Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 50, 11 December 1914 — KE KAUA NUI LOA MA EUROPAHOOKOIA NA WANANA A NA KAULA KA KA HAKU AME NA OLELO HOIKE AME NA KAUO HA O NA LA HOPE NEI. [ARTICLE]

KE KAUA NUI LOA MA EUROPAHOOKOIA NA WANANA A NA KAULA KA KA HAKU AME NA OLELO HOIKE AME NA KAUO HA O NA LA HOPE NEI.

! T."ubī a Ka&auu »< J. >[ s 3lafer ka. ♦ >LKLO HOAKAKA. Mamuli o na ikaika ana a k;v Chaae Oiaio ia"«. a 1 oi loa aWn hoi : ke pauikuia ana ae 0 ko'u tnai! j>epeiao no sa puJ«f 7 m* ka hapa. na īa kuxtkoikoi i kona ikaika mai ia'n e a*? ae » e uni a noi: aku. heaha >a hol ka'u i ham ai a i loaa ai keia pilikia nui o ka'u mau pahu lohef A aohe maiaelae iki o ke ala. l'i kanlouo ua maka o ko'n īmi i'oko o ka Eka le*ia. * ha-lo ae la nialuua o ke ao nei. a aohe lo&.i iki. a kau okoa aku !.» ks manaolana. aia no hoi i ka hora a kon> ahouui e hoike mai ai. Oiai he aloha oia wahi no ana i ha'i mai ai. <>i.u ua nonoi nui e oluoW ola e hoike aai i kuu hewa ma o ka moe*,ihane ame ka hihio, a6he wahi mea a makili mai. Ma ka po o ka la 13 o ka nulain:. i hala. oiai au e liuHu id* e hooluoiu. ia minuke i ioaa ae ai ka malamaUma ia'ii, a ninau koke aku la au i k» Haku ina o ke kumu knli o knu ]>ep* iao. ua makemake nui kon hemole:«'u e kakau i kau mau wman*. am«» keia kaua weliweli a uno pegana W? 0 hakak'i ia mai nei e oluolu mai oe • hoike mai ia 'n kau kauwa ano. i elu'* hihio »»<* ka moakaka loa. A he mea oiaio, ua ike io au elua hihio iloko « ka w'a i>okole loa. A he mea eka o kuu olioli a knlu no hoi ka waimaKa uo ka naui ame ka mii o kona hilinr» ia 'u nawaliwali a piha hemahema >01 e kslahea aku imua ou e Hawaii Lahu» o keia la. E hoolono i ka leo o ka uhane. A ma ka la !♦> mai i hoihe. ia mai ai ka lohe o ko'u mau paht* lono, a oi loa aku hoi i keia hori» a'u e hooko piha nei i ka'u berita mkona Hemolele a ke manaoio nei a:t Nana no auanei e hoomalamalamā ni>' mai i ko'n iioonoo elike m« kuha i ho oia e inai ai i'i'u, he umi makahiki i hala ae nei, Amene. Ko Kaua ma E\xropa. . I*a ala ku e ae 0 Kelemanin Ameiu ria ame Tureke ia Kamni. Enelani. Uu9iai Belegiu»na, lapana, Serevia, Mon tenej»ro ame Italia, 1:0 kn-ia <veliwel* loa i ike ole i« *ona lua *na k? mo olelo 0 ke ao nfi. Oiai, aia he kain iluna o ka lewa nuu o ke kaua aina no hoi, a o Ke kaua no hoi a na aumoku elike »ne ki< niau; amo ke kaua »nalalo o ka hohonu o ka wai. A 0 kahi kaua ano naauao ole loa keia e kupouo lō.i ai e lo.i ia, ka oiaio o ka powa ka hoalike. oiai 110 uao oe e makaaia ana o ka ilikni, a iloko o 13 miniike wat* 110 ua poholo be 3 moku holomaiiia