Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 22, 6 June 1913 — HE MEA OLAIO ANEI KEIA? [ARTICLE]

HE MEA OLAIO ANEI KEIA?

I faoalft mai Ja k# Kuokoa j ka nipau a*", inamuii o ka hoomao|*b[>o ana i k& hoike makahiki a Kiaaina Fre«r, »o ka emi o na llawaii oiaio, a pii mohuAhu» hoi na hapa Is<|waii, e lilo ai i me» 03 kakou e kiloiii f«jno aku ai i ka pololei o kela hoiko ame ka ole. Ua alieane e hiki ole k« hooiaioia ka pololei o kela hoike mamuii*o ka nel« i na huaheiu maopopo loa e hookaiilike ana i na Hawaii oiaio mai na h»pa HawAii mai ifoko o ke!a mau makahiki e nee nei, koe wale no ko kakoa koho ana aku elike tt« n& mea a kakou e "hoomaopopo nei no keia lahui kanaka. Jlo mea oiaio ke pii mahuahua nei oa hapa liwaii iloko o kela ame kela t»• nawa, mamuli o ka m»re aaa o na Hawaii me na iabui*e, a pela hoi ka $ m«re ana o n* hapa Hawaii mawaena iho o lakou aka nae aole i hoea inai i ka manawa oi ai na hapa Hawaiī imua ona Hawaii oiuio maoli, elike me ia e manaola aku uei iloko o keia monawa. mea oiaio no hoi, eia ka lahui Ilawaii ōiaio ke emi nei ilalo, a o ke j kumu o a emi ana, he ninau laula no ia na kakou e hoakaka ai, me ka like j oJe no paha o aa manao, no ka mea aole no keia he ninau akahi wale ae nei no a honlaia, aka iie ninau kahiko loa keia, i pili i ke komu e ulu ai ka lahui Hawnii. No ka f>ano ana i ka ninau maluiia ae, i«a he mea oiaio ke emi nei ka h»W Hawali oiaio ilalo, o ka ke Kuokoa e k'uhikuhi aku nei, o ia no na mea oiaio e ikeia nei i kela amo keia pmle apuni ka makahiki, ma ka papa hoike 0 na make ame na hanau iwaena o na Hawaii maloko o ke kulanakauhaie o ilonohilu nei, # ke Kuokoa e hoikeik«> man aku nel imUa o kona poe h^luhelu. Māha» o ia mau mea oiaio i ikci& r i hookahua ai ke Kuokoa i kona manao eia i'o na Hawaii oiaio ko em» uei meimuU o ka holomoku o ka make, a hui pn me ka nuku o na hanau, ua lawa is i mea e emi iiilii mau aku ai keia lahul ahiki i ke kakaikahi ana iloko o na makahiki lehulehu ma keia hope aku. Ho heluna nui i'o o na Hawaii i maro aku me na lahai e/ aka nne iloko o ia manawa hookahi, na kaulike aku no ka heluna mare o na Hawaii oiaio ia iakou iho, e IUo 010 ni ka ninau inaro i kuinu ko'iko'i no ka oi ana o na koko haf>a, a ēml hiai tfa koko Hawaii piha maoli. • Ina 0 nui ka inako iloko o na Hawaii mamua o ka hanau, alaila aole ia he kuniu e hoopohlhihiia irial ai o ko knkou noonoo no keia ninau; aka o ka mea i?iii 0 ia ka hoopakeW aua ae ia kakou mni keia emi ana, a e niau aku ai hoi ka ikeia o na Hawmii koke piha maoii. Pehea kakou e ho6pake(e a> ia kakoa iho mai ko emi mau ana aku ilalol Ma kekahi olelo ntta ao "hoi, pelioa e kaohiia aku a» ka make mai keia lahui nef 110 pinepine wale ka lolie ana i ka o kekahi poe Hawaii ~e hooili nna i- na ahowa ko'iko'l nna malunn o na hāole, rfo ke ftke e pan kela lahui i ka make, ma o kekahi irtau keehina i lawelaweia ao e hoopukeleia ai na niea na kn'iana knpillkiimni, o i» manao ka ke Kuokoa e ake nei, e hoau- j hee loa aku kakou i ka hooili ana i ua ahewa maluna o kekahi mea, no ka ■ mako nna o koia lahni, aka Inaluna iho 110 o ko kakou mau hokUa ponoi ka au«mo ina i n'a ko'iWo'» apau. " ' ' O ko knkou »V6ho ilAl<o o ka haaupo, ko kakou paakiki a maliu ole i na a'o ! iiaaaao afta, ko kukou malama ole maoli no i ko kulana ola kino maikai, o \ kekahi mahele nul 'oa ia, uaua e kaualako i koia ialiui iloko o ka make, i nia ahiki ia kakou leo hookaawalo aku i kdia tnaumea, ainila e hiki auanei ia * knkou ke manaolana altu no ke etni mai o ka niake Iwaona o kakou, ke ki e ' miu Mkn' ai ke Itu ana o keia lahui a e hoea 010 inai ai he manawa e loaa ai n& manao hookahaha iloko o kakou. j No koia ninau, kp makenmke no» keKuokoa e J6he i leekihi niau nianao 1 hoak'aKa kUpoM*nt:it kona poe lielnhelu inai e Ulo ai i niau mea hoonaauao aku 1 i ka lehulehu no 'na alaholo q hookiia ai ka emi hikiwawe ana aku o keia ( laliul Hawaii oiaio, a e loaa ai hoi ho pii mahwjhtta aua. i : o: I } HOdKAKA Wsi>Ū 22.

