Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 17, 2 May 1913 — IKE HOU I KA LULU O MOIKEHA I KA LAULA O KAPAA [ARTICLE]

IKE HOU I KA LULU O MOIKEHA I KA LAULA O KAPAA

ī ka Nup«ps Kuokoa: »-u *i!i «> KfUi Aina, Ka ipuXa*aii p»īo i maVaoi K*!:Ka uku raik»>l* !ua i kun leb#'ebe. O o* no ka lio poUa&he i km makaai Kat*nlu o Hoookaupu. K upu aka ana ka manao i* w e mai, A neeuee mai oe. na'u oe e pukipahi bau aku i aioha o«. ; Make aku ii <x> i ke aloha i ka anai ' kuoloia e ke kino o Ihiihilauakea, : ropohe nka la ka maka o ka ukiuki Kaiolohia, koae a kan iluna o ka pali elua ia, | Loaa aku olua ia'u i ka naele o Alakai, E nobo nkulii ana i ka pun kaueue a ka manu, E hoekepue ana hoi i ke anu a ke ki'o* WM, Me kuu hoahele i ka piko olu o Himela. Hoa hoakaaka no'u i ke one hauli a ka malama. Kamaa uwi i ka uiulaau o Pokekona, Ka houwiuwi i ka hal* laau. Pnka hoeuli ke kaikuono o Hakukona, l'we hone iaka ia Lipoa aala o Pakana e. aloha oe, Honelo Tehova ke Akna, aloha oe. E oluohi mai hoi oe * Mr. Lunahooponopono e hosTiomo iho i ka'u wahi ukana, ma na rumi kaele iki o ka Nupepa Kuokoa. a uana auanei hoi ia e anamo ahonui nku, a hoolanna aku na kini lehulehu o kou poe heluhelu e noho ana ma ka la puka ma Haehae a iioea aku i ka wai huna a ka paoo i ka inolo olu o Lehua. i eia iho ua wahi puoio nei a'u f e hoohaha'i ana hoi'elike me ke poo e kau ao la maluna penei: Ma ka hora 6 p. m. o k'a Poaha. Ape* .rila 17, 1913, hilulima aloha pu iho la lue kuu kaikuaana, me Rev. W. K. Poai, a kau aku la kou mea kakau ma ka oneki o ke Kahili Alii o Kauai, ka mokuahi Malulani. a i ka hemo ana no o ka pilina ana o ka holo laina i ka uwapo. ua kani mai la ka hele hoailona o ka hoeueu » ke kumu o ka naueue, o ka wa koke iho la no ia i ku'o noine hope ai o na epaepa a ka huila o ka Mahihni, a huli kaniniau ana ka ihu i ke Vai. e kau pono ana hoi ka ihu o ka Malul.mi ma ke kuhikuhi ana a ke pa* nana. i ke kau kau iki pai iki ( south south by east). I ka huli pono ana i kai, e hoohala ae ana i ka hale ipukukui o ke awa o Kou mahope. a kau aku la ka ihu i kai, me he, mea la o uweke pai kan paha ka inoa o ia ihu, a i ole ia o ka-i painn i>aha. mnluna ae o ka libau, a i alawa ilio kuu hana ma ka aoao, eia ka ua ku pono makou i ke ku nalu o Puuiki. 1a n'i i hoomanao ae ai kou mea kakau i ka- hana a kekahi mau kanaka lawai'a ekolu o ka hana ana i ka apikj 0 ke aiwaiwa nui wale. Penei ka p»ōolelo o ka,hana a keia mau kanaka: He mau kanaka lawai'a punahele kela na Kamehameha I, a ma kahi kokoke i keia<|kunahi kaulana o .Puuiki, 1 hekau iho ko lakou wan. He hookahi o kela mau kanaka. he ohūle pahn kani, pa i ka Inni koheoheo, a o ka lawai'a ike a keia kpnaka, he, okilo hee, 0 ka mei apiki nae, he hilahila loa kela kanaka ikeia nemo o kona poo. , ' O ka lua o na M niakole hoi kona ma 'i, e hiki,.ai > no i kaau\lii kolohe ke hoonaukiuki i?ia ka olelo apa ae penei: " Makole. piakole la nka)ii, hele i kai o Piheke. heaha ka ai e ai ai, he lihiiihi pau i kq akun,'' a o kana