alaila ke ole no hoi au e kuhihewa, o Keleka ka inoa o kou kokoolua." "Ae, o ko nnua mau in m ia." r 'Woluna anei oiua a elua o ka Ranaga?" ' •'Ae. he mau. luiua maua nolunn o kela moku," "A heaha ka olua hana i makemake ai e ike ia'u? ! ' "Aole e pono ia maua ke kan*ailio aku me ka leo nui, niilia paha he ifiau pepeiao kekahi e hoolohe mai nei 'māhope.o keia mau kumulaau. o ka liolopono < !e no ia o ka piaua misiona o ka lawe ana mai la a hoike aku ia oe!*' "Aole loa he poe hoohalua māHoko o keia mau kumulaau. E ku aku olua ihope. a mai hoao kekahi o olua e nee mai »mua! M "Pehea ka hoi e hiki ai ia maua ke kamailio aku ia oe, ina penēi iho la ko kakou mamao, oiai aohe o niaua e lohe waleia mai ka kakou mau kamailio. h6 misiona ht*na ka maiia nau," wahi a Kena me kona h ao ana mai e nee iinua i hookahi kapuai. Ike koke aku la o Kikila/aia ka manao kolohe iloko o kela mau kanaka, uo ka lek ana ma; maluna ona, nolaila iloko o ka majiawa a ua mau kanaka t kolohc la i moeuhane mua ole ai, iia nnuhi koke ae la o Kikila i kana mau pu panapana elua. a kan pōno aku la iniua o ua nnu kauaka nei, e hiki ole ai ia laua ke hoaano mai. "O ke kanaka mua loa o olua e hoao ana e nēe hou mai in»na i hookahi kaouai, he kanaka make oia iloko o ka iino ana o ka maka nolaila ina he mea ka olua i makemake ai e kaniāilio mai, o keia ka mauawa," alaila ine a'ai la oia i ka iho ana iho o ka lima o Keleka ma kona aoao no ka lahu ana i kana pu panapana, o_ ka wa ia i hoo'mau hou aku ai ua o Kikila i ke kamailio ana: "Mai hoa > oe e lalau i ko lima i ka pu panapana, o ike auanei oe i ka hiki ole ia >e ke ike hou i ka malamalāma o ka la. * Ha, ha i lohe olua e kena mau kunnka powa ea. aole he hana niaalahi ka hopu ana mai ia K'kila!'* "F, kapa mai ana awei oe ia maua he mau. powa?" wahi a Kena me kona aa ole e hele mai iinua, a e lalau iho paha i kana pu panapana." "Ke kapa.aku uei au ia olua pela, no ka mea ua maopopo ko olua mau ano apau ia*u. a *ue koi aku nei au ina he toana kekahi a olua, o! keia wale no ka inanawa. me ke kakali hoh ole aku!" "K waiho hoi ha oe i kau mau pu panapana, hele mai la mana a maka'u i kena n\a\i pu i kou kau poJofei mai imua o ko maua mau niaka? He mana;» ano nui ka maua e hoike aku ana innia oti f he mea i pili loa i '<»> p >no ame kou pomaikai. ,f "Aole |on au e h«>ikuu ana i keia mau pn paiiapāna mai ko laua wahi e kau nei, ina he manao ko olua ia'u e hoike mai i keia manao ano, a ina aole alaila ke kaut)ha aku nei au ia olua, e huli koke aku , ihope, a e hoi aku no kahi a ohia o ka hele ana niai nei. O ka poe W' 46au i kamaaina ia Kikila o lakou ka poe i ike, aole loa he ki ana mau lima pnnahele i ka pu ehala ai kekahi poka. i hakalia fto i ko'u lawe ole mai i ke kiko o keia mau ilio buln, o ke omo ia o ko laua mau poka, i ko olua koko, ua lohe pono aku la t )itkaia aku kela inau \>!elo e Kilala me lee kuoo. me ka hoomaoj>opo i ua mau kanaka nei. āole o Kikila he ■BBH* hiki ai ke pula*nuwaleia. nolaiia tia ku lohaloha wale iho !a me ka nana āna aku o kekahi i kekahi. me he ana i na hoailona ma o ko laua mau maka la. aole aku e hoiUe i kekahi mea imua o Kikila, me ko laua KC malie ana mai a ua mau kanaka nei. & o Kena i kana ku ana, i ole ai e ikeia aku kona -ka manawa a ka kaua koa opio o ka ike ana aku l»ma «kmu o Kelek» no fca hopu ana i ke kuau

