Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 44, 30 October 1914 — "KUKALIKI O NUUANU I KA MAKAHI MA'I ALAALA I KA UA A KA WAAHILA." [ARTICLE]

"KUKALIKI O NUUANU I KA MAKAHI MA'I ALAALA I KA UA A KA WAAHILA."

E ke Kwokoa, AU»ba *botio.i ] raaī ia'u i kekahi tr2hi kan>| waie o kon mavi k4*!ama i haohain»■ hou a«> au ia Knpih.'a ; h - p*?īic j aila hoonaha aaue o*»li pan-j kai : j.an ak>t a nalu"ft; o ka opn, a mohala |ono h>t naī maka ke nana niai. ] Ma na Ro?amti ♦» ame T »:> ka aoaoi el!?» o ka »ti{if|.3 '• K»> Aioha Aina ; o ka la 24 o Okaioha. !9H- i hou j iho ai au i ka pane pakaawili a Ku- j pīhea ia'n, me fcs» ioie la i ku i ka pua 0 ka pana a {'ikoiakaaiai.i. keJa keiki kaulana i ka pana ioie o ke au i hala 1 okililoloa. J Mamuli o kou ano hooaiaopopo oio j e Ku{iihea a }»ehea la ke ano o kou < heluholu ana i ka'u mau kumu hoo-j halahala e pili ana ia oukou na moho | I)emokarata e ho!o hou n« l i i man !u- j .■f»makaainrsna io ka Apana F.l»ma. I Ke olelo mai nes oe. o na huaolelo 4< K; kapae loa ia lakou ma kulakula," ;» "E knpae loa ia'lakou no ka'manawa) pan oie," oia i»a kuro\> kahi i ala inaij ni kci4 koopaapaa ana mawaena .ou •* j Ku|»ibea ame a'u. l'a pololoi ka ka , Buke Nui e olelo ar.a 4< t'a lalau oe ej Kupihea i ka ike ole i ka Palapaia, Homole] ', 5 Hoi hoti e a'o » Puna-• hou. i lohe papnlun, a papakolu ko poo ] kahi i ku ai ou mau eeiao. K»a ka'uj mau kumu hoohalahala no oukoU:. j Akahi, Ka hooko oieia aua o ka t oukou mounu imi haloka o ka M. H. j l'J!2, e loaa i ua kaunka haua alamii j elua «lala no ka la hana hix>kabi. i Klna, Ka Bila Kanawai Holn. 102 r» j oukou mnunu imi haloka o kn M. 11. lrwin la, kela hila kanawai ku i ka hoomainoino i nn kane. Kkolu, Ka Hila Kanawai Helu 181 n oukou no na Demokarata i ks»paia, "Ka Hiln Knnnwai wehe uha n pukou na Demoknrnta'' ka V»ila kannwai hoonaluea i kn noonoo maikai o ua maki.akane ame na makuahine. Eha, Ka Bila Kanawai Koiii:siti.i Xinaninau." a oia iho la ua kumu o keia hoopanpaa ana. A ina no pah;i o kula ia oe e Kupihea ahiki i kou elemakule aua aole no paha oe e ao kanaka mai ana. Ke kukaliki inai nei ua o Kupihen i ka nui o ka naauao, ua oi aku ln in-'i-mnn o kn o o Lmlnna, he haumnna a'o knnawai kn oia na Poepoe nme Kini 110 oiaio hoi ia, O oe io ka kekani hnuinann o ke Kula A'o Kanawai a Poepoe nme Ki.ni ma Knlihi, o ka mea no ka ia i lonn ni kou PaJa~ , ala Laikini Loio. a puka ai mahope kn hihia mua au i lawelawe ai imua o ka nha hookolokolo Apana o Waikiki e pau.loa io ana lia hoi ia oe na hihi ao ka poe o Waolani, o oe io ka heko o na loio ma ia aha hookolokolo. Ke nkena pu mai nei o un o Kupihea i ka iko olelo Beritania ona, he hiki ka ke haiolelo me ka ]iahoe i ku wehewehe ma ka olilo Beritania. Peh: io ka hoi! oia no ka ko mea i haiolelo

