Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 38, 26 September 1913 — AHA'I NA KEIKI O KA HEALANI I KE EO Lihi Launa Ole Aku ka Hui Makala ma na Haihei Waapa o ka Poaono Nei. [ARTICLE]

AHA'I NA KEIKI O KA HEALANI I KE EO

Lihi Launa Ole Aku ka Hui Makala ma na Haihei Waapa o ka Poaono Nei.

■■ ii 'i h-.> .) ! t li i >>l i ni»i l-i :ik,i .i k'.i in;iL.uk»i 0 lxuk.- m.:\ tujL\uu.i o i>:» u»a)'A. a mai ir.i i.n!<» u m.n. u jm'l» )i,m mailu n.i :iK>i «> tii !Mt>ku-\!ii. ♦> ku an* iiki ki- awa n» i. i al'.a'i a<» m ka hui iu ilu i w }|«al:itn » k»> eo o iir I>«M--l»«M 11t k:♦ P«>:»om» aku la i hnl*, !>!«• ka iil.i lauua oli> akn o na kt>ikt i> ka Maknla, !»•« lanakila j»oukHa hoi i U>:i:» i ha i k«-»m mak«hiKs. M»; ! * l.ioii' i uiiia ioa o ka lio.koik* . !in:i :»«' o na k« iki o k« i» iuan but l-e*-l k«M ua.*i| a i ua nuhuki u ko lakliu ut»u j Imi i, aluki waU> no i ku heihiM l»op<» |lo:i. u>>ic loa li«* niannw* a ka n**lani i h:t:iui akn a t i koua hua paouioui mi ' ' ,! a l.i. i k.iuwahi manaoluna no ko lukou lauaiiU, a in INUiiM i>V Ml k#< , iki o ka H«'alani, me ko l»kou ih»\i ; innlul.a tn» k»> ka» aua o k* lanakii* i k.'ia makahiki. o k:i li hi iln'i waaj>a ma koia m»* kal iKi i m:tlntr.aia ma Ka Poaono nkil iu'< i I hl'.i. >> k«'k:ihi ia o um la i hele mi na .1 |tl:i oluna vi un mokualll aiiM' n.-i inoku inl.i ,a li'hou i ka pO<t iu:ik;tikn. i kuhoi». ua hiki aku ka Btti o n;i kanaka ma kalii «> kn iwakalliakiitu;ini:ili::i;t k:«iiknni. ll.' hookahi |.iha hoi kuum o ka nai' o ka |>oo makinkai i keia mnkahlki, o ia no ka holoinoku «n*. mai u oa knna k.t o na kuuaiua. ni) keia kulaaikaaluili'. a ma kr ano nni ko olflb a# uo n.i heilu'i o ka l'oaono ni>«, iia maikai niaoli ka hoojiouo)H>noia ana, m# ka |Nlu : ol«« «> kn n\i\u*w% iuh ke kukali atia e I kti :i ulukua maoli ai. Mamua a«' o kn hoea ana mai i kt uo ka hoomak» ana o na heih< l i, ua Im'lo na tiwa{>o f jn»la hoi m* na v> na hui Healnui ani(* ka Makala a lehnu i na kanakn, oiai hol ua wam|.a moknahi. na waapA p«"a ain* iia uaa ;>< 'a c hookikakaha ao* maluna o ka ihkai, m«> ho īiiau manu u«'no 1». Pa ma» ; «« ka m*kuhiki ak~u o*i la hoi ī hala k:i <>i aku o ka J>iha O Ita uwaj«o, irn(ini!i o ka ana m*i • na k»-iki o k hn'. h**ih«>i waapa o Alam«* «la iio H. ni.!ol!i «hī, «»ia ka o k#ta reakahii.i ?»ku ktkahi piha, mi> ktt muoīi «i k-* t:ii.>(ia iif. a m*hatn<»ba, i ahnm i k i j.fM» kakaikahi anu» na kaa i k* oiliili a»» ma na ulanui. l'a wWhm* na h«•»H«>i iua kela 1* HUāwa*»na o na waa|»n o ka Ktii TT*ftta»i «mo ka MakaiH »• ka |»aj>a fkahi, o ka heihri ano nni hoi t> ka )a a oiai waajH i oiii a** ai mailoko mal • ko lakoi iiiau wnhi pakahi, r loh«it tftt nn 100 htiro >■> ka # htirft iii no ho. ko ka Hoalam |<.w> i ko lakiw m.t:i koki a j" la w> hoi m#• ko ka Makalrt !»."•. i ko Ukmi mati k*ikl. ('a kfla mau waapa « mamua n. ii . ka o ka hui ataha« t alaita },>j .ii',tia mai l t e httlo. I k* wa i a ka j » f>»Mi{»ana, oka «ra ia a t,a «• •,:« Ri:iU hui hfih«>i WM|A !a. t kio '«• Uk*' tho ai ina h<x<. * k««ha ana i V»> L ai: u h»' maiiiwa in oaa hmNL :t!v.« : .• i aku \% liw «a ma«l« pihd4hoi. :.a ka v%anf>a h« a la «> ia«r« mai «aa t ke Hla«ai ana mawia. Aou> n;»»* i io<bi ioi i» kakali a«* :> ua :i'»»a apaai »<i kr a«»o «> M «MSII waa| a la. u> k j m*a i ka kraa iai no 0 : hoi >i na w*apa f •La fc«omata U i;u ia o ka HraUni « uHi ma* iuua. a i!..>ku o kt>U aia«» k<ta m*pu«k ►> nm mni a'ia ana ka wiaap* « k.i iM'.-.laiu. n >:i kaalo aaa m* mu«-altg |h>uo » kn kaU' aia Ma II«-ilai:t mnaua kahi i «Ukai ai, iu« ke» 1 ilt i</a aku o ka Makaia aaalaope. M« kolana «a mau w%ap* la o