lawa--I'a ike, he naonao ula T a o ke koiu o ua i mau kanaka nei, he alaala, a he kaili ; kana lawai 'a ike. 1 lua mau kanaka lawai 'a nei e lana ana ma ke)a wahi. o ka wa ia i umalu ae ai he waliLao maluna i>ono o laleou nei, nana i alai aku i Jta la, a i ka nana aku, me he puko'a la iloko o ke kai, ua wahi ao la, i ka ike aku a ke kanaka makole o lakon, iaia ka hoj>e o ka waa, a ia wa i hoomaka mai ai oia e kamailio i na olelo hookumu mua o ke kolohe a ke aiwaiwa nui wale penei: "Ea, auhea oluaf " Paue no hoi kona mau hoa: "Heaha iaf "Ina iho ka hee nui ke palaha ae la i ke one,'' i pane aku ai ke kanaka makole, oiai nae o ka mnnao huna iloko o ua kanaka ma* kole nei, e hoohenehene aku ana i ka a-i alaala o kekahi kanaka o lakou, me kona manao kuhihewa uae, e nalo ana kana no'ahuna ' ke kanaka ohule ame ke kanaka a-i alaala, eia ka ua akaka ■wale no Haleakaln, i ka iiwe a ke kini o Koolai^. O ke kanaka ohule nae ka mea nan« Hookuuia na hana ma ka himeni L. H. 14S ame ka pul? a Win. B. Keanu. ROBT. J. K. NAWAHINE, Kaknuololo K. 8. o Maui. Molokai ame Lanai. Wai!iee. Maui. I<>. 1913.

i 3;»;: '' Au'.u 'u. \.t*" Na r. •:a «oa« i jh-> la k* :k»eo o ke kasa<a a i aiaa'-a. * ia wa ola ; ;4Bf mai aī i '\aaj mau V i i k» hoemakeaia. qo oisa;i aeo kuamn imi! a ke kaaaka obsle i ke kana-ea ' '• Aohe ao ho« * hookuloa iho i ko ixh> pokake ipepaka ma ka aoao ii j ma o k* waa o kakou. f ike no auane» o« i na bef nui la a olea. ia* iho no U i kipaka one." Nana aku oe i Va hnhu o '*'«* kanaka ' o2*ule no kela mau oleio a ke kana'*a " a i alaala. ua he<* a jni ka ena. i koaa • kaamonnni okoaia aku e wahī ka ' naka kolohe o lakou. ka mawaena 1 koun o ka waa. aia ua kanaka ohule nei mamua o ka waa kahi i noho at. Aia no hoi ka huhu u ke kanaka tr.a- ' ka makole maluna o ke kanaka ohule.' nolaila |ia haaiele okoa aku la oia i kona wahi e noho ana mahope o ka waa. a hele mai la, m« ka manao e lawelawe , lima maoli no me ke kanaka ohule. ka' m<*a nana ka olelo "auheka. a aia ma , hekau" No ke kanaka a-i alaala hoi ka ina ina o ke kanaka ohule, a ke hookokoke i mai la oia i kahi o kona enemi. me ka • manao e hanai kalopaa o Waiahole, na ; huhnhui e ae la nae oia me ke kanaka | maka makole, a pakele mai la kahi ka- \ naka a-i alaala. j Ke noke la ua man kanaka nei i ke ; kamailio ma na olelo hoonaukiuki e pii! i maoli ai no ka inaina o kekahi i ke- j i kahi, a no kahi kanaka a-i alaala nae.; i)n hookaawaie loa,mai la oia ma kahi | e. me ka noke ana i ka akaaka. a no ( kona ike. ke hele loa aku nei ka hana { p. kona mau hoa i ka nui, e lawelawe j lima okoa ai, o kona hookaumaha aku 'la no ia ma ka aoao muku o kahi waa i 0 lakou, o ka palahuli iho la no ia, a • iana ana i ka anwae kahi haiki. He mea hilahihi loa no ke kanaka ; ohule, ka ikeia mai o ka nemo o kona ! poo. o ka mea apiki uae, i ka wa i ka- I huli ai ka waa o lakou, ua haule aku j lu ka (>apa>e mai ke poo aku o ke ka- ( naka ohule, a ia wa i ahuwale ae ai ka I ohule. he nemo mai hoi kau, me ka hinuhinu, o