Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 36, 4 September 1914 — HE MOOLELO NO ALETA WAKA A I OLE Ka Meahuna Pohihihi Iloko o Kekahi Komolima Daimana. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALETA WAKA A I OLE Ka Meahuna Pohihihi Iloko o Kekahi Komolima Daimana.

"Xam no hoi }.c ho^n-āu:^« i ka la i hanauia mai ai ka Hoola no ke .ao uei. ht- la ia i a'.ai ai kekahi poe me ka hauoli, he la lu;i i hookaninalKi ia ; ku n'\ kekahi poc. M ' Kemo iho la ua o Aleui ik< hie noho hak. ao ka pau a»a ilio no ia o na he«nahcma. ki'•.vr.<-• ana r.o kekahi mea mawaho »r.ai o ka }Kika. a elike 110 hoi nu- kana hana niaii. ua kahea aku la oia i ka meu mawalio e komo inai- <• ka weiie ia mai ia no ia o ka pnka e ke kaikamaliine lawelawe. i lawe» mai i mau meaai «a ua o Aleta me ka i ana mai: "I lawe okua inai la n<> an i keia mau meaai nati noloko nei o kou rumi no mana*'>, h* ui aku ia o ka pono, mamua o kou iho ana ae ilalo oke keena aina. <) keia kou la hope e noho ai ma ke ano he kaikamahine i mare <-*le ia. a ma keia la no hoi. e komo aku ti oe iloko o ke ola h'-u. nolaila e lilo keia la Karisimaka. i la no kou hauoli» he la nae n«» ke kaumaha o kekahi poe o kakou. <k Ke kani lum mai la ka pele pauahi. aole ka paha i pio ke ahi o ka po nei, o oe hoo'eahi no pa'in e Miss Wana ka i lohe ole no kela pauahi, no ma.koti, ua puiwa maoli ko makou hiamoe i keia po, eia ka he pauahi nuī ka i oili ae, me ka holo ana o na makaainana e nana i keln pauahi." "() keia ka mua loa <> k«Ai lohe ana eia ka he pauahi ko ka po nei. a eia kela pauahi ihea?" "O ka hale pupule kela i a ia ai e ke ahi. kahi o ka wahine malihini o ke Konw ana mai mah.;k<» nei o kou ninii, i hoihoi ia aku ai, Ma na nu a nae a'ti i luhe, ua pakele iiku ka hapanui o ka poe I pupule. a ua make no hui kekahi poe o lakou. * ,1 kela lohe ana aku no o \leta tu> kahi o ka pauahi, ame kahi i, noho ai o lsahela, o kun:i ku in > mai la no ia iluna. mai kona noho ae. a iloko o ka w:t |:»oko!e le'a- ua liina iho la oia ilalo. a maule aku la, me ka hoh> awiwi ana mai o ke kaikamahine lawelawe e i ka poe o kela hale hoolimalima, 110 ka haawina i i<au aku maluna o Aleta. o ko kikou wa ia i holo mai» ai. e lomi ana. e hana nua hoi i na alahele e hoīhoi hou ia mai ai ka noouoo maikai iloko o kela kaikam;i|hiue. No ka hora a oi aku ko lakou uoke ana i ka apa, akahi uo a pohala ae o Aleta. oiai hoi ke kaikamahiue lawelawe e holo-ke wale ana no me ka piha i ke pihoihoi, 110 ka mea he uuku loa ka manawa 1 koe, niamua ae o ka'wa e hoea mai ai o Pilipo Keminakona, no ko laua ku aku imua o ke kuahu o ka mare. ( Ikt kaakaa ana ae ona maka o Aleta a nana mai la ika l>oe e n<.ho aku ana, o kana ninau nuia loa o ka i ana mai, o ia keia: "L r a nakele anei kela waliine oka hoihoi ia ana maloko o kela

