Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 30, 1 August 1913 — MOOLELO O KA AHAHUI HOOIKA IKA NO KA HANA KEISTIANO O KE TERITORE O HAWAII, KAU O IUNE, 1913. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAHUI HOOIKA IKA NO KA HANA KEISTIANO O KE TERITORE O HAWAII, KAU O IUNE, 1913.

ī'Koen» mai kela pale mai.) Ln Haiia E2aa, Poaono, laae 28, 1913. N'-l-o hoa ka Aha i ka hon 2:30 p- m. 1% ro-Mer»a Akaiko Akana »a ka nwho. Wr}i«':a ka halawai ma ka himeni 132 L. 11. .'inie ka pule a Poepoe, a hoona hana īmua xna ke kaheainoa Ah.l. H» iuheiuia ka Moolelo o ka balawa'v i h'«ia. Ku mai kekahi man lala a not rr.»i e hoo|K>nopoaoia ka Moolct> ma kahi o kekahi mau inoa i hookomo lien.»ia, a ma ke ooi a Wern«»r, ua kaooha ae ka noho i na lala e olufulo hoi lakou e kui kino mai me ke kakauolelo r.o ka hooponopono ana ia inaa hemahema. A ma ka ninau ana a ka noho i 1 a !fale ua aponoia ka MooWo mc,fia ana. N;i ka Pere«idena i waino niai i Wia mnn leta me ke kanoha i ke K«kan-oli-lo e lieluhelu ae imoa o ka Ahahui: ]. ],eta mai ia William Bhaw iliai, kak;i«o\elo o ka \Tnited Boeiety of <"hr»Htian Endeavor, a ia HeN-. Akaiko Akaua, i kakauia ma ka la G o Mei, 1!>73, e hoike mai ana iaia, mamuli o t kona kohoia ana he Peresulena no ka Ahahui Hooikaika Kristiano o ka (To* ritore nei, «a koho ke Komrte HoOko o kn Ahahni Hooikaika Kri«?tiano i lloohuiia, ma TT«tjßont Temple, Bosetoua, Maaw., iaia i lala no ka Papa Kahu Waiwai a hiki i ke kohoia ana o kona hope. 2. He pane mai ia Wm. -Shaw mai, kakauolelo o ka Ahahui Hooikaika Krii«tiauo i Hoohuiia, ma Tremont Temple, i ka ft©v. Akaiko Akana leta, i kakauia ma ka la 16 o Aperila, 1913, e hoike mai ana aole o lakou hoopuka i na Palapala x Hoohni i waeia (Speeial (jharters) i na Uniona Hooikaika Kri«liano. 110 hoopaaia nae na nniona'O ia mau ano o ka Ahahui i Hoohoiia ma ka Uuke Inoa i ka wa e loaa aku ai o ka papainoa o ko lakou mau lunanni. A he loaa no na Palapala Hoohui i na ahahui lakou e makemaike elike mo ko kopo e lioouna puia akn nei.

3. Ho lota mai ia Wm. Shaw mai i kaknuia nia Tremotft Templc, Aperila 10, 3913, i na Hooikaika Kri«tiuno apau o Hawaii nei, ma ka aoao o ka Ahahni Hooikaika Kristiano i HoOhuiia iime ka Ahahni Nui o na Hooikaika Kristiam> o ke Ao nci # o ha&wi mai ana i na hoo* maikai nt»n amo na inanao aloha no ka holomua o na hana Hooikaika Krisfiano ma na Moknpuni apau o Hawaii nei.

