Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 9, 26 February 1915 — ULUWEHI NA HOOHIWAHIWA HOOMANAO Nui na Hana Hoohauoli ma ke Kulenakauhala Nei o Kela Ame Keia Ano [ARTICLE]

ULUWEHI NA HOOHIWAHIWA HOOMANAO

Nui na Hana Hoohauoli ma ke Kulenakauhala Nei o Kela Ame Keia Ano

So ka ewalu o na makahiki i nialama ae ai na makaainana o keia kulanakauhale i na hana hoohauoli, a hoohauoli, a hoomanao no ka la hanau o Keoki Wakinekona, ilono o na manao ulumahiehie, e hoon«aka ana ina ka Poaono aku la i hala, a e jiau ana ina keia Poaono, iho a ma ka oielo pokole ana ae, o ka makahiki keia i ik«> ia ai kekahi mau hiona nani a ka naau e hoohihi ai, mo ka hoike ana mai o n;i mea ap'au i ko lakou ]>iha ohohia, ma ka hoolio ana i na hana hoomanao, i mau mea e poina ole ai iloko o ka nooiioo o na malihiui ame na kamaaina jm. Ile ku io ika nani'' ame ka u'i na hoo hiwahiwa o k'eia malwiiiiki, i oi aku no ;>aha nia kekāhi mau" inaheln; t Ro nii makahiki aku nei i hala, ko hele !a ke kulanakauhalp holookoa nei a oliuohu i na hae ame na waihooluu melemele ne ulinli, e hoike ana i ka lilo ana o '\a ilima me ka inaile i ohu no Hawaii nei; oiai hoi na kukui nwila, o na ivailioolnu like ole, e kuu|>au ana i ko lakou malamalama alohilohi, ka mea i ike ole. ia iloko o na manawa e ae o ka makahiki. l T a kahiko kela ame keia i kona aahu nani, a maluna o na ]>a]>ale, ma na a-i a ma na kuka, e ka.n ana na lioailon.i, no ka hoike. una mai, i ka lokahi an.i o na mea aj>au, e hoolilo i na hoomanao ana no ka la o Waklnekona i la an<) nui ma ka moolelo o keia Teritore. 0 ka niea wale no i haule, mai na hoohiwahiwa aku o keia makahiki, o ia no ko ka'ihuakai o na otqmol>ile, elike me ko na makahiki aku nei i hala, a oiai ua minamina kekahi ]>oe i 'ea hoalo ia ana q kela mahele, eia nae, he liana maa no ia i ka lawelawe mau : a ma na kulanakauhalo au , ]>ela iho la ' ka])ae ia ae ai i keia makahiki, a 'ioopiha ia me na hana i ike mua ole ia i na wa ae nei i hala. 1 ka wehe ana mai o ke alaula o- ko kakahiaka o ka Poaono, ka la mua o na hana hoohauoli o ka hoolala ia ana, ia wehe ]>u mai ia ine na kilihune ua 'iilii, me ka makani, a na ia hiona i ; ke ia i kapao ae ika hooko ia ana <iku o ka hoikeike mawaho ae nei, o Punahou, a ka hapalua o ka hora umi ■> ke kakahiaka o ka la apopo, mawaho no o Punahou. 0 kekahi keia o na hoikeike i auo'i aui ia, a mamuli o ka minamina ia, namuli o ka nui o na mea o ka hoo•nakaukau ia ana no kela hana, ]>ela i hiki ole ai ke hoalo ia. nolaila o ka !a apopo ka manawa a ka lehulehu e ike aku ai i kela hoikeike ma Punahou. 1 ka haule ana ae hoi ma na hora o ka auwina a, oiai no ka makaui e oa ana me ka ikaika, me ka inalie nae ■> ka ua, aole ia i lilo i kunni, e hoonanee ia ai na hoihei au ina ka uwapo \e nei, aka ua hooko ia aku ka papahoonohonoho o kela mau lealea, no ke ake e ike maka i na moho mama i ka \\\, a ua pau no hoi ke kuhihewa, no ka aha'i ana o ka moho o Kapalakiko : ke eo ma kona aoao, a haulo ka moho o Ilawaii nei. Ma kela auwina la uo, 1 ulele ia ae ii ka hookuku kinipopo mawaena o ka hui o Mftui me ka hui o na koa Paele a no ke ake no o kekahi mahele o ka poe makaikai e ike pono i ka hui nana k e eo, ua hele ka paka a piha ma kela luwina la, me ka aha'i ana uao o ka hui o Maui i ke eo ma leona aoao. Ke Kaikukui a na Kepani O ke kaikukui a na Kepani o ka

po ana iho, kekahi o na hana nana i haili akvi i na manao mahalo o ka Iphulehu, e ku laina ana ma na aoao o na alanui, a he oiaio no nae ia mahalo ana, he ku maoli no i ka nani na hoo?.i7rahnva. ana, e hoonialainalann ana i ke alanui holookoa ma kahi e ka 'i ana ka huakai. lloko o ka ua liilii nia kel.'i ]>o, aolo | ia he kmnu e noho aku ai na kanaka ina ko'lakou mau home, no ke ake ana c ike maka i kela mahele o na hana hoohiwahiwa. a ina ke ano no hoi o na mea i hooijiakaiikan ia, ua hoike niai na Kej)ani oloko nei o keia kulanakauhale. i ka hui jiu ana 'o ko l'akou manao nie ko na haole, e hoolilo aua i na , hana hoomauao, i hoike oiaio no ka j loaa ole he mau nianao kn-ee pili lalmi mawaena <3 kekahi anie kekahi. lla ka 'i ai ka hnakai mai Aala Paka m.ii ma ke alanui ]}eritania, a hoea i ke alanui Nuuauu, alaila iho inalaila " hoea i kc alanui Moi, ka'i iiololei 110 ka pa'lii, kahi o ka Moiwahine aaie Kiaaina Pinkhani ame ka lehulehu o na kaukani o ka jioe inakaikai, o Uakali. aku ana o ka il<e i kekahi hiona ku i Ua nani. Ma 'kela am e koia aoao o ke alauui, e lohe i;u ana na leo "i'ooiio. o ,!<» hauoli, eiike me na