Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 18, 9 May 1913 — IKE HOU I KA LULU O MOIKEHA, I KA LAULA O KAPAA [ARTICLE]

IKE HOU I KA LULU O MOIKEHA, I KA LAULA O KAPAA

'K\v?3» rr,ai keU pii* aiai.) A haia. ae- ia wahi. lioea pono i Waia hala liope ae la q W«ipo«>ī, L*-/».• a».i; b<? k»ia a ho«a 1 Wukaia, a Jit'" r.i'3»i ka.paai helu wale aka no ma kv w;shi iiik: ana.i Ka luakia'» o ka * 4Lu--;i •> Mnk»>ha," kahi a koa uea.kakau i h'-1- a<u nei t.o ua haaa o ka Aha • Mukapaoi o Kauai. ia maalo ana no o i makou kaa ma ka pa ma ke a!o o ' ka hiikini i oleioia, ua ike koke aku ia i eo au i kuu hoaioiu mai oa la kama- ; Ui loa ke kakauolelo o ke Ka- ; iana o Kauaī, ka mea kaulana J. \ hiai Kanenkua, a ua hele wale a maka- ' iapua. ua o • 4 K«hoi oe i ka uka (biu), I ka luoa iniu o Huelo (a wela) ; Il.iiia e f»»Ii ai (sna kela), i!c ka oo hula laha ole. '* 1: ' I.i v. i i wehe ae ai au i ka'o wati |-ak»-kt' ike iho !a au he 47 wale no mi- . nukt* i hulo iu mai ai e makou mai Ka- ! uiiiwili iiiai a hiki iho la i ka lauia o Kapaa; ea, aiwaiwa no hoi ua mea be | hoio. ; Makani Kooiau i.u Kaal.i. | II».' olai ho hauanu i ke kalaunu o Aij _ nahou, - i K li e hoona ae ana i kahi e na ai, jO ka lawakua uiakani pahmi".-I •<../ I L.ilu lima aloha iho me ua kakauolelo i Lalaiia nei* a kipa kauhale aku la, holoi wai na make i pau a*> ai ka maka I>Miiiuniu. a hiki hou maua me Mr, Erdtk;iii iiu ka Uiakini, no ka hni pu ana |:tku iii) ria hana halawai kakahiaka a !ka Ahaimi E. oke Kalana o Kaual; |o ka inauao paipai oia no: "Ho maf na'u f inu," a ua kn no hoi kou mea ! akau a pu maluna o ka oMo paipai, paji ka halawai hui, lulu lima pu im» na hoa apau. Auwe, he maa minuKe ia no'u e iupea ia ai au e na nialialo anu> ua hoomaikai he nui mai i rti hoaloha kane aine wahine mai, o na ■ o ha lanla o Kapaa; a na ka ololiMa | ana n:ai o ka hele pakiui kanea i |na lala o ka aha o he] e aku e hoohajjgpa ia Ilanale nio Keoni Bulu, a ua 'lwnio like aku la no hoi kou mea ka-' Rau ma ia hana ku i ka maikai, a pela i koliu pono ai ka olelo & ia kanaka i ka i an.-i niai penei: "lloaha inai la ko kahi o na 'IH?" Pnue no hoi kekahi poe: 44 He ai.'' A' |ia wa i paue inai ai ua kanaka nei: " A |'!ii |»«>la o kakou pu aku ilaila.'' A i ke ninau ua kanaka nei i keia ninau ! hookahi no, <4 Heaha mai la ko kahi o ina 'lii f" a ina e paneia mai e kahi I poe o iho. <4 110 hana, - ' alaila e pane j aku un koia kanaka. <4 A ina pela o oukou aku. " pe'a ae la no kela hoi i kona h»i«\ iw iiana maa mau loa keia na keia kanaka. . ' < I A i ka eha ana o llanale ia Keoni Bt»l» a piha nohol ka lua o ka inaina, ua hiala i wal»» iho la huli mai ka. halawai o ka inakua, a ia'u 'nae i nana aku ai ia uka o kuahiwi, auwe no hoi o! Lele niaopu mai ana no ktt waUele o makaieha i ka hma iuiu o Kapahi. ia uka wAonahele a'u i noho ai a kamaaina i na makahiki i kaahope aku, a ia hoohelo ana ae o ka'u uana ana ma ka homa ae o na wailele uei o Makaleha, ike aku la no au i kela a° hookanunu mai iluna o Pohakupili,* a he 010 nao ko'u iko akn i ka ma-la' ma a a Palila, ka ulu maia nona ke paim oleloia ana e kahiko: "He lila mai'a no Ka-e-a, Kapuie ka mnnu i ka nahele. AoN' e pala i ke Anahulu, Ki>na a loaa i ka lua."