Mahopo *> kn heluhelu ana o Ke Ka* kauolelo i l<eia mau palapala;. na Poe* poo ho uoi e laweia keia īnau lcta a e ttSo«o6?a, a oponoia. Nui nn moa i kamailioia malwna o ka pnlapnla e \nU ana i ka Palapala Hoohui (Chartor): a na Kanoakua lie noi e apo aku koia Aha i ka leta d o 'Waihoia keia niau lcta ma kahi \> na Palapala, a aponoia. Noi o Kanfcakna e hoomanaia ke kakauolelo jio ka lianwi ana aku i lioomaikai na koia Aha i ka Aliahui Hooikaika Kristiano i Hoohuiia ma Tremont Tomple, Boston, Mass., n\> ke koho ana i ko kakou Percsidcna i lala no ka Papa Kahu Waiwai o ua Ahahui la; kokuaia a aponoia. o "Kaneakna o Wo ka ninau ('hartcr i kumiihana na keia Aha e lioonoo ai i ka vra ano, a nponwa» Kui na kamlliUo ana o na X»ala Knmauoha, \Verncr, Poopoe, Kaneakua, ka Peresidena ame kokahi mau lala o ae nmluna o keia kumuhona, a ma ke noi ana a Poe{)oe t ua hooholoia o huopnu loa i ka noonoo ana no koia kumuhana.. llMko a na Kakauleta: Na Kaneakna i ko Kauai: a waihoia i ke Komite. lloike a na Peresiden» Apana: Na \Vcnier i"ko Waioli, St.. a waihoia i ke Konūle. % Mnmuli o ka pau aaa o ka manawa o kesa Aba: «a kAopanee'm na i koe h i ka manawa a ka PcrcsidcQa e kahea

mat ai. Hookuuia me ka IHmeni 133 li. H. me k*A pnle n Kaleo. La B»tia. Bkflio, Poaiiahi, lane 90,1W5. Xoho hou ka Aha ma ke kahea ana a i ka bora ItDG p. to. Pore<*i«ieu{i Akaiko Akana ma ka noho. Wehoia ka halnwai n»e ka Himeni 188 U H. ame ka pule a Kalua, a hooneeia na haua imua ma ke k*he»inoa: a ma ko % Kaj>aheo i kokuaia, ua lU leahekinoa. Xa KaW he noi e aponoia ka noololo ma ka hiliuai ana i ke Kakauoleio, a aponoia. \V aiho ka Petesi*iena Akana i ka aoho i koaa hojM) t J. W. Kalua. Noi o Akana e k«fS«k na rula a e hoi hou ao ka hale malnna o ke kumuhana: Iloko a na Peresideoa. Nui. & aponoiau Xa Akana i kana hoike makahiki, a w*»hoia i ko "KomHe t». na Pi!apa!a. Hoi ho« ka Peroridena ma ka noho. Hapaiia ka Hoiko a na KaknuJeta i • Na ke &ak*o*>lelo i k» Hoike Ka kav\oklo 0 ka Mokwpuoi o Hamai, a i ke Komho o na Palaf«Ui. \ Hlnke a na Apana: Ka ; Mrs. Ch*sng Hoon i ko Kaumakapili |Sr.; na Speceer i ko Pohaiaioha, (« waihoia keta man hoike i ke Kosnite. | Ka Kako he aoi iea e lokahi b& !&l%

