Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 38, 26 September 1913 — KA HUAKA I A KE KOMITE HOEUEU O NA C. E. O KA MOKUPUNI O OAHU. [ARTICLE]

KA HUAKA I A KE KOMITE HOEUEU O NA C. E. O KA MOKUPUNI O OAHU.

Mr. Hanohan'*. Lae.ihooponopono o k.i Knok<«u m« ka mahalo: —h oluolu oe e hookomo ibo i;ia kral»i kaa*a!e o kaa itu|.<e}>a : keia ti»au huaulelu e ieau ae lat m&iuna, a ca:t bo» ia « kau ak« i ka I&a ame ka !aa'.a o ko fcau* aiua alohiL ! kui'ke ai me k.a hoo'aha ana a ke k\>roit«? bo«ueu o na <*. E. o ka Mokapueu o Onhu, Kpv. W. K„ Poai, lunsboomalu: .1. H. Kaleo amo 8. K. Kamaikotnit« klai o na Kona, Oaha, no na C. E. o na Koolau, a o P. D. Ke)* l#»tt, .Tr., ame Rev. Ja#. Davia ko na i Kot>lau no na C. E. o *na Kona; a © ; Inkou nae apau na lila e ke komite ho-1 eiieo i bni f«uia me Bev. W. K. Poai, j no lakou ka«hnina o elima, aka, ma | keia liuaka'», he ekolil wale no i kaa-1 hele aku ; oia hov, he elua ma na Koo-, lau ahiki i Waialua, oia W. K. Poai j I me J. ir. 8. Kaleo, u ma Waialua i ba-1 lawni ai ine ke kolu oia o S. K. Kamai-! opili. Nolaila, ma ka iPoakolu, Sept.; IDI3, hora 12:20 awakea i kau aku ! j»i na komite Rev. W. K. Poai aine J. H. | Kal<'o malunu o ke kaa otoim>bile o j l a hmnmakai o Koolaupoko, Mr. Wale { I)avjs, me elua ohua hou ae, oia o Miss | Waipa Park«»r ame Mooloa Kaluna, a ij lima no hoi i" ko kalaiwa. O ka hora 12

uo ka m?nawa haalele mnu o ke kaa i kc kulannkauhale nei, aka, ua haule makon mahope, no ke kali ana t ka ba 0 na ohua. Ia makou i haalele iho ai 1 ke kahna hoolulu o na kaa, a me he imo ana la «a «'a maka, aia makoa ke liOV]>ii l:i i ka piina o ke alanui N««niin e hiki aku ai i ' , oweet Ilome," i lil«> iho nei i pa ilina uo kn pa ilnia o Nnuanu, a i ke kau ana aku iluna, e huuaia ana ke alanui nia ka aoao inauka o ka pa iliua, e paeliia ana kekahi' aoao, a e hookahe ailaia ana hoi kekahi ;io!iw, a mā ka aoao aila o ke alanui t hookelela aku ai ko makou kaa e ko knlaiwa ine # ka mauao e holoiwno ana, eia nae, he mea 010 ka vkaika hooneo 0 ke fian i ka pakika o ka aila, n na ia meu i huihoi ae ia makoa mai ka aoao aila ae a » ka aono aila 010 o ke aTanui, e hnli ana hov ka hope o ke kaa iuka n o mim hoi ua huli pono i kai ma ktfhi it makou i nku ai, a « ole ka haule ana o kekahi huila hope iloko o ka laa 1 eliia, a o ka paa ana .iho la in, iiia paha ua ponipuuiia e makou ka lina poepo<\ Na keia wahi ulia i hookau ae i kn weli i kekahi- o makou a lele aku la oia iiulo, aka, 110 makou iho, aia nt) k«- noho la iluna o ke kaa. Hoeini hou iu ke kaa ihopo ma knhi īnaloo o ke ; alunui a hooi»|i no malaila ahiki inakni iho o ka pa ilinn o na lii, a i hakalia no a kau iuai ko makou ha o ka lilo aku la no ia. Me k& la'i ke'.n o holu nei, a i ka hiki nua aku \ kahi i ikoia o Luakaha ; ma Nuuauu. makai iho hoi t> ka luawai S hoii, ua pahu ao laJco pafl o kekahi hu-! iln hope, u o ko ku hoouii iho la no m , 0 ke kna, lelo' aku In mnkou ilalo 110 . ka haim hou aua ia huihi, eia ka auauei. o ka huila 110 i haulo ai iluko o. kn lua ia makou i p&hee ai iluna o kn ! 