Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 29, 25 July 1913 — HOONANEA O KA MANAWA. [ARTICLE]

HOONANEA O KA MANAWA.

(Hooi&auia.) Ia lohe ana aku hoi o Kaukahoku 1 ka leo uwe kapalili o kana wahine ine ke ki&M po an«. aku iaia, ua holx> awivri oi» no ko lakou hale, mal kona jn.ai « anahiai ana, a nlnau mfu Kaw«lu: A hoi keia e helelo'i mtfi nei, heaha keia pilikia nul i loaa ia oe, i noke ae nei oe i ke kahea ia'u? " wah! a Kaukahoku imua o kana waliine. "Heaha mai auanei kau, o ke kalkamahine a kaua, ua laweia aku jiei e kekahi ig£o keiki eh'.a, e wiki oe e papa, aole pāha lakon i kaawale loa'' aohe au hooponopono ana iho\» koe, e imi aku i ke knikamahine a kaua." I hakalia no a lohe pono o Kaukahoku i nn olelo npau a kana wahine, o kona kuupau aku la no ia i kona mama holo, 0 übai ana mahope o na keiki na lau«-> e aha'i la i kana kaikamahine. Aole no i loihi h>a la- holo ana nku a Kaukahoku, ua ike koke aku Ia no oia, i ua man k'eiki kolohe nei, e auamo ana ia Hanakahi, nolaila me kela manao aloha iloko onn, no kana kaikamahine, o kōna hol"o aku Tā no ia a koi ua mau leeiki nei, ia wa i hahau aku ni oia i knna laau e paa ana iloko o kona lima, a i ka lua ao o na hauna lau, uwoki oe i na mau keiki nei e kaka ana na wawae, i kau a mea o ke kolohe, i ka ha'i mea nui o ka hanai ana a pu'ipu'i. Ua make }oa kēla mau keiki i na bnuna laau a Knukahoku, a lilo mai la X) Hanaknhi iaia nei, aka i wahi e hoopnu pono ai ♦ knna hana, ua puhi okoa aku la oin i ke kino make o na keikialii, me ke koe ole iho o kekahi hoailona no ko laua hiki hou ke ola mai, a no ia- hana a Kauknhok-u, i 'kapaia ai kela wahi o ahiki mai ī keia la, he wahi keia ail» iuka o Kaloko. la hoi ana aku o Kaukahoku me Hanaknlii no kauhale, e noho mai ana no 0 Kawelu, he hookahi hnna, o ka noke 1 ka uwe, i kau a mea o ke aloha i ka laua kaikamahine. He manawa ia o na makua me ke kaikamahine i- hui ae ni me na manao hauoli, a mihi aku a mihi mai i ka pakele o ka knikamahine, He fyau la nae ia noho bou ana aku a, lakou nei ma ia hope mai, a i kekahi la, na i okoa mai la o Kawelu ia Kauknhoku. "Anhea oe e papa, he noi ka ke kaikamahine a kaua e hoi kakou no kahi o na kanaka e no'uo mni nel, ua hoole ftku nae kaua ia noi, a ke manao nei nae au eā, e aho e hooko kaun i ka manao o ke kaikamahine, a o ia ka'u e hoike okoa aku nei i ko'u manao ia oe, e hāalele kakou i ka noho ana i keia wahi mehameha; noho aku j no auanei paha kakx>u, a lioea hou mai no ua limanui, o ka lilo hou no ia o ke kaikamahine a kaua i ke kniliia, a ma ia hana ana aku paha e nele ai ko kaua ike hou ana i ka lei a kaua." Eia hoi ka pane a Kaukahoku: "He |mea oiāio no kena au e mama e ka* mailio māi' nei, aka nae, ina no kou iliopohopo i lre kaikamahine a kāua, no ke kailiia e kelKihi Hmanui, keia kumu koi ou ia kakou e hoi. uo kahi o na- ka l naka, alaila ke hoike aku nei au ia oe, e kuu wahine, o ka mea e hoea mai ana me na manao kolo'Ke, aole loa e waiho aku ana kuu mau lima iaia, he make wale no kt>tia hopena. "0 kfla mau keiki elua o ka hoonahoa antt mai nel e kaili' līmanui i ka luhi a kaua,. ua pepehiia aku nei laua <e ā'u a make, a ua puhiia hoi ko laua mau kino i ke ahi, me ke kapnia ana ,ak\i noi o ka inoa o kela wahi, o Kepuhikanaka." "Mai paakiki oe e papa i ka noho ma kiela wahi; no ka mea eia mau ka piHkia i na apau ke hookokoke mai nei ia kakx>u. Ina paha o ka pilikia i loaa i ka kaua kalKamahine, a oia hookahi wale no ko kauhale nei, ina "M>le kau*> e ike hou iaia> a i lāki wal® no i ko'u noho pu an» me nolaila o ūoonoo mai oe i keia mea e papa. "0 k|kU hana no palia auanei ka hele i ka mahiai i na la apau, a nolm no ke kaikamphihe a kaua i ka hnle nei mo a'u, ua ikeia aku auanei ko'u wa e hāalele hookapi iho ai iaia, o wa auanei ia o ke kolohe e hoea mai ai, o ka Hlo no ia o ka lei a kaua, ehia ka hoi mea aloha, o ko kaua noke aku i ke kanikau nona, nolail» e noonoo pono mai o® i keia mea e kuu kane alx>ha, aole keift he wahi pilikia uuku, aka hp pilikia nui e. hiki ole ai ia kaua ke l|ootnanawauui, ke hoea mai ia manawa.'' Ke nhiki i ka* pāu ana o na olelo a wahine, akahl' oō oia a pābe lmu mai: "Iha hoi ha-' ua maka'u off" e mama, i ko kakriu noho aku iuka nei ea, alaila, o' ko'u" m&nao o olua no ke boi i kai : i kahi 0 na kanaka, e noho ai, a owau no hoi ke noho hokahi ae i kahi o kakou, aia no hoi pala a kekahi manawii, alaila iho aku au no ka ike ana ia olua, peh'ea la ia e mama?" "Aole paha he nialkāi o kena mau olelo au e kuu kane, he keu no hoi i Hookahi no koi kak'ou hoi' like ana, a i ; ikeia* no hoi ka maikai ole o kai. alaila hoi hou mai kakou nouka nei,

