Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 50, 11 December 1914 — NA AUPUNI NUI O KE AO NEI [ARTICLE]

NA AUPUNI NUI O KE AO NEI

V» Waaana no L.ako-a i Hoikeia mz ka Baibala Heiaolek —Ka K«!e Ars e na Hkal«si«. i ka Uhane Maainli e ka Holhop€ a Haale'e Aiu i k? Aloha Mua ka no na. HMnnle.

msi i >. K. N"strsa. ; iioomaui* mai kela pnl«> m«!.) [ •MOKI'N'A VII!. j Ka r,tnta ona Pu—Ka Auwe Mua. ' i i -.3 pau a&» « ka Ha o na i'i rr.a i hoi o k<" k3nj ana <) ka Lūna īi .i l' i. ua olelo iho la k»» ™a;j!a "Nar, a | | a- i !n aa, a loh'- aku Ja i k#»kabi Aīfi' i |«• !«-iV ana niawapn* o ka lan». e ?»»•« I ! u a nt»» ka Ipo n»i. Auw*», a«w<», auw.- ] '> -a }•«♦» ? nolio Ja mf ka honua, .H-i j i ;i r. finj ana i ko»? o ka jm a ua An» hi! i makaakau e hookani r;a;' | • H;]?,. () liHa ame keia j»?i t \ ( k; iii ona Pu ekohi i kop iho. hP tna•: j i.iiw paknhi ko lakoo—he man !po 1 i '» ' aiimaha am<* k». a!oha—he lik*» <»> | hr.i :n nu j»u mua eha. I I h!!<' k 1 lilo ;m:i onn P,i Mi:a ; V.h t i mau hoailona no ka holot:a :*tns ju .u •» k» Kmepaea Nui o Roina. i -'nai hol n:t lahuikunaka aniir a .(i iM'r>i maiia ttiii o f'.uro[»n Kmno ! j'» s la no hoi k;t lima aiw oono < r.:i !'i. h«» mti ho:ti'«.»TSTi hikunua *• »i.. ;,:i honliioloia aua »ki» o ka Kni»* i I :».i i o ka Hikinn. n hool.'inna m»i h<> i t.:i i.th\Mkan:• ka n.'ina e hooko akt.' t! >a: h o ia?iO!t r.»> ht»i na lahti! I : n:i air{iuui <» ku d*'\ i koia vva m-i ' Kuroi n ilikiua ?iMic " \ ;>nhi a»* '-ia Ani»l:i i-lima. ;« I ik»» akii ia ati i kokahi hokn i h:itil»\ La I:» n i «nai :i i ka Imnu:i: n na ' haawi ai iriai nana, kp ki o ka ls;■> | hnhoiin. vV««ho at» la oia i ka lna hoho j nu; a ;>nnohu aku la ka vi*.v;ihi. niai k:; | 'i.i:» :ikn. plik<' mo ka uwn'hi o ka im> uiii honhnhpp hao; ] onli ihr» !n ka la aiiii' ka U'wa no 'ka uwahi o kn ln:t A r:-atloko mai o l<a uwahi i ln-U' nt" ai nialnna o ka honna na uhini; a tt;t l-aawii.i "īai na lakou ha elikint» ka mana o na moohuHoawa o k:honna. A ua kauohaia mai lakon, a<»l» «» hanaino i ka maun o ka honua, ī»ol** lioi » kokahi mpa uliul!, aoU»"hoi i k.» kalii Inau; i ua knmkn waU* no, i kn !»«•»» aoU' i loaa ka hoailoiu» o !><• Aktvi a»a ko lakou lap. t'a haawiia mai, aole »« ;n»]»«'hi aku akn, p hoomainoino ia lakmi i m malama plim.i: a o i«o l.iko' pha. ua like ia nip ka pha a kn uu»o hit\ loawa, kt' hahau uiai ia i )<<» In man la, p inii no na kauaka i k:t makp, nolp p loan; a p akp no Hkou » makp, a p holo no ka mpn mai o lakou aku. A o kp aao o ka uhini, ua liko ia iup na lio i majtauk:iu i k--» kaun: a ma ko lakou poo, 1»p mpa pl'.kp uu» l;u U'ialii giila, a o ko lakou mau mukn ua likp uu' na ninka kanaka, A h«» lauoho