Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 44, 7 November 1913 — KUU MAKUAHINE ALOHA UA HALA [ARTICLE]

KUU MAKUAHINE ALOHA UA HALA

*«>! *racsa Hano>an->. r~sq.. L?;oab*©~ ī»ceoo fea K»jofc»s. A!o?&a — K Ahonui *r;j» knu oi'»!a £ hoo korr.'> iho tna kahi i> karJA aape;--» i k<ū* nkaa* kaumaha e kau ae !-a a r.*u hot e hoikj» a~u i ka eui ohana .-*nT« ea maknmaka o f kuu makuahine i aku !a ns* 3i« polikua a Kane. ■ Ma k«» awakea o'ka La Babati, Novetn*va ū\ 191Z. ;ra ko'u home ma KalikiwaPna. ua osuolu i ka Makua Maoa I»a k<? kii ana mai i ka uhane o ka« niakuakine aloha. Mr?. Mary KuajaSii a waiho iho la i ka kale kino na 'u, ka ohana aaie na hoa)oba e paiianma ;>ku ai. f (*a hr.uaui:t kuu ma Labaina i Wa MāHi lln o I-ele. Mani, ma ka !a l o laDt'.ari, !>*-. mai na puhaka ' mai b Koiknamauna ame Mary Kauai, Uoke au hoao no ia o na Hawtfii. l r a ī'hoonaauaoia oia nia ke kula Kakolika o Lnhaina, a ni3ho[>e »t«ai ua komo i ' ke kuM kaikamahine o Haleiwa i ke au | o Kev. O. H. Kulika. a malaila no oia ; i noho ai a hiki i kon& hoohuiia ant I ma ka bcrita maemae o ka mare me iko'u m.ikuakane, Simeon Kaheleman:na Nawaa, ma ka malama o lune, 18fi{). koho laua i ka hana a ka Haku. a ,'ia makahiki no, ua kau aku la maluna 0 ka- moku Hoku Ao e lawe ana i ka laj maku o ke ola i ko na aina e. O laua na misier.ari m«a loa i hoonohoia ma ka mokupuni o Mile, Paeaina 3TakaTa, • a he moolelo walohia kona i ko laua ' nianana mua loa i noho aku ai malaij la, a eia ua nioolelo la ma ke ano pokole: | I kekiihi Poaono, ua haalele iho 'a kuu makuakane i ko laua wahi hale i hoonohoia ai e ke alii o ua aina la, a hele ak-i la oia no ka huli ana i "kahi ' ola ma na lae kahakai. laia no nae e hele ana me ka ike ole mai i ka mea e 1 hanāia nna n a kauhale, aia lioi ua 1 hoea mai la ke kaikaina o ka moi me j kekalii pualikoa nni i kauhale. Mamua | aku o l o laua hoea aua aku no Mile, 1 ua law» ia nku na olelo mai kfeka?ii mau mokupuni e aku *hp malama ua misionari i ka paka puhi, a o ka puni ia |a ia lahui, ua manao keia alii he ma- ' lama i>o ko'u mau makua i ka paka. Ua hoopuniia ka hale a ko'u makuahi- ' ne e noho ana e na koa aine kekahi [huina kanaka uui, a ua koino aku alii iloko o ka hale ine ke au ana o kona mau niaka maluna o ua wahi ukana o laua. Aia ko'u niakuahine iluna o kekahi ! pahu lole kahi i noho ai i kela manawa. Ua komo pu mai ko- kaikaina o keia alii, o Kaiko kona iuoa, a noho ae la ma kekahi wahi u kokoke ana i j kuu makuahine. a o kona kaiß\iaana hoi aia no ia ke ku ia iluna. O Rk moi nui o Mile, o Keine kona inoa, ua hala aku oi.'i no ke!jalv buli o ka aipa, a o | keia ka inoi i noi maoli e hoounaia laku i misionari no kona mokupuni no Ika hoonaauao ana i kona lahui "kanaka. i "He paka no kou?" walii a na alii la i ninau niai ai, a i unuhiia mai hoi e kekahi o na haumana i hponaauao mua ia e Aea ma. "Aole a'u paka," i r panai aku ai kuu mama. ; "Heaha ka koloko o kena pahu an e nobo la?" i pa hou mai ai ka ninau. M He lole," i paneia aku ai. M A