Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 23, 5 June 1914 — HE MOOLELO NO ALETA WAKA A I OLE Ka Meahuna Pohihihi Iloko, o Kekahi Komolima Daimana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALETA WAKA A I OLE Ka Meahuna Pohihihi Iloko, o Kekahi Komolima Daimana.

Mamuli 110 o ko Piii;><> manao, na hooholoia ilio la. maloko o ka halepule !aua nei e mareja ai* a«.*!c maloko o ke keena h<v:>kipa > Linawiula liale, no ka hopohopo h'»a o l'ilipo, o ala mai no ananei kona mau hoomanau aua no kela la. ana o ka lawe ana mai ia Aeiia he wahine nana. Iwaena nae o ka nui ame ka lehulehu o ka poe i lohe no keia mareia aku o Pilipo me lsahe!a. o Ake !)unina hookahi ka mea i piha me *hj!iliu ame ka !ili pu, oiai iioko o kana mau hooikaika ana e lilo aku o Isabe!a iaia, eia ka e pohu wale ana ia mau inanaolana. "Alaila :ne Pilipo Keminakona ana ka o Isabela e mareia aku iii." wahi a ua o Ake Ihmina i !i"olio ae air i ka wa i lohe aku ai <>ia no k:i hoopalauia ana o lsahe!a i kana kane. "O ka lnhi ka hoi o keia mau makahiki ekolu o ka hooikaika ana e lilo mai o lsabe!a i wahine mare na'u. eia ka e IUo wale ana i mea waiwai ole! He keu aku no ])alia ke kanaka a ka hupo, o ke kiola wale aku no i ka momi e hehihelii waleia mai malalo o na wawae o kekahi wahine, i nele i ke alolia elike me fsabela. E akahele nae kela wahine. kehoopaa nei au i ka'u hoohiki me na lani, ao!e loa oe e mare i ke kane au e manao nei! Me kou ike 110 i ka nui o kuu aloha ia oe/haalele mai la nae oe ia'u iloko o ke anu» ua hiki nae hoi, i hookahi ko kaua nele like ana ia mea he hauoli. He keu no la i kona minoaka mai ia'u, me ka hoihoi hoi ke hoea aku au, he wahi aloha kekahi iloko ona no'u. eia ka aole, na ke au nae o ka manawif e hoike mai. "K mareia ana laua ma ka la ehiku o ka mahina o Sepatemaba. lie Ia pakalaki loa kela. ua like pu me hookahi pule wale.no a'u e imi aku ai i na alahele e hooko oleia ai kela marc. O ka ninau nui wale no nae. pehea !a ai; e liana aku ai?" Eia o Ake l)unina maluko o ke kulanakauhale o'Nu loka i keia manawa. ana e noonoo nui nei no kela mare aku o Isabela me Pilipo Keminakona. l*a lv>U> aku oia no kela kulanakauhale, a komo iloko o ka oiluina loio, me ka manaolana mau. i kona wa e huli hoi hou aku ai imua o ke alo o Isabela, aole loa e hiki i kela kaikamahine ki hoe»le mai, i kona koi aku- no ko laua hoohuiia iloko o ka marc eia ka e poho wale ana ia manaolana ona. Mai kela manawa mai ana i lohe.ai no ka,hoopalauia ana o Isabcla iii) 'ka mare aku i kana 'kaue. m ū kela wa mai ka loli ano e aua o Ake. e hoohemahema maoli ana oia i kana mau hana oloko o kona keena loio, ahiki i ke komo aua aku o na manao hoohuoi iloko o kona hoa hui. aia kekahi pilikia nui i kau aku maluna o ke kanaka oi'iie*. me ka ninau okoa ana mai iaia nei i kekahi la: "Heaha keia pilikia nui i loaa ia oe e Ake?" i kona hoahui.i komo mai ai iloko o ko laua keena loio, a ike mai la i ka noho aku o Ake> me ke kulou o ke poo ilalo. aia hoi ke kaumaha maluna o koua mau inaka. "Ma ka'u aku i kou auo e Ake. me he mea la, ua kaumaha maoli oe, ».ua o ka make ana o kekahi o kou mau hoaloha pilinaa loa, a i ole, ua haulehia palui oe i ke aloha no kekalii ipo! "l«a haulehia au i ke aloha no kekahi kaikamaliine opio» i