Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 44, 30 October 1914 — KE KANAWAI AUHAU ALANUI. [ARTICLE]

KE KANAWAI AUHAU ALANUI.

Ko Hlo noi ko Kunnwai Auhiui Alanui o ka hooholoia ana nia ke kau ahaolHo aku noi i haln, i maunu pahelo baloka na na moho I)omokarata e inepiele nku iu'i imua. o na luukaainnna koho haloku o ke Kuhiuakauhale a Kalana o llnnolulu noi, o hoiko aua i ko lukou ku-o ino loa i kela kanawai, nio ko kal;»hoa ana »»o ka 100 nui, v ho'ke ana i ka hoopiliki» niai i ka lehulehu, a i ka l'oo ilihv.no hoi. Ko makomako noi ke Kuokoa e Uiawehe ne i ua pohihihi ame na hapala «alo ana a «a I>einokarata, e kuhi lalau ai i o n ia nei, mo Ka manao pela iho l;\ o hiki ui ai lakou ko poo iloko o ke koloka o ka epa aiuo ke kololie, a l'uui mai na makaainana koho haloka ia lakou; o ka mea oiaip nae, ho wan iii(> hae lakou nie na hulu hipa pahee, a he niau kaiUa wahaheo hoi «ia kekahi olelo ana ae. . O ka HUa llrln 111 o ko senate, a i li|o i Kaimwai 87, o ke kau ahaolelo nku noi i hala. he kanawai ia e koi ana e auhau hapa ia a auhau holookoaia paha ka poe v uoho nna ma kekhi apana, no ka welie ,ana i alanui a hoakea nna paha i na, alaimi, mnloko o ke Kulanakauhale a Kalnna .o Honoluln nei. Oka Hiliv. lielu lili) oke Senate, a i iilo hoi i Kanawni 131, he Knnawai 5n o kau ana i auhau maluna o na hnna hou ma na alanui, ioa paha ma .Ke ano hapa a holookoa, me ke kau ana i auhau maluna o kn poe he man alnn ko lakou e hoōponwikaiia aua ma kekahi aj\ana oloko o ke Kulanakauhalea Kulana o llonolulu īiei. . > . . O keia mau kanawn» a olua, Jva na Demokarata e ahewa lo* nei i ka mai* kai ole. a e kuhikuhi ana na na Repvil>aHka i hooholo i keja niau kanawai I^6. Auhea oukou o na makaainana koho haloka o ka Mokupum o Oahu nei, i wahi e kaula'iia ae ai na iwi o ua Pemokarata e holopeo noi, i ka la, e ike uo oukon i ka mea oiaio. & i ko kumu hoi o ke apouoia aua o kela tuau bila ae la. amo ko laua lilo ana i kanawai. V*a loaa ae Aa Bila Hehi H1 o ke Senate i ka Haleo n-a Lunamnkaaiuana, mn ka la 5» o Ap«rila, Mn ka )a 10 ae o Apenia, \ia heluWlu eluaia, a waihoin aku iloko o ka lima o kekahi komHo kaokoa, o ia na lon&maka&i&&&& apau o ka Mokupuni o Oahu nei, he \nni Demokarat& aK«e elua KopuhaUkAMa ka la 16 mai o Aperila no T i komo mai ai ka Uila Helu. 129 o k«* s>en.ate i!oKt» o ka hale, i aueano loa. no e like na mauao iuo ka iliki .Uelu IM. Ala ka la 17 mai o AperHa no, ua loaa ae la i ke kakauol«lo o ka Hale o *a I«unainakaainana ht» leka mai ka hojve Kakaupl&lo Kulanakauhale ae, maß)ul»ke kauoha u ka Meia Demokayata ame ka Papa l/annkhū. e h*awi ;m» i ka lakou hooia ana no ka maikai o kel» iuatt hil», a o t»ono e hooholoia, a no k* haawi ak« i 'i m&hanahau*. ke kum« oua moho D*mokarat» e hoole manawa ino nei, eia mai ka oiaio: "Papa o na Lunakiai, Kulanakauhaie a Kalona o Honi)?ulu, Terit«re o Ha*aii, Houolulu, T. 11., Apei-ila 1«. 