Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 24, 20 June 1913 — HE MOOLELO NO Nevila Kelekona A I OLE O Silivia ke Kaikamahine Kamaole Iwaena o na Hoaloha, a o ka Puukani Kaulana Iloko o na Popilikia he Nui. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Nevila Kelekona A I OLE O Silivia ke Kaikamahine Kamaole Iwaena o na Hoaloha, a o ka Puukani Kaulana Iloko o na Popilikia he Nui.

l;a h<x>maka ae !a nae o Ncvtla e akaaka. me lie mea la aoie ona wahi ik», a i hot» aku la īa Meka: '*E eleu aku hoi paha nra ka hoomo a ana mai i ke li, a hwmiahanahana aku hoi i ka waiu. he pono e loaa ia kakou ht aina ahiahi maikai loa i keia inanawa! No kela kauoha hope a Nevila„ ua h&le okoa aku la o Meka e hoomakaukau i mau meaai na lakou nei, a noho iho la.no hoi ka kakou koa, ine ke kaikamahine me ka hoomalielie ana iaia« a ia akoakoa ana mai o na meaai i kahi hooka^s H ua noi ak« la o Ncvila i kana maiihini e ai r i ka pane ana mai: "Eia oe maloko o kekahi home e hoopilikia oieia mai at, a ua paiekana oe ma na auo apau. Pehea la ke mau nei no anei kou rnau manao pihoihoi; E hoopoina i na mea au i ike ai ma keia po, a e inu aku i kekahi ti. me ka paiaoa, pela e loaa ai ka maha ia oe/ Nani ka oluolii o kela mau oielo o ka pa-e ana aku i na pepeiao o ke kaikamahine, aole he mau olelo na ka poe ino. aka na kekahi mea i piha me ka oluolu a makee i ko ha'i pono. alaila aea mai la ke poo o ua kaikamahine uei iiuna. a i mai la; "E ka!a mai oe ia'u, aole o'u makemake i kekahi mea i keia po," wahi ana m« ka leo malie, ka mea nana i hoopuiwa aku ia Nevila, aole kela he leo no kekahi kaikamahine a ka poe eli guta, aka he kulana le<le oiaio kona, a ua piha oia i na ano maikai he nui i loaa i»le aku i ka poe ma kela wahi eli g«ia. "lle oki loa ho» ka hiamoe aku me ka hakahaka o ka opu, e aho ka iuu wanii ti! Owai kou inoa?" alaiia mihi koke iho la nae ua o Nevila t i kona wikiwiki loa ana ma ka noke ana aku i ka niele i ua kaikamahine «ei, a o ia kana o ka i hou ana aku: "He mea maikai ole paha keia na'u o ka hoouluhua wale aku no ia oe, cl<a»?srii au a ka la apopo, alaila kamailio hou kaua no na m?» r pili ana ia oc, n "O Silivia ko'u inoa, a o ka inoa o ko'u makuakane, oia no o Bona," wahi ana. t "He inoa maikai maoli keia. A pehea e Silivia, ke niaka'u nei noaneioe?". "Aole o'u maka'u i keia manawa, ua auhee aku ia mea mai ia'u aku, mamuli o kou oluolu»*' "Aole au mpa i koe e maka'u ai f e manao iho oe he home keia r.ou. E inu aku oe i kekahi li, alaila hoi e hooluolu, a ina e ioaa ana he moe maikai ana ia oe i keia po, a oluoiu ana oe ke ala ae," aiaiia haawi aku la oia i hoailona ia Meka, e panee niai i ke pola ti mamua o ke kaikamahine, me kona haawi pu ana aku no iioi i kekahi hoailona, āole oia e hoouluhua wale aku i kana malihini, aiaiia ku ae la ua o Nevila iluna, a ia vva i aiawa ino mai ai ke kaikamahine

imna iaia. a o ia ka N ? eyila o ka i>a«c ana. mai: "Aohe au liopohopo anit e Silivia» e hole wale ae ana no ait mawaho nei e puhi paka.ai» a*a pau kau inu ū ana, alaila hoi aku oe maluna o kela wahi e moe ai, eku makaukau mau ana/au no ka hwpakele ana ia oe mai ka poe kololie mai, e hoohalua .ana ia kakou." No hookahi hora okoa ka noho ana o N'evila mawaho me kona noke ana nae i ka holoholo, e hakilo ana o kona ike aku i ka hele mai o kekahi mea, alaila komo hou mai la oia iloko o ka haie, o Meka wale uo ke noho ana ma