|&pfta o ka Ai» mamnli o b haiki msi !o k» maeaw o ka Aba c book<sW?j* ;ae oa Hoike Peresideaa apau i koe alrar ' aok» i helcb©hjia iloko c ke Komite; • koknahL Rola kA Perefi<leca BO B» |me« e |>ili ana i keU noi, ke poso e waihola. mai m* ka Olelo HiM&olo. | Mamnli oka f«u ana oka mms*i o ' keia" Aha. na koonaueeia aktt na haaa : i koe a kab*s kooil «n © ka Pere I āidea*. lĪoollhhU Hie ka Himeni 48 "L. H. |ame ks pti!e » Kaleo. (La Hm TTh», Poalaa, lolai 1, 1913. | Noho koa kā Aha nalOko oka Lua-: j kini t> Kawaiahao i ka hora 1 P. M. j IVresi<3ena Akaiko Akana ma ka noho. \Ceheia kk halawai m« k» Himeni $9" L. H. ame ka pnle a ka Peresidena, a'! hoonwia na hana iihua ma ke noi ana | wai a "W. 31. Kalaiwaa e kapaeia ke a aponoia. o*luhelaia ka Moolelo o ka bataw»i i haK» a aponoia. Xa Kamakawiwoole he faoi *> kapaeia na rala, a apomna; a nana n« i ka hoike a ke Komhe Wae no ka hooēini ana mai i nft lala o kei* Aha, c noi ana i keia Aha me ke a!oha r e noonoo i keia mau mea me ke akahele, e haalele i ka manao aluahewa a e paa mai i ka 'manao Kristisno. Jfa Poep«e he noi e laweia ka Hoike a noonooia, a apOnoia. Ka Poepoe no he noi e hoopaneeia ka lioAolo loa ana i keia Aoike a hiki xll»i i kahi e hooponopAno ana i na Kumukanawai o keia Ahahni, a aponoia. >'a Poopoo no ho noi e kapaeia i\a rula, a aponoia. Na Kaulili i ka lakou Hoike Komite o na Hoike a na nT)pe Peresidena Xui o ka Paeaina, e noi ana e aponoia n:i hoike o Haw&ii Hikn»a, Hawaii Komohana, Mani kme Molokai, Oahu ame Kau'ai, mē ke noipu e latrc ka Aha i ke nOi mai HaWaii Hikina mai e pili ana i ka hnina o $4000.00.

Na PoepOo he nt»i e aponoia ka Hoike a ke Komitc a koe ma kela wahi 0 ka hoike e pili ana i ko noi a Hawaii Hikina no ka huina o $4000.00, a aponoia. Xoi o Poepoe e hoopaneeia kela ma- | helo o ka lmike e pili ana i ka $4000:00 a hoi mai ka hoike a ka Peresifiena Nui y a aponoia. Malalo no o ke kaepae ana i na rula, iia Kaulili i ka lakon Hoike Komite jno ka Hoike a ka PeTosī\deiia Nm, a [ma ke noi a Po'epoe tia hooholoia e lawe | i ka Hoike a e noonooia maluna o na jmanao pakahi i waihoia mai o ke Komite, a ma ke kauoha a ka Peresi--1 elena, na "ke Kakauolelo i heluhelu pai kahi uku na mau manao la, penei; I 1. E lroolonflia i Keena Kikowaena no ka Ahiihiii C. K. o ka Paeaina. Ma 'keia noi nei ke Komite, e |ae ia mai e k©ia ; Ahahui, a e waihoia o ka lima o kekahi Komito Wae, a na lakou 'e hoiko niai .i ka lakovi pane aua tn%luna o ke\A Imanao. Ma ke noi a Poepve, i kokuaia, ria aponoia. j 2. Na lilo kaahelo o ka Peresidena Nui. Ma keia mahele, ke noi akn nei ke Komite o aeia mai e keia Aha e apono loa i keia manao a e kohoia i |Komite Wae no ka noonoo ana i ka liulua dala kupono a mahele ae ilnna ; o jia Akahui ma na Mokupuni ma o ka hoihoi ana mai i ka lakou hoike no ke apono loa aku. Waihp ka Pe>esiilena Nni i ka noho i kona hope, »J. W. &aU\». Noi o I*oepoe e aponoia keia mānao elua o ke Komite, a hooholoia. 3. Na lilo helo o ka Peresi»lena Nui atne Elolo i ka Ahahui Nui o ke Ao Nei ma Amenka. Ma keia manao, ke j n\>i nei kou Komite e waihoia keia manao ma ka lima O leekahi Komite Wae il* lakou e hoihoi mai imua o keia Aha 'i k{Tlakou pane. Noi o Poepoo e I aponohl keia manao o ko Komite, a "hooholoia.