ia aku, waiho 1010 ana ka Hma oua kanaka nei nn ker t r. aoa»>. nte ; ka hat>!c ana aku o kana p« iluna o ka !cpo. Iloko o kela manawa o ke kani ana aku o ka pu panapana a Kti k'da, «a maopopo foa iaia, aole i hala kana p -ka r a me he anapa ana i la na ka mvi!a, o kona lele aku la no ia imua. a mamua o ka huli ana mai q Kena no kahi a ke kanaka opio e kti akn ana. ya !'>ai pono aku fa ke kumn pepeiao i ieekahi o na paupuu mahanahana a Kikila. i waiho ana ua koh>hc la ilaio he heoiana wai ke o!a. ' ka ukn panai kupono kena e loaa ia oe no kor» !uhi e Kena/" i wahi a Kikila. me kona keehi ana iho maluna 3ka tra<a\?ru:\ kana pio e waiho oni o!c ana. alaiii kan pono hou aku la i ka lua o kana ; pu imua o Keleka, a i aku la me ka !c«> mana: f "E kiola koKe oe ika !ua o kena |ki panapana e pai f3 ilv.»ko t> kaei kuapo," o ka wikiwiki iho Ja no ia o Kekka i ka lalau .irta i ka lua o kana inau pu panapana a k*o!a aku !a ma kahi mamao. ir.e ka ! naka ana o kona kino me ka haalulu. i kau a mea o ka'piha nie ka maka'u. ; **E hoike mai ia'u e Keleka, mahea kaiii i eha oko !i:na?" "Eia maanei kahi i ku mai nei i ka poka." me ke kan ana ae o ka lima hema o Keleka ma kona pooh:wi akau. "Ke mana»'».nei au, ua \ loaa fono mai nei ka iwi ika poka o kau {Ai panapana." *'l*a laki ee. na kuu lima hema i ki mai nei : keii ua uuku ka poino i kau aki! maluna ou, a ina na kuu lima akau ner. ina o! >ko o ko puwai kahi 9 k:i poka o ka'u pu e o:no ai i Ike ijp la o Kikih, ua !Ho ke!a inau kanaka i pio malah» <nia. n<v ! !aila. ua lalau ih > la oia i na pu panapana elua ioko o ke kuapo ili o_ ! Kena a lawe mai 13 a hookomo iloko o kona mau pakeke, lawe mai | la i kana pahikaua a aku la iloko o ka muliwai. o kona kii aku ; la no ia i na pu panapana a Keleka o ke kiola ana. a hoakoakoa mai ! ia i na pu apau me ke ku olohelohe o kana mau lawehah, e maka'u hou ole aku ai oia ia laua no Ca hoopoino mai maluna ona. j '*E haawi mai iko pahikaua e Keleka na'u e m3!ama-aku. he mea i inaikai ole ka pahi iloko o ka lima o na kanaka !o!<> elike me oe. o hoopilikia \Valeia aku auanei ka mea hewa oīc/**o ka lalau aku !a no ia o Kikila. i ka pahikaua e lewalewa ana ma ka aoao or Keleka, me ke ku-e ole mai o ua kanaka nei, aka. ke noke !a oia i ka.wili ma o a maanei i ka eha o kona lima. "Ke manao nei au. he wa maikai loa keia nnu e hoike mai ai i ka manao o ka olua huakai o ka hoea ana mai nei e ike ia'u i keia la !" "Aole loa au e hoike aku ana ia oe e Mr. Lilana!" "Ao!e anei oe e hoike mai i ka oluii hana mamuli o ka mana o koia mea.e kau aku nei iniua o ko mau maka?"' me ke kau hou ana aku o Kikila i ka pu panapana imua o Keleka. "Mc ka nui o kau mau h\>o\veliweli ana mai ia'u. a >le ioa ia he mea no'u e hoike wale aku ai ia oe i ka mana hana." Aole i pau iho ka Kikila mau mea i īpakemake ai e kamailio hou uku. ua loheia aku la na leo hooho o kekahi poe kanaka he nui e liolo mai ana, a i nana mai paha kona hana, ua ike mai la oia i kela mau kauwa a Sa e holo aku ana, ija lako keh ame keia me nā pu >anapana, a o ia ka kekahi o ua mau kanaka nei o ka i ana mai: "Lasi maoli keia'hoea ana mai nei o-makou e Kikila, mamuli o ko makou pale aita i kau mau kaiioha." alalla nana mai la ua poe kanaka nei maluna o ke kanaka opio, i ka hele o*na puhaka o ua kanaka nei 0 piha me na pu panapana. "Pehea ka hoi oukou i hoelohe ole ai i ko'u mau kauoln?" wahi a eia no nae o ka mea oiaio maoli, ua luk»;:»ihaia aku oia me ka olioli no ko lakou hoea ana mai, e lv)aa ai kona m:iu kokua ilok<o ka manawa pono. "Ma kela manawa no hoi au e Kikila o ka hala ana mai,.ua kukakuka iho la makou no ke ano o ka hana a na (eanaka o ka ikeia ana iloko o ka ululaau i keia kakahiaka, a hiki i ko makou hooh«»Io ana,-aole he hana maikai ke ano o ka laita niisio:ia, aka he'lnna e hoopoinō