Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 1, 1 January 1915 — NA AUPUNI NUI O KE AO NEI. [ARTICLE]

NA AUPUNI NUI O KE AO NEI.

Na Wanena no Lakou i Hoikela ma ka Baibala Hemolele—Ka Nele Ana o na Ekalesia i ka Uhane Mamuli o ka Hoihope a Haalele Ana i ke Aloha Mua ka Manaolana no na Haipule.

* (Mai ka Peni mai a S. K. Nawaa.)

(Hoomauia mai kela pule mai.) He oiaio he ekoln o keia mau Mana Nui, na lakou i kukulu iho i keia ninau o ka Hikina i ka IS4O, me Kelemania ame Amerika-, o lakou nei na Mana Nui nana e paa nei ka honua holookoa. A me keia nmu M-ina Nui elima, Beritania, Rusia, Keleniania, Pa lani ame Amerika, o na mana aūpuni īiilii iho ua hui aku no ma kekahi 'tno he mau hoahui no keia mau Maua N;ri. Pela no hoi i oiaio pu ai o na 'lii ma ke Komohana o lakou ana 110 "na 'lii ma ka hikina a ka la," a o "ua 'lii ma ka hikina a ka la" o lakou no na 'lii o ka honua a o ke ao holookoa hoi. A o keia mau. Mana Nui, ina ko lakou huli like ana i ko lakou mau pomaikai ma ka Hikina, a hookahua hoi i ko lakou mau kaua n>a Ka Hikina, he hoakoakoa ana ia ia lakoa, 110 hoomakaukau no ka hele ana aku "i ko kaua o kela la uui o k3 Akua mrina loa." A o ua manawa la, o ka v;h no ia o lakou e pioo ai mc ka maopopo ole, a e hookiiu aku ai hoi lakou i ka mana o Tureke e hiolo, i "hoomakaukauia ko ala'" no lakou ma ke ano he mau "alii ma ka hikina a ka la," i "hoakoakoaia," lakou ma kela wahi "i kapaia ma ka olelo Hebera o Arenngeelona." Ma keia iho la ua loaa iho la ia kakou ke kuniu, kahi, ke kulanā i kein manawa, ka hana, ame ka pahuhopu n na laliui nui o keia la; no ka mea, o na aupuni uui o keia la o lakou r.o "na 'lii o ka honua nei a o ke ao liolooleoa." 0 ko lakou kuniu e loaa no ia nia ka hoomaopo]>o ana i na pu mua elima o na Pu Ehiku, o kahi o ke ao holookoa no ia; o ko lakou kulana i keia la o ia no ko lakou hoohauliili ana ia lakou iho ma ka.ninau o ka Hikina, elike me ia e ku nei no Kina • a me Kina ko lakou kikowaena o kein wa a'me Tureke hoi ko lakou kikowaona i kinohi, o ka lakou hana o ia no ka hoakoakoa ana ia lakou, a liuliu i t>o lakou mau oihann kaua, no ka hoomakaukau ana no "ke kaua o kela la nni o ke Aktia mana loa; c ' a o ko lakou pahuhopu o " Aremagedona '' no ia. Ua hailonaia ka hiolo o ka Eniepaea Komohana o Roma e na Pii niua Kha; ka hiolo ana hoi o ka Emepaea ilikina o Roma, e ka Elinia ame ka Eono o na Pu; a o ka hiolo ana hoii o na