4. Komitfe Kiai. Ma keia manao ke noi nei kou KouiUe e waihoia keia kuihnhana ma ka Papa; aole no ka manao o kou Komite ua TOwai ole keia kumuhana. Ue kumuh&na wāiwai no, iUia, o k» ninaii ola. īna, ke dal» no kA jKono o keia kuoiahana, oia ke kumu o keia noi ana e waiho ma ka Papa. !*ula ka noho e hoopaneeia keia manao o ke KomHe a hoihoiia mai ka hoike a ke Kotuite "Wae Lnnanui.

5. Hoololi Kmmikanawai. Ke uoi nei kt>u Komit« e ae ia mai e keia aha « *po®o i keia kumu tna o ka w«ibo ana ilolo o ka Jhna o keiahi Kostit« Wae no ka hooponopono aoa i kc Kumuknuanrai o keia Ahnhui, a e lawe ni»i ia Komiie i kaoa Hoike ma , ka 4>A|a«ai majckhiki bvm o kfia Aliahui e h»Vi m|ii acs. Nin&u k» Pefecidena iaa ao!e i kauoha ke Kumakanawai e hoolahaia ka heololi ma keia haMwai ana a e hoofcok)la ma k«|a habirai hoa mai o ka Aha. Na Kelie*t o < n& mea i hoikeia ma ka hoike a ka Peresidena Nui ua iawa ia no ka hooiaha aoa ia mau hoololi kuaukaea'wai. [ ka Fere?ideDa m» ka aoao o ka | AhaUtii ke hdo!aha ak« nei oia no kona ]iar»r® mai i hoololi a pakai i ke Ktunu~ kanawai o k^i a :\h&hni. 6. I Waihoea, Hookumu Kahx?a e CTnfysl as ka AhiLhm, oīa hoi. i Kahua Aina rrona ai»e oea Hale Oihaaa mx. ike a»o hooaß&kanUi «o i ka *a raua \ ame Uh uuoaoo ana i ke knkula a»a i Papa Kahu Mmlama Waiwaī »o keia :> Ahahut C. EL o ke Teritor« o Haw&n. k«l», ke aku aei leou Komite e «• aei& mai "* • k«ia Ahihui, e waiho