kahi o ke ahi hoopumehana. a o ia kana o ka ninau ana aku: "Ua ftoi aku nei anei ke kaikamahine e hiamoe?" "Ac, aia oia ma ko rumi, kahi i hiamoe ai, a pehea he oiaio anei kana o ka hoike ana mai nei ia'u, ua haawi aku nei oe i kela puupuu ('aimana i wahi nona e lilo mai ai ia oe?" "Ua pololei kana mea o ka haha'i ana mai ia oe, aka aole a kaua mau kamailio hou ana maluna o kela kumuhana, a o ka'u wale no e olelo aku nei ia oe e Meka, e loaa aku ana no kou kuleana." "He keu aku oe a ke kauaka a ka 1010 uui wale, o ka hooiilo ana i kau mau elala no kela kaikamahine!" M Ua ike no au ia mea." iae okoa aku ai o N*evila. A pehea aole anei he mea eae ana oke kamailio ana mai nei ia oe? Ua papa iho hoi au, aole oe e hoouluhua wale aku iaia. eia nae ua pale oe kauoha." * ī ; "'Aole no na'u i «iele iiku uei iaia, mamuli no o kona manao ponoi i hoike mat nei oia e pili ana i kela puupuu elaimana. Ma ka'u koho aku, he lede Pelekane kela kaikamahine i like no hoi me ko.p kulana e kuu fiak». a ua laki oe i ka loaa ana o kela kaikamahine! * "Ua kulike ko kaua maiiao « p»H ana i kona ano, ho kaikamahine l'ekkane o»a/' me kn nana no kela matt olelo a Meka iaia no kona lakh v "A heaha kau mea e hana keia kaikamahine, e malama.ana n*» $n«i oe paha kakou « aku ana ia tht> l*"kou iui ; »a « \r&:^L£ !r r tf4il^-W^īliirlnlwMHMHß^ WĒĒĒĒKBBĒĒ^B^HĒBĒBBĒM ~

na kaikamahiiie o keia j I E hoomaka hou mai ana o W"e kamailio mai. ua ka« e aku Nev*la j kona lirna. ikma e aka aua iaia e hamau. alai!a 5 Ipapam mai la ika puka a paa, komo la i kon* kuka loihi, a pane! la: j s "O OUI2 o kakou ke hiamoe maloko nei. e hoi ana au mawaho e j ; hiamoe ai,".* alaiia o kona oUi aku ia no ia, me ka paa no o kana pu | : panapana iloko ,0 kona lima, | Aia na manao hoohuoi iioko o Nevi!a, e hoohalua mai ana o, La- ['■ t vanka iaia ma o U& Hlo ana mai o ke kaikamahine iaia. pela oia ! j : hoi aku ai mawaho no ke kiai *ana i ka f>oe kolohe e Uoea mai ana | tna kona wahi haie, a he oiaio, aole i moeia kela |K?. a hiki i ka we- ■ hew r ehe ana ae o ke alaula o ke ao, akahi no a pili kona mau maka, .no ka hooluolu ana; a iloko o kela mau hora loihi o ka po, ua hiki ele ia kaua e ka mea heluhelu ke koho aku, i V;ana mau mea e noonoo ana, e mihi ana paha no ka hiki oie iaia ke huli hoi no Enelani, a i oie. e noonoo ana paha no kona pomaikai i ka loaa ana o kaikamahine iaia, oia waie no ka mea i niopopo. MOKUNA IV. I ka puoho ana ae o Nevila ma ia kakahiaka. ua holo aku la oia : nolalo o kahawai no ka holoi ana i kona mau alaila hoi hou. ;?.ku ia no kela lua i loaa ai ke. elaimana iaia, oiai nae ma ka la aku ! mamua, ua hooholo oia e haalele i ka noho hana ana ma kela wahi. i No kekahi manawa kona noke ana. ika eli, me ka loaa ole iaia o i Kekahi mea, ua hoi mai la oia no ka hale iole, nana ana, ina Ipaha ua makaukau na meaai no ia kakahiaka. _ I I kona komo ana aku iioko, e kuke mai ana o Siiivia ike kope, ja e halii ana hoi o Meka i ka pale pakaukau, me ka leha mau ana ? ■ aku no nae o kana nana ana i ka hana mai o ke kaikamahine i na | meaai, a o ia ka Nevila o ka pane ana mai ia Silivia: I "Iwaho no au kahi i heie mai ai ? ua honi e mai nei au i ke ala o ke i kope, he keu aku maoli kou akamai i ke kuke," alaila noho iho la oi» ma ka aoao o ke pakaukau. Nana wale mai la no o Silivia iaia, me ka pane ole mai, aka ke hoomaopopo la nae o Nevila, ua noke o Silivia i ka uwe