emepaea.. na.aupuni moi, ame na lahuikanaka apau, ua hailona ia e ka t Ehiku- o na Pu; uo ka mea i ka wa : a ke Akua o ka lahi e hoonoho ai; 1 kona aupuni "iaia 110 e woluwelu liilii auanei a okaoka loa keia aupuni. " ,Daniela 2:44. Ua kapa aku o Gibbon i ka auwe o ka Elima o na Pu he "ili ana o na lahui," aka o ka Auwe o ka Ehiku o na Pu, aole wale no he "ili ana o na lahui," aka o ka ili aua no ia o keiā poepoe honua. No ka mea, maloko o Hoikeana 11:19, iwaena o na mea e ala mai ana i ka Ehiku o na Pu, ke Kolu hoi o na Auwe, o ia no ke olai i ike mua oleia kona ikaika mai ka wa mai o ka noho ana o kanaka ma ka honua nei, a no ka nui ikaika, holo aku la na mokupuni apau, aole hoi i ike hou ia na kuahiwi; haule mai la ka fhuahekili i hoea pu mai ai no hoi i ka manawa o na Hue Ehiku, ka wa hoi a ke Akua e ninini iho ai i kona "inaina maluna iho o ka honua," a e loheia aku ai na leo mailoko mai o ka luakini o ka lani, mai ka nohoalii' mai, e olelo ana. "Ua pau," a i ka wa e ka lani e hookaawaleia aku ai, elike me ka pepa i owiliia, a o na 'lii' o ka honu.a aniA na mea kiekie, ame na lunakaukani, ame ka poe waiwai, ame ka poe ikaika, o na kauwa apau ame na haku apau, pee lakou iloko o na ana amo na pohaku o na kuahiwi, a hea aku lakou i na kuahiwi ame na pohaku. E haule mai oukou maluna iho o makou, a e uhi mai ia makou, mai ka maka mai o ka mea e noho la ma ka nohoalii, anie ka inaina o ke Keikihipa; mo ka mea, ua hiki niai ka la nui o kona inaina owai hoi ka mea hiki ke ku ilunal" Hoik. 16:17-21; 6:14-17. oiai pela iho la ke kulana, ka hana ame ka pahuhopu o na aupuui nui o ka honua nei i keia la; a oiai o na mea a lakou i hoohuikau ai ia lakou iho o hoea io mai ana ia i ka wa o ka pilikia i ike mua oleloia kona ikaika mai ka wa mai o ka noho ana o na kanaka ma ka honua nei, a pela no hoi me kela manawa e hoopakeleia ae ai ka poe "i kakauia iloko o .ka buke," ke kono mai nei keia i kela ame keia kanaka e ninau iho i keia. ninau hookahi a na Mana Nui i ninau ai iwaena iho o lakou i ka wa i ulu mai ai ka ninau no Tureke, penei: "E na kanaka ame na lioahanau, heaha la ka kakon e hana aku ai?" A no keia ninau he haina piha ke waiho nei, a aole hoi ma kekahi alahele okoa aku, aka ma ka olelo a ke Akua, ka Baibala hoi, mailoko mai hoi olaila i loaa mai na ike oiaio no na Aupuni Nui o ke ao nei. MOKUNA XI. O ka ninau koikoi loa i keia mnu la: rehea ia kakou e hauā Ai? O