44 110n H, U Hol«teLi), Lunahoomalu, Hale o n* Terio Hawaii, Aloha <x>:—Ma kekahi h»lanrai a. ka Pnjm o n» Lunakiai i malamaia ma ka la 15 o k*ia mahina, ua hooholoia ka lokahi. *e kakoo aku ka o na Lunakiai e hooholo loaia ka ,Biia Senate Heln 111, i kau i>oo ia 4 ' He KaeaVrai <> llookaawale a«a no ka Vkttia ak« ma o ka Auhau Kaokoa no oa Hooiilo Holookoa a llapa l*%ha no ka Wehe A»8. a i Oie Hoakiea ana i na Alauui Maloko o k«* Kulaaakauhale a Kalana o Honolulu' * a pela bo hoi uh» k» Bil* sienat« ilelu J29 i kau poo ia K«tvawaii e Hookaawale aua no ka ukuia akii ma'o ka Auhau Knoko» ao »a Holookoa a i »!e hapa a» ka HoiUwai, HalU, iia Aoap Alanui, ka Aua, a * oh? »8 H»ua Hou o ua Alanui, a pHa wak aku, maloko o ke Kulahaakauhiik a Kalana o HonoUilu. Ma ka leka maluna ae, wa pau-yo« pa«hi'n ka Mm oe»noka?ata hwp ka rapa lDemokaraīa e noha nei i k*«ia manawa i k«* kak«», nro* kr i aa kauawai «o a iakou e hoopunipuni aku u<?i iin.ua o onkou e mi mana koho

loka, o na Rcpubalika ka poe na lakon kela mau kanawai i h*n»a, a he mau kanawai ino hoi v kela, akahi nae oukou a ike, o lakou nei ponoi. ka poe na ,latyou i hookikina aku i na Rcpubalika, iho, he mau kanawai maikai loa keia; i ka wa nae o ka imi i ka baloka o na kanaka, nui Ka waha i ka hamama i ka makani, e noke ai i ka hoole! E hoomanaAvanui hou mai oukou e na nlana koho pela, eia hou mai ua poka pa-hu nana, e hoonaueue aku i ke kumu o Kawiki. Ma ka la 16 o ka mahina o Aperila, 1913, ua waiho mai la ke komite kaokoa, o ia na lunamakaainana o ka Mokupuni o Oahu noi i ka lakou hoike, a e ikeia auanei, ka naka o na knli o D. Kupihea ame na hoa Demokat k ata ona V ke kmi i hala iloko o na k,amaa buki o lakou; a penei ua hoike la 1 ike mjii ai Oukou: "Honolulu, T. H., Aperila 16, 191. ' : r :> < : i 3. ka Mea Hanohano H. L. Lunahoomahi,'■Hali o- na'Lunama kaainana. Me ka Mahalo:—l T a noonoo akaheie kou komUe 'kaokoa i huiia, o ia no na luuamakaainana o Oahu, a i waihoia mai ai r hoi ka Bila Helu 111, a ke noi aku nei me ka haahaa, e waiho aku i keia hoike penei: I "Ke imi nei keia bila i alahele e lo f ia ai na dala e hiki ai ika jwipa ona | lunakiai o lee Kulana'kauhale a Knlana o Ilonolulu ke wehe a -hana i na alanjH | hou. j "l T a hoea aku o Honolulu i k» j>ahu hopu e hala ae ai mahope kona nohona kulanakauhale liiiii ana, a ke manao nei makou he Mln maikai keia, a he hana kanawai kupono loa, oiai ua mal<emntteia no ko kark'ōū Kulanakauhale o Houolulu iiei e nui ae. *' Xolaila, ke apono aku nei kou komito ma keia, i ka hooholoia aku o keia bila. Waihoia aku me ka haahaa: "S. S. Paxson, J. S. Kalakiela, Davi»l Kupihea, E. .T. McCan«lless, Wm. lr. Kinslea, Arehie Rol>ertson, .Tulius W. Asch, Norman Watkins, V. H. Cooke.'' Ma keia hoiTte ae la, o na inoa 'inua ehiku, he mau Demokarata wale no lakou apau, a o na inoa hope elua, he n\au Kepuhalilea a mamuli o na hooia*a keia mau Demokarata ito ka maikai o kela hila i hooholoia i ka heluhelu ekoluia ana, ua poholo mai la o Paele, a pakele aku la o H. M. Kaniho ma ka anua. Auhea la ka mea hiki ke hiliuai aku malnna o na moho Demokarata e alualu noi no na kulana oihana