Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 28, 18 July 1913 — HE WAHI MOOLELO A'O KUPONO. [ARTICLE]

HE WAHI MOOLELO A'O KUPONO.

K i,.#li-. ui.-i kfk:ilii mmi kaik.'imahine, .< i\;iin:t a !.«• k:ii)i:iiria HK' ko laiia in.'!? - :111::11• i n<*kaiii manawa ae nei i r:, i llolai.a. <i k:t inii'i (i k«'l;i mau knikamahino i..- r,li <>1 n }| t > akaliai kona mau ano, n:<- :ii'«'lia i ko laua niaknahine palumnkaukau man e kokua ::Kii :i ,i na :i)»:ui e oluoUi ai ko laua :i,:«H!ia .:,ka nar no kc kuikuaana, aohe «,a ii?ii,a .«kti no ka pono o ko laua : ..«:• :•. «. i ./iia pono wale ilio no kanft •, . 'i :,:• anif ka imi mau ana i na moa » , : ai oj.i. ! ,'olu ia. ua i inai la ka inuli i . ima: ' l'. lio a ao hoi oe i ke ahi, a <■ !.« o :»kn au kii i wni, no ka h6oii.aii.iiiilaua aun akn i ti no mama e .i.i a i. '' Ao: it » liin- iu maliu aku o ke kai'iaai.a i k« la inau olelo x>luolu a kona . aikaina, aka k«> hooiiHpan la iio oia i i-.-, haiiM :nia i koua lole, e komo a i ji ai i.o l:»'kahi aha hoolau'e'a ma I • la i'f». i: iioi .uia iiiai o ke kaikaina, aol© , 1»<» ain ke ahi. a ua puanuanu hoi kil i.,akt.«him\ ua lilo keln i mea ht>okaut!,yha i k<ma nooiioo, a oiai ua kukulu. aku oia i ka |>akekewai iluna o ka pa- | Mh« U-. Dol»iia i ke komo ana inai a ke k:iil.u";«a.na na hooku'i mai la kona waka pakeke wai, a o ka hanini ?:ku la no ia. l'a niikuuiikii mai la ke kaikuaana i kona kaikaina, no ke kukulu i ka pa-k«-k«>uai m;j k«*l.i walii, aole n» nae he i-nmaiiio akn o kiihi kaikaina, aka ua ia>au aku la oia i ka pakeke, n hele hou •:' 'i la no ka ukuhi ana i ka wai. I kahi kaikamahine nae e liolo ana ro kahi o ka punawaū, :iu» oili mai la k«kahi jio<« kanaka liilii mailoko mai 0 ka :ilulaau, a mamua "loa o ke poo o ks huaka'i kv» lakou moi, me ke kahea i'ii.i mai iaia nei: *• r : , pauia kuu halealii i ke ahi, peh* la :in «■ liaiiii aku ai?" wahi ana i kaikaniiihiue. uuk\i. Me ka haawi . le aku o kela kaikaMnhine i kana pane e hoopau manawa ai, o kona holo aku la no a kio'e 1 kana p»keke i ka wai, a holo mai la no kalii e a ana o ke ahi, me ka ninini ana aku i ka wai ,a o ka pio iho la no ! ia o ke ahi, me ka loaa ana t> na maiiao hmuoli i ka moi, ame kona mau kannka. •T« makemake ;iu e haawi inakana aku i;i oe o ke kaikamahine, nolaila heaha ka'u moa e hnna aku ail" "Ko makeuiake nei au e loaa ka olud1u maikai i kuu inakuahine?" laia o ka huh lioi ana aku no ko lakou home. e noho aku ana ka makuainiie īne ka maikai ,aole hoi kela ma'i inaluna o kona kino. l'a hoike .iku la ua wahi kaikaniahine iiei i kana mea i hana aku ai n*o ke noi - a ka moi o ua kanaka lii'ii, a pela me ka niakannia ana mai, e ka moi, a i ka lohe ana o ke kaikuaana, ua i koke m.ii la oin: •*K hele aku :l«a ka hoi au e ike i kel;i kanaka, a i ko'u wa e ninauia mai ai no ka 'u mea i makemake ai, alailn e noi aku ana au i kekahi mea oī ae o ka maikai." Ua liele i'o aku lu ke kaikuaana, no

lvahi i noho ai o kola nioi, a kikeke aku la ina ka puka o kona halealii, a i ka »>i!i ana niai o ka moi o kela wahi, o kona i koke nku la no ia: j •M hele niai 1a au no ka ike ana ia o«\ no kn niea i kela la koke aku nei no. na haawi aj^:^pe i; i, ka mea a ko'u kaikaina i ai, a ua hookoia kona īini, nolaila i hoea mai la au no ke noi ana aku ia oe, e hooko mai i ka'u i makeinako ai."» «'Aole au i ike i kekah'. kumu mai- ! :ii no kn hooko ann aku i kau noi, aka o hana aku ana 110 au elike me kau i makoniiike ai. malal6 nae o keia kumu 'na oo e hana ana i kekahi hana lokoīno a aloha 010, alaila e kau āku n'o kekahi hoop.i'i ko'iko'i loa inaluna ou." ,4 AoJe a 'u noonoo nui i kau i linna mni ai," wahi a ua kaikamahine alunu nei, ine kona noonoo ole, uo ka mfa e hoea inai ana f o kona mau ma* k?make wale no ka mea nui iloko o kona wonoo i na manawa apau. "E hookn mai hoi paha oe i ko'u makemakel" "Ke mnkpinake nei an i hookahi kaukani kumulaau huaai, i hele a v hiluu i 1.1 huaai o kela ame keia ano, me ke-