ma kela , kakahiaka. oiai ua upepehu kona inau maka, a pau no hoi ko ia j nei niele hou ana aku, o 'kona noho iho la no ia ilalo e ai i kona ■ aina kakahiaka, aiaila ku ae la a ftoi mai ia 110 kahi o kana hana. I No ka hapalua hora paha ka loihi oka manawa a Nevila oka ! noke ana aku i ka eli, ua hoea mai la o Lokela, kela kanaka nana i kueiala mai a lilo ke kaikamahine iaia nei, a mahope o ka haawi ana mai i ke aloha ia Nevila, ua hooninau wale mai la no oia: "Maloko nei anei 9 keia wahi i loaa ai kela puupuu elaimana ia oi'?" "Ae," wahi a Nevila, me ka holoi ana iho i. kana kapala. <4 He keu maoli nō kou laki, a ke haawi aku nei au i ka'u n:au mahalo kiekie ana ia oe e Una, no kou aa ana e mauna aku i kon waiwai i wahi e loaa mai ai kela kaikamahine opio ia oe. "I 'keia kakahiaka nui, i puoho mai ai au mai ko'u hiamoe mai, i ika hoea ana ae nei o Lavarika, a.ninau mai la, i ka mea e hana | aku ai 110 kela eiwa haneri ,paona au o ke koho-ssa no ke kaikania(hine. E hiki ana anei ia oe e Una ke koho mai. i ka makou mea 0 ! ka hoe holo ana?" . Ua linliu ae la 'ke poo o Ncvila, a pane aku la: "Aole o'u nana I! l:a oukou mea e hana ai no kela mau paona, ua pku aku au no keU* kaikamahine, a ma ke kaikamahine no ka'u nana, nie ka minamini

ole i kela inau haneri paona." "O ka makou mea o ka -hooholo ana mai nei, yie na kamalii o kakou, oiano ka mahcie f likc ana i keia niau.daf g } ,jna\vaciia o kak;u

! apau." j u lna paha pela iho la ka oukou o ka hooholo.,ana ea, heaha hou ' aku auanei ka'u mea e hana >aku ai, aia lio i ka .oukou mea e inaraG ai e hana a'ku no kela n.au dala." "He manao hou kekahi a Lavarika o ka hoakaka ana nei, o ia kona lawe ana i kela kaikamaliine no ka huina, o hookahi kaukani paona, a kahi nae o kana loaa ana rv\ai .aohe mea i ike. I ka nana aku t .ua minamina maoli oia i ka lilo ole ana o ke kaikamahine iaia. O kana nae o ka hoakaka ana mai nei ia makou, o ia kou lawe ana mai i ka huina o hookahi haneri paona, a lilo aku ke leaikamahine iaia, a o kana hana no kela kaikamahine, o ia rio ka I hoouna ana no ka hoonaauaoia mai ma Enelani. Ma ko u manao, he haawina laki hou keia nou, o ka loaa ana he hookahi hanen paona mawaho ae o kela puupuu daimana au, a ina o\yau ma kou *vahi, e ae koke iina au i kela> manao, mamua o ka malama ana iho i ke kaikamahine, pehea la kou manao e Una?" Pii koke ae la ka ula ma na papalina o ke kanaka opio no ka loho ana aktv i I<ela mau hoakaka a Loketa iaia, alaila me ka leo kuoo, o ka mea i -piha-me ka manao paa., ua paue mai la oia : hoi aku pe, e Loketa a haawi aku i ka'u mau hoomaikai he I, nui ia Lavarika, a e hoike p-u aku iaia, ua makemake no au e maiama i i keia kaikamahine. Aole ait i hoolilo a'ku i ka u mau da!a ma ka | po nei, me ka minamina, ā e ioaa ka ike iaia. me ka manao ku?*o | maoii no au i kuai ai i keia kaikaniahine a iilo mai ia u, alaiia hoo- | maka koke ae la o Lokela e ku iluna, no ka hooko oleia ana o kana | misiona ma kela kakaliiafei, a e anehe aku ana oia e hele, o ka waInawa ia i pane hou aku ai oXcvi!a: | "A!ta hoi oe e wikiwiki i ka ■ hoi ana, no ka mea bc hookahi a'u , manao i koe e ake nei e hoike |>u aku oe īa Lavarika. Eia att ke hooniaannaa mau nei i ke ki ana i ka pu panapana i mea hoohala fß*ita\va» a ua hele kuu mau lima a me he kauua hoolohe »a r uokila he mea e looliia ai ka poino » kekahi mea, ina oia e hoao ana mai ma na'wahi e kokOke hate lole, o ka * ka ia i ] |||jjgj&pu ana, ka .e kamailio j e hiki-agl.vfHl * ke kaona I a u ta < mioUao *£• P OllO ' kcla ! io* aku au a [ 00 leou kule-1