imle pupiile/ L*a iioen luui niai unei oiu me ke kniiea «inā mai i ko'u iuoa?" "iwaena <> na puj>ule apau. o kola ka wahine nma loa. o ka iele ana ma ka pnka aniani, a nalowale iloko o ka pouli, aole i loaa hou kona kino. ahiki i keia manawa; aka mai noonoo nui i kela wahine l' Miss Wanau he manawa uuku wale nq koe. o ka hoea mai 110 ia i ka wa nu olha e marcia ai- nolaila e komo koke aku oe i kou lole, o ka'u hana ia o ka lioouna ia ana mai nei, no ke kokna ana aku ia oe," wahi a ke kaikamahine lawelawe. Aohe 110 hoi a Aleia mau mea hou e niele mai ai, o kona kanoha niai. Ja 110 ia i ke kaikamahine laweiawe, e lux)komo mai i kona \o\e. O Ua hele ia a paa ka lole mare, a kau ka uhi mare maluna o ke poo o Aleia. ia wa i lohe ia aku ai ka nakeke mai o ka huila l.aa mawaho, o ka wa ia o i<e k:\ikamaliine lawelawe i pane iho ai ia Atcia: / „ ; "O k.e kaa kela o Pilipo Ueminakona. 1 ko u manao» wani a ke kaikamahine lawelawe me ka hele ana aku a kiei iwaho o ka puka aniani. . Ca hele ka helehelena o Alela a pii ka ula, me ka haikea pu. ka mea na:ia i hoo'».)hihilii loa aku i ka noonoo o ke kaikanialiine lawelawe no ko Miss Wana auo. he keu no hoi he manawa ia no ka hnuoli. eia ka he nanaina ano e loa ka J\liss W ana. e hoikeike ae a ' - • "l : a liiki hou ole iho ia'u ke hoomanawanui. i pane ae aj o Aleta me.ka leo ha'uhau uwe. "\i kii aku «e i peni me ona pepa- i kakau aku ai au i kekahi wahi leka pokolo na l'ilipo Reminakoa! 11010 koke aku la ke kaikamahine- lawelawe no ke kii ana i na mea i kauohaia mai e Alein, ao!e no hoi i emo iho, ōili mai la me ka ipu iuika ame ka peui uakau, a o ia ka AJeta o ka i hou ana aku iaia: "K kakali oe ahiki i ka piha ana o ka h«tpalua hora, ta wa oe e hek liou mai ai e ike ia'u, ia wa paha e paa ai kuu leka i ke kakau,' oka oili mai la no ia o ua kaikamahuie uei iwaho, me ke pani ana mai i ka rumi o Aleia a paa. la iho ana aku a ke kaika'uahine lawelawe no ka hale olalo» ua halawai aku la oia mē Pilipo. a o ia ka ke kanaka opio o ka pane .♦'.na mai: oluolu hoi oe e ke kaikamahine. e hele aku a hoike ia Miss Wana, eia au ilalo uei kahi i kakali ai." ,% l ? a ike mai nei uo e. Miss Waua ia oe, mai ka puka aniani mai, a ua kauoha mai nei ia'u. ai»le e hokai wale aku iala. ahiki i ka pan ana o kana leka i ke kakau." . t*a iiio na olelo a kela kaikamahine i mea hookahaha aku i ka manao o I'ilino- uo ka mea he kakahiaka keia no ko laua hoohuiia nku iloko o ka herita mare, eia ka he kakau leka iho la kekahi iiana a kana wahine. . L'n h<¥Muanawanui iho la no nae o Pilipo Reminakona i ke kakau ana, a i ka hala ana nae o na miuuke he iwakalua. aohe he oiii mai o i ekalii mea e kii i ua o Pilipo. ua pioloke ae la kona manao. a kakMUi <>koa ak?i oia ika hele kaiiea. »o ko ake e ike» ike kuniil 0 .-\leta e urho loihi mai ana iloko o kona rumi. ile uiau -«e'eona helu waie no> ua oili mai la kela kaikamahiue mua i hele mai ai e hui pu me Pilipo Keuiinakona. alaila kamailio aku la o Pilipo iaia, e he!e koke e ike ia Aleta, o ka wa iUo la no i;t i lvMo auiwi aku ai ke kaikamahine lawelawe no ka liale oluna. eia nae ua hoopuiwaia niai o Pilipo i ka wa i lohe aku ai i ka uwe kapalili ana mai, a'iloko o ka manawa pokole. pUi ana no ua o Pilipo ma ka aoao o ke kaikamahie» a ninau aku la: •'Ka. lieaha keia pilikia nui i loaa ia oe e kuu ieaikamahine," wahi aua me V:a naa ana aku i ke kino o ke kaikamahine. e noke ana i ka naka haalulu me ka pane leo ole. "O, he nua ano nui loa