loa 0 Pelekane o 27 mile- i k* hora; nom. ka lilo he eiwa, jaflTōna j>akah». me kr heluna kan&ka'uui i pau i ka inake. A na keia nloku pauanaiki o kahi mama i ka holo o 30 mile, n īe hapa miliona wale 110 ka lilo, a ui bnli hoi aku keia moknluu Kelemania F-9 ino ka manuheu ole a ua nui ka hanohano i mai i kona kapena ame na luina. a ua nui loa ka hauo!i o ka lahui holookoa. Eia ka ke Kais«er 0 Kelemania i olelo ai ma kana haiolelo imua o konn Uihui penei. lwaenakonu ka hoi o ko kakou noho ena me ka mahihia, 0 kn wa iho la ka hoi ia a ka euemi e hoohikilele mai ni la kakou. Nolaila. e knkua kakou i na mea kaua. A no ku hoohanaia a lioohana oleia, he ninnu nui ia ka Emepaea holookoa e noo--1100 ai. Ka pono hoi a ko kakou mau kuiuma i kukulu ai. Nolaila. e paio kakou ahiki i ka hanu hope loa o ke kanaka ame ka lio; a e hakaka aku ina 0 ka honua holookoa ua enemi la. Aole loa O Kelemania e übaln iki iho ain inr 110 e hoomauia aku ana ka lokahi. E hele imua' me ke Akua a oia pu no me kakou elike no hoi me kona hek like ana me ko kakou mau knpuna mamua. Eia hoi ka ka Gmepera o Auseturia 1 olelo ai ma kana hoeueu manao ana ptnei: Eia au ke hoomanao piha nei i ke koikoi o ka'u hana imua o ke Akua: ua kaupaona iho an i ua mea ar<*in loa, a ke hele aku nei au ma ke ala o ka 'u hana nui e kuhikuhi mai nei, a ke hilinai aku nei no au i ko'u lahui ka mea i hele like me a'u iloko o na iuea like ole he nui i liala nkm a u aike mau aku no au i ka io lokahi ame ka pulama pumehana ia o ko'u noho kalaunu, a ke hilinai hou «kn nei no au iloko ou e Au»eturiaHuneeana ka wiwoole: ame ka ikaika hoouee mua. a ke hilinai aku nei n s hoi an i ka Mea Mana loa e haawi mai ; V » lan*»kila no ko'u pnali kaua aina holookoa. l'a hoopahaohao nui ia mai ka lahv, Amerika no kela man wahi olelo 110 n ko Kaiser iloko no o kana h3iolelo ma nv!a ae nei, penei: Iwaenakonu ka hoi o ko knkon noh-*j nnn me ka maluhia. O ka wa iho k% k 0 ; ; a aka enemi e hoohikilele mai a : kakou. nolaila, e hawele i na me*t k:»ua. I fca loia aua mai no o keia meahou flno "pukahee" i keia aina, ua loa> *» no ka ike ia kakou. e kala wale •» Kelemania i olao ai i ke pulu oiai no v n m:i i ka lewalani. Oia ho» keia: 1* hoomakaukan e no i nlahonua oi'» Ikn wa malahia a ua piha makauka • L-v ; 'i m*» na ano A ua hiki loa hooiaio loa ia keia manao koho o * "Vou mamMi o ka mikioi »*»it -une ki jeleu o na alakai ana, ka ikaika ame }v ft nui hewahe'wa ona koa i a'n |»oo« i i.i. e noke mni la i ka ulupa i na ko\ [o na ?upunl hniia. ® • \ oa nnnh» ae o«s i *•*» olelo noe.i"» 9 hoonaneue iho penei. No ka