halfway ai ma ka olelo Hawaii nmo Heritania ma ke kau ahaolelo o 190$ a oukou i noho ai. Ma ou la io ka i ko ai ka olelo kaulana a ia loea kalaiaina kaulana i hala, ka Mea Hanohane J. Kapena, e i mm, 4< Aole i kaa aku inakai o ka i:oe ma'i apiki" ike olelo Boritania ou e Kupihoa, a. {na he iko ol?lo 4o J<oi', nlaila, Ileaha ke kumu o kou namn hapalua ana n paiai ana paha mn kekahi olelo ana ma ia kau aha_olelo a oukon i noho ai? Eia iho ka i>oe o keia au o hiki ke "ku kaena a ka Iwalani,-' na Mea Hanohano 11. L. Holstein, C. F. Chillingworth, W. .1. O'oelho, W. J. Shel«lon, .lohn C. Lane, J. 11. Coney, F, W, Beckley, ,Ino. H. Wise. E. A. C. Loug, ame keknhi poe e ae, koe aku oukou e Kupihea mn, nole o ka haiolelo kukn, puupuua, me he mea la } ua piha ka waha i ka i'o ilio. Ke keha mai- noi nae ua o Kupihea i ka ike i ka lawelaw<> oihaua kalepa ana ahiki i keia

!a, oiaio ka hoi, nou io ka ka haleku«i kukaa t»ui e k*tj nei makai ae n«n o Pakaka. O ko ike olelo Farani ame Kelemania au e Kupihea e keha ne», o kahi ike a b e no ia a oukou ka }>oe uanu% aole o ka ike lawa piha elike tne ka mea i makemakeia, he niea hil&hila nox» ke kaena wale a<S no i ka ioea hiki ole ia oe ke hana. K Kupihea e, ina hoi ha ua puka mahope i lunninakaainana no ke kati ahaolelo o 11*13, e hiki niai ana, nlaila, makehewa no hoi kon hele ana e hooikaika ba)oka, Ke heln lalau n?» iw i «ut keiki n<oa ws»aa o ke kiko ana o nn hua. malia paha h<* mati hnaelo kekahi. a i» oe e Hki nei o oe ke puka ana, eia ka e hanle ana oe. ilalo o Anwahakika, a he mea okoa | ko hele haaheo niai ana. waiaan ae oe o makani auanei."' K* wahanai mai nei oe e nn |»a'i ** a'o mai nei ja"u i ka'u mau mea e hamale ik?! i leo lae. aole peta, 1 aka. oa fea Lahainaluoa ponoi bo * kapilipili aku »«i i ou inau maha me k« kepau a kaululaaxt, ke keytau i kapilipiiiia ai na maka o na Akua o I-Aoai, a o oe !»e nei hoi ka paui&a o ia poe. O ka'u mau hana & na kau ahaolelo lehnlehu a'u i noho ai, ua hoikeia ak« ia o<», a inaua o ka leb»tehu ma na kolam« o L? Nup»?pa Kuokoa. O «a biia kaaawai an * Uki pa'u l>aka »ei, ua Ulo i moepuu lio ke ie aole waiwai o 1« bila i ka lehukha. Ke nrsbafcee mai »\?i oe e

I Kiaplkea. u* biTa k«B£ J o E*ai s; i#* kssi e ka la ma ke| Uau aKae-Mo o * oukoa i aoisaf £«i sa b2a la ka»it« j