j ka hoo :ui:i nliiki i ku liooa anu i k i j l>oc, nu i ko enii niau nao o kn Makalu ! i na wn npau, a na ko 0000 () ko knni ana mai no olua mauaw.a i lioike ; ao i na uioa ai»au. o ka lloalani ka I i %vaapa » hoohuli mu:i mai i ka boo. j | Xa kola hōailona i haawi mav i na | | luanaoiaua i ko ka Healani jk?o, no ke j |kaa o ka lanakila i ko lak\>u Avaapa, eia j j uao ho mnu luonaolana }»oho ka i kau j aku maluna o ka Makala. j 1 ka liooa ana inai o ka Hoalani nia j ka halo ipukukui, ia wa i kuupau a?] i»a koiki o koh» hui i ko lakou ikaika, | mo ke kaawalo loa hoi o k.n Manala i nuu ia lakou aku. oiai uao ko nv»ko h\' ! i»o lakou v ka hooikaika ino ka lihi lau- s I ca oU» mai mahopo. a i sa uoea aiia o \ | ka Healaui i ka pahu 00, ua Uke mo! I c.»no waapa ka haule o ka Makaia [ rnahō{H\ ! 0 ka manawa i h\>oia o ka lloalaui | ho umi kumamakolu minuke mo kaua- ■ ha-kumnmaono a ho k:\nakolu- ; kvtutamalimu sokona mahopo mai ua j Ih>o:i aku la ka Makala v ka pahu » 1 ka mahio ana ao o na 100 hoopaia-1 ku?i o ka hauoli »«A» ka lohulolni mai.j »so ko kaa ana ke eo o kola hoihei i j Va Hoalnn», o k» wa ia i kahoaia ae • ai na hoowaa .o hoomakankau ia j | lakou iho. Aole he nui o na waa i \o* j \ mo i na hoihei o koui makahiki. aka 1 i he <vlna mnu waa o ka Hoi Nalu i hr»tv' ! plha :»o » ka maiiawa m» ka hoihoi waa I O 00110 hO;-. I l*n x.ia ke oo o & »\ ihei i ka-wa.*i ] o hoo«olo » a«a o Kahanamok*», al luuiie ka lua o na waa o kela hui hoo- j kahi no. j Htf heihei waapa hou mawaena o ka! 'Heāilnni mo ka Makala, \> ka po* akahi no « komo ma ka He pokoio] mai ka j»aha »o keia henhol. aolo eliko' mo kela ]»ahu a na waapa mua o ua . hiau, b»i la o ka ulele ai»a k | 5. I 'ka mauawa o ka oili ana mai o na I jwaapa t me ke kakelokolo ana mamua j | o kat hoamaka maoli atta u ka h«iheL, | |ua liiki ole ke kolioia aku nawai muaj