Ua liiki kino kou inea knkau iluoā o koia. kiuihiwi n ike kumaka no fioi I ko.kumu am ( . ka liiw o keia lila nīki'a 0 Kā-o-a, a ua lioāo, a aj no hoi, a't)enei Ke nnof O ka nui o ko knnui aoho paha e pum i na kauaka elua, a he 35 paha kapuai ke kiekie mai kahi e pili ana i ka lepo a hiki i kahi o ka ha malalo loa, a o ka loihi o ke kano o ka ahui mai k«» knmu mai a ka pola, me he mea la hookahi anana ame ka muku. a be e?na uo hua maia he 4»4 paha ke auawaena o ka hna hookahi, a he ehia wale no maia o ka ahni, he hookahi n»a k;t hikina a he hookahi ma ke komohana, a he hookahi ka|nmi a oi l>aha ka loilu o_ ka maia hookahi, a o ka maia ma ka hikina he ano aawa kohu waiaw# kona i'o ke ai a!<u oe, a0 ka hun maia hoi ma ko komohana he ma» uanalo haalele laqi kona i'o ke ai aku oe. O ke auawaena o ka pola o koia mam me ho mea la he 1 kapuai; he ku maoli no i ka hookalakupua kela ano kunui maia ame kona mau\hua. !;l ' u no c ana i* na 0 Kapahi. pa-e ana ka !eo kahoa ia'u mai ka Lunakaunwai Ihiuki niai, ia wa an i en ae ai a hooniaka aku la niaua o komo a noho iloko 0 ka luakini o ka Luln o Moikolin iio na hana a ka Aia Mak«a, 0 ka Poahma kein. ka 1., hlna mna o k i Aha Mokupuoi o Kauai, a he maikai a holopouo wale no na haaa o na aha ekolu, a pela no ka lawel.weia aua O na !ian» ma ka Poaono mai; » ma ka 1 S 2 h ? li A P eri, « 4 - 0 * he hoiko Knla hahati nui ko oa Kula Sabati ap«n o Kauai, o ka helu okahi ke» [ īko ai ua akoakoa na k;na u aim> ua haumana Jv„l a s*bati nm P ka p*resiaona nui o na Knla Sabati o *keia naen.ua. Ilon. W. 11. Bice. rae ke Uikim* o «nluna 0 ko laua kaa otomobil«. a:r.e ka (H>t> o ae no hoi «o ke koniO l>u ansi ik)ko o ke « b& Kula o Kauai. ua kal mai ka. huakal ma» ka p,*i hnlo hookolokolo »ai, e «lakaua ana e ka baaa puhiohe o Kea»ia mamua, a e welo ana no hoi na kae » kola ame keia Kula Sabati. a he kit uiaoli no i ka hiehie a nani aa hana ka ihuaka i a hiki i ka holo (hall) Kamkawi. m* ka pa Inakini 0 Kapaa. a me he mea I a he 1000 «0i iki, a i ole. enn »ki mai paha kVI» hnaka*i. a k« h«k t ana i ka hall o Kanikawi. «a a piha kiuneki mua oloko.

īlomuaka »m hana hoike <j na Knla hat»ati, » he ko i ka maenae * nani hooni «hane na mele i meleia oaī, », b« main» uo hoi na ninaa aine aa p«n« i }«•?;« ma» e na hattmsaa K*la Sabatit i «u lohoia. ke niele ana mai © •» k«iki | iiilii i ua oo I«u, ame> ka ha *i p aa . j nnnv. ana mai i na paiiki» « ka Bai S»l*, ? * hoike n«*i ana i fc a m»ikai ame kft i ke kukia ana e iia kmua Kt!i | Sal«iii, a o ka |«ap» nui o oa bx:iaaiia j i k« mai iliina o ka avai i hoomakao- | &«»»* no keia hana, oia 110 ka Papa j KuJa 3ehaH o HaoaJc< oiai he 6S ka | atu o aa liaamaaa, a mailoko ae o ia | huiaa ha«maua, m» he niea la he 25 no