'iila, ol& no koin huila i pahu ai, no ka mea, ua opa pu ia ka ili oloko kahi o j ke gHB e noho &1, a kali iho !a makou j ilaila no 30 iniiiuke, nunnuli o ka hiki | ann ue o kaa e hoi ima no Koo-1 lau 'i loaa ai kekahi kokna no ko raa-1 kuu kaa, » pau loa ne la ka pilikia. ! Kau hou ne la noluna o ke kaa i ka hura 1; 10 p. m. a o ka Vvh) aku la no ia o ka piiua nme ke' alu lie mea ol« j wale uo ia, o ka lawe a ke kaa lio ho okoa ia, a o ka lilo a ka otomobile he nauea ia, aole i a iho knu ana makou 1 ka uuku o Nuuanu e kiei aku ai hoi iuluk» o Kekele, a e waiho pono mai ana uo hol,kahi kauhale o Knneohe, a o ua ko'a luokuuwku o Hieia, e īualiuo :uai uua uo k ke kai me he niau opuu pua la ka popohe mai iloko o ke kai, he u'i a he naui luaoli keia nanaina auaj aku a ka moa kaahele e oluolu ai ka m»ka, he mohula akea hoi ka waiho aua u n® pali Uauliuli o ke Koolau, % kupoao wale ai ao ka hoohenoia ana a*. 44 K hoi «Uu'ioke Koolau, Oiai ua uialu ua pali, O ka nee a ka makani malauai, Kololio i k« kowa o Nuuanu.'* Ke Uuli aku o« a naua ma kuu Uma heuia, 6 waiho mamao mai aua o Waikan« *Dto kona kuahiwī <r haawo mai nua uiaUop*, % « ku ae anii hoi he wahl «uokupuui i ke kai (Mokolii), oia no oe o ka manu uolo « ka moaea; a ke sana aku oe nnua pono ou, e ika ana o« i ke ku mai o ka puu o Mokapu, a nin, kou Uma akau, « ike aku ana oe ia K&ilua, aole keia o Kailua uona ka paka oas, aka, Wole au t kuhihewa, o "Kini Kailua mano Kaneohe,*- a !m hoī o kiei iho oe ialalo ]K>no, he mea » ka nani o ua aina i ka&uia i ka hala kahiki, makai a niauka o 'ke alanui au- j puui, ua kanuia kekahi mau aii&na j »a, ua loloa ka haU, o ka ohi wale aku , uo ko« i ka hua uhaha o ka pomaikai,, m • palauia ana no koi kekahi xnxa ! *iua, ke holomua oei \ei« haua hoo-! waiwai o ka aina. J Me na nauaina i hoo&uu a piha i ka I iiani o k« a.na, ua kamoe aku la ka holo aiui ki> #lkt)u kaa tua na kike« o ke alauui o Nuuanu, a lohe aku

< ;a au i ka ae > ke «kamai ?-o Mr, WīUoe i ka kaaa aaa i keia alaJ eiu;, hīkilele ae La Lo* au i kei* maa | wahi lalmai «o!