jk<jkeia. kein knmnhaaa isa ka iī!?;a o ik«kahi Kotaite Wae; a n rm !a ioia ao o G. P. Ka.ai-* ;ohx Mrj> Laehi. j J. VT. Kalaa. H. X. I W. Wenser. : J. M. Kaneakaa am - J. H. 5?. Kaleo. j A * hoihoi koke »si iakou i ka roa- ; Bsvr». mna loa i ka hkoe paee 30 keia «kamuhana. inaaa o keia. AKa. m« ua ; kauoha ana maiuoa o ia pane mai ia ! lakou mai. | H»i hon ka Pere?idena !Sat ma ka ; noho. Xa Kalua e kei» manao o ke Komite a iiki mai i ka ira e ku ai o ka ninau dala. a aponoia. Ma ke kapae ana o na rula. na Poepoe he noi e hapaiia ke Kumuhana 1 0 na Hana Hx?n: Ka Waihona o $10,000.00 no ka*WaiWa o keia Aha, a aponoia. Na PoejH>e no he toi e apono loa ia keia kumnhaaa. a hOoholoia. Ntv Poepoe i ka ninau maheiehele ana i keia huina t> #10,000.00. Na Kanliii o ka manao o ke Komite no ia ninau e waifioia iloko o ke Komite Wae a na lakou e mahelehele mai. a aponoia. Ma ke noi a Kaltta, i Akuaia, ua hooholoia e kapaeia na ruUL Na Akina 1 ka lakou Hx>ike Komite Wae Lunanu»,'penei. Akaiko Akana, pcresidcna; Emma Laeha, hope-peresitlena -Hawaii Hikina; G. P. Kamauoha, &ope-peresidena t Hawai'i Komohana; J .W. Kalua, liope-pe-re9)dona, Mani; H. K. Poepoe, hopeporesidena, Oihu; W. Wemer, bopc-]>t-residena, Kauai; P. D. Kcllett, Jr., kakakau!eta; J. K. Xakookoo, hope kakauulelo; William Chung lloon l?r., puuku; J. P. Erdman, hoakuka; J. K. S. Kaleo, komite hoeueu; Miss Yarrow, kakauleta Haole; Yee Tien Kui, kakauleta Pake; Miss R. , 9oares. kakauleta Pnkiki; J. W. Wadman. kakauleta lapana amo Korea. Ma ke noi a Kamauoha, ua aponoia ka hoike a ke Ivomite Wae Ljtnanui. MalaH) no o ke kapae ana i na rula, na Mrs. Bowors i kana Holke Kakauleta o ka Mokupnui o Oahu, a waihoia i £c KomUe. Hapaiia no na Hoike Peresidena Apana. Na Mra. Bowcts i'ko Kawaiahao, a waihoia i ke Komitc. Na James Awai e na rula, a aponoia, Nana no he olelo hooholo, penei; "E hooholoia, mamuli o ka liaiki o ka manawa hana o ka Ahahui C. E., e hoilioiia na Hoike Papa Helu a na i Peresidena o kela ame keia Mokupuni 0 ka Paeaina nei iloku -o ka lima o ke „Komtte me ka heluhelu pakahi oleiā imua o keia Aha e na Pcresidena like 010 o kela ame keia Apana o ka Mokupuni. James L. Awai," a aponoia. Kaiioha ka Perc»idena e hoihoiia ae na Hoike Peresidcna Apana apau 1 koe aku «a aole lioU i e ht>okomo kokeia aku iloko o ka lim'a 0 na Ko»nite i kt>ho ponoia, oia boi, ko Kauai i ke Komile o Oahu; ko Oahu 1 ke Kon»ite o Maui; ko Maui i ke Komite o Hawaii Hikina; ko Hawaii Hikina i ke Ivomite 'o Ilawaii Kom.ohana; ko Hawaii Komoliana i ke Komite o Kauai. Malalo o ke kapae ana i na nila, na Kamauoha he noi e hapai houia ka mahele 4 ame 6 o ka Hoike a ke Komite no ka Iloiko a ka Peresideiia Nui, a aponoia. INoi Kamauoha e kapaeia ka Mahele 4 ame 6 o ka Hoike, a aponoia. Koi o Kamjrttoha e aponoia ka Hoiko a ke Komite, a hooholoia. Malalo no o ke kopae ana i na rula, na Kaleu fae noi e hapaiia ke kumuhana 12 o ka Papa Kvkhiknh\, koho ana i na lunanui, a aponoia. Noi o Desha e hoomanaia ke nana e hookv>mo iho a hukl mai i hookahi l)alota no na iuoa apau etlke me ia i waihoia mai e ke Komite Wae Luranui, a hooholoia. Hukiia hookahi balota no na lunanui i hoikeia mamua ae, a kuahaua ka Teresldena ua koho pont»ia ka poe no lakou na ipoa i hoikeia ma ka Hoike a Komite Wae, a o lakou no apau ke Komite Hooko 0 keia Aha. Malalo no o ke kapae ana i na rula, hoihoiia na Hoike Elele i ke Komitc, a ua hooholoia e waiho ma ka papa, naa ke noi a Kamauoha. Hapaiia ke Kumnhana 8, Hoike a iaa Elele. Na Mrs. Haalou i ko Koloa f?r.; na Luiaa Apu i ko Olaa, Puna; na Mrs. Akiu i ko Waimea, Kohala Hema; na Mrs. MT>utgotecry i ko Lihue Br.; na Mrs. MeAuHon i ko Kaumakapili Sr.; na Mrs. Ah Moon i ko Puuneae Camp 1; na 3lrs. Desha i ko Haili; aa Mr?. Komomua i ko Kailua; na Mrs. I«ota i ko-Wa»oli 3r.; na Mrs. Obed i ko Ka lihi ame Moanalua; na Mrs. Kana i ko Paihiihi Sr.; na Andretrs i ko Waiakea. Hilo; na W. K- Kalaiwaa, i ke Helani; na Miss EUts i ko Lihue Ku waena; na Miss Chnng Htnm i ko Kiu makapsH Jr.; na Mts. Kaaoa i ko Ka loa ame Hooomaau; na Mfs. Pila Aka ea i ko Wiipie; &a Mri. KuuwU i I ko Naj>oopoo; na Miss Haae i ko Ka Ipaa Kuwaena; na Mrs. Puuku i ke IPohaialoha; oa Mi*s E%a 3afferr i ke {Huelo Jr.: na Mrs. Kama i kt» Kaia Ipaoa, T»na; na Kahiona Ka i ko La |nakila; ea Mrs. Kaiwi i ko \\atmea Kaaai; aa 3lr*. Kapela I ko Wai |anar; aa >&~sm Ah Su i ko Keanae Sr.; }»a Naope : ko Kauaknnilehua. HOo; ns JKau|mi i ko Kealia-uka; a waihoia keis Imau hoike apaa i ke Kt>cti!e- -| Noi o Poepoe e hoomaha keia Ahi I* ®*i o ka %isa ahiahi