keknhi i kau aku nialuua o Miss E wiki!" i huli *uai ai ke kaikamahine lawelawe a kamailio ia Pilipo me ka pih«»;"ooi. K hamanw mai ana ka puka o ka rumi p Aleta, a i kela iohe ana no o Pilino i na olelo a ke kauwa. m holo koke aku la oia iloko o ka rumi. aia hoi o Aleta e waiho mai ana ka papahele> a e wili ana i o a ia nei iloko 6 ka ehaeha nui» L*a heie o Pilipo Keminakona a aiieane e maule iho. i ka ike ana aku i kela hiona ana i haupu mua ole ai no kana wahine; a-ke ku inaHe la oia me he kii mahala la, aohe he mea nono i kona noonot>. a e lu>on)aka aku ana oia e holo no kalii e waiho mai ana o Aleta» ua kunana hou iho la oia. i kona ike ana aku i kekahi mea eleele mahope mai o ka pale o ka puka aniani. a nalowale aku la ma kahi 1 mnopopo o\e iai:\. • '"O» e kuu Alela!" i hooho ae ai na o Pili|Kx u H<eaha keia mea kuoaianaha nana i hookomo aku ia 6e iloko o ka poino?" Iloko nae o kela nui ni wa. ke lohe aku la ua o Pilipo i ka hauivalaau mai o kekahi tuau leo lehulehu. a lehe pn aku la no hoi i ke ialieaia īnai o kona inī>a. a o keia kana man olelo hope i lohe aku ai: "E Pilipo Rem»nakona, e holo koke mai oe e kokua ia inakou. eia keia wahine hehena ke paaia nei e makou, ua aeane loa oia e pakeie, e wiki !**

' MuKL'NA LIL OVa hele aku ff, oī e kokita ia Alcta- 2 keb kahea h<>? mawar<o mai, ke kunana !a o Pilipo i kana e hana aku ai. a v> Kona ike ,-?na a'::i i ke aume:rme o kekaht mea 1 kahiko?a iloko o ka aah i eleele. me ke kaikamahme kauwa. ua holo koke mai !a <ia i\vahj' \ a hookaawale ae ia i na wah«r c 3 elua, r/.e ka ho maka koke ana mai o ke kamva e kamailio; **Ife wahine pupule keia, o keia no ka wahine nana i hoopilikia ia Miss Wana mainua- a eia nt, ka mea nana keia maa hana hoapilikia | i Keia manawa au i ike maka aku la." Ke hoolohe aku ":a n !'ilip»> Keminakona i kela n-au olelo me ka ole iaia. ?io ka mta aole oia i lohe iki i ka lo' hīa mua ana o Aieta i kekahi pilikia i iike me kela ano. a o ia kana o ka nina.i pono ana aku: "Ma ke ano nui maoli. heaha ka hana a keia wahi:ie nialuna 0 Mtss. Wa»>a ?" La heopukaia aku kela ninau e Pilino me ka leo knoo. a ke kti malie loa la hoi ke kaikamahine kauwa: a ke ike mai la hoi o Pili}K> 1 ka a aku o kekahi inau maka elua i hele a r>sha me ka inaina mailoko aku o ka uhimaka o ka wahine opulepule i manaoia ai. "La opulepuleia keia wahine," i pane hou mai ai ke kaikamahine ">anwa. "Meaha auanei ko'u ooulepule! l'a hoea mai au iloko oka manawa kupono loa." i puoho inai ai ka leo o ka wahine i huna i ke-na helehelena me ka uhimaka manoanoa. "L"a makaukan o Miss Wana me kona lole mare," alaila pui.wa ae la o Pilipo i ka lohe ana aku i ;kekahi leo ana i kamaaina loa ai» a ke holo la hoi ke kōko me ka | wikiwiki iloke o kona māu aakoko. O ka leo, o ka leo r.o ia o Isahela, ka wahine ehin a ua o PiJioo o ka mare ana. eia nae o kona helehelena. ua hunaia aku ia maleleo 0 ka uhimaka manoanea, a o ka tia o Pilino e noono) mau ana. ua make o Isahela iloko o ka moana, eia nae ke iolie «iei oia i kekahi 'eo» ana e hoohewahewa ole ai i ka mea nana i pane mai. Ia Pilipo nae e kunana waie ana me ka hoo;)iha nu ia iho me