hoohanr. - hoohana oleia, he n ; nan nui ia na ka ro»e tv "ea a ko kalon man knpuna • j* ?»M»lu ?i A ina « k***» a* Wka nane fcaua. alaila. aole hoi ha no ka retw*h* •a ana o *a AVidnke Ve kumn oiaio 0 5; «v» : o ana. ; \ »<»> no hoi no Vo Ri»«ia ho-» '*i ?w» i kon» mnn puali , - .. . t >v. * «, na Ak>. rr> * - -••!» Vo«» »b<> a*^ i ka Emepae." o Kelemaaia ame k* ( ***"* o« »a i k» ka il*» *"* hnhna « '+m* ka h»nan»a o na maa-o o aolena. Ta h' ike ak«a a*> ka Emepeae** o

ur7J ; »:• %« -i .• -■> '« •» fk3 h»na T *•"»•' '-'• -«i!-vs» «»*?.»' A t tj ho •>•*''•> :a «a oiaio rk V* fe»W» )«oao «l* t ke pvo j *»jv»ktb *r* rke \ai *:p *.«► kn»l»r -e»ĪWai o ka V*> *•*. A u k» -t,»x waa sr.aau o r a m»>rv uhae* u>lt> ]i\» K<c k.maiia »> kd*«r<» »n;i i ,i.>ilftv fef nni. A e !"«'* hoi n?*h* 11 '«ona naaa *n>e kon» poo .*■ h«» *«•• r *r»RT. J»>s< , |'h. •» \r«ff«na Huu*e»n*Ke maiUkoio t<»si n?a: i;»»i b»> r.a *»• I nau» atv»M J»*« *' mat at'i »» l*i k& iakoti e |»aio īuai Kliln» m.nmu oioi ae «ei e!u* » v ar» i ke Akua mtrs* !cki a wa hop* koke iho no na* o ka u-f« kokr ikn la eo ia i ka. }*}H>hi ao* ke tn»« O ko Ukon tt;ju ho« V«hi aku » na hotm* i b ahi. 'iu'ineki ia Kuroi>a me n» w*him» ta«r ».xk«> aa<« n"< k«Mki makuakani» ole*. *• •.neaue biki ole kip k* nuī 'he •rsh»Mva o ka fi«v ku-:uakt»iui 4 hiuluu Ua la, k«'ha ae l t e laia Akna ana »J--kou. He Kikolika o Roma Kri*tiano Km«»| >or« .» Au**»!*tria. » he Ltt!e\a. Kn' ntiauo hoi ke Kai>or ti KfsewtartU; » He Orho»ior. Heleu* Kri<tiano ho» ?a o Rusia. n be BihOf>a Ak»KOb?<fv Kr\«tiattO hoi ko Knolaiii. l'a i>«u no Veia jH>e *» ka hoomar.a t ke Al?t e MMuhia. o ka ntea nīu'.ii nae. i kr nana akti. tia |>otua koke iho !a ke)f mo Kri*tiano o l.iko». A *«' * * % ■nai ua m** he n>i.thi o ka hoakikin."* •» tta |m>»« i»t'lo Wua nei \ V-* ' na pti;tliVi>a o laknu i kn |»«-jvhi ks naka. A i«» o k«ia n»an m.»a % kakott o lohe nei a he oiaio. .n'aU' n keia ko kaua hooinainoui'» -.vel»we|*'oa i ike ole ia kotr\ hm. oiai. t>*> iu naauao loa keia. uo ka m*"i. h»> t$» i nr weHweli m?»lalo o ka hohown O W 4 V*K he kana weliweli no hoi a*»>* amnoku kaoa. he kaua h«H>niainolnn no hoi * na nualikoa 'aina ante kana i»o hoi ?» na mokt lele, o kn lewamm. K htki ona anei i «* i»oo k*laupt : nakahi me ko lakuM m.i»aoj»aa malt\n> o ke Akua Mana loa e h&nwi }»akaV. ia mai nna ka lanakUa ia {ak«»u! Hc »neu oiaio loa, aole K hoomanao i kela ahikanana«<»olo ntowell i k>» i an.i ae j»ene«: "K nn keiki! K hilinai i ke Akua. aka. e ma »ama i ka i»ati«la o Ke ha'i wai nei na tiit|*ej»a ia kakor no kekahi kahuna|»ttle Kalawioa m* Ha»overa, eia kana i olelo oe ai no lj* v«uh. Kia kakou i keia la k<» ikf -«ei he maka no a he makn. MeJM** mau hoailonn kupnianaha loa, aole )ie kana lui ana o ka Hu«»i», Kar?