ko lakoli. ua liko hoi inp k» lauoho wahino, a o ko lukmi niho, ua lik » mp ko ka lion.i. Hp ['aU'iimaunia no hoi ko lakou, uip hp j»alputniuuna hao la kp ano; a okp kani aita o ko lakou poi» plipu. ua likp ia mp ka halulu an*» o na kaakaua lio nni, p holo ana i ko kaua. Hp huplo ko lakou plikp uip k»; ku moohnplonwa, a hp mpa ooi ma ko liikou huplo; a hp mana ko lakou p hoo mniuoino i kanaka no na lualama pli ma, Hp alii no hoi ko lakou, oia no kn Anpla o ka lua hohonu, a o kona inon. ī?pl>pra o Aba»loit«. a m* ka ol(4o Hulpup. o Apoluona liona ino'». IToik. !>:! 11. (Apoluoua: H»> inpa lnku.) | () ka loihi o ka'manawa i ikpia ka hana a kpia manawa, hp pwalu hanpri •Miu' umi knniamahiku maknhiki, p hooinakn nna inai ka A. I>. 632-1449—a o hoikp ana hoi i ka pii ana amp ka hana a na Mahome«la mnluua o Roina Ilikina. O ka mua, tia Mahomo»la Amliia, si »-» ka l»oj.»e. i»a Mahomeila T»irpkp. K pili ana no koia mea. ua 01010 ap o Albort Harnes, j»onpi: "He nua kamahao loa no kp kulike. ana o na ma-1 nao o ka poe looa huli a kakau mooielo nu» ka hooia nna ua j>ili aku uo koia manawa i ka oniopHoa o na Saracpn, a i ole i ka ulu ana ame ka laha at»s 0 ka hoomaua amp kp anpuni i kukulu? ia p M»home«la." lle mpa hiki ole no hoi i kekahi mea i heluholu i kvia wanaua, ame ka moolelo o Mahomp«la 1 knkauia p <libbon, k«» hōoU» ae i ka pili maoli no o keia'wanaua i na Maho- . mpila.

( > ktt hopuua olelo "ka lua hohonu * o hoikp ana hoi i kahi i »ilu mai ai, ua loan mai no in mai kn hnaolplo Hp Upia "abusso#;" :» o ka manno maoli ke hoohulii» mai n»:». ka kakou o'olo hp wahi oneanea a w >uakua hoi ma kekahi olelo ana. A ina p huli akn | kakou a nana no Ar.ibia, aole loa \» hiki kp hoohpwah«Mvni'» ue ka likp ame ka pili o kpia liopunaolelo ia anpuni, Aia ma kahi o umi-kniunmalima haueri mile ka loa o keia aina; a u:i ane Ukp m«» ka hapahia o kona loa konn laula mawaoua; aka o kona laula «»* I ka Moana o luia he hookahi kaukani | mile. O ka iliaina o keia an<?moku »'« 'oi aku »a mamua o Kolemama, a i ole īo ralani p:»ha; aka o ka hapnnui o ka aina 1»p uohaku a l»p one. O ka ululaau o Tartarv. n»-;« kona mau l»ko waoi k*»le, o na wah» mea hooluolu n»a» ia i | ka maka « ka u.alihiui kaaholp; aku it*a kahi kuanpa o ua aina la. o ka waoakua p waiho palaha mai ana, ann> na p\» oueanea «a mea e halawa'» mai ana me kou maka. O ka wola kikiki 0 ka la i ]»a iho maluna o ka waoakuA, a i kona j»»i aua ap. hp keu a ka wpl* wola■ iaoino. U»a. a ua hiki wo ia t»p kp ike akn me he mpa la he uwah» e j<:u»ko «na» aua i kp kula; a i ka wa e pa mai ai ka makan» mai ke kukulu ko:nohana hpu»3, mai, p lunu'a mai a«a ks» onp i nā niaka o ka malihini kaahpk*. Mp