Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 27, 11 July 1913 — HE MAU HOAKAKA NO NA NINAU [ARTICLE]

HE MAU HOAKAKA NO NA NINAU

l'a faoal<iia mai he man ninau maloko o na k'olaimi o ka Nupepa Kuokoa, o | Imie 0, IJM3, oia hoi, na kakou na ka lahui Hawaii e pane ma ke ano lau'a. j Penei un ninau: Pehoa kakou na Hawaii oiaio e hoopakeleia ae ai ia kakou inai ke emi mau ana o na Hawaii koko piha? Pe- , hea hoi na mea. e hanaia i ole ai kakou e liolomoku loa aku i ka m&ke? Hc mau ninau kuh'u keia. A heaha Ia na keehina kup'ono e pono ai e hookoia, i hoopakeleia ae ai kakou? Oiai kakou ka lahui Hawaii ua uelo iloko q keia hanauna hou e nee nei, i na kanaka i hoomaopopo i na ano ma'i 0 ke'a lahui, a pela hoi ko kakou mau laau kahiko, a oiai uv» hoi aole o kakou poe i a'oia ma na ike kiekio e pili ana i ke kino kanaka, na ike pili i na j laau lapaau ame na meaai. Eia maloI ko o keia mau ike ekolu ke ola o kc- : kahi lahui kanaka. Ua piha ko kakou aina i na lahui e, j ua piha pu hoi i na ano ma 'i o na aina e mai, na meaai o na aina e, ame na laau lapaau, nolaila, ina i loaa ia Uakou ka hoomaopopo ana i kekahi niau inea pili i ke kino, kc ano o ka malama ana, i a pela hoi na inea pili'i na laau lapaau ame na meaai, aole he kanalua ana no ko kakou palekana, no ka mea, ke ai nei kakou i na ai malihini, na laau malihini, a mau ano e ae. K hooman;ioia, aia he mau rula ame na h)ina i pili i na meaai malihini a kakou e ai nei ,a kakou i hoomaopopo ole !ma kekahi ano. Aia no hoi he mau laau . a kakou e ai nej, me ka hoomaopopo pono ole i na kuhikohi. Keia na laau J o na halekiiai laau. Pela hoi ko kakou pono ai ana i na laau i kekahi manawa, f me ke knllke ole me ka ma 'i, a mamuli J paha' o na alakai ana a keka)ii , Jbs- - mahema. j Penei ka mea pono: Ina e ma'i, ina | la ho ma'i i kupono no na laau halej kuai, e hoomaopopo pono i na kuhiknhi, , ina hoi ao1«, alaila e kii koke i kekahi kauka, i»o ka mea, he j*oe lakou i ike i ano o ka ma'i, ke ano i hiki mai ai, lia moaai i kupono i ka ma'i, na laau ki:pono, ka malama ana i ka mea ma'i, a mau olelo a'o e ae. Oiai na ninau i hoikeia mamua ae nei, ma ke ano nui ke hoomaopopo aku ; aole i kuu kaawa'e keKahi me kekahi. Ina nae e noonv>oia me ke akahele loa, j aia he mau kumu lehulehu e pili ana i ka ninau hookahi. | Aia he mau buke i pa'iia ma na olelo e hoakaka piha pono ana i ke ano o 1 ke ola kino, ke ano o ke kane ame Tca I wah'ne, ke ano o na laau ame ko lakpu lianaia ana, ke ano p na ma'i ame na ( Inau e pale nku ni in mau ma'i, ame ko nn\> o na meaai. Pela pu hoi he man buke e hoakaka ana i ke ano e hanai

ai na makuahine i na keiki liilii, hnie na mpaai kupono e ai ai i ka wa hapai. Kein kekahi mau ike knpono e loaa ia kakou na Hawaii, aia no ia kakou jka hnina no koia mon, ponei: Ina i InmnAo na Hawnii oiaio apau e lawe i | keia mau ninau imua, oia ia kakou ka j hapanui o na maōa koho balota, e kauI ohaia ka p\>e apau o holo ana i- ka liale knukanawai, e hooikaika lakou e pa'i bukeia ma ka olelo Hawaii na rula apau i pili i ke ola ana, a e puuoaueia i na home Hawaii npau. Eia kekahi mahele: E kauoha puia na hoa kaukanawai ,o hooikaika lakou i kanawai oia hoi ,e a 'oia ma na kula aupuni kekahi mau mea ano nui pili i | ke ola ana, aole o ke « \>ia o ka kakou , poe keiki i ka lele'e. na kahakii waiwai | ole, na himeni hoopau nianawa, a me kekahi mau haawina waiwai ole e ae. . Ma kahi nae o ke a 'oia i ka olelo Euejlani, heluhelu maikaī, a mau ike waiwai |e ae, aole a'o ponoia. ] ka hemo ina | mai o na keiki mai na kula aupuni mai j aohe ike i ke kamailio maikai ana i ka ,'olelo Enelani, heluhelu maikai a kakau paha. Koe wa'e no ka hoouna Ina i na kula nui. O ka poe lako nae. Ina e a'o ponoia na keiki ma na kula aupuni i ke ano o ke ola ana, i ko lakou wa e nui ai, hui pu hoi me ka maj kua ma ka home, e hiki mai auanei he loli ana, no ka inea, o ka poe \>piopio ( oin kn hanauna e pii mai nna. Aia ia kakou i keia la ka ike ana i na kumu e inau i ,: ia hanauna. 1 luluia ka ano 'ano i ka lopo momona ,e ulu ana, lopo | panoa, e maloo an.n, ma na kapa alanui, lele mai ka manu lilo. j mahele: E kukuluia i I Ahaliui Hoopakele iwaona o kakou na Hawali. O ka hana a keia ahahui, \>ia kn hoopakele ana i na keiki Hawaii , apau i hiki ole i na makua oia j>oo keiki ke pulama ia lakou, mamuli mai | palia o ka noho kuulala ana, n i ole mamuli palia o ka ilihune o na makua. | Na keia ahahui e hoonaauao a i ole ( alakai i na keiki apau i ka aoao po'olei o ke x>la ana, oia na keiki i kaa aku malalo o ka malu oka ahalaini. E kohoin na lala o kn ahahui mai waena ae o na Hawnii i hilinaiia ko lakou maI kaukau, kn hoopono ame ka makee i ka holomua o keia lahui, a na ka lahui e lulu i waihona dala no ka hoonee ana iniua i ka ahahui, me ke noi ana aku i mau kokna i ka ahaolplo a mau alahele e ae e noonooia ai, a ma Ilonolulu e ku ai keia ahahui, oia ke keena poo. j He nui na ahahui Hawaii e ku nei, ao!e nae maluna o keia mau ninau ko lakou kaliua i ku ai, aka, no ka hoopakelo ana ae i kekahi mau ohana i ka w:\ pilikia. (Aole i pau.)