keaha auanei ke kohu o ko maua hoi kokoolua wale aku 110 i kahakai, a koe oe i keia wahi, e lele mau mai ai ko'u iioonoo nou ? 0 ko'u manao no e papa ea, i Leokahi no ko kakou hoi like ana, i ku ae no ia o ka pilikia, ua loaa ka mea nana e nana mai o oe." No kela mau oielo a Kawelu, akahi no o Kaukahoku a maliu aku i kana wahine, a haawi mai la i kona ae no ko lakou hoi like i kahi o na kanaka e noho ai. īa lakxm nei nae 0 hoolala nei no ka hoi aku i kahakai, aia ko kahakai poe ke ha'oha 7 o mai kahi oka nalowale ana o na kejl<|nlii kiamanu, a ke nokeia mai nei i ka huli e na kanaka. He mau la okoa-.kela huliia ana aohe wahi niea a loaa <p ko laua mau kino, aka itft« ua hoea iia kanaka ma kahi i M&iia ai ke kino 0 ua niau keikipiii Ja 1 y ? Kaiikahoku, awle no he mea i hoomaopopoia, malaila kahi i make ai, a mamuli o na kulu koko e kihe'ahe'a ana iluna p ka pohaku, i koho waleia ai, ua pepehiia kela mau keiki a make, me ke puhiia kēla mau keiki a make, ke att. O ka hoomakauk'an hol la o Kaukahoku ma ia lakon iho, rm kh hoi ana i kahakai, a i kekahi la, ua iho aku la lakou no Kohanaiki, a kukulu ae Ja o Kaukahoku i hale no lakou e noho ai. A hala he mau la 0 ko lakou nei no ho ana, me na makqa o Kaukahokn, na ulu mai la no ka manao iloko 0 na vnakua o iianakahi, e hoi 110 laua iuk.-, a o ia ka Kaukahoku o ka i ana aku i kona mau makua: "Auhea ohia, e o'u mau makua, ua ma 'u iho la no keia mau la 0 leo kaUou noho pu ana, a ua hoohnlo ko mana max>ao e hoi hou nouka, a o ka moopuna no a olua ke noho il)o i kaliakai uei." "He keu no hoi i hx)i loa mai la kakou i kahakai nei, ua ku hoi ka hale, eia ka e hoi hou ana no olua iu r ca,'' 0 keia ka pane a na makua o Kaukahoku. \ "Aia paha iuka kahi e pono ai ka noh'o aua, no ka mea oWai auanei ka poe na lakou e nana mai i na mahioaai » maua? Ua kukuīu iho la au i ka hale a paa no ke kaikamahine nei, a e nuua aku olua iaia, aia no hoi a hoea īnai i kekahi manawa, alaila iho mai 110 maua no ka ike ana ia oukou.*' '' Eia hoi ka pane -a Kanowena, ka makuakane 0 Kaukahoku: "Ua maikai no ko hoihoi ana mai la i ka moopua a inaua i kai nei e notto ai, 0 ka pilikia wale uo a'u e hopohopo nei, 0 ia ko olua ike hou ole mai ia maua mā keia hope aku. "He mea oiaio kel» a*u e hoike aKu, nei ia oe e kuu keiki, o ka u'i mai auanei keia oka moopuna niaua e uelo ule ai ka hookahahaia mai e ka pae lioomakaleho, o maua niai no auanei ka luahi, o na hoopilikuila, me ke kailiia aku o ka moopuna a maua; a o ko olua 110)10 knawale iho hoi, aohe mea nani e , hoopakele ae." (Aole i pau).