hraha. ko kela pahul" i "ninau houia inai ai. • "He mau meaai na maua," i pane aku ai k\iu mama. Pela i ninauinauia mai ai oia i kela ame kei'' pahu e waiho aua, a e pane ana no hoi kuu makuahine me ka hoike ana i na mea oloko o ia mau' pahu. "Alaila, nole a olua paka! ? * i n«nau hou mai ai \ia alii la, me ka pii ana niai o kona inaina. "Aole o inaua m&lama i ka pa"ka 4 " 1 panai ak uai kuu makuahine. " Ile hoopunipuni!" i pane mai ai ua alii la, a ia manawa.no hoi i kuhea at« ai oia ma ke kahea kukala kaua o ia aina. O ka wa no ia i komo mai ai kekahi o na ko?. nie ka ihe ma kona Hma a hoomaka mai la oia e lele me Ka manafo e hooko aku i ke kauoha. He wa kela no ka make; aka he okoa na hooponopono ana a ka Haku nona ka* hana a laua i lawe ae ai. Iloko o kela manawa, o Kaiko. ka nmli iho o keia alii puuwai eleele, ua lele ae la oia a ku mamua o kuu makaahine, me kona kau ana mai i kona mau lima iiuna a kuhea mai U ike ka leo nui: "E ku aku mawaho, o ka mea e komo m?ī ana, he make kona hoopa'i," a bapai ae la oi» i kana ihe no ke ku- ! pale ana ma ka aoao o kuu makuahine. { ka inea e hookuli ana i Ti:eia, ua hookuii aku ia i ka moi, oiai na ka moi no i makemake i keia n»au mea e ooho ma*nc>." a ku aku la o Kaiko e ka!i 0 ka kookuliia o keia man olelo ana. Aolp loa kekahi mea i aa mai « hookuli i keta kauoha, a ua hoi aku ta no hoi kona kaikuaana, a |tehi i hoi liilii aku ai ka poe apau i bele pn mai ai me ia a ko«? hookahi iho 1« o Kaiko. 1 keU rra aia kuu makuahine ke kuiruH la i!alo, tne na waimaka e helelei a&a. a e hoomaikai ana i lTe Afeua nana ka hana a la«a i koho ai. Mahope iho o keia hoomaikai ana. ua huli ae ta oia a koomaikai aku la kona pnukalaka* la. V% niaau h<m o Kaiko i kela m»n ni§£u a kona kaikuaana i ninan ai i kuu makuaMae, a ua hoole houia ak»

' .Va »-ei;e}a a&a o ke'%ahi *arj p.ah>; ; i a: \ ea m«a apao, a ua ' ■ pas xoca kubibe*aUa aku keia mc.\ i ka cjo: • nua. a t;s huH hoi koke mai oia ir.e ka ina-na ka mani» no e hoi-'kap aka i ka make maiaaa o ko&a pokīi: ■ aia mamuli pab,t o ka ik? ana o kei,-* aHi iokoino i ka h«-wa o kaaa rr.«>a i han i a*. ua ho!o naihi aku !a oia » kona ; £aikuaana. Aole i a&akou km leama o ka moi mamulī o k*ia holo miEi an» i aku o kona pokii. aka ua ka!i iki osa ī ' Ka h«»kau ana aku i kana hoo{>ai a hui oia me kuu mau makua. Ua hoikeia aku e kuu mama na mea apau 1 «a moi, a ia man&wa i hoik<? ae a> o Rerae i "Lo ' na manao e make kona pokii; aka ua uwalo ikaika aku ko u mau makua, me ; ka hoike ana aku iaia he *ana*rai ia na ' ke Akua ana i makemake ai e hoona- : auaoia aku kona lahui kanaka, p ia fcoi |"Mai pepehi kanaka oe," a o k« pai kele no ia o o keia alii lokoino, * a o ka hana a ka Uhane naiuna o kela alii lokoino, ua hoohaahaaia kona na- ' 3n. a lilo oia i alii Kristrano e kaitoo ikaika ana i kuu mau makua. a i k% make ana o Reme. ua pii koke ae oia *naluna o ka noho moi, a oia kekahi o na hop'oha pilipaa o kuu makuahine a | hiki walo i kona hoi loa ana mai no ka ama hanau nei. I Make kuu