Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 4, 22 January 1915 — HOPU IA EKOLU NO KA PILIWAIWAI [ARTICLE]

HOPU IA EKOLU NO KA PILIWAIWAI

Mahope iho o ka lawelawe ia aua o na hana piliwaiwai maloko nei o koia kulanakauhale, no ka manawa o liookahi makahiki a oi, i hopu ia ae ai he ekolu poe ma ka auwina la o ka Poakahi i hala, eia nae ua pau nui no i ka h'ookuu hou ia mamuli o ko lakou waiho ana ae he hookahi haneii ilala bela pakahi O ka inoa o kela poe o ka hopu la ana, oia o A. D. McDevitt, Fre<l Eates ame F. Rossson; a he nui okoa ae k<?kahi poe, i hoopuka ia na palapaia hopu, i hakalia wale no i ka hooko ana aku ma ka aoao o ka oihana makai. O kahi e hoohana ia ai ka piliwaiwai e kekahi puulu, maloko no ia o kekahi hale, īha ke alanui Oulika, Kalihi, a uia ka olelo a kekalii o ka poe i puehu na «lala iloko o ka hana piliwaiwai, he ku niaoli i ka epa ame ke koloh-;-ka hana a kela puulu o ka poe hakihaki kanawai. Ma na mea i olelo ia ae, o Joe Leal kekahi mea nui i puehu- kana mau dala i kela puulu o ka poe piliwaiwal, a he hoike oia i manao ia ma ka aoao o.ke aupuni, pela me kekalii Palee kalepa o Kohala, Hawaii, ka mea i puehn kana mau Vlala, ma kalii o ka kahi kaukani me ewalu haneri. Ka- Hoike a Kekahi Mea i Pulapu ia He haole o Hennan Kubey, ka i hoike ae i ke ano o ka pu'6hu aua o kana mau dala, a wahi ana, aole no ona noonoo nui no ka puehu ana o kela mau dala niai iaia aku, alea o kana mea hoonaukiuki walo no o la kona' pulapu ia ana, ma ke ano ku o:e i ka pono. Penei ke auo nui o kana hoike: Ma ka po o ka Poaha ua hele ola * luluu i ka waiona, a uo Kona manāo oloko wale no o kona rumi, kona walii e palekana ai, ua kauoha mai la oia.i kekahi kiakaa otomobile, e kii aku iaia a hoihoi uoloko o koiia rumi, ma Ka Hokele Majestic. 0 ka mea nona ke kaa otomobilo o ka hoea ana aku e kii iaia, no o Sam MeMillan, a hoike aku la i kana wahi i makemake ai e hoihoi iaia, ma loko no ia o kona rumi, o ka mea ku % paianaha nae, iaia o ke kauoha ia ana mai e lele aku ilalo mai 0 ke kaa, aia ka oia mauka o Kalilii. m& kekahi hale ma -ke alanui Oulika. E akoakoa ana maloko o kela hale kekahi poe mawaena o ka iwakalua ame kanakolu, he hui hookani ]>ila kekahi e noke an? i ka hoolealea i nn mea apau. Iwaena o kela puulu, he poe wahine ame na kane, o ko ia nej komo pu aku la no ia iloko o na hauoli like. ana, a hoomaka hou ka lnu anu 1 ka rama. Hoomaka ka Piliwaiwai O ka hoomau ia i ka inu waiona aliiki i ke kupouli ana o ka noonoo ia wa i koi mai ai o Sam MeMillan e hele laua e piliwaiwai ma kekahi wahi, 010 ko o kela hale, a kekahi poe e noke ana i ka paani. Ua hoolt» a&u la keia haole aole ana <lala, e hikl al ke ]>ili

waiwai, ia wa i haawi m«T ai Kc kia kaa otoinobile he iwakaluakumainalinia dala ma ke ano aie, a iloko o ka manawa pokole loa, ua puehu aku la kela mau dala, ia manawa i haawi mai ai o Devitt a o Eetes paha , hc elua hanen me kanalima dala, 110 kekani Komolima (laimana e kau ana ma kona manamanalima. Ua loli ae la ke ano o ka lakou piliwaiwai ana, me ka ulu c olokaa ai, 0 ia hoi he "hiku umi-kumamakahi.'' 1 kinohi ka, ua kaa ka lakl ma !io ia nei aoao, a mahope mai, o ka liookomo ia mai la no ia o na ulu i kolohe ia, a ma kela aoao wale no ka laki i na wa apau, ahiki i k* pue:iu ana, o kela mau haneri dala, i:ic :ca lilo pu 0 kona komolima daimana. I ka pau loa ana o kana mau dala 1 ka puehu, ua hoomaka hou lako.u e inu, a mahope aku o kela manawa, ua pau loa kona hoomaopopo ana, a i puoho mai kona hana, aia ka oia ma loko o kona rumi ponoi, me ka mao popo ole o "ke ano o kona hoea ana ilaila. Hoike i ka Makaikiu McDuffiē I ka wa i loaa mai ai ka hoomao popo ana iaia, no kona komo ana iloko 0 ka puulu o ka poe piliwaiwai, pehi hoi ka puehu ana aku o kana ma:> dala, ame kona komolima daimana, un hele mai la oia e hoike imua o ka Makaikiu McDuffie me ka olelo ana aKu he hookahi waie no mea nui' loa ane 1 makemake ai, o «i no ka hoihoi hou ia aku o kona komolima daimana, oiai ua nui loa koi\a minamina. O ka McDuffie o ke Kamallio" anr mai, aole he mea hiki iaia ke hana aku me kona a'o ana mai nae e he!e e ike i ka Hope Loio Kalana Chas Chillingwor.th, a ma kana hookolo ana aku i hopuia ai kela poe haole ekolu.

Wahi hou ana, ua lilo maoli kekahi mau kiakaa otomobile i poe na lakou e hoowalewale i kekahi poe, no ka hali hali ana iuka o ka punana o kela poe y>iliwaiwai, a he koa ka kekahl i 1110. he mea nana e hoowalewale i na koa. a puehu na dala iloko o keia mau hana piliwaiwai.

Ma kona manaoio he ina,u Kaukani dala, i loaa i kela poe piliwaiwal ma ke ano epa, a ua nui hoi ka poe i hoopilikia ma'uwale ia, ma na hana kolohe a kela puulu, a ke noho hamau wale mai nei- no keia poe 1 puohu ka lakou mau dala, no ka maka'u o hoo

poino ia mai auanei lakou ma kekahi ano. >Ia ka hoolohe ia ana o ka hihia o kela poo ma ua Poalna nei i ae okoa aku ai lakou i ka hewa, a liau in mai ka hoopai o kanahiku-kumamalima ilala pakalii,- me na koina.