la o aha'i v ka lanakila o kela licrhei, | oia nno o ka poo i hnkilo ' mau i ko j ano o ka hoo ana a kela ame līeia hui,: ua maopopv» mua no in lakou Ua hui | uana ko eo, o ia no ka Healani; a o j kokahi kumu o ka paa o ko lakou ma- j nao pola ,o ia no ko lakou hilinai ma- i luna o ka holp o ka .waapa o ka Hea-| lani. j 1 kinohi o ke kio'e ana iho t) na ho«j a na koiki o kela anio koia waapa, he : oni like ia o na mau waapa la a elua, I me ka maopopo ole o ka mea oi o laua, nka ia loihi ana akn o ke kuehu ana a na mau keiki la i ke kai, ia wa i t»ni niau aku ai ka llealaui imna, me he kaupu heihei ale la no ka moana, a maniua o ka hooa ana ae ma ka hale ipukuKui, aia ka Healani ke hele la mamua, mo ka nuiu nv> o ka oni ana imua i na niapuna hoe apau, e loaa 010 | aku ai ke uhaiia. Me ia mamao niau o kela waapa kekahi mai kokahi mai, ahiki i ka hoo- \ huli ana ma ka V>oe, aia wa i kani- hou | mai ai ka huailona o N elua oeoe, o ho- j ike mai ana i na mea apan o ka*Hea- i lani ka » huli mua, no ka hoi ana mai.; he manawa ia no ka opoopo o na oili, me ke kaknli aua aku hoi o ka lehulehu o ka hoea mai o ua' mau waaj»a la i ka pahu eo. Elike m> mo ke knlana o ka heinei mua loa « ka uloleia ana mawaena o 5 na keiki o kn papa ekahi, ka mamao o j ka Healaui manuia. a kaawale loa horf ka Aiakala mahope, pela iho la no ke; ano ma kela heJhei; a i ka hoea aua i| ka |»ahu eo, aia ma kahi o ka olima a | ; eha |taha waapa ke kaawale o kekahi \ mai kokahi ak*u. , j 1 ka pau ana w kela heihei. .ua ka- , heaia ka heihei u na waapa o na moku- j ahi ho!o!u>io pili aiua, he eha mau wa-; ; aKi i kn mai imua o ke kahua moko- j | moko. | [ 0 keia kekahi o na heihei ohohia! nuiia,, i k* kuia'i paa o na luina i Ea j lakvu mau hoe, me he mau ka-pu la ka ; | o «a mau waapa »<ei o ka i | iii o ke kai. j liaa ke eo o keia heihei » k;a waa-1 pa o ka Mauna Loa, a no ka piha ha-! maii ioa o ka mokuahi uona kela waa-i