' . ; . ■ ' -—. KA 01XL0 &OIKE E HOOIA MAI ANA MAMULI O KA MALAMAIA O KB AKJ3PAXF MALOKO 0 HA WAHI I HOOKAAWALEIA, A MA O KA MALAMA PUIA 0 NA MEA PILI I KE ŌLA KINO, UA'klKl LOA SKB HAKOkOIA ltE AKEPAtI MB KA MAALAHI. Aia iualoko o Euolani kuhi i ku ai o kokaln tnau I»ale 1 fiook»okoftia no kn lA|«Aauiu i> k» {hx» i l(M>hut i k» aki'pau ,o ia 'hoi ma ka olelo ana 'ao. !trt h;t«k«pila mme t»a halkMua'i i kukuluia nm na aekai, ma kekahi hoUina nui. ro■ ka i oi akn niamua o ko kan.i'inta nuikahiKi. O ka hopena mamuli 0 k» nmlamaia ana o keia mnu hālema'i a pela pu hoi tne ka hookoia ma k<* . imio kakrtnhft o ke ano o Uft lualumnm arui o ko ano o ke* oia kino, tna ke ano inaikai hc»a i |>iH i leo ka iehuiehu mau pono pili faula.ua hiki loa ke hoomiia Wa muko'in&i ka nia'i akopau mai, iloko o ua makahiki mnhope mai i\ei, i»a Ko ano hoōkahah* ns«i i ka maiiao, a i |»ahol* h>ktwuwy aku hoi ka ikeia tnaui\ia o kokahi aupuoi e at> o ke ao I kulike ai mo ka (H«pa hoiko malalo iho n*i r i o Kauka Tnt)tftia, ka lunanui hoonohonoho popn hoike maloko o ko koena o ka hina hoo{>aa holn oui, «a hoemi loaia mai ka make mii fia ma'i nkfpau mai iwaon» o ka lah«i kanaka o Enelani ame Walo ahiki 1 ka hapaUm o ka mt>a «■ ikeia ana ho kanikolu makohiki i kaahope aku nel. ka Mun* n<ake iloko o ka miliona hooleahi b ka iahni Knelani ame Wale mai ka m& i akepau mai o ko akomama, e ikoia no ia uiaialo ibo uei: W« ...LMIO IS»3. 1,468 2,202 1894 * 1 1880.. • ]*<» 8 1885 1,770 IsW* 1,307 1,633 1;0;'l*va i*o ei» kokahi kiakaa otomobiie ko hōoiilo tii s i i na kaikamahine e HoWioku aoi o k» ka)e hulahwla Kah»liau)ani Halo, i hiāhi no ka? l&kou mau ha»a oka«k», alaila « manaolana aku kakou. o noli pono ma» ana na kiur« «ui ahiki i k» wi ana, o ka t>iho o ka koiohe. moa na« e loam ai an. iws*ttao &w»maik«ii uo ka hoik«- okoa ana o kekahi o na kaikamahuu" u k«»fa no kona vraiho toa a»a akn i k<»la hana, a imi aku i kona ola ha»a « toaa ai n» snahatoit, a»ti<? ka KMmaiia aku. Ko loa aku nei -ka »4navt 'Ki»airia o I!;t*vait a o k's' pāu aV ntw k*t ho lono ?nacipopo loa no k » '■!»% * iaa H»o la ko .»no, pa» i keia kulan» elike? mo i« aaa e a«a i ke kaiwn HHHHHIHMHHHHHM^ HHHHHMMHHHHHHHHWiIHIi^^