lpht<lphu na manawa i uhipnia at kekahi huakai kaahole uui. ma kpia waoakua. O ka wai o ia kpkah» o na uiea piliki» loa ma kela wahi. a ho Uhulehu na kamplo i pppphiia i mpa p loaa mai ai ka wai; a o kekahi o na me» pillkia. aoW he loaa o ka wahio »»»alaila i* hiki *» ke hoomo'a i na meaz\u l'a nple 0 Arabia i na kahawai uanf< p hoopulu aku i koaa man kula, a p h»M *» 1ko« U httii iho i kaki mpaula e U«iit »u»i a» ka )»omaikai; a o kah» ua e haule iho ana n kahp mai na pn?* «»ai,. .u'A no akn ia ma na kumupa'l.; Ma u.u aekai aia malai'a -a*»i kup-;»na 1 ka mahīa». pia na«\ he oolowi, | t"ā h«»'k<» »p o t»ibbon. pene»: * *Oi»i < Ut kupiHkii ka aiua mamuii o kp k.» ».•> uk» lVtt»sia a ua hooka»!tii\iiia ksi Kka- ; |p»ia t na Ko<torian an:p na Mot:u««hv-! n»t(p, W» kōkulu iho la o » kona noh«*aHi maluua o na wahi i hi ot«j « m Kri»tiano ame Roma. a e paa aua ho* kana («ahikaua m» kpkahi Hnni. a o Eorona hoi ma kekuh» lima. O ke

']■>.'■■■• " :rs ■; Ar-A!>?i>, k*» k^an.i! " * • r ->. la!" 't ».» >•♦■ uno hoi o : ■ '" r - •• •- '<••'!* r>--- '-•* komu ns n s ; •v.-eh: ;sv- ; V.» o ka! • "*i •• •• h.uv*--aaka;t;a ko j '* '• r »'wi>a o ia :ke ana ak« »i -,ahf o ?„t *;nr;a h'-ki oU' *e . . «*ia» r- t ; j»,{ k?Vabi rn»?a : - »•." h«»;.j liiA'; .»'na »ah:<i si*.«» »)!«• « ; v* ka wa«tn». m» ka f»i- -; -\n t';t j--oka mai ohini mailoko [ f a? « '*a «w»hi. hv hoik* oiaio !«« ; to K."» nui «» Kaaaka: a | i'.u ua }atīkti 7 a i'. na hoikpia "o kp i :I»o o na uhini. ua lskp mp ui Lio i n*v ; i Vp kaua —a o k-> kaoi ana O j :.,«> !»k«.m mau t*hp;i. na like īa nae ka ; v»aV.tl»s aua o kaakaua sio n«ī, «* l holo ana i ke kaua." ! Ma ka manao o na lo<»a huli i na ! r»»'t (ohihihi a ke Akirt i haua ai, i Arabia kp kianu a o kahi hoi f loaa ! ai *a hoU»hol«E.a l»o, a o'ai no | -nr h" pah"*ahaa ko lako»» ano, he «>i i ikn ko ina:i;si i ka holo. I 5 ' -,»ulana r»a ?i«» i lon?: ma Sppania ame ! ",eritam:t: ak» nia k:t inii V»onoia aui, j a !oa*i tr?i ka ikp, ua }»vika ak«i uo I a i : M o kp'a t?tau wahi mai kp koko ' o nku o AnUia. f"a hoonaanao ka •ahui AmUia i ko lako»i nuiu lio ilok»"» j,o o ko lakou ina»» halp. :i īwapna hoi > ka lakou mau keiki. r» ua milikaaia ku lakou n hiki i ko lakou laka loa .n«. l'a hoohele mal ; **»a a ua hooholo • ii?a k»»īa *»no holohplona i mea n»» !:ikou p ikp ai i ka manao o ko lakov ;ao kalui. a ua malamaia hoi k«> lakon | kaila nhik: i ka wa p mauaoii a? »>'• | ;i aham:is* i k»« ola o ko lano'i inau ' nliu, o ko !akou wa »a e kuupnu aku ivi » ko lako.i inan»-i holo. j Ma ka ha?<awaona o ka i»:mku 7. p 'o.'ia ana no kp'Ji mau liumol-'Io; "a ! o iakou poo. he moa elike uip ka U*i--.lii L'iila.'