pane ae ai o Ake Ounina me ka oiaio. "O ke ano ia o kou piiikia a'u i hoomaopnpo aku nei, auhea nae oe e kuu hoa, ina i hoohuikau ole na kanaka i ka.lakou mau hana, me ke aioha o na wahine, aole loa he pilikia e loaa ia liikou, a pela oe i luwkaumaha ia ai, no kou waiho ole i ke aloha mahope, a maniua ka hana. ,4 Hc hihia ku i ke aloha ka i komo mai iloko o ko'u lima ma r»ehinei k'oke aku la no, e pili ana ia no kekahi kaikamahine u i i mai? aku me kekalii kanaka waiwai a hanohano. 1 ka haalele ana aku nae b kela wahine u'i i ka home o kana kane, ma ke ano no ka hele makaikai ana i kekahi wahi. elike me ka mea i kamailioia mai ia u, 0 ka hookomo ae la 110 ia o ke kane i kana hoopii oki mare, a liopkoia mai !a kana noi. "Aole he mea i maopopo iki i keia wahine. ahiki i kona heluhelu ana maloko o ka mipepa. eia ka ua moku oia ma ke oki mai kaua kane aku, l a hele mai oia e ike ia'u ma nehinei. me ka hoike aua mai i ke kaumalia maoli o kona manao, me ka ninau ana mai, ina naha ua ku i ke kanawai kela okiia ana.o laua» a waiho pu mai i keia hihia na'u e lawelawe aku. "Wahi ana. ua oi aku kona make ana, inamua o kona kaawale ana mai kana kane mai, a na haawi aku au i ko*u ae, no ka lawelawe aku i keia hihia imua o ka aha hookolokolo." Ke hoolohe \\alc aku la no o Ake Duuina i ka moolelo a kona hoahui e kamailio mai nei iaia, me ka hoihoi ole. he lelmlehu wale na hihia o keiA ano. e iilo ole ai i mea ano nui iaia. alaila hooiuau hou mai la 110 kona kokoolua. i ke kamailio ana: "K hoea mai ana kela ledc opio no ka ike hou ana iau no.keia luhia i ka la apopo, a oiai.hoi e hele ana au 110 kekahi hana, e k?ar wale ai mai ke kulanakauliale nei aku, a ooeo kaua ke nolio iho aua. o ka % u wale no ia oe, a i hoea mai kela wahine opio, alaila e uoo/:io pono oe i kona hihia. a e hana aku hoi ma na mea apau ai. 1 ike ai he pono. Ma ko'u mauaoio nae, o keia kekahi o na hana hoohaahaa a hilahila ole a kekam kanaka e hana ai, me ke kauka'i o!e aku, a haawi mai kana wahine i ka ae a hoole paha? no ko laus; hookaawaleia." j Aole i pau pono aku na mea a kela hoahui o Ake Ounina i mana.)| iv e kaniailio mai. ua hoea koke mai la kekahi mea, o ka lilo aki: U'no ia O'kela hoahui ma.ke kamailio ana me ia, ahiki i ko laua haalek* ana iho i kela keena loio. a ma ia ano, aole i hoikeia aku ia Ake ka inoa. o ka wahine nana ka hihia. e hele mai ana*e hui pu me ia nei. ma kekaln la mai. I ka lioea ana mai ma kekahi la ae. ua hele aku la o Ake Dumna no k<»na keena loio. a hooniaka koke aku la no e liuli ialoko o kana mau huke kanawai, no na mea e piii ana i ka hihia, a kona hoaiiui i kamai\\v> mai ai iaia, a e muiea ana uo oia i ka heluhelu. komo aua ka laua keiki lawelawe. a hoike mai la, he wahine ka i makemake e komo mai iloko a kauoha aku la no hoi o Ake, e hookomoia mai kela wahine. Ke 'kulou la o Ake ilaio, me ka nana hoomau ana iloko o ka,% buke, i ka wa i komo aku ai ka leOe malihini- a i ka wa i ike aku ai i ka noho mai o Ake, ia wa ua leile opio nei i hooho ae ai: "O Ake Dunina anei keia?" / l.ohe koke aku la o Ake i kekahi ko ana i ai, a!a;ia alawa koke mai la kana nana aha ma kahi a ka tcde e ku aku aa:*, aole nae he hiki iaia ke ike mai i ka helehelena, oiai ua paa i ka uhi maueanoa, a ia wa i hapai ae ai