mai ana ike ola o kekahi mea. - , "Iloko o kela kukakuka ana a nnkou. i hor>ho!o iho ai ko makou mAnao he mea pono ia makou e hele mai ehuli ia oe, eia ka e !i!o ma kefa man kanaka i mau pio nau, a ke'hauoli nei niikou no k 'anakila ana mjiluna o laua. Oko makou hele mai nei ia a hiki i ':ela pohaku nui, nia kahi e mahaelua ai o na alamii, o ko makou lohe mai nei 110 ia i ke kani o ka pu panapana o k > ma':ou holo mai la no ia. a b ia keia au e ike mai la ia makou." "Heaha hou aku annnei ka kaleou mea e hani aku ai, o ka hoihoi <,valc aku no i keia mau koJoluv Ko'u io no ke hno o ka laua huakai o ka hoea ana mai nei, a i iho iio au. ina ua Hlo i ]>iō na laila. E kii aku nae oukou e hoafa ika hiamoe atia o kc!a kanaka. ua loaa aku nei oia i ka*u puupuu ma ke kumu pepeia-», a e *wa-h: i!: i hoi au i ka eln o kona kokoolua." Mā ka nana pouoia ana nae o kahi i eha o kela kanaka i ku ai i ka pu, aole 110 i kukonukonu loa, oiai ua ku aku ka poka ma ka iwi >oohiwi, a pahi'a wale aku la uo, me ka loaa pono ana nae o ke aa o ka lima. o ke kumu ia o kn. 1010 ana, awa-hi iho la o Kikila, i ole. ai e nui mai ke kahe ani o ke koko. Ia kukuluia ana ae hoi o kona kokoolua iluna, o l:o laua ka'iia aku !a 110 ia no ke kakela ma ke aim he mau- paahio, a hookomoia ia ma kekahi mau keena, i hookaawale loa ia kekahi mai kona hoa ole aUlaua e kukakuka, a e kamailio pu. oiai ua niinao-o Kikih», ma,i kela mau kanaka mai, e lolieia ai na mea oiaio e por > ai ke alahe!<? 110 ka huli aiyt aku i na kaikamahine o ka aihueia ana. MOKL'N" V XVI. Aia hoi ka Ela ke holoholo la maloko o keona ma keia kakahiaka. a i kela ame keia manawa ana e hoomanao mai ai i:»> 'Mabela,*e kahe mai ana kona mau waimaka mai na liliilihi-nni, me he mau pakaua la, mp ka hooho okoa ana ae: < "O e kuu Mahela. pehea ia «»e i haaleie mai ai ia'u? ina-he Miikamahine ponoi loa oe na'u. ina paha ao!e n > hoi elike nie keia nei ka nui o ka ehaeha o kuu naau nou, aka ua lawe mai au a hnnai ia oe, no ka pono o kuu hoaloha, eia nae ke kaumaha loa nei au. nn kuu hoohewahewa wale ana ia oc>" a noho okoa iho !a oia maiuna o kona noho, palulu ae la i na lima ma kona man maka. he hookahi n<s hana, o ia ka noke āna i ka uwe. "E nanea ana n > nae oia ma keia kulana, ua weheia mai la ka puka e kona rumi. a komo ana no o Kikila iloko, a o ia ka ua o Sa Uilann o ka pane ana mai: "Nani wale ka hauoli o kuu uhane, 1 kou hnli hm' ana mai !a me ka poino ole V* "He oiaio. ua pakele au mai na poino niai apau. aka o Sa t*i!ama e uoho pono ak.u ihma. a e ho mai i ka'u r.u!io:i e h »ikc akn ann ia oe!" # ' "Xo Mahela anei kau mea e kamiilio mai ana iiHi e Ki!;:Ia?" f "Aole nona, eia nae ke manaoio loa nel au. e:a ilok >o k i j<oh > r jkuu mau lima. kekahi mea e hiki ai ke alakai nku a h ; ki i k::n hah- { wai pu ana me ia. aka e hot)!ohe mai nae oe e kun hakn." a!:t-ia hfv>. | maka akw la o Kikila e kamailio i na mea a:t e ka m?a hr!i!htin e ' | ka ike mua ana ae nei. m Ke hoolohe pono' !oa ia oSa Uilama ?na a;»an e kaniat!i»>:3 1 aku !a e Kikila. a ma kahi o kona man manao kanm::!*a. ra h >>j »hi ;iaaku ia mau makahia, e na manao kahaha: a hiki i k> na ninin « k i'ana inai: w ] A]ai!a eia auei kela mau kanaka omok«>ko nei oke ka . i kela i keia manawa?" wahi a Sa l*i!ania. me ka hwlili ana nni o k nn ;.|mau maka, me he mea !a, aia no oia iloko o ko:n n«u h kanaka u'i i|. 4% Ae, eia lana malalo o ko« maln iloko o keia niinu'ee a k:r:a e !.i 1 • mailia nci r " wahi a Kikila. ► i "Alai!a na Ga!a Tame?a anei laua 'i hoonna mai. nA i keia kakaLihiaka?*' l t (Aoh ipa u.y