* I ka wa a Mahome.la • i-orno aku ?i ma Mo«l'na (A. O. <»22 V v hook-paia uuii hoi oia »na kp ano o lakou aiii mua ia, ua kowploia h:' 1 'o]»' wahipoo mamua o kona alo. ma kp iuo hp hae no kon-i aupuni. O keia 'oU> wah«i»oo. ua ike kakou i ka poe 'n a p kipa uiai npi m? ko kakou wahi iipi, a 1»p n»pr» haahpo ia »a lakou kp •»»i u'pi inaluua »» ko lakou man y«o, o ka loaa nui o na waiwaipio :i lakou. 'ua lmomauia »»n ko lakou 'nko uia kpia mau ioie wahipoo. I mpa » 10-n ai bp kuloan!* «» panalp i keia 'oii' wahipoo, p pono no •;» lilo i Mu«sulnan (mpa nianaoio i kp T\oroga), a na i •i'»lana hoi nn Arabh nn na pai»al rt laulau ole a lnkou p papale ana, a o > t n>elp:np].' ka wa'hooluu mi.'ina»i, K hoomaka aua kp 'nu o ka Maho•»',*>ia ma ko la l'» o lnlai. A. D. t»22. lloko o n:i mnkahiki he umi i hala i,- mawaena o ia la amo kona inanawa i make ai. lunP A. I>. ī)3'2, na U leUaua o MahonnMa, a kaa mai hoi ma lalo oua o Arabia. l T a i»ani kokeia •iUu kona makalua p Abubeka (Abn<.pkpr ) mn kp ano he 'Alakai no ka Poe Mauaoio; a » koua pi» ana ma ia ku'ano. akahi no a Hekaua mnoli a boo*>a!al»!'l:»ha loaia aku ka lioonmna Mahome«ln. A uo kn kauoha hoi i waiho a ]»kti p Aubek > *» ka pual-'koa m»»a loa :ina i hoouna aku a». p loaa no ia mit ka haiolelo-'ana i waiho akn ai inn»a » kona ma'i h0a.,,1 ka wa koke no a M.nUpka i hoohni ai i ka hoomana ame kp nouuni, ua hoouna koke aku la oia h«» leka i na ohana Arabia, elike me koia': "Kp hoikeia aku np'» »a oe ma keia i ko'u manno ana e hooūua aku i ka nop i mauaoio oiaio no S.vria noi i.Hpkaili ana mai ia wahi inai na-hm:» mai o ka pop hoonialoka, a kv m»ik\»* make t\ppi au e hoikp ak»l ia op o ke kaua uo kn hoomana he hoolohe am nkn ia » kp Akna." 1 ka lmi 'ana mai o konn l»»au plplo » hoounaia aku ni n»p kpia loka, ua hoike mai lnkou. ī "ke ala likp ano o ua kauaka, oiai ua hoouuiuui aku kpia uoe olelp, a ua paina» hoi i na kana* ka. ī ka wa i l»iba ai k s ; makemakpia, ua pii ao la o Ahuhoka iluna o ka pnu, makaikai aku la o»a ī na koa amp na lio ame nn lako kau », alalla pulp aku la oia p hooholoniuaia n»a» ka lakou hana. O keia malalo īho npi kana kauoha i waiho aku ai i na ttlakai: • . 14 E hoomanao mau oukou aia o»»kou imua o ke alo o kp Akua, a ma ka'r hoi 0 k!* make, no ka loaa mai o ka uku ame mauaōlaua uo ka pare-aai.-o. K haalele i ka pouoolp ame ka hookaumaha ana aku, p kukakuka mawaena o oukou, a e a'o hoi p malama i ko aloha amp ka hiliuai o ko oukon n »au koa. Ke p"io aku oukou i ke kaua o ka Haku. e hoohalike ia oukou me kp kauaka, nip ka huli ol<? ae o ko oukon mau kua; aka mai hoolilo oukou i ko onkou m*»u l'.»nakila ana e j hoopaumaeloia n»e ke koko o na wa-, I h'ne amo ua koiki. Mai luku vrnlc aku ! j