ke kahaha. o ka \\a ia i oane hou mai ai ka wahine kupaianaha. me ka hookiekie ana ae i kona leo i ka i ana mai: "Ke ike aku nei au. ua hoohikileleia aku kou noonoo e Pilipo Reminakona; jio ke manao paha. aole loa e hoea mai ana he la a'u ? kn hou aku ai imua o kou.alo," alaila haehae ae la na wahine nei i ka uhimaka e lnma ana i kona helehelena. a ia wa i ahuwale ae ai ka helehelpna o I>ahela. a o ka wa no hoi ia i loheia aku ai ka hooho ana ae o Pilipo iloko o ke kahaha: "0 ena lani! Aole loa au i hoohewahewa* o Isahela no keia. lole hoi he aka kino wailua no kekahi uhane la:>u." "L r a manaeia au. ua make ika moana," i heomau hon mai ai o I«ahela i ke kamailio ana, me ka huli ana aku imua o ke kaikamahine kauwa. "eia no nae au ke ola aku nei. LJa kapaia mai au ia puinile a hehena pu, malia paha ua pololei 110 ia mau olelo, aole no nae he mea e ae nana i hookau mai ia mau haawina maluna )*u, o keia kanaka wale 110. "lle wahine au i mare ponoia me keia kanaka- a nana ponof no 1 hoao e hookaawale ia'u mai iaia mai, i hiki ai iaia ke lawe mai i! wahine hou ma ko'u makalua. I keia manawa nae, ua hoea mai nei au. 110 ka hoohoka ana aku i kona inan manao kolohe apau." I kelajnanawa i hoea mai ai ka haku hale. a i ka lohe ana i na olelo a l>abela. ia wa oia i ninau mai ai: "Me oiaio anei na mea a Veia wahine o ke kamailio ana mai nei e Mr. Reminakona?" "O, e kokua mai ia'u ena lani!" wahi a Pilino, me ka hikaka ana aku a noho iho la ilalo maluna o kekahi noho e waiho kokoke mai ana. "L-a pololei kna mau mea apau 1* kamailio mai nei» oia no ka'u wahine mare, eia nae ua ma:iao loa au, ua make la oia ma ka moana, eia ka aele." alaila palulu ae la o Pilino i na lima ma kona maua. "E ae nfai ana anei oe e ka liaku hale. e hoolohe i kekahi mau olelo hou mai ia'u aku?" wahi a Pilipo me ka ēhaehii o kona noonoo. "E nonoi aku ana att ia oe, ia paha he mea oluolu ma kou aoao, Va lawe ana aku i kekahi mau olelo a'u i makemake ai> a hoike ,aku ! ke kaikamahiiie. a'u o ka manao ana e mar<?>i keia la?" "E hoike mai i kau mea i manao ai. a na'u 'ia e lawe aku a hoike imua ona." "Eia no ka'u mea i makemake ai. e kamailio aku ia Aleta Wana, •īa hiki ole ke liookola ka mare mawaena o maua i keia la, 110 ka nea ua oili hou mai nei o lsabela. ka mea a maua a elua i manao 'oa ai ua make i ka moana. E hoao ana au e hoomanawanui i na >haeha he nui. a e lawe aku ana au ia lsahcla »10 kahi okoa loa» a e hana aku hoi elike me ke kuleana o ke kane mafe maluna o kana wahine. E hoike pu aku iaia, e hoao e hoopoina no'u nei, no ka •nea, ke manaoio nei att. ua paa ko ke A'kua manao, o keia iho la ke ano o ko'u ola ana aku, e kemo iloko o ka hoehaehaia aole hoi iloko o ka hauoli elike me ka maua niau mea i moeuhane mua ai." Ma kela wahi. ua hiki hou ole ia Pilipo ke kamailio mai, oiai ia piha oia me na inanao kaumaha. o kona lalau aieu la 110 ia i ka lima o Isabela. a ka'i mai la 110 ka hale olaio. a u kau like aku la maluna o ke kaa ana o ka hoomakaukau mua ana 110 Aleta, eia ka ) lsabela kana ohua e hoihoi aku aua no kona home hou. Ma ia wahi. pau aku la ka ike ana a ka haku hale. 110 kahi a Pilipo