\iii, Pelekan» nino ke Kelomanla. Kia lakou ke |»ul« umi mai nei i 'ke Akua e haawi niU' *»a lakou y»o.k:ihi ika lanakila. Hhookahi w*l« »o Akun: a mai kinoh uini he t»ōno ame ke katilike Oia. A he mau keiki no hoi kakou Nana apa»* loa. Xolaila, ina kakou e makemak* ana e loia ka lanakila, e bana kakou s( e j»ule ptt no hoi. A e hakak* wo hoi ine ka ikaika i oi akn i ko kel» aoao! Oiai. aole ke Akua e naiia nm' inn no ka nunni ana o na pnkwniah» Aka. e kokua ana ka pukiKiiahi ma Vr» aoao a ke Akua e koho ai. A ina ho«' o kiola ia mai ana na poka pa h\i ma* na inokolele mai o ka lewa a nahn inv 'una 0 ra Hnukapilu. na wahine keiki.i'hiki ole e kup*le no lakou iho a oiai no hoi keia mokulele pej>ehi ka naka e kiloi iho ana i ka lakou mav mea make weliweli iloko o ke kononli o ka po maluna ibo o na home- o ka poo e nine ana me ka nanea a e hoo •naha ana i na hihi o ka la. A i lihi launa ole akti i katt wahi o ko kaua Pehea keia e haawi mai anei ke Akua 0 ke ka ilike i ka lanakila i ka mea "kiloi poka pahuf Me he maa la i keia l>i, aohe waln maua iki a naliu ia mai o ka hoomann a ua poe alii uei e painuu ai o na la i ;u.i ae nei. e hiki 11 i la hoi e i\apa a uwao ae i keia k*ib«luln o ka hookahe koko weliweli loa apuni o Ku ropa i hora: lt l T 'woki kf 'kau:aua." Kaua 110 hoi ke Kakolika Roma 1 ke Kakolika Roma, ke Kalawina n« hoi ike Kalawina. Aua pii no hoi ka ena o n» lala o na hoi ma-lu lik»» ole 0 £urop:t a koino kino io]ko o ke kaua, A ka hoomana hoi e hiki ole loa ai e hana aku ma kahi ano e hoolohe ia tna« *i. oiai ke Piaholo ua nohoalii makina 0 Europa holookoa. O ka puali SouttHlisa no na make hiki he lehulehu ko lakou hoolala mat> ana e paio a e ku-e mau ana nia na alahele e hoopau loa ia ai ua puali kua liua aw»* na aumokukaua pilikua o kr moana; aka. o ka mea hilu a kupaia naha lon i ikeiu ai. o ka piha u o na pualikoa aina o Karani nme ko Kele maiiia i ua lala o keia Ahahui Hou«a lt«sa ku-e kaua alelo lua. Ma Pelekane hoi, he oi lo"t ae k; oipili ame ka mamau o ka mnkee o n> lala ,oa 0 **oi».wl»»a > l"> ».ulautt ;»na i kn mnluhi* ame \i» iliiihi o ka hne. A i hora nt> aole i lae mai ua mpi he hoohnne 1 kfl pep»'hi kanakn me ka mikioi nui % na pnaiikoa aina Pelekane me ka uha ne akahele a pupnahulii ole. A poinn I. |»\i ge !a ka noonoo i ka paiituo .*n.<« Ina loina .koikoi oka ooho e»na mInhia u.> ka [>otio ame ka liolomua * ke ao h<»l'»nkoa nei. ( Aole i pati.)