na laau pama aole hoi e puhi wale inkn » inahinaai knlina. Mai oki wn'p aku i na laan huaai, aole ho» 0 hauaino wale aku i na b l V l - waU» no ka oukou mpa e ai ai. !a oukou p hana aku ai i kekahi olelo hoopaa. e ku maluua olaila, a p hooko hoi i Va oukou olplo. ia oukou o holo •»ku ni, p loaa aku ana no »a onkon kpkahi poo haip»i'«', p noho maluhia ana hoi iloko o na hale o n» kahuna, a »v.t makemakp hoi e hoomana ak»i i ke Aku'» '»a ia ano; •» waiho »nalip aku io lakou. a mai pppeh» aku ia lakou a t»o.hi walp aku i ko lako»» hale i ke ahi. Vt U>aa aku ana no hoi ia oukou keij»hi i«»p noloko o na h'«le halawsi o <ntana. a i okiia ka lauoho o ko lakou ?UH«awH- ■•« hoomaoi'opo oukou p «ki ae 'oukou i ko iakon n»ay |>00. a »wai h.iawi »a lakou i manawa a hiki i k<» laVo»» »«e»i a«a mai s Mal»omp»ia. a i oU» ukn r»a» »»«ha no Vo l» t o<i nla.** (K loaa •<o keia ma ka "MooMo o »*;* Lt.iVot»t» an»t« .\ lV"»«U*hia ana o ka Kuiejv»p?» o Koma." Mokuna 41. pauku lftV I"'*! make o Abn' -'ka '» lul3i 24, A. p. 1>34, a )»»«'»a aku ia kona makal«»a e Omar: a iU>ko o n» makahiki he vtitij o Vana hooponoiV>RO ana. m kaa rt»a* maMo o ka malu o na Mahome«la Van > »kolu-ki>mama'»ao wa»» knlann* kauhnU». ho eha. kaukani *.»«»»' hnlp hnlaw'*! o V-a poe oltf i0 ka po- manaolo ole ma kei<». o i« no ka pop p hoomaua ana i kp Akua i kuo»p nu* ka Mahome*W m*n loina la«rel*wp Wwann). a knkuluia hp «m 1 * komamaha h»»»«»n iran haV» halawai •© 1 * hoonr»na M*hom<*la. Hp hookahi; fr?;»pri m<V«hik» mwhopp o ko MaHo-j «nahuka aua aku mai akuj oa hala Iwi ?lrw mana hnomaln p | kona man f>ari hakahaka mahon» mai» ona *«ai ka Moana laia a i ka Koan&l ».» maliu»a"hoi o ua a s na ?ike <■!«», -• laa o IVie«ia. Stiri% Aikup*ta. \ Afprika nmp Spiv«»;ia. O ka hopooai i» U«a tral i ka »»au ana o k«* kpoekolial hook."»bi o ka Mahomnla. iia 'keia aki»j o Hpgira, kvkah» o oa |i4u»i o Makomeda

;*a k* »80 *>♦* aaf'OT» t» k» *»o?i •;;.*. Maliilo feoi <? Ka fe«K>!aa!o su* a Sūa it»a oaa OtruAd»' \ »>Hjmiad< i '*' ) . A i». T-Vi, * ba ! .a oa !t elna h»B**r» k* hele«ia mai V» paWa hīklea «kiki lka komohani oka Ktaepi v ri <> Arah»a. 1 * bwow**n*4~ia ka aeek' oa k;tE2kwaī «"> K°?vaa e kelj| »mc k»»»a iahui > kaa a*u r;;a! a |o «> ka malu 0 Mahonmki: a o i» ',»;<pio Ar»bwi ka ol<»?0 hiki ke law«rlawvta na haea aao ; nni apaa. Ke nt»i ka wanao*: 'Ti kai< 'wīīa mai. aele « p«ep«hi aku. aka e hoomaiuoiao ia lakou i aa auUioa «-līoia." I Klima mahina na like me ho-»kabr bs&eri »mt> kanalima mkahiki: olike hoi me ka helu i boik«ia ma Ez<?ki)pla | 4 ;t>. v hoomainoino ia ai ke kaaaka. E hoomakaia aku 60 ka helu una i keia mau lst, s* makaiiki hoi. mai maoawa i loaa mua loa ai he aiii e hoomalu ana uialuua o ua Mahom«d», elike hoi me ia i p*la|«alaui ai nia ka !