*k> ī hoobeso mau ia p*> ka e oa keiiei t> ea pal» o ko ''Kooiau: 5 '* A i ka aaka a o ■ I ke aianui k.tk.eekte, Ike 'i ka *ai o Piioaia, . Wai hoohihi a ka mshfciai." ; Aia makon ke heie la i ka ihoaa o I Kekele, o oa wahi uhi kuavra nei, aoie ■ mea i keia manawa. he bala kahiki 5 nie ka maia ma kekahi aoao o ke *lanui, a ua paiauia hoi ma kekahi j»oao | no ke >:unuia ti.t i ka ha!a kahiki, a : nsa k:i hapalu i o ka hor<i ekahi aawij na ' i » hiki aka ai makou oo kahi kaur hale o Kaneoh*, | Kuu iho la na kamahele mai ke kaa . iho, a o oa ohua aku i koe, ua iUo loa |aku ta no kv> laea man wabi iho; a aole * no hoi he hoapaapa ana iho, wa'.ho aku | la i na wahi paiki mawaho o ka hal«- < kuai Pake, a_ hele aku la no kahi o ke | Kahu Rev. H. H. Parker, oiai oia ame . koua ohana e uoho hx>omaha ana-lna- ' laiia. | Ua halawai iho la me ke kahu ame [ kona ohnna, a hookipaia aku la maui ; maluna o kona papaain» no ka hoopiha ana i ka lua o Jca inaina ma na mea |ai mama, He ola kim> maikai no ko- . na ame ka ohana, aka, o kahi eba wale j no i koe, ma kela ulia i loaa ai 1- ke [ kahu, oia hq ma ka puhaka, aka, e hoea niai am no e pau ai | ia pilikia. I Mahope iho ka aoa okn paina, me na mea ai i. hoomakaukauie. iia akt| ke kahn i kona

hotne ho)i i he home mnikai i kupono n9jke kahu„ a wahū ana, kein no na lako i hoolakoia mai no ko'u homej ; ae lfl au ia mau mea a haawi ae lai nak mahalo ana, at>le iailoko wa)e hale .kana hooma I kaikai .nka, u& hoomakaikai pu . aku oi& konn.pa e pohaiia ana e na la.*U} T jnjaJkou e ku ana iwaenu o ka pa, ua nana ao la i na laau hua ai e'ku.mai ana„ a v>)elo mai la ke kahu, o keia mau laau apau e ku mai nei no lakou i kanu, aka, oi kela laau ( aole ia na'u i kanu, na Pii, h§'. manako, a oia wale, no ka kahiko ke nana aku, aka o na laau e ae na ke kahu no ia; he nui na;kjumu manako, na kumu pen, nme na I&au e ae, & ua ai maua i ka i .kauuia eia.,.A oip ka ke kahu i \)le|q mai ai oiai makou inahina o ka pnpaaiua, "E ai olua i ka hua o ka pea a'u i kanu ai, o kahi hua hookahi wnlo no keia i koē, i hoi un ai olua, i na he hua ka mab&ldcis |un ai no olua.'' ,JJui k& mah&lo ke kahu hookipa ana ame kona ohaaa. • ! la nmkou i hoi nku ni a ma ka lanai 0 ka haje, hoonanea iki ibo Ia ,a nmi ke kikhu nmi i olelo mai ai, * * >Tul 'ko^u ' aloha i keia wahi, no ka mea, maapei I no au i holoholo ai i ka wa liilii -tne-kn i poo u'u i kamaaina ai 6ia !av ,: | kou i' poina ia'u." Alaila ninaffc }i ftufi'4& 1 I ia mnun: "Aole anei ua lift>o SB a pela olua ke alohn i ko olua i' [ nau ai a h\>loholo ai o na wa kamnliif" Ua ae akn ln maua, he mea oiaio kela. Aole i. loihi loa ka hoonanen anqi me ke kahu oin> maua e pihoihoi ana no k& manawa holo o ke kaa, i hiki ai " e hoopaa mua i rumi a hma iho la kou wahi e noho ai o ke kaa, no k& mea, he piha mau na kaa lawe ohua, nolaila, j haawi na huaolelo o ke aloha, me na nmhalo nna, a hoi mai la no kahi e waiho nnn na wahi paiki. I& ma\m i hiki mai ai no kahi o na i paiki, halawai iho la me ka luoa alanui \|r, Akawa, ninau no kahi e noho al oia iho, a halawai iho la me Jas. | Ilopili, ofa kekahi o n& makai o KaI neohe, a nana i hookipa aku ia maua nt& ko lakx>u home, a