t Keoioīokoio o ka a ua paaīi* jfcona a*aAakia k» Biia Heln 72 a Ka ?sjfeo. "Maloo bs iwi o Htta i ka la" •-a- K ma ka aoao o ka j | Moo!«!o o " au afcaoi?lo oj I&v-5 no a oiikou i nohi ai- ' Loaa pobo aka *a kr kolaho, ka waka ala;«ki o ea 0 Kepihea. a [fee holo olohWohe !a i ke kula o ka 1 neoaoe. t*a maaao pahi o-> e Knpihm | o w lie oo!ra, aole 0« e pakele i na |maka hiaa o ka maka.kiu "Uwila. "| IKe OMO mai uei <>.> e Kup»h«»a 1 ko j t kaliiliuīa o k:t maua o ka mei », aole lanei o«- i īke fae hana ahaoleio ia. "a »a ka aoao )anakila ka waiwai jmo, ī < lik*» no hoi nie oukou na D*>mokarata ; e hana maī uei. a e !ike no hoi m»» tka hana a na Be|nihalika ame na Poj irokarata ma ka AhaoMo m:t ī ka aiaa makua a j»ela 110 ir > " :o j knkou ahaolf?a l:uK»ko? I'«*hea, u» }tati | loa ae la no anei ka noonoo maikai o| ua kanaka ? Ina i»e!f».'alaīla. o kinhnlo ] l o akn o Waihiakio kahi kupoho o ia poe e noho ai! ! K*> hooh' niaka kekawe mai nei ua |o Kupihea, aole ka e loaa ana ia'u | l\ni? ko'u mau hoa he halnka tna Ka- | lihi « an»j»." pelaka io ka hoi. He Aj kua anei oe e ik<* ai i na meahnnn iloko ! a noonoo |-ni:i me ka l»i!-» haaw : na. a ioe mahope o'u. '' wahi a Jesu i ka "na!hf'sa, a nialia j.aha nia kekahi aoao ka {uwahi a he niakole ula,ka m a t> lona | ana i:i o» 1 ame kon i>oe. Kt> kajia mai nei oe e Kupihea ia*a ji k:t wahahee, aole ka na'u l<a llal' | Kaokolokolū o Waialua anie ka hale j o ka luna {-aahao, o oe ka i loaa pono j aku ne? ia *n i ka wahahee i ka l»ila k&nawai o ewaiu hora hana o ka la, a 1 kolekole ae nei ko 110'a i k«> awakea. K hoolohe mai ko poo paakiki. Ma ka La Hana Eha, 0 ke kau ahaolt»Io liHl. ua hookomo akn au i ka olelo hooholo Helu 29 e noi aua, e hooKomoia ma k.i bila haawina he itamu o $12.00;> no k.i hale hookolokolo hou o Waialua. l'a waiho ia ka olelo hooholo ma ka j»apa a nono pnia nio, ka bila haawina, a na haawi houia aku na olelo hooholo. na jialajial/i hoopii ame olelo hooho!o hui noi «lala-apan i ke komitc waiwai. ua kauohaia na hoa apau o ka ha!e, na lakou na olelo j>alaj»ata hoopii, olelo hooholo hui noi 11>i Ir\ a]iau e huipu aku mq ke komite waiwai o ka a ma ia kukakuka pu ana, -ua nouoi mai ke komile waiwai ia'u e ae aku, ma kahi o ka itamu o $12,000, a'u i nonoi ai no ka hale hookoloko'o hou 0 Waialua e hookoiuoia malaila, ka itamu o $6000, a «a ae aku au e hauaia pela, a jiela no hoi me na hoa e ae. N'olaila, ua waiho mai ke !;omito waiwai j ka lakon hoike. E nana aoao 1049 o /ka Buke Moolelo 0 ka Ahaoleio 0 1911, a ua hookouioia he itamu o $6000 no ka hale hookolokolo, hou 0 Waialua, e naha inalalo 0 ke poo rountv Building, City anel County of Honoiulu, 46; Waialua ('ourt llouse, .lali aml C'ottage $600. E nana aoao 1030 o ka Buke Moolelo o ko kau Ahn-ol-elo o 1911. Aia ka Mahoe la e K,tpihea, a heaha hoi kau? lle hoka, he hoaa, he houhewa, he piliwale, ''Pili wale ka i'a o Piliwale, ua hele ke kai 1 ka inakamaka." Nolaila, Owau o S. K. Mahoe, ke kukala a ke kuahaua aku nei au imua 0 ka poe kuj>ono i ke koho haloka o ka Apana Elima, a imua hoi o ka lehulehu he I*lo a he j>aahao o Kuj»ihea na'u nialalo 0 ka inana o kuu peni kaka.i, a ua kokoko mai kona manawa e hoopaaia ai uialoko 0 ka halej>aahao o Kuliua EK'ele, ke ole oia e haawij»io inai ia'u maloko o nn hora he iwu-kalua-kumamaha mai keia la aku . Nolaila, mai puni hou mai oukou e ka poo kupouo i ke koho baloka o ka Apana Elima i keia poe Demokarata e hele hou Uoko o ka hale ahaolelo, e liana ai i na kanawai ku 1 ka pelapela, hanmia, hoohilahila, a hooUpuwale ia kakou na na makuahiue anie na keiki a kakou, a i kā Lahui Hawaii hoi f . nolaila, e koho me ka loknhi i ka paa ba!oka Repubalika holookoa, mai ka Elole Alii Kalanianaole ka mea i»aa hae ma ke poo o kv' tkkiki ahiki i ka mea hope loa, mai koho kikokikoi, a mai kiiaiK) lio hoi mawaena o ka muliwai. "O ke kuli ka make t a o hooiohe Ke ola." jka make, a o ka hooloho ke ola '* j Ke hooki uei an maanei, oke aloha Ke hoi nei ke keiki o ke Ehukai aioha o Piiaena, me ka moena pawehe o Mokuleia, ke hea mai nei ka lau o ka Akolea, ua malii ka nahele. S. K. MAHOE. Walalua, Oahu, <>rt. Z7 % I£»M.