li'aa, poa aa iakoa t pane &a nib«j. a o ka eapanai aka he « v i »ra e msi B9 ika papx. ac k» snea. *ia ii eai o u* haamaaa ka, heiu:ji. Nui ao *a i(<e o k« aiakai Ju'jg« W. Wers.«r. «.» ka dui o ea «iaia i iutoi& he a oi, a mahope o km patt ana. o oa baoa hoike ua k&uie hke oa m«a aj«a e at mt ka iaaai i hooiß*xaakauja &o ta &&• aa, ua ku ūo i k* maikai ka mahimaia aoa o ktia iuau ame ka mā<aiuaiii an:v 0 na la'-a o aa &b» ek«la e ka Ekaie*ia e Kapaa. Ma ka Poakaki ae, Ap<riia 21, I^l3, 1 hoopaa 1» ai eaaana o ka Aha |lokupuai o Kauai. a mamua o ka hoopau ioa ana o n& hana. u& !oaa mat la ī ka Uinahoomahi K«v. I. K. Kaa%wai, ma o Mr. i. 31. Kaneakuala, h« palxfmia ko no akea i aa tala apau o ka Aha Moknpimi mai ke kumupoo mai o ke kuki auponi o Kealia ame K&paa. oo ka heie ana aku e ike i ua haua ame aa eiea i a'eia i na haumana o ia kuia kaulaua 0 a ma ka hor» I;Im i hoea mai ai na ka;v otomobile no k:i hoohikihiKi atta i oa hana hoiKeike a ea keiki, he mea e ka m&ikai a ku i ka nani, a ua m«feia he mau mele Hawnii e ua. hau mana, a o kekahi o ia. mau himeni oia no keia: "He inoa keia no Waipio, No Kahaielauokekoa, 1 puia i ko *Ifc, Onaona i ka ihn. O kekaui mele Hawaii i meleia mai oia no o: "Akahi hoi, Ka hikina ana mai, 1 Ke aioha naenae, Ilone i ka poli. ■' He hookuhi hsra pnūa a oi i lilo keia haua makaikai i na hana hoikeike a ua haumana o ke kulu o Kealia ame Kapaa, ua huli hoi mua mui la kou mea kakau, a i ka hiki pono ana i kahi i panaia ai o ka lulu o Moikeha e kokoKe ana i ke awa pae apie ke fcula o Waimahanalua, ua alawa hope aku la kou mea kakau ia Moikeha, ke lauaka hoi & ke au i okikilo wale k» la, noua 1 pana ia ai ka Luhi o Moikeha, ka makuakane hoi o Kila, ke keiki naua i kii aku i Kahiki, a ka i mai i ke aku, ke kawakawa, ka o|<eln ame kahi mau i'a 0 ae uo llawaii uei, ke keiki hoi uaua ka paha i paha aku ai imua o ke alii o Kahiki makuakauo o -Moikelia, jtenei, ua paha a ua o Kiia i ka wa ona i uinauia mai ai e ke aiii o Kaiiiki: "Nawai ke kama o oe?'' "Nau no,wahi a Kila. "Na a na waif" wahi a ka ninnu.' "Nau na Moikeha,'' wahi a Kila. "Ke ola la no ka Moikeka/" wahi a ka ninau, »"Ae," wahi a Kila. "Ka walea ana/'' wahi a ka ninau. Ia wa i pane aku'ai o Kila ma ke ano ppha: " I walea no kuu makuakane i ke ao liookanuiiu, iluua o Pohakupiii, 1 ka poi uouo ono aejao a— Me ka i'a i na mai o ka Puns\, Ka opae hoainahanalia o Kapaiua; ; Na opae kua hauli o Pohakuhapai: Na puāwa.ona mai no o Maiukii. ' Me ka ulu moelehu mai no o Makialo. Me na pohi hua o Kqahapana, * kek 9? na.Hi ae no hoi , D Makaiwa,' A 4 ty>butf 4 aku ka^vU ; jnai-o«<ka uua 'uku ine ka .. ' A i ka nu 'a ae no p;ke kalukalu o Puna A i na moa nui no a kuu mau maku&hine. ; , .. 0 me Hinau u,' A i ka, M no a.iiaj>oo aku; >J alea ai ka nohona ia »Kaual, 1 a puni a puni Kauai ia Moikeha." , / 4 E r ka lealea 6 kb paha e. kuu kat»a,' wi*hi aka paW A nau keia aua a Kila, ia wa I pahe mai ai ke aln o Kahiki: "A e , kama'i'o oe na u, e.ai a maona alaila ha'i ka olelo Q nei huaka 'i aukai au e kilu kama," a i ka maona ana o Kila ninau ia inai oia no liana huakai 0 ka hiki ana aku, ha i no o Kila: "He hnaka'i imi i'a na u iae kuu nmkuakane me o u mau makuahine.'' Ia wa i pane mai ai ke a n o Kahiki: ua i a, ala a ko la « hoi ai ka'iia ka i'a, a aloha aku no i ko makuakane me ou mau tmakuahine. Aua hookoia keia mau' mea, a k! jJ a a?r ke aknle ' ke k »wakawa, ka opolu, i Hawaii nei. £ l J w i ,nala no lna ka oluo,u ° kuu luna LkaJe»ia me a'u mau elele e ae ua kau pti an ma ko lakou kaa a hooaumoe P uUwai haß,an «t oka T?de Mrs M. Kahela ma Nawiliwili, a ma ka I oalua, Apt»rila 22, hora 5 p. m ., kau hou ma ka Maiulani no ka huikaulua raM,ahi ~ l »? Ia oe e k e Kuokoa ame kou LunahooI>on.opono ame na keiki limahei i ka linotaipa kou welina. aloha wehe impale n JOBEPH A. AKINA. * ilonolulu. Aperila 2s, 1913 — t~r * *