ka haina ua hiki loa ke kuailoia maluna o ke kahua o na Pu Ehiku ame Ue kulaua, o na Aupuni Nui i l-.eia la; uo ki* mea ua haawiia mai ka haina.ma ka olelo a ke Akua maluna iho la o keia leahua. Ua ike kakou i ke kaawale ole o na Pu hope Ekolu mai na Auwe ana Ekolu. Iwaena o keia mau Pu Ehiku, mahope o ka pau ana o ka. Ēha o na Pu, a mamua hoi o ka hoomaka ana o ka Elima o na Pu, ua kakauia j)cnei: "Nana aku la au, a lolie aku la i kekalii anela e lele ana mawaena 0 ka lani, e hea' ana me ka leo nui, Auwe, auwe, auwe, i ka poe e noho la ma ka honua, 110 na kani ana i koe o ka j>u o na anela ekolu i makaukau e hookani mai." Uoik. 8:13. Aole loa he lioohewahewa ana i ka pili o na AuWo Ekoli me ke koenn iho o na Pu Ehiku, he hookahi mo kela ame keiā Ph, a ua hoomohala hou ia no hoi ma na olelo ewaewa ole 1 kakauia, i ,ka w<i i pau ai, ka hookani ana a ka Elima o na peUii lmia kokahi auwe; aia ?v hoi, elua auwe i ko6 >mahope aku.Hoik. 9:12. I ka pau ana hoi o ka hookani ana o ka Eono o na Anela, ua kakau houia penei: Ua liala ka lua o ka Auwe; aia hoi ke kolu o ka auwe, e hiki koke mai ia. Iloik. 11:14. Ano, me ia pili o keia anela nana i kukala mai i na Auwe Ekolu i kukaawale ole aku hoi nie na Pu Ekolu i koe iho o na Pu Ehiku, pela 110 ka Anela Ekolu o Hoikeana X5:14. I mea e maopopo loa ai keia me ka hoohewaliewa ole, e pono no e hoomaka aku ka noii ana mai ka Euanelio a ka Anela Ekolu o Hoikeaua 14, ahiki i kona hoomaka ana. 0 na huaolelo īnua i palapala ia e pili ana no ka Anela Ekolu, o ia 'keia: " Hahai aku la ka anela ekolu ia lakou." Hoik. 15:9. He lioike ana keia he mau anela kekahi mamua aku a keia Anela Ekolu e "hahai aku la" E lawe inai hoi i ka pauku mamua iho a e" loaa no keia mau huaolelo: "Hahai aku la ka lua ona anel^." He hoike ana keia he anela no kekahi maniua iho o keia. E nana aku ma ka pauku eono, ua palapala ia: "A ike aku la i kekahi anela hou." Ke hoike nei no keia aia hou no he anela mamua aku o keia, a pela keia, e lele nei iwaena o ka lani, i lilo ai i anela hou no kekahi mamua aku ona. E hoi hou aku ihope ma ka Buke o Hoikeana, aolo e loaa ana ia kakou he anela, koe wale no ka anela o ka Pu Ehiku, a i ko kakou hoea ana aku i ka pauku mua o ka mokuna umi; lealaila e lieluhelu kakou penei: "Ike aku la au i kekahi anela hou, ikaika loa." Ke hoakaka nei no keia a ke kuhikuhi nei aia hou aku no kekahi anela mamua, a ke hahai aku nei no keia anela mahope. Hoomau aku i ka hoi ihope, a e halawai ana kakou me na anela o na Pu Eono aine Elima, a pela aku a hoea kakou i ka pauku ho]>e o ka mokuna ewalu; malaila iho la hoea aku la kakou i ka hoomaka ana, no ka mea ua palapala ia: "Nana aku la au, a lohe aku la i kekalii anela." Aole hie"anela liou," aole hoj ia i. "hahai aku," aka oia no ka mua. "Nana aku la au, a lohe aku la i kekahi anela." Hoik. 8:13. "Ike aku la au i kekahi anela hou ikaika loa." Hoik. 10:1. "A ike aku la au i kekahi anela hou." Hoik,. 14:6. "Haliai aku la ka lua o na anela." Pauku 8. * "Hahai aku la ka anela ekolu ia lakou.'' Pauku 9; 1 mea paha no na' haipule e lioo*ruaopo])o loa ai i ke kaawale ole o ka anela nana i kukala mai na Auwe Ekolu o na Pu Ekolu i koe iho o na Pu Ehiku, me ka Euanelio a ka Anela Ekolu o Hoikeana 14, e kaha iho i laina loihi kupono e hiki ai ke maheleia iloko o na kowa kupono ehiku. Ma ke kowa mua e hookomo iho "Ka Pu Ehiku," Hoik. 8:7. Ma ke kowa elua, e hookomo iho "Ka Pu Elua," Hoik.B:B. M<a ke kowa ekolu, e hookomo iho, "Ka Pu Ekolu," Hoik. 8:10. Ma ke kowa eha, e hookomo iho "Ka Pu Eha," Hoi. 8:12. Ma ke kaha pale Aiawaena o ka P>i Eha ame ka Elima, e kakau iho: ['l kekahi anela — Auwe, auwe, auwe.'' Hoikeana 8:13. Ma ke kowa elima, e hookomo iho "Ka Pu Elima," Hoik. 9:1-11, "Ka Auwe Mua." Ma ke kowa eono, e hookomo iho "Ka Pu Eono," Hoik. 9:13; 11:13. "Ka Auwe Elua." Ma ka laina pale mawaena o na Pu Eono ame ka Ehiku, e kakau-iho:- "Anela hou, ikaika loa" Hoik. 10:1. Ma ke kowa hope, e hookomo iho "Ka Pu Ehiku," Hoik. 11:-13-19, "Ka Auwe Ekolu." a e kakau iho ma ia kowa, i na anela i koe iho ma ka neepapa ana, penei: "Kekahi anela hou," Hoik. 14:6; "Ka lua ona anela," Hoik. 14:8; "Hahai aku la ka anela ekolu ia lakou." Hoik. 14:9. (Aole i ]>au.)