Reminakona e lawe la i kana wahine, o kona komo hou aku la no ia iloko o ka rumi o Aleta. o ka hoi pono ana mai 110 ia o. ka noonoo maikai iīoko o Aleta, a e noho ana ilnna o kona moe, me ka hele hoi o kona lole mare a minomino, a 0 ia kana i ninau mai ai i ka wahine haku hale: '*He moeuhane anei ka'ii mea i ike ai. a i ole, o kela wahine heliena maoli no paha ka i hoēa mai nei imua o kuu alo i keia la? E hoike niai e ktin haku maikai, aole he mea kino maoli ka'u i ike ai. aka lie uluhia o ko'u noonoo ma ke ano olalau wale 110!' "Aole he hihi'o moeuhane kmi e Miss Wana i ike ai- aka he mea oiaio maoli no. a e ku mau akn ana ia iloko o kou noonoo ahiki i kou make ana," wahi a ka haku hale, me ka leo i piha i ka huhu me ka hoowahawaha ptt ia Aleta. "E kukuli iho maluna 011 mau '*uli, a e hoomaikai aku i na lani, ina ua ike oe i ke ano o ka mihi >iaio, 110 ka mea o ka wahine mare a Reminakona, ka inea nana i lux>oakele ae ia oe- mai kou komohia ana aku iloko o kekahi hewa ko'iko'i lea. e nui ai ko waha. i ka hamama iluna o ka lani. no ka huikala ana mai ia oe ma keia hope aku." la patt ana no o kela mau olelo i ke kamailioia aku, o ke kaha mai la tio ia o ka wahine haku linle hele no kahi o ka puka. me I<a nana hou ole aku ia Aleta. alaila pani mai la i ka mika me fea ikaika. e hoike mai ana i ka iiui palena ole o kona huhu 110 kela kaikamahine, e hookaulanaia aku ai Ke ano o kona hale hoolimaiima. Aohe he mea e aku a Aleta e hana ai» oiai ua lohe mai la no oia i ka oiaio. no ka hoea kino ana aku o Isabela. e hiki ole ai ke hookoia ka mare mawaena o ia nei ame Pilipo. noiaila ua wehewehe hou ae la oia i kona mau lako apau o ke komo ana, no *ela kakahiaka e mareia ai laua, a waiho aku la, me kona manao ana iho, •> kela ka manawa hope loa ana e komo ai i kekahi lole mare- a hoi iku oia iloko o ka opu o ka honua. L*a ho<?piha lea ia o Aleta me ke kaumaha, a hookahe aku la oia * i kona mau waimaka. me ka hele hoi o kona lole mare a kihe'ahe'a i na kulu waimaka. me kona minamina ole no nae. i .|ca lilo aku o kela lole nani. i mea waiwai ole. Iloko o kela mau mimike o ke kupilikii. tia hoOpoina loa oia i ka nonoi ana aku he mau hua pule i ke Akua. no ka hoomama ana mai i kona mau manao kaumaha apan.- he hookahi wale m> »nea nui iloko ona. ia kona haalele iho i kela hale hoolimalima ma ke ano ma-!u. a imi ak*j i wnhi e loaa ai ka maha iaia. e hele anwana ana hoi ma kela ame keia wahi, ahiki i ke kiktx> ana mai o ka make iaia e hoi aku noloko o ka opu o ka honua. I ua o Aleta la nae e noonoo ana i kela ma« mta ae la, o ka wa ia i hoopuiwa kokēia mai ai o kona noonoo. t ka lohe ana ak« i ke kani k.mina'i o ka bele ;ahea. a lohe pu akw la no hoi i ke kahea o kekahi leo i kona m >a. MOKKUNA LIIL Ku ekoa mai la ua o \kita iiuna» a he mea oiaio ke !ohe la oia i ke kaheaia o kona tnc« ? a anehe mai la oia e hele no kahi o ka p»ka, i hiki ai iaia ke ike a' u i ka mea nana e hoopuka mai la i kona inoa. a mamua uae o kona hoea ana mai i kahi Jea puka. na komo Koke mai la ke kaikamahine laweiawe iloko. a me ka leo i piha »ne ka pihoihj*. ua pane mai la oia me ka awiwi; * . (ned 1 ajov)