kahi aina nui o hookahi kaukani eka, nio kekahi pu-a hijia nui e hele ana i ke kulu." "Ina o kou niakeinuke iho la ia ea, alaila ua pono, o hoi, a e hoomanao ■ ,ka aelike a kaua i hana iho nei, no j ko kuinu o ko'u hooko ana aku i kou ' mau inakemaKe apau." | la puoho ana ae o kela kaikamahine ! i ke kakahiaka nui o kekahi la mai, }aia hoi, i'oko o kona kahaha nui, ua ike aku la o>a i ka waiho mai o kekahi aina, i hele a luluu i oa laau huaai o ke!a ame keia ano, a ma kekahi aoao hoi o ko lakou hale, e holoholo mai ana he j>u-a hijia, e ai ana i na mauu uliuli. Ua hoopiha loaia kela kaikamahine ine ka t)lioli, a hoomaka aku la oia e kuai i na huaui ame ka hulu hipa, me ka loaa nui ana mai o ke dala iaia nei, a kahiko iho la ' kona kino me na lole nani, ame na moa apau a kona makemake e oili ae ai. , Kukulu aku lcf oia i kekahi hale nani, |!a nolio aku- la oia maloko o kela wahi, ! o ka moiwahine k,a hoa e kohu ai, llt>ko nae o keia manawa a kela kaikapialiiue e noho la iloko o ka hanohano ame ka waiwai, aole loa he wahi mea a hoomanao aku i kona makuahine ame 1 kona pokii, o kona j>ono wale iho no kaI r:a noonoo. I ka hala ana nae he hookalii makahiki ma ia liope mai, ua oili mai la kela moi o na kanaka liilii mai kona halealii mai, ma ke ano huna iaia iho, no ka hoao ana i ka inea ana i hoopomaikai aku ai. ike aku la v>ia i Ka noho mai o ua kaikamaliine nei iloko o ka<ululaau. maluna o kekahi nolio i hanaia me ka pohaku mabala, ua hele inai 1 a oia a kokoke, alaila i mai la:, "Ua helo au a pololi l'oa, aole keia i hookomo wahi meaai ild no kekahi ma« nawn loihi, a mana'o no hoi au, aole oe e au'a ana, ke noi a.ku au e haawi mai oe* hooknhi wahi hua pea pala! " "E hele koke 06 e kena kanaka palaualelo ma kahi e, aole o loaa he hookahi hua pea i ka mea ae'aha\ikae elike me oe." "Ila, ha!" i akaaka ae ai kela moi, ma ke ano pahenehene, a i aku la: "Mamuli o kau mea i hana mai ai ia'u, ! pela no auanei ei kau aku ai ka hoopa'i ko'iko'i mahinaiou. No kou ma--1 nao o ka alumi, ka ma-ua ame ke pi, ka mea e mau ai ka noho ana'iloko o ka lako ame ka hanohano, ke i aku nei nae au ia oe, o kn mea ia nan» i kau aku ia oe malnna o ke kaumaha ame ka poino, a o keia waiwai au e hauoli nei, e kailiia ae ana ia mai-ia oe aku. Ke h'oomanao nei no anei oe i kela kumu aelike a leaua o ka liana ana, o ia kou hoike ana aku i ir.i liana alolia ia ha 'i 1" Aohe wahi puai leo nm ka aoao o kela kaikamahine hanheo a hookano, a 0 i;i l<a kela moi o ka i hou ana aku iaia: "N'o keia makahiki liolookoa, o oe walo iho uo kau e nana, ine ka imi aria 1 na inea apau nou e haaheo ai, a e noho ai iloko o ka hanohano, me kou hoomanao ole ae i kau wahi hunahuna palaoa na kou makuahine ame kou pokii, m>laila o kou lioopa'i ea, o ia no ke kaili ana ae o keia mau mea apau mai ia'oe. mai, a haawiia aku no kou makuahine ame kou j>okii; a o oe hoi e Hlo oo i kia pohaku nui, me ke kulou mau ana o kou poo ilalo, i lilo ai i mea hoike aku iimia t> na kamalii apau loa, he mea ino ka ma-ua anfe ke pi." No ka niaka'u o kela kaikainahine, ua lioomaka aku la oia e holo iloko o ka ululaau, a nialuna aku o kahi o kela moi e nolio ai, i hina iho ai oia ilah> ine ke ala hou ole mai, o kona loli ae la no ia i kia pohaku nui, a ke leu nei i kela kia pohaku a hiki i keia la, e ike ai no ka j>oe apau e hele ana i ka makaikai ma Holana i kapaia ka Wiitch 'a liead. O leela mau pono apau i loaa i ua kaikamahine haaheo a hookano nei, ua liaawiia aku la no ka makuahine ame kajna walii kaikamahine lioomanawanui, nolnila ma keia moolelo e loaa ai he I haawina a'o maikai loa no kakou e hoo- | lia'ike aku ai ma ko kakou ola aua.