maknakane ma Mile, hoi : mai maua no Hawaii nei, a mare hou oia mo ke kane opio. ka mull o kun makuakane, oia o Rev. Samusl P. K. N'awaa, a hoi hou no ke kihapai ana » hooikaiko ai. O na 4vauwa a ke Akua. o lawelawe ana ma ka Paeaina Alakala ia manawa, e nohopooia ana e Rev. Suow, he kumu na ka Papa Bosetona i | hoouna ae no ia mau j>aemoku, oia o i Rev. S, Kekuewa, Rev. D. Kapali, Rev. S. P. Kaaia ame kekahi poe e ae. 0 ? Rev. S. Kekuewa ame Rev. >fe'. P. Kaaia wale no na kauwa a ke Akua e ola noi i keia manawa iwaena o na hoa paahana pu me knu makuahine ma kela aina maka malihini, o ka nui aku ua hoi aku ma o e kali no ka pu a ka ? anela i ka la mahope. ! Mainuli oke kauoha aka Papa Ha- | waii, ua hoi mai kuu makuahine nie kuu anakala no Hawaii nei, a i ka Unakahiki 1881, hehi hou na wawae i lawe aku i ka lamaku o ke ola i ko na ; aina e i ka lepo o ka aina kulaiwi nei: j Mahope mai ua kaheaia laua e ka Kkalesia o Ewa i inau paahana iwaena o na i hipa malaila, he leo hoi i ae oluoluia jaku e laua, aua noho hana no ka Hakn I malaila a hiki i ko ke Akua lawe ana aku i kuu anakala e hoomaha ina kela aoao mau o ko ke kanaka ola ana. Ua mare houia oia me James W. Koakanu, a haalele aku ia Ewa a hoi mai no Ilo- | noluhi nei, a i ka 1907, ua pauaho mai la ia makua o ke kino, a nia ia manawa | mai kona noho pu aua mo a'u, ke keiki a hiki no hoi i kona haalele ana mai j la ia'u. ' Ma na hana o ka Haku, he ikaika ' oia ma na ano apau, a o na mea i haj uaia aku eia ame kuu anakala no ka J Eka!esia o Ewa o iakou no na hoike oiaio, $ o ka Luakini Kahikuonalani o | Kwa ke pookela o ko laua kiahooma- ; nao. He hoahanau no ka Ekalesia Ma- | kua o Kawaiahao, e hooikaika ana ma : kona mau hana, komo kauhale, komike |(lala, Kiiia Sabati ame na hana e o ia Ekalesia, a na ka nawaliwali luaI hine mai ame ka ma'i puu iloko o ka ! opu i kaohi mai iaia iiihī ka lawelawe 1 pu hou ana aku i ua haua o kona EkaIlesia iloko o na makahiki elua i kaa- ' hope ae nei. He pokii hookahi kona e ola mai nel 6ia o Mrs. Elizabeth Napoleon o ka Makani Apaapaa o Kohala; aka o ka laua mau keiki ame na moopuna ua nui a Jehul*-hu e ola nei, a he nui no kona mau lioahanau e ola mai nei ma na ; wahi like ole. Nolaila, e Mr. Lunahooj ponopono ahonui, e hoike aku kau ku- 1 kini ahai lono, ke Kilohana Pookelu o| i ka Lahui kuu ohana, na ma- j kamaka ame na hoaloha o kuu makua- i hiue: j "O ka Wahineaialii, e ai ,alii ana i \ ka mala a kuu Haku Alii N'aea," ua j hala, ua nalo, ua pulelo aku la mai kuu j mau lima aku, a ke haha poele wale ae j nei no i h» makua, a hoomakua aku j paha auanei ia ha'i. Aloha noī * j Ke haliu ae nei no nae na maka i ka puu o Z»ona, mailaila mai na Eokua e hiki mf; ai, a Kana no, 'loko o Kona j lokomaikai palena ole, e holoi ae i na | waimaka o ka luuluu; a oiai Kana no i' hana mai a Nana ao i lawe aku, e hoo-1 maikai : a Kona inoa, mai kela ao ai ! kela ao. Ameoe. j Owuu iho no, me ko'u ohana iloko o' ka luuhiu. | SIMEON K. N'A'WAA.' j 1404 Dement St., H#bolulu. \ov. 3. 19J3. I