iea lede i kona uhimaka ihma> akahi no a loheia aku ka hooho ana ae a Ake: "Auwe, o oe ka k>ia o Mrs. RemihakonaV' O'Aleia keia a Ake Dunina i ike mai ai, a e noonoo ana no nae oia no keia lede opio, a i ka wa i oili koke aku ai, ua piha loa oial me ke kahaha ame ka pihoihoi pu hoi. "F.ia anei oe e Mr. Dunina maloko o keia keena loio e noho nei ;" wahi a Aleui me kona hoooihaia i ke kahaha, i ka halawai pu ana . ine kekahi mea i kamaaina iaia. "Ae' eia au nuiloko neī <V keia keena e lawelawe nei i ka oih&iia loio," i pa.ne aku ai no hoi o Ake, me ka U>aa koke aua mai c> ka, ike iaia. o k< s ia ka lede opio a kona hoahni i kamailio aku ai, no! ka hoea aku e hui me ia ma keia ia. ' ' Ma kahi nae o ka hoohele n»ai P e hiki ai e !ux>iaioia kona maiuio koho. i.na paha o A!eta* ka mea nana ka hihia. aolie he iki i ua o Ake, ke ano e iiinav? niai ai, noluiki ua h<CK>kuu mai la «o oia oela, malia o lioea ae no i ka ua e ik<? ai o\n i na mea oiaio. "Be keu aku niaoli keia o ka mea maikai oie, la'u e hoomanao!

ae ai i na hiona o ka manawa ; h2.i3, na anaina hauoli. Ka poe ā u i kamaaina ai- eia ka iniua ou. ka inea no 3tt i K3inaaina ai, e r»ctc inai ai au. a hoike aki: ia oe i jvekahi moolelo ku i ka ehaeha o «ea mauao" "Ma-nehinei aku !a n»'» ke kamailio ana inai'o kuu hoahui, no K3 hele mai o kekahi !ēde »«pio e ike iaia i keia la. ao!e nae au i moeuhane mua. ooe r.a lc«1e la ana i kamailio n 4 .ai ai ia u e Mr>. Keminakona. !.-$c nani ho; ia ua hoea mai la oe iinua o'u. ake ike aku nei no lioi au ia ee. he mea'na'u i kainaaina mua- e hoike n'.ai i ke ano o keia pilikia i loaa ia oe! Ke hoomanao nei au. i kela vva a'u i ike hope .iku ai ia oe ame F*iiif>o t o olna kekahi mau mea haīK»li iva. ua Hke pu me ka oili ana ae o na kukuna olino o ka la maiuna i» ka piko o na kuahiui/* "Peia io paha ka oukon nana mai. he mau inea maua i hoopiha»r. me na haawina o ka hauoli, i hoike aku nae au ia ©e e Ake Uuniua' ua o? aKU ka ehaeha o ke ano o ko maua ola ana, mamua o ka niea hiki ia u, ke olelo ae, no ka mea. aole ioa i loaa ia maua ka no»io kuikahi ana me Pilipo, malalo o na kaupoku o ka hale hookahi- «i noke okoa iho Ja o A!eta i ka uwe me ka walania waoli. Ke noho la o Ake, me ka noouoo ana. pehea la oia e hookomo niai ai i ka ninau imua o Alela. i uahi e loaa aku ai kekahi pane, r«o ka ae wale ana o A!eta e hookomo ae o Pilipo i kana hoopii* oki mare. md o kona holp maln ana mai me Koka Holo» elike me ka.ia i manaoio ai. o ke kumu nui iho la ia o ka loaa ole ana he nohui.a kuikahi mawaena o ke kane ame ka wahine. Oiai nae o Ake Ounina e manao ana. aia ke ko iko i o ka hewa maluna o Alcta, ke :ke mai Ia oia, aole he wahi hiohiona iki o Ka hewa maluna o Aleia. koe wale no kela aloha kane« me kona kaamaha loa. no ka hookomo ana ae o Pilipo i ka hoopii oki mare. a ma ia ano iho la, ua auhee wale aku la no kela manao mailoKo aKu ona. "Pehea oe i holo mai ai no Xu loka nei, a haalele aku ia Piiipo ma ko olua home?" i hoohele mai ai ka Ake I)unina ninau anama kahi e maopopo aku ai iaia kahi o ka pilikia, mawaeua o kela mau mea i kamaaina iaia. Iloko nae o ke kahaha n Ake/ua noke iho la o Aleta i ka uwe. ine ka ehaeha maoli o ka naau, me ka hiki hou ole ia Ake ke nina l » hou aku no kekahi mau minuke.