«auku 11 e olWo aaa: "H* aiii oo hoi ko lafcou. oia no ka o ka h<a hohon*, a o kona inoa Hebera 0 \ha»}ona. a ma k-» Heieue. o Ajh>luona kona iuoa." (He Mea Luku). He eono haueri a oi makahiki. aolo 1 b<* aui'uui . n'Holi na Mahome'la i ' kukuluia me na aupuui e ae. a aole hoi i ik«ua ia mea he alīi. I ka «a e make ai kekahi o ua aiakai o na Mifhomeda, ua pau ibo la 00 kona mana m&laila. a o ka mea e pii ae ana a 'ilo i alak«i, he mau mana oko® 00 ka na e lawelawo aku ai, e rula'«a ana uae oia e na kanawai 0 ke Komna* E •ioVo n«a uo kel.i ohana keia ohaua malalo 0 ko lakon raau alii pakahi. a be kuokoa loa eo kekahi mai kekahi mai. a e hele ana hoi lakou elike me ka lakou i mauao ai he pono. lua pela ;ho la ko lakou ano. alaila. aol* «» hiki ke kohu ka olelo ona ae 44 He Mea Luku" lakou: aka i ko lakou wa i hnohuiia "i malalo o ka mana hoomalu lahui hookahi, ua kohu pono loa k<-la inon. no ka mea, aia Moko o ka lokahl ka ikaika. K oi loa ae ana ka mo?kaka!ea o keia ke ikeia ka moa e. lukuia aku ui e ka Mea Uiku. K hoike ana na Pu mua Kha no ka hoohiolo loaia ana o ka Kmepae» Komohana 0 ītoma; a o ka lima hoi o na pu, e pili ana no ia uo ka hoohiolo a anai loa ana aku i ka Kmepaoa Hikina 0 Koma. N'olaila, aia malnna o keia Kmepaea Hikina o Koir,a ka hana a keiu "Mea Luku." Aole keia he Mea Luku aku i kanaka, no ku n;oa ua palapalaii, penei; "aole e jhjy>ehi aku, aka e hoomainoino ia Inkou 1 na maiama elima." Nolai'a. ua raaoj opo loa, ke ano ame ka haua a ka Mea Luku, ua pili nmopopo lon ia me ka t»waewa ole no ka hoohiolo ana i k> Kmepaea 0 Homa. o ia hoi ka Kmepaen Hikina, me kona kapitala uia Roma Hou, o ia no o Konakinopela. O Othman ke pi*«i o Mahoineda na na i kukulu i aupuni no na Mahomeila; a niai iaia mai hoi i kapiiia ai a i ike|a kela inoa ka "Kmepaea Otomana. J ' Aiu malnlo 0 -a uiana i kukuluia e Othnmn ka hoomaka ana o ka haua a ka Mea Luku. Penei ka Gibbou hoike ma kana moolelo, e pili ?»na i ka luku nuiia aua 0 na Moguls anie na Tartarg mnlaleu*' Zin«is Khan ame konā mau ken«j!ila: •'Ma keeia ili (nohaha) a^o" ha (A. O. 1240-1304) h« ng«<rno e kahaha ai ka pakele o >a Emepaea o Roma, uona fct)l pa ,tfpVna like ole i wn wahiia.-if l^ela-wa i lelekauaia aku ua V . . . .. JkVa i ka wa i enn a» *a «kaiUa o na MoguJ. a hooiia ak« ka ikaika o nu Mahome«la, ua olelo hou ae o r«ibbon t penei: " l*a kukuluia oia ma ka'e l u ka Kmepaea Helene, ua ke Korau* | hoi i hoike aku no kana mau kaua ku-ti !i ka poe hoomaloka; a o ua lalau o ua lawelawe aupnni ana, ua ia mea no i j wehe aku i ua alahele 0 Mauua OlymI pus, a kono mai iaia e kouio aku ma na kuTa o