ia no oe o ka pahu ili «H» hookani a na kamalii, a no ka wela o ka ohule i ka lā, ua luu okoa aku la "ia 1 liiuukala, a loaa kona papale o ke kau ana ae ma>tlna o ke poo. No ke kanaka maka mako'e hoi, ua ku a pilikia maoli kona maka, i kau u mea o ka wawela i ke kai, a o kela mau manao huhu iloko ona, no ke kanaka ohule. ua nau wale iho la, eia nae, ua lalau aku la oia i ka papale o kona kokoolua e lana mai ana iluna o ka ili-1 kai, a noke iho la i ka haehae, a i ui . iho ka hana o ua mau kanaka nei, no \ ko k'ohi, ke kokoke aku la kela e i pae 7iia kii' aoab o, ke. awa. a : nana aku'no hoi oe.i ua )tanaka ; nei, he ke'u a ka haliui na, a kahi kdaka. \ ; , . • | Hoolapā iho la ua i»aji i ka waa ( o.lakou a hiki i ,ka ; ĪW* aAa»o j ka ee hou ae la no ia iluya, a hovwnaka 1 aku la .e.lawai'a i i 'a na ke 'lii. . A Pela iho la kahi moolelo uo kela maui kanaka lawai'a ekolu a.Kamehameha, o| ka hplo nui ana i ka lawai'a. ma kahi ] kokoke i ke Jtu ualu o Puuiki, e kala mai nno e na makamaka, ke hoolalau i wale pei no paha ka inea kakau, nolaiia I e nee aku kakou imua. i I ka hala liope ana ae o ka nalu o! l'wuiki, \v«\ kau akw \a ka ihn o ka Ma ; lulani, no ka iioen lōaf hna nlfcu no ka nuku o Mamala, fc -lMe no ptno ilka uuku; akahi uo a hoomanao inai la ka mea kakau i ke inele i hakuia e kahiko: ~t . ( ..<'■♦/! »j U A waho o k,; .j Hao mai nei ehueiM)v/:.>; *:i «I 1 Pulp au i ka hiw* ,k*i» k w • : . *| 1 i ka iU»r,V īa holo ana aku a kupono ia ma ko makou aoao akau, ia wa i ho'opakika ae ai o Keaumiki amo Keauka, i ke po'ikai nui a laua, no ka mea ike aku la au i ka hune ae o na hunakai iluna i na palekai 0 kn Malulani, a ke ike pu la no hoi au 1 ka liookahiilihnliia o ka "papa loli o Apua," i nana aku paha ko'u hnua iamua e kuakea mai ana ka moanjy i kau a niea he makani, me ka nunui o na alekai, a i wale iho la no au: "E:a ka hoi ko'u po e ike pono ai i na »le 0 Kaieiewaho »ame Kaieieloko," a he mea oiaio ia poel?ele loa aua iho, a i ka moku o ka haalele aua mai i ka pohu o Waianae, a e kuponp ana paha la i ka Lae o Kaena, ike i'o iho la an i ke ka* wahawaha o na ale o Kaieieloko. a i ka hoea pobo ana aku hoi i ke kowa ma* waena o Oahu me Kauai, he like pu wale no ka hele o na ale a knakea me k<? kawahawaha pu. ua like o Malulani me he wahi apana pohue la e paialewaia ana i o a ia nei e na ale. Ia nei i hoomanao wale mai ai no au 1 kekahi mele paat*ae a ko'o makuahine ponoi i hak«i ai i ka A. I). 1569. oiai oia maluna o ka mokukuna Luka e ho'o

At.i ao » i' »«'i ih*» ua mir> Ia •K :m*ka »Ks> a«l k«* '* K»>rir «alko. Xko3Ci w*l« o Lak* r aW »n i i»o K o* 4 i ka »»kii»t l"h!!«i**<*, ' n:aoo ;>f k;ei nj n»rs fer »Jr. ' l'Luh-!-* w*U» au i ke k»at a ka Noio, ' HookikakAK» liv« k» t*r» i k* )» makaai. Pukala ka īka aa iu i kr k<v«*, <>p«opu »f ka aan4o «" tk* ia H*upn, Kr>» kunkiwi k» k«U i km an.hr.