MOKI/NA XXXI. ( ) kc kakali hoi ia o Ake. ahiki i ka holoi ana ao o Alcta i k'ona niau waimaka» ia \va oia i hoololi ac ai i kc 3110 o kana ninau ana mai: "Pehea no hoi oe, i haawi aKii ai i nianawa maikai no Pilipo e liookomo ae ai i kana hoopii e hookaawale loa ana i ko olua noho marc ana?" Aea ae la o Aleta ilnna. aia.lioi na waimaka ke haale la ma kona mau lihilihi, alaila pane aku la: "Aole loa au i moeuhane mua. e ae ana o Pilipo e hookomo ae i ka hoopii oki mare. ma kela manuwa a'u i haalele aku ai i ko maua home. a holo mai 110 ke kulanakauhaL» o Xu loka nei»" walii aua me ka noke hou ana aku i ka uwe. "La palaka a nanea maoli au, a o kekahi no hoi. ua manaoio loa au, e ka mea a ke Akua, i hoopaa mai ai. aole e hiki i kc kanaka ke mawehe ae!" "O ka mea pololei a oiaio maoii no kena, aole e hiki i ke kana«ui ke ma\vehc ae i ka mea i hooliloia e ke Akua i hookahi? koe wuie no nae a he mau kumu kupono ka, e hiki ole ai ke hoomauia aku kela noho pu ana, ina ia ano wale nc>e lilo ai ke kanawai paa i kauiii no ka poe mare. i mea ole, v i pane.aKu a.i o Ake, ma.kona ano loio. Ma keia wahi iho la, aole 110 he maopopo i ua o.;Ake* ke ano 0 kana mea e ninau mai ai, no ka holo mahuka ana o ua o Aleta me Roka 11010, elike me ka na mea apaii i manao ai, a mamuli wale 110 o kona hooloHloli ana i kona manao. i hiki pono ai ke loaa iaia kekahi ninau, i ka i ana mai: "O ka inanawa hea? ka manawa hone loa au o ka;ike ana ia Koka Holo?" . "Aole loa au i ike i kela keonimana, ahiki i nehinei koke aku L no. aole mamua aku, M wahi a Aleta, nie ka pihoihoi: ole, a i ole. haikea ae paha kona helehelena elike me ke ano mau o ka poe» i loaa pono akn ko lakou hewa. "O ke kumu o.ko'u ike ana iaia, o ia 110 kona hoi ana mai, a noho maloko o ka hale hookahi a'u e nohf« nei.' He mau huaolelo kela i hoopukaia aku e Aleta, e maopopo loa ai kona hewa, oiai aia o Roka l 1010 me ia maloko o ka hale hookah!, a Ake nae o ke koho ana e kala laua e noho like nei ma kela wahi» alaila nana mai la oia maluna o Aleta nie na maka kaumaha. i awiliwili pu ia hoi nie ka luilui. E hoike okoa mai ana anei oia i kona manao, 110 ka lilo ana o kela hana ma ka aoao o Aleta. o ia ka haalele ana aku i kana kane, i hana e hoohaahaa ai oia i ka inoa o Pilipo Reminakona ame ko Roka Holo pu? lna aole o Aleta i haalele aku ia Pilipo, ina aole loa he inanawa no Pilipo e hoopipili aku ai ia lsabela, elike mer keia o laua i hoopalauia ai uo ka hookoia aku o ka mare, e hoolilo ana ia laua i hookahi. "He oiaio e Ake. aole au i manao mua, o ko'u ku ana a hele niai no Xu loka nei, o ke alahele ia nana e hookaawale loa ia'u mai la Pilipo mai," i pane hou aku ai t> Aleta ia Ake. O ka hewa ole. ame ka pili paha o Aleta i ka hewa. o na mea ia e hakoko la» iloko o ko Ake noonoo, ahiki i kona hoakaka okoa ana mai i kona manao. ma ke ano o kana oihana loio i ka i ana mai: "I ka manawa o kekahi wahine e haalele