he wahi koko*ke | »ki nmi hol ia i ka halepule kahi o ks f maua hana e hana ai, nolaila, ua hoi aku la nmu9 ilaila me ko maua alakai j opio i noounain mai e na kanmalna o' ka home. Ma ke alanui e hlki aku ai i ka home a maua e hoi nei. oia no hoi ka home o ka Makua Kuikahi i haalele j mai i keia ola ,ana, aia hoi, u& kipa j a« la maua, no ka umkaikai ana i ka j luakini hou $ KfU}eohe ( & pela hoi me ! k& hale kahiko. j He maikai .ko ka luakini hou. | Ue wahi ha)e .uuku nani i kupono no .hoi, ua paa akn omua j 1 ka laau e . poi\alonalo av ka ike ana aku, a no ka b*|e ponoi hoi mawaho, j jo kahi pilikia wale no o ka hapai oleia j [ana ae p k« kal>ua * kiekie mai | | ka lepo, ae., B > iho ka hale | I malnna, ua piU loa « ka lepo, ua kie- j kie loa no hoi na pukaanlani iluna e' lilo ai ke anai&a i xn«a uiha i ka wela.« o ka bale, he nani maoli 00, ka laaiiaina o na paia, a o. ka papahele l hoi he. ia i noloko mai o ka l*au obia flawaii, ha u'i maoli kela ; papnhele, o na noho, he mau noho !o- -| loa, a iua paha i heupioia kela mau I noho aohe he hoohalahala ana, ua kulike na mea fpau. , . f Aia ka papa himeai mahope e ka awai, he wahi papa i ku | }H>no no i ke kulaoa o ka kale, aka t o ' ka nwat kahi m*a i koe, he mea kupona e hoooee houia ka awaī t e hoak«»a , hou mai i loaa he kui&na kupono a oluolu i ka mea e noho mai ana maUula, a pela no hoi i ka nana ana aku a k« anaiaa. ' O kekahi oloio, he w*hi ia no ke

] K«!a B«batt, aole nae i makaakma oa ; cioh>.«, a paha, fe< mao noho maa i lr asa malaila; oa |*a ka kalepeU»,, ao i li uie i kaa ka pele ihwa? o k«i* wah so ka k»Btab«ma ano aoi ī koe zne k« . p«oa aaa ialoko t « ka ftaa ao ia o aa | piiikia. Me ka t&.iuaatca nai aa« i ka ik£ ana aku I ke kulana o keia keiau i k* . hooaee koke oieia aka x> sa ōaoa imua :e paia koke ae ai kdaa aiao hemaEema. )Ua komo aku la iloko o ka halepoU [ kahiko e ku mai aaa me kona kolaoa \ kahiko, ua kelelei no ke pili a hemo- \ benro oa papa, a he maikai no nae 010 |ko. iua no ka hooponopono houia oia | h&le, e loaa ana he ha!l malkai loa oo | n;t hana e ae o ka Ekaleaia e lawelawe j ia at. elike me na aha mele na i hana maikai eae.se loaa ana no i i wahi e halawai ai u ns C. E., a i ole |Ku)a Sabati; he hookahi wale no pili- ■ k'.a nui oia hale, oia no ke pili oluna 1 ihio, a o ka malu no ia. Haalele iho la ia wahi a hoi loa akn la i ka home kahi e kali mai ana na ; kamaaina' o ka hiki aku o na malihini. Hora 4 p. m. hiki ma ka home roe ko maua wahi alakai opio, a hookipa i;» aku la e na kamaaina me ke ohohia nui e hilahila ole iho ai oe, aole o Mrs. Kuikahi o ka home, ua hala oia no Ilonolula nei, aka, o na kaikaina ame ka ohana wale no ko ka hale; nui ka mahalo i na ohana o ke Akua i noho ma kela ame kei a wahi, ko iho la no