kalana ame ka ahaolelo? I okoa'ka mea a ka linia e hana ai, a i okoa ka mea a ka waha e hele mai ai o hoopunipuni imua 0 ka poe koho haloka! Heaha ka mea kn ole mai imua »• hoike i ka mea oiaio? N'o lva maka'u anei o hailnknia aku i ka huamoa pilau? lna pela na makaukau ke Kuokoa ame na moho Repubalika e hooia akn i ka maikai o ke kaanwai auhau alanui, e hoinoia -nei, nie ka piha maalea i puni wale aku ai oukon. Ma keis Kanawai Auhau Alanui, e kanoKa ana ia i ka Papa Lunakiai e wehe aku i alanj'i bon, a e hoakea ae paha i kekahi alHnui. nia kekahi apana e manaoia ana. nialoko nei o ke Kulanakauhale _a Kalana o Honolnlu. a ina e kn-e mai ana ka poe e noho ana ma kela apana i hiki aku i ke kanalima-ku-mamalima paken?&a, alaila ua hiki ole ke hookoia aku ka mea a ka papa i mnkemake ai. Tna hoi i makemake ko kanaouo pakeneka o ka poe e noho ana ma keln npana no ka wehe ana aku i alanui hou, a ana paha i alanui, alaila ; o na hoolilo no ia hana hou ana, » hoakea ana paha, e ili aku no ia maluna o na ona aina ma na wahi i pili i ke alanui i manaoia, ma ke ano he auhao na lakou e nku ai, mai ka elima makahiki ka haahaa a i T>a timi makahiki ! ke kiekk», Km na pomaikai ma ka hoakoa fi wehe ftna paha i kekahi alanui. o ka ' inna, o ta np ka !Toolakoia ana aku he heluna nui o na limahana me na hana no 1 lakou e pono ai; o ka lua. o ia no ka loaa ana he alanui. maileai no ka poe he i mau aina ko ma kola apana. a o ke koln, o ia no ka pii ana ae o ke lt«tnukuai o na aina, i papalua a papakolu i ko ka wa e ewaiho ana me ka i nele i Ike alanui maikai. - T Voia la. ua makaukau na ona aina o Manoa, e anamo I ka anhau alanni, e kauia aku maluna o lakou, no ka hana hoi; ana i ke alanni o Manoa a maej uise. no ka iiuina hoolilo o 5250,W>0, no k<*ah& ka mea hooko ole o ka papa ī |ko kanawai a lakou i a{>ono ai. a e hoolako aku i kekahi heluna mii o na Hawaii mo ka hana no keleahi man mahina loihil Ina mamuli mai o ka j Ik* "u m ka hohewale, oiakehewa ka noho wia i mau hoa no ka papa Innakiai, p|iaH«'i aku na ka \x»e i loaa na manao roakee, e kikoo aku i na loli ano nni o mauawa. no la hapai ana ae ia Honolnlu uukn. a lilo i Hoeolulu kiiakila I ma keia mua akn. : -m— K na Tiepnba)ika oiaio apau. ame ka poe noonoo akea, aole he han* naauao a* ua onkou e hana ai ms keia ka« koho e hoea mai aua; o ka haawi wale n» i sia ana i »» kanaka kupono, elike me ka Lnnahooīa Bicknell, amp Mr. R U Cwjklīcg o hold moho aei no ke knlana Puuku Kalana. He maa liaoie laua n«i. he mau hoa!o9ia oiaio nae no nā kanaka Hawaii. bs ka laua hsn» i hooiaio mai i ko laua auo hoahSha oiaio, aole ma &• lehelehe wale so. Xta ka nana ana i ka paa haloka R«pubalika ma ke aW holookoa, *ole ke Kuokoa i ik<», i kekah; knmo, e haawi ole ai kakou i na koho lokah» ana aaahaia o na moho apao, »&i ka Ekk» i Wakln#koaa, a i ke kulana hop« loa iktko o ke kalana, no ka mea o ka aoao Htepnbalika wale no ka aoao hiki ke> hwko i ka iakou mau usea apau e oielo ai, a e hīlahila kt ku ann alai 'mua o nn nmkaainana koho bafok»!