Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 6, 5 February 1915 — HULI HOI MAI IA KANAKA HAWAII E IKE HOU I KA AINA HANAU [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HULI HOI MAI IA KANAKA HAWAII E IKE HOU I KA AINA HANAU

Mahope iho o ka haalol© nnn mni ia līouolulu uei, iloko o na 'inakahiki he kanakohi-kunianinwaln i hala, i liuli hoi mai ai ia kanaka Ilawaii, o .Fohn TJelI Wilson ka inoa, e ike hou i ka ohana ame ke onehanau, iloko o ke o?a klno maikai, ma lea mokuahi Matsonia o ka Poakolu nei, me ka hoopihn la me na mauao kahaha <no ka loli o na wahi ana i kamaaina ai, iloko o koua man la- opio. ... , . Ua haalele iho o .Tohn. :Bell \Vilson, ia Honoiulu nei i kona he nauaka opio o i waka 1 ua-i^ii iiinmakglu jnakahiki, maluna o kekahi. nihkupe'a, uo ka mqa he k'akinkahi l(sa .na jii,okuahi iloko o kona mau a maluna nae kekahi mokuahi ūani"i huli hoi ai oia no ka ike arra i kona aina hanau ame' na hoaloha, mei ka hookahaha i;i o kona manao, uo ka loli loa o Houolu,lu, mai kela. wahi kulanakauhale ano ole, ana o ka ana iho, a i keka|)i kulanakauhale iiani, e hoohihi ai inanao. , Ua lialawai mai me kona mau makn, na hiona hou o Ilonolnlu, me na lahui kanaka i malihini iaia; a i ke au ana ae ma o a maanei, aole na lioa i kamaaina o kela mau la opio, koe wale no kekahi poe kakaikahi i koe e ola nel o ka halawai pu ana aku me ia, na hoa 0 ka holoholo like ana iloko o kela mau la i aui hop'e aku la. Lohe no ka Make o ka Makuahine la John Bell Wilson o ka hoi hou ana niai nei e ike i ka aina lianau, o kokahi noonoo nui iloko oua, o ia no. lea hui aloha ana me kona makuahine, ka mea ana i manao ai, eia no ke ola aku nei, eia ka aole, a ua.lilo la l inea !ioehaelia aku i kona naau. Ua npho pouliuli o Mr. Wilson no ka make aua o leona -niakuahiue, olai, mai kona haalele ana iho i ka aina nei ahiki walo i kona huli hol aiia inal la, aole no ona kakau leka mai i ka makuahine; a iaia o ka ninau ana mai i na htraloha īna ka lele ana mai. iuKa nei o ka aina no kona makuahine, ia wa i hoikeia aku ai iaia, \ia hala kahiko oia ma kela aoao o ka honua, he ekolu mak-ahki ae nei. i hala. Ua hele koke oia e hu!i 1 ka ilina 1 hoomoe ia ai kona makualilne, alaila hoolala ae Ja e leukulii aku i kekalii Qūahooinanao nona, lie hoike no na hoomanao a ke, keiki noonoo ole i kona makunhine alohn. Hoohewahewa ia Honolulu Nei Wahi a Mr. \Vilson o ka olelo ana ae.mahope o kona ike ana i ka liiona i malihini iaia, aole e hiki iaia ke }ioomanao ia Honolulu kahiko, no iia mea ua loJi loa ae hoi ke kulanakauhale, mai ko kela manawa ana i haalele iho ai, eia nae lie. mau hoomanno ana no kana no na alanui ano nui oloko nei o ke kulanakauhale. , laia o ke au ana ae e napa ana ma kela ame keia wahi, aole kela mau helehelena i kamaaina iaia, koe wale no he poe kakaikahi loa, o ka holoholo pu ana me ia, a i paani pu tne ia i na la kamalii. Oka poe opiopio !oa ana oka haalele ana iho, ua elemakule maoli, a ua keokeo ka lauoho o kekahi poe o lakou. O kekahi mau kanaka -kama&lna ana o ka ike ana ina keln la miia o kona

hehi hou ana i ka lepo o Ilawāii, oia 0 J. K. Kamanoulu, ame East Kahulu--1 alii, e noho hana nei maloko o na kee- | na pa'i nupepa. • ! Iloko o kona mau la oplo, e hele mau [ ana oia ma ka Luakini o Kaumakapili kahiko, a ua komo altu maloko o ke Kula o Lahainaluna, a wahi ana o C. P. laukea kekahi o kona mau hoakula, © ola nei. Z<oaa, ke Kuonoono ma ka Aina Mallhini laia o ha haalele ana niai i ka āina hanau, ua holo aku oia a lele ma ke Kalana o SuUer, ma Kalepohi, a inalaila oia i huli aku ai ma ka hooikaika ana, ahiki i-ka lp£&?4sj|W> ke kuonoono. ' Mare oia i kana wahine, a* lie elima a laua mau keiki ua nunui i nawa, me ka hoola'ko ana he h\)me maikai 110 kona ohana. lOia ka mea naua e hoolako ana i ka makeke o Kakalameko me ka i'a ame na holoholona, a he nui hou ae no kana loaa mai lea oihana mahiai niai. O Kalakaua ka Moi o Hawaii nel, raakela manawa ana o ka ike hope ana ja Hawaii nei, he keiki .opiopio wale no o Lorrin A. Kakina ia wa. Ua nui no na kanaka mai Ilawaii afcu nei, o ka halawai pu ana me ia ma Kaleponi, a i ka makahiki 1891, ma ke kulanakauhale oia o Kapalakiko, a halawai me ka Moi Kalakaua malaila, me ko laua ai pu, inu a kamailio pu, a he mau la kakaikahi wale no ma la hope mai, o ka make no ia o ka Moi Kalakaua. Aele Poiina o ka Olelo Makuahine j •He kanaono-kumamakahi makahiki o Mr. Wilson i keiā manawa, ua like me kanakolu-kumamawalu makahiki o ka noho ana ma ka aina inalihini, aole no i poina iaia ka olelo makuahine, he o ia mau no kona makaukau i ka olelo Hawaii, elike me kopnei poe. . Wahi ana, e hala ana laia he -ekolu mahina e noho ai ma Hawaii net, mamua o ka hūli hoi ana aku i kona ohana e kakali mai- la iaia. , Ma ka po o ka Poalua nei i apono mai ai ka papa lunakiai i na hookohu ame ka uku o ua luna ajanui, a ka Enekinia Whitehouse o ka waiho ana aku imua o kela papa elike me kela: Chas. Clark no Honolulu nei; F. K. Archer, no Ewa; P. Meyer no Waianae; Oscar Cox no Waialna; W. K. I?athbtirn no Koolaupoko a o U. Jones no Koolauloa.

| JOHN BELL WILSON |