r«ma ae !a o Kenia ko keia a pooo mai ia i kana tiaoi : ana ma!'3oa o S*Hv«i, » t mai la: "Ua toaa otc aoei he m>hona oiuolu atna uo« me a'u? Aole *«iei i kupono ko*« ano e Ino :ii » ntfi niakemakeia e t>c ?" t hoolalau wak aku at r»o o Ncviia i kana pant ana. | Ua mihi kc»ke nae o Neiila. no kela mati ninau ana oki w aiho l ana aku imua o ke kaikamahine, no ka mea ua lo!V ano e !oa ae la ! kona helehelena, me ka hele a kimahihi, a * ikiwiki hoa akn: ?a i ka .pane ana: * "Mat hopohopo iki ee e SīHvia F oiai ua kuai aku an me k» manao ; kui'o niaoli no kou iilo mai ia*u, a e malama aku ana ao ia <x\ «?Hkc s nie ka'u i ike. ai !v? pono. Aole anei he mea pono ia oe ke ai i ke- j Ikahi mau meaai i keia mauawa?" I | "E hoomanawamii au, a mahope aki: no hoi eai ai. no keia wa, | | aole he hiki ia*« ke ai i kekahi mea." j N'o kekahi matt sekorsa ka noho hamau ana iho o Sil:via. a!aila na- j r,a pono loa mai la'maluna o kona hoopakele, a ninau mai la: | "He mea oiaio anei, ua hoolilo aku oe i kau dala ajvau ma ka po . noi i wahi no'a e lilo aUu ai ia oe?" j Ua kunou aku la ke poo o Xevila. alai!« pane okoa mai ta : "Mai | r.oonoo iki oe e Siiivia no kela kumuhana, a e hoo{x>ina k»a aku oe j i na mea e pili ana i na da!a a*u i kuai mami ia oe," alaila noke wale ; ae ia no o Xevila i kaakaaka, e hoikeike aku ana i kona min&mina • ele i.ka mea ana o ka hana āna aku, alaiia i hou aku *a"ma ke ano j hoolalau: . j ' Aole anei ua pomaikai loa au i kou loaa ana ia'u? l*a hoohanoli , loa mai oe i ko'u manao, ma o kou lilo ana i niea nana e hoomaopopo * mai i ka'u niau meaai." J Ua hooluoluia aku ko Silivia manao no na olelo a Xevila. alaila | ku ae la oia iluna, a hele aku la no kahi o ke ahi e a inai ana, me ; kona haawi ana aku nae i ka ae ia Xevila, no kona hauoli. ' I Aohe no hoi a Nevila hooniele hou aku ia Si!ivia. aka o kona ku j |ae la no ia iluna, me ka hoopiha ana i kona ipupaka. a hele aku Ia no kahi o ka lua no ka hoomaha ana, mamua o kona hoomau hou ana aku i ka hana ma kela auwina la. Ma ka hora ekolu me ka hapa o kela auwina la, ua hoea aku la o Silivia me ke kikila ti, ame kekahi mau meono, a ku ana ma ka waha o ka lua, me ka nana ana aku i Nevila, i ka noke mai i ke kipikua i ka puu jepo. \ Ia ike ana mai a Nevila, ua kunou mai la kona poo, alaila waiho j aku la i kana m?u meahana, o kona hoi mai la no ia no kahi a | Silivia o noho aku ana me na meaai ana o ka lawe ana aku na | Xevil&. ; I ke kanaka opio no a noho pono iho ilalo, ua ninau koke aku la j no o Silivia iaia. i ka i ana aku: "E oluolu hoi oe e ha i mai i kou j inoa ia'u?" ! "Ae, aole i'o no i loaa ko f u inoa ia oe, a pehea no hoi ina e kapa | mai ana oe ia'u o Keaka, he wae inoa auanei kekahi ma keiā wahi!" j , "He inoa maikai maoli i'o kela, e kahea mau aku ana au ia oe o Keaka," wahi a Silivia, me ka minoaka ana aku. i "Ina pela, ua pono, heaha auanei ke ano nui o ia mea he inoa," j wahi a Xevila. . 1 "Heaha auanei ka like ole o na pua rose, he like wale no ko lakou j aala, nolaila aole ma ka inoa ke ala ana o kekahi pua" i pane mai a< o Silivia. I Puiwa hikilele ae la o Xcvila i ka lohe ana mai i kela mau olelo j kuhohonu a Silivia o ka hoopuka ana mai, a o ia kana o ka ninau ikoke ana aku: = n !