Bitania. Ma ka la i'T o lulai. A. D. 1299 o ia ka wa mua Io:i a Othman i lelekaua aku ai i ka terito>'*> o \ikofui(iia, a o ka pololei loa 0 ka me he mea la ua weheia uv kekahi mea i hoomaopopo mua oleia uo ka pii hikiwawe ame ka ikaika anāi aku o keia aupuni uui." He mea pono e hoomaopopoia kekahi j mau mea ano nui ma keia hoike: 1 1. —O Othman ko kanaka mua loa nana i hoihoi māi i na ohana like ole a kaa malalo o ka malu o ka mea hookahi; ua like hoi ia me ka houluulu ana ! mai i na apana i kauliilii o kela mana 0 Mahome«ia, a lilo i hookahi oupuni. Mai iaia mai, aole hoi mamua aku, i loaa ai 4< l»e alii maluna o lakon.'' 2. E hooniaopopo i ka olelo a ka meakakau moolelo e olelo ana; ikaika anai aku o keia aupuni nui." Ma keia ano ua hoike maopopo loaia ke ano o ka Mea Luku, i hoikoia hoi | ma ka wamna. 3. Ua hookoikoi iho ka meakakaUj moolelo i kona wa i olelo ii: "a o ka pololei loa oka manawa." Mai na p*lapala kinohi i loaa mai ai na hoike iaia, ua loaa io iho la no iaia keia wanawa ua hooiaio ia, a no ia mea i hoopuka ai oia i kela mau olelo. E»a na» 1 ka poe i hoomaopopo i *«*< ke Akua mau hooponopono ana i n» k»hn»kanrka ame na aupnni. a e loaa »na hoi hs. noonoo an* mai ka wa inai : loaa a\ ke alii maluna o na Mahomed.% aia hoi he manawa o hookahi baner» aai - kaualima makahiki i haawlia no hana ana aku i kekahi hann, aole V>« he mea e kahaha ai ka oooiu'o no I'a pololei maoli o kei.i manaw.i. N'olaila, o ka han» o 1"*"» aku, nana hoi e a»ai «ku i ke koe»a iho 0 ka Emepaea o Romn. * hoomaka ana no ia i lulai 2T. A. !>. a-o m.nu aku ana hoi ia no hookahī haneri kanaiima makahiki. «• hw»a ina ia i lulai A. I>. H99. lloko o ka mahina o N©vwaaha. A. D. 1448, make iho la o Keoni PaleoUijn* (Palw»laai»>) ka Emepem o HeWne. l'a «!u »ai h«. mau paonioni no k» p P*®' ana i kona hakahak». o n'einui» »me KonokanMine. A»a o n»etrh»s mala'ila no ka lawe ana ae • ke V»launu: o Kotmkai>atine aolf o»a malaiia. O ka makuahioe o ka Emka senat«„ ra k<», ua k*fcttviiwle ame ns makaainana, m »ok«ur like laliou ouiho|>e t> *a hoo>Htta ©ia*o. oia no o Koaokanatinf». Me k*ts nva » • mana t»oi e kakoo ana ms ko Koooka-? aia ho? he ov*oa hoti ?r no kekahi e knka p« ia aku aL o ia no ke Kulekana o Tur#k*> 6 Amm IM konn iuoa. Xnlail \ '»a hoouaaLa ak t la he elele » kona ato*Sii ma A«lria- j iw>ple. l'a hookipa »a« ia j kwna iaia tue ka * hookt; j ] akn la iaia me kekahi eka o ka haaa nui 1 k« t b*. iti mai ai o »k bo kuib»n? sua ni kona ma&a nui. ;» «i h&ima* 119 ii* 1» ka hiolo ana oka Kiiapo#» it Hikiua. (E aa&a i keia mau hoakaUa

*>a moolelo a ! 1. Mnkm)* 47, j-an-1 fcn 14.) * «••*-» I4»t' »«**• r» »'» |, f >j \ i&* 11 »- | <:\2. | (AoU i f«it.)