aku ai i kana kane 1 maieia ai. a mahuka aku oia, me kekahi ipo aloha. ua naua aku ko kt ao nei iaia. ma ke ano, he wahine oia i pau kona hie> a i.hiki hoi ke okiia ma ke kanawai o ka aina." "lna o ka mea oiaio iho la kena, alaila ua nele maoli ka loaa ana he mau kumu maikai ma ka aoao o Pilipo, e hookawale ai i Kana wahine i mare ponoia." wahi a Aleta, me kona piha ole i ka pihoil»oi» koe wale no ka hookahahaia ma ke ano o na mea ana e lohe nei mai ia Ake Dunina aku. Xo kela paae, ua ku koke ae ta o Ake iluna. hoopoina ae la oia i kona ano hoaloha me Aleta. a nohoalii iho la ka uahoa o kana oihai'.a maiuna ona. alaila- me ka leo kuoo a piha okalakala no hoi, ua 4iuli P 3 P 11 nia i oia imua o Aleta a ninau nou mai Ia: *"Mai hoao oe e hooakamai mai imua o*ll e Mrs. Reminekona, "H olelo mai ana anei oe. aole oe i holo mahuka mai. maluna o kc kaaahi hookahi no ke kulanakauhale oXu loka nei. me Roka Holo, ko ipo aloha." au no e hooiaio mai nei imua o'iu aia olua maioko o ka hale hookahi. kahi i noho ai?*\ H:na niai la o Aleia ihope o kona noho r me ka hele o kona helehelena a haikea. alaila pane aku la me ka leo i aneane e hiki pono oie iaia ke hoopuka aKu i na hnaolelo i ka i ana aku: ;0 oe anei e Ake Dunina, ka mea nana e ahewa mai ia'u elike me keia a u o ka lohe pono ana aku nei 1 na olelo ku i ka lokoino mai kōu waha ponoi mai? l"a hana hewa loa mai oe ia'n. a ua huii mai hoi oe i kuu puuwai me kekiUii pahi oilua% e aneane hiki ole ai ia u ke hoomanawanui iho. v alaila. kunewa ae la ua o Aleta. a paa wale iho la no kona mau lima, ma ka aoao o kona noho. "Alaila e olelo mai ana anei oe ia'u e Mrs. Keminekona. aone iie oiaio a pololei o na mea a'u i kapa aku nei ia oe?" wahi a Ake Dunina me ke oaha'oha'o. Ku ae la o Aleta ihma. aia hoi ke koa ame ka hopo ole maiuna 0 kona mau maka> a o ka im •iwohine kona lua e kohu ai ke hoohalikelike aku iioko o kela ir.aa >ekona. a o ia kana o ka j ana aku: "Mailoko Hip mai anei o koii puuwai, i oiH ae ai ka manao itokq »>ti. e waiho mai i kena :t»nau imua o*u. me.kou manao e loaa aku Ka pane me ka oiaio?" Ike iho la ka loio opio i kahi o kona ku i ka hoka» nolaiia kuion iho !a kona poo ilalo, a paj:e wale mai !a no ma ke ano e kupale ana iaia iho: "O na mea a'u i hoike ak;: nei i? oe. o na mea no ia ?. ka lehulehu 1 manaoio at. inahope iho o ko liaalele ana aKu i ko ohia home. a o keia iho la no ke k.: ima nui o ka aeia ana mai o kela hoo;>'.i oki a o ka hookoi'ao ana aku iloko o ka aha hookolokolo. *' "!na o kena iho la ka «u-i i manaoia mai no'u. alaila ua hewa loa oe e Ake l)unina. a ua ku nvaoli kela «nau hnaolelo an o ka pane ar«a mai ka hoehaeha ke lux»lohe aku." ""O kera iho !a ke kunni a ko kane o ka waiho ana aku Iniiia o ka aha m> ko ohia hookaawaleia, a ina ua oiaio ole loa ia kuntu,