}>a, ua noKe ka Mauna lioa i ka lio'okani i kona oooo; a na kupouo i'o no ! nae ka hanoli ana, ua nui īnaoli no ka | iknika o kona mau luiua me ka lioh> | pu hoi o kona waapa. ! I kinohi o ka hooniaka ana o na wa-} npa o holo. a oiai o puulnulu ana i ka- | hi hooknhi, na Imomauawanui inaoli ua ■ koiki o ka Mauua Loa i ka hoe i ko i iakou waapa, a i ka huli l»oi aua mai, j mahoj«c iho o ka hoohuli ana i ka boe, j ua kaa mai la ke alakai ana i kela! waapa, aole he wa i loaa ai ahiki wale ; i ka pahu po, iloko o iwakalua-kunu»- i niakahi minuke ihe hookahi se>rsnn, a ' o ka wanpa mai o na keiki o ke ala-' huki moku ka he!u elua, o na poola mai j ka helu ekolu, a o ka waapa o ke Ki-J nau mahope ioa. . j 0 ka heihei waapa aku o elua ka- : naka mah'.ij»e o ka lieihei o na waa-a mokuahi, mawaena no o ua hui Ilealani ame ka. Makala. ! 1 kuiohi o ka hoomaka ana e holo na ■ waapa, ua kaa i ka Makala ka oili mua; ana, me ka hnhani mai no nae o ka : ILealaui mahoiu*. O keia ka heihei i ma- | nao loaia ai e haule ana ka Ilealani, 1 eia nae he mau manaolana j*»ho trale uo ia, no ka mta, i ka ike ana o na | keiki o ka Healaui i ka pilikia, ia wa \! hoomaka al laua e kuupau I ko laua ' ikaika, *a elike me kekahi ma-no niuhi \ .e aiualu ana-i kana mea i makeniake; ai e nahu. "pela iho la ka w:iapa o ka ; lleafc»ni i oui mai al ahiki i ke kaa■wale aiia mai ka Makala aku e hiki \ o!e «i ke alualu nkn. ! Akolu «nafta.%va o ka heihei ana o na : wari|ia a kela mati h;ri, no ka ekolu i»o j o «u manawa a ka Healaui i aha'i ae; a< i ke eo. a kau akn-la na ma naolana, 0 na hoaloha o ka Makala, inaliA o ka I h* ihei © ka papa elua ka heihei nana ' e hoohauoli mai ia lakou, eia nae ua | kuhihewa ia mau upu aua ah;i pela. ] l ke kaheaia ana aku o ka heihei o ' ka pa|>a elua o na waapa o ka Hea!anfcj ame ka Maknla, ua oili tn»i la na ira-. o ua Riam hui nei, no ke kah«s wo-1 ikomoko, a elike no me na heihei aa-i ; mua aku, ka haaleleia o ka Maiaia i ; ka hop« waa, pela iho la no k»la Wihel, ■ no ka raeai mai ka hoomaka ana e holo 1 ahiki wule i k« hoea hoa aaa i ka pahn

eo, aole he manawa i pilipili ao ainn | mai ai ka Mukala. I He heihei moku liilii mai' mahope o | ka heihei waapa, he eha mau moku i i ' komo nia kela heihei, a oiai he aheaha I malio ka makani, e ike ponu oleia aj | ka holo o kela mau moku, eia uo nae, | ua lawa no ka ike ana o ka lehulehu i ; i ka moku nana i kaili ae i ke eo, me ka , | haule ana hoi o kona mau hoa mahope. j j He heihei waa aku o na wahine t> i | eha hoe, mahope o kela heihei moku; « j ua kaa ka makana ekahi ia Maikai [ iFine, ia Kanaiaupuui aku ka helu elua; j ka helu ekolu ia Hoa Paihi; a o ka: , helu eha ia Lanakila. | He hfcihei aku o na waa pe'n, ua kaa I he eo o keia heihei ia Kekiokalani, a j ia Kuiiaikanuu aku ka holu ehia. Ile heihei waa hou o eha hot», ua lilo j ke c» o keia heihei ia "A," ia L'.o Keokeo ka helu elua, a ia Kalei ka > ! helu okohi. | ! O ka hope loa o na heihei ma kela' { la, o ia no ka heihei wanpa o elua hoe, : o ka poe o ka papa elua, mawaena o ina hui'Makala me ka Hoalajni f na aha'i hou no ka Healani i ko a o ka palumi pauia ana hoi o na heihei apau ima keia mnkahiki e ka hui llealani, e ' lilo ai i hana nui niu k:i aoao o ka Ma- ' ksla ke kii ana mai a kaili aku i keia ■ makahiki ae. : \VASHiXc;TON\ Sept. 22.—Ma ka ahakuka i malamaia i kela la mawai ena o ka Pereshlena Wilson ame ke 1 Senatoa ?>immon9, ka lunahoomala o ; j ke komite waiwai o ke «enate, na loaa j < ka latia olelo hooaolo nnaiuna o ua < • 5 | hoopaapaa lehulehu no na r*ea e pili | l ana i na hoololi iloko o ka bi!a aqhau} ! ? waiwai, % ua manan waieia na makau-1 |kau ka tila kanawai no ka waiho ana| mamua o ka Peresi»sena eia keia j | Poaha ae. O ka manaolana o ka Pere- \ ; si<lena oia ka hiki iaia ke kakauiooa [ 1i ka bila mamua o ka pau ana o ka| * » I ; pole. I | | Ua ho»Se ad o Oluuu Barron iio ka ;loaa he manaolana la Likana Eliwai no j ' ke kulana Kiaaina oo Hawaii nei. |