ka ka palapala i olelo ai: "Ma ka hale kahv au e kipa aku ai, aia na keiki a ke aloha malaila." Ua makaukau mai la na mea e ai ai, a hookipaia aku la maluna v> ka papaaina, hoopiha iho la a lawa i ka lokomaikai o na kamaaina. Ma ka hora 7:30 p. m. ua nialamaia ka halawai a ke komi-fe hoeueu maloko o ka luakini kahiko o Kaneohe, ua loaa no he anaina kupono i ke komite ma ia ahiahi. lla malamaia he mau olelo paipai e ke komite kiai, J. H. S. Kaleo, a niahope oia anaina i malamaia ai ka hana a ke komite hoeueu, Rev. W. K. Poai, iua na mea e pili ana i ke kuniu- ! kanawai amo oa rula o na O. E. Nu. | ka hauoli i ka halawai pu ana me na lala luna nui ame na lala hoa hana i hiki ae nia ia ahiahi, a no ka pau \>le o ka hana a ke komite, ua hoopaneeia a ka hora 9 a. m, ae o ka Poaha no ka halawai pu ana me na luna nui apau no ke a'o ana i kekahi mau mea e pono ai ka lakou mau hana, a iiookuuia ka halawai me ka haut)li, hora 21 p. m.. a hooluolu iho la no ke koena o ia po no kekahi la ae. Poahā, Sept. 4, 1913, hora 6:40 a. m., ud liele 'h'oloholo aku la ma ke uwa kuifVo'|]u & K"aneohe| a he wahi nani maoli k's}f, ! hehe' malie mai aoa ke kai i ka pu^oni», 1 hiē he'leo la e hawanawana ma! ana ia oe e "Hamau! Hamau!" la'u e ku ana me ko'u kamaaina J. Hopili, e huli pono ana hoi 1 ka moana, alawa ae la au ma ko'u aoao hema, ike aku la au he puu, alaila, olelo mai la' ko'u kamaaina, X) Kikiwelawela ia, a aU ina (ca .huli iho oia pun he loko pa d»| ia, Parker, a o kela 'wali'i o Mokuoloi, maJaila kato j jhoo\ioiō muaia ai u ka iole rabati, a mamua pono mal no hoi kahi moku o Kekepa, a e pili kokoke ae aua ka liale o ka bope makai nui o lvaneohe Mr. Wale Davis ma M'okapu, a e ku koke ae ana no kahi puu o Puuohawaii. A ke huli ae oe ina kou lima akau ike ana oe Ika paepuu o Kaneohe ahiki inai i kahi kokoke i ka home o Wale Davis e noho nei. He nui ka nani \> keia mau wahi, a o ka poe i loaa na aina ma keia mau wahi, ua laki loa lakou ke malama pono, a huli boi inai la no ka home no ka mak&uk&a m iio na hana i hoopaneeia. Miki ma ka Uonie ua makaukau na ni"a k ai, malama iho la i ke anaina ohana a hele aku la n\) ka papaaina i hoomakaukauia me ua mea ai ono, ua ai me ka lawa pono i" na mea i hoomakaukauia, a haawi ae la i n& hoomaikai palena ole i na.kamaaina o ka home, Mr, ame Mrs. Jas. Hopili ame ka ohana apau, a na ke Akua nv> e papahi mai ina pomaikai he nui; hopu ih& i na paiki a hele mai la no ka hana a ke komile i koe, ua lioea mai ka hapanui o na luna nuf, aka, ua kaTiia no ka Makua J. Pahia, a no kona hiki ole mai, ua hoea e mai la ke kaa no ka hohii ana aku no Waikane, nolaila, ua hoo|paneeia ka hana i makemakeia a hoi hou aku ke komite, haawi ae la i na luln lima hope ana a kan aku la ma ke kaa no Waikane. (Aole i pau.)