ataila ua kau aku ke ko iko'i maUina ou- o ka hookomo ana aku i noi imua o ka aha. m> ke kapae ana ae i keia olein hoohoW. Ic*a he ir«ea pono, ka h«»ku« ana aku e hapala waieia mai kou elike me ia a ka lehulehu e nooiioo mai wei nou. i imli mai ai o Ake, Pnnina. a haawi i kana mau a'o ana no na niea a Aleta e hana akitj ai nia kona aoao. j "Ke niakee nei au i kuu iruia maikai i ka hapala waleia eiike mej kt'ia ay e kamailio mai nei. Hea'ia la na mea he nu» ma keia ao. hc| hooKahi wale tio a'n mea e makee uei o kuu inoa. a ua hiki ia u ke kaena ae. aole !oa e hiki i kuu kane. ke hooiaio mai imua o k* akea. no ko'u hvxnaahaa ana aku i kona inoa ma kekahi ano. aole loi. wahi a Alela me ka piha i ka pihoihoi. "Ke manao nei au. ua !«>hc paha oe, n® ka mare hou aku o Pilipoj i ka wahine e Mrs. Keminakona?" I O keia ka mua loa o ko Aleia lohe ana? eia ka e mare hou ana oj PiHpo i ka wahine. a ua like kela mau oleio a Ake i kamailiu n»aij ai iiia me kekahi nuupuu ikaiKa i kn'iia mai ma koua kumu j>cpeiai>.j haikea Vokc ae la kona helehelena. aka nae mamuli wale 110 o hoomanawanui ana. i maule ole aku ai oia, alaila i aku la: ' Aole au i lohē i kekahi mea e pili ana no kona tnare hou aku i ka wahine. a o oe ka mea mua loa nana i hoike mai la i keia nuhou kaumaha.'' i '• \e. e mare hou ana ko kane i ka wahine, a o ka niea ea, me ko aikane. a kaikuahine hanauna no hoi o Pilipo. oia e mare aku ai. oia ka Ledc | "Me Isabela anei o Vilipo e marc aku ai? Ca aneane e hiki ole| ia'u ke hiiinai aku i kena mau olelo au e Ake! "Malia ua hooVahahaia aku oe no keia mea, o ka pololei maoli no nae ia. e mareia aku ana laua. iloko o ka manawa pokole mai kei» wa aku a'u e leamailio nei ia oe i keia mea. "Ina o ka mea oiaio maoli keia. alaila ua wawahi maoliia mai kuu puuwai a nahaha. a ua pau hoi ka manaolana o ke ola hou ana aku ma keia ao." "E oluolu ana anei oe e hoike niai ia'u. i ke kumu nui o kou ku ana a haalele aku i kau kane ma ko olua home nani, a hele niai «a no ke kulanakauhale o Nu loka nei? Mamuli mai anei ia o kou lili ia Pilipo?" Luliluli ae la ke poo o Aleta. me kela ano koa mau no ona. a i akt: la: "Aole loa.he manao liii iloko ou,no ka u kane, he kuniu °k* >:l loa no e hiki ole ai ia'u ke hoike aku ia oe, a i kekahi mea e ae paha. Aole no i ke kane a'u i aloha aku ai me kuu naau apaiu "Ina i makemake oe e h<x»liloia kela olelo hooholo i hoopukaia mai e Ka aha hookolokolo, e h°okaawale ana i ko olua noho mareia ana. o ke alahele wale no e hookoia ai ia manao ou. o ia ka houe ana niai i na mea oiaio apau iinua ou. wahi a Ake, me ke akakuu ana mai o kona ano. a ka oluolu waipahe. Qi loa mai la ka hajkca o ka helehelena o A\eta, ā ua hoopina aku hoi kn maka'u iloko o Ake. malia paha e maule iho ana 6 Alet? aole nae. ua pane mai la no. ua kaikamahine nei me ka leo o ka mea i piha ole i ka ... "Aole loa e hiki ia u ke hoike aku ia oe i ka mea au e noi mai nei, me a'u keia meahuna e naa ai, ahiki i kuu moe ana aku iloko o <v«J o*)ii ana ole o ka honua." (Aole i pau.)