* * ! k» kiki »a» i ka h«rs »ai M* aku 1* a.i i ka (>u kria »ai o «a »>ft* ma«ako ik« o ko nikou «mu kwii a . n* {i*;ki o «a okua iloko o aa nin»», « na* A «mi Jm «A*» m*h+ bo ka 'u kan* Sk b«« ka jnr« >oh* e Kiki k«> MM | ibo ilaio no ka aut o ka tu»rrlria o kakl a}»ahit kino i o a la nri, *ia aa* la'u i aiawa a? at i ko v t koa okr krra«» kt>o kahi. :u;«rt. hr mor matir hoi i kr k&i 0 ka kaku. r:a oo ka maka o i k» o®toei -tr. o { ii mai auanri ko loko a ku iwaho, m&i <a hora mai ka kiki o!f a»a 1 kou mra kakau kr hiaraor a kou walr f oo ka farWnraia i ke aw> o Nawitiirili, i ! ka hora tv Hr mn 'u hoi il a(« ana a i ka ; ana i kapu o ka hora ta. a ia «a i kokr no i kau ai an me Hrv. J. |V Kr«l | man amo kuu kaikainaw»hißr m* ka otomobi)c no ka luakmi. ka L.i'ui o Moi i keha. ka {lahuhopu. Auwo, ia hr>r ana \ aku he wt liwefi ua mra hr hnlo o k«M.« i kaa r hookrlria ana r Mr. rrttchj»rd. a j ho *2 minuke wale no i* hoio at:a a m* kou nna iluoa o ka nw.t|*> o ka ' muliwai o Wailua. a ha!a ho{>r ae i:i !hiki makou i Kaauu»|»un:t. o katu ke>a i 'ou]H> .u o na wi«»o o n» kaikaina o Ka : wrlo ia lakou r auamo ann la Kan< U> i ! p&a i ka hoo}>ria i ka mo< tia. a haul«> ai ua hoojv kino nri o ua o Kaw« lo | ma ia wahi, a mai ia wa mai kr {>aua I ia ana o ia iooa Kaauiopuna tna in wahi | « hiki \ f keia la. a hr kakaik*hi. j no nae 'na Kauai i ikr i ke*a wahi; a j ina or r Mr. Lunah9opono(>otio maiaiU { a huli aku i ka hrma komohana. e ik«> I auanri oo i ka huli alo {»o!ol«M mat o l na nalu o Kalehuawehe, n (• !a ;no hoi i oe e ike j>aj j»ouo loa aku «t \:\ Kaiki liaunaka, ka heinu knua a Kuwelu i ku i kulu ai. la holo ana mai r hiki m.»i ai i kahi piinu o KaUkila. e ikt> ann oo n n kou akau ia Halc{>aiv.i, kr k.-iluia «mU* o na kan&ka hoopapa o Kauwi, a ko knki hoo(>a{tH o llawaii i hoo|a t ui uku ui u»o ua mau kanakn nri me k»M« «m-ln ho > pa(»a: "Amo ko ki la mnke Kipoohi» wi." A ma kou hema :ie e wuiho maf ana o Koloholoku.'ku mt)ona |*iko o nu alii i kola wn i okikilo loa aka nei, a i:i waki e nana aku no o<> mn kn :ikau me ke kau n:io o kou uiau makn iluua alai- ' !a r ik«» aku uo o«> ia Ka«ni. kahi nona ' k«» |Hina v ol«'lo ana: '* Waiho i Knea u.i • iwi o kHinah«le." A e ike pu aku no ! hoi oe in Nounou. ka la'ani kunhiwi i I holo ai i ka pakoli n na knpuna o kmj kou i ka i nna mni-peiiei: j''ly»iniln ka m«una ī ka hiki e. '6 \Vaialeale la i Wailua, 1.1 i ka Inni ka pa;»n ou n Ka P Wnikini. )'T «'ai ia mai e Nounou. ♦ lNalo Kai| uhfia k.« laula inauka o Kapaa, ] Mni paa i ka )co he ole ka hea mni e? " I A hala hope ne o Kaiannkila, he>i> ; inni la i.i wahi y ke Knlukalu ia o Kr j wa. i holo ai i ke mele, (M«uri: ; ,4 Ka nu'a oke Kaluknlu moe ipo o I Kew.i, | A wawa ia no ke liale knuaka, j Nnwai hoi e wnwa k i hale Vnriahra e.in u:« iko n! " Ko liuli oku oe iuka e ik« »ku ia Knik.'ieee, knhi nona ka )iaha a ha- ; wolo i pnha aku ai ia Aikanaka' e noho linai'ana ihma o k:i pitti Vana o N-ounnu. ?iienei: luii»nc ke kaua la e ka hoalHAnau, iih la o kuu pili makamaka, iKiiu lioa kui lei lehua o Waikarc«, - A kattn !a e kni kane ai, ; No ua hnku lani alii nei a kaua, ! Nou no e Aikanaka et" | (Aole i pau.)