a apoaoi». lī<*>ka«ia me ka Hīmeoi 47 ka : paie a Kaaiae. | Noho ka i bora jva. | IVresi.lcnji Akaiko Akms» ma ka &oko. |W>Kria u haos me ka llineaii [L. 11. ame ka pule a i EHi* e k*pa«ia «m rcla. * |tpon<7t»; a nana xto i k* hkt>a Hoike | Kcmīto Hoike Apam* o A* i w&ii Knmokia» e koike |u he W kMke i komo aka a no kkon hoi m kutt |la!« peopi: Makntktu 11®, Ho* S4; | Maknakine 134. Uoa 44; Opio Kaae 19. |Hoa 14; Opio Wakuit 8«, Ho» 54; Po kii Kane 22, Hoa Wikine 20, |noa 1S: Haiaa ]*la» 373. Hoa lfl6; Hoina apaa ">Z9. Bap?tiroia 4, hoahanau 122. okiia 1. m*kc 1- Huina pia oßi ! loaa $2372.75; hoolilo t1»>70.83; koena a oa apotio\a kioWe. Iloorofltiia n» Hoike Elele: Na KsI Hekai i ko 3l»n«iiepe; a» Itebee«m Be [nianiaa i ko tV"ainee, Lalikina; na Kalatco i ko ruala, Puna; iii Kawhailua i ko Honomaka'u, Kohala Akan; na Mn«. Kaauwai i kt> Kapaa Sr.; na Mrs. Mitchell i ko Kaupo; na Lmeha i ko Lanpahoehoe; na Mrs. Lota i ko Waioli .Tr.: na i ko Honokohau; na Maiola i ko Opihik&o; na Mrs. Prit chard i ko Lihue Pokii; na #ka« i ko Kapaa Jr.; a waihoia kehNnau Hv>ike apau i Ke Kom'Ue.

Koho ka Peresidena i Komilē Wa® no keia mau kumahana ekoht: Komfte no ke Keena Kikowaena; Komite no ka TnaW\cVvcW aua i ka Hmna o ♦\O,000.00; Komite no na Lilo Kaahele ana o ka Peresidcna Nui, ame aa lilo hele 0 ka PereMdena Nui ame Elele i ka Ahahui Nui Ke Ao nei: Kalna, 3fahaulu, *Lota, Mrs. Laeha, Kaullli, B. W, K. White, ane Kekuewa. Konrite Hooponopono Kumukanawai o keia Aha; ,Kellett, Kekuewa, KaleO, Poepoe ame Akana. !Coi o Mrs. Lota e hoopaneeia keia lnilawai a noho huu i ka wa e kahea ai ka Peresidena, a aponoia. llookuuia nie ka Himeni 133 L. H. amo ka pule a W. M. Kalaiwaa. i pau.)