''A\>le anei o kekahi kela o na olelo a ke kanaka haka mele kaulaita Shakespear? M ! "Ae, oia ka mea nana kela mau olelo, a ua paanaau no hui i t4 He keu aku maoli kou akamai e kuu kaikamahine, a nawai i a'o ia oe i-na o!efb hohonu o kela ano?" "Aole he mea e ae nana au i a'o mai, aka na ko'u luau'i makuakane no ia r a hālo'ilo'i mai la na kulu waimaka ma kona mau lihilihi.. "E ninini hou aku'anei au i ti nou?" '*Mai hooluhi wale oe e.kuu kaikamahine. ina no ko'u'tnakemake hou i ti, a i kekahi mea okoa paha, na'u no ia e kii aku i ka hale, o ka'u wale no e makemake nei e noho malie oe. a e hoohala i kekahi manawa nui ma ka hoomaha ana. t"a lawa no na hana oka Hale ia Meka, a mai hooluhi wale aku no oe ma kana hoounauna mai." Ua luliluli ae la ke poo o Siiivia, ine ka pane ana aku: "Heaha auanei ko'u waiwai o ka noho wale iho no, he keu no hoi ua hooiiio aku oe .i kau mau elala no'u, nolaila ua lilo au ia oe. a o ka'u hana, o ia ka liooko wale ana aku no i kou mau makemake a[»au!" Uwai pono mai la o Keviia i kona papale "kapu a kaawale mai kona lae ae, a i aku la i ke kaikamahine: "E kiola loa oe i kela manao mailoko aku o kou neionoo, a mai hoopilikia wale ia y>e iho, mamuli o ko'u hoolHo ana i ka'u mau dala no kou pono," Uoko nae o kela manawa i oili koke ae ai kekahi noonoo iloko o Nevila. alaila i hou aku Ja: "Ina he mea kekahi au i makemake ai e hana mai no'u ea. alaila o ka'u e manao nei, he hana kupono loa ia natt, o ia no kou kapa ana mai ia u i kaikunape x\m, a i kaikuahine hoi oe no'w, pehea h ia ?** Ke nana pono la o Silivia ma na maka o ke kanaiea nana i hoopakele iaia, alaila i mai !a: la hoi. elike me kou makemake, pela no au e hana aku ai, i kaikunane a i kaikuahine kaua!" "Alaila. aole a kaua mau hoohewahewa ana i koe, e kapa mai t*e ia'u o kunane Keaka. a pe|a hoi au e kapa aku ai ia oe o kuahine SiSivia. a i ole o Si!a. he man ku-e ana anei kekahi au i kela inoa hoī>e a'u o ka puana ana ae nei?" "£ kapa mai oe ia'u ma na inoa apau au e makemake ana. heaha ka'u hoole ana aku, no ka mea o oe wale no ke kuleana mahma o'u i keia mat»swa. He inoa maikai io* kela o Sila» oka ko'u makuakane no ia e kahea mau mai at ia'u." alaila huli aku ?a ka t;ana ana a ua kaikat*»hine nei $ kahi e, no ka huna ana i kona mau wainiaka mai ka ike ana aku a Ncvila. k *E Keaka, pe#< kou hooikaika mau ika hana ina la . .. • ■ "'Ae, o kieia k«'ll x<li e noke nei i ka liana. aka nae. a» r »a 3 ku, ua loaa ae la hoi ko'u \aikuahine, i ko*u ti. a loaa no hoi ko'u kokwlua lliaoawa/' kaīkuaana. a man kaikaina paha?" mat o ,\evila» a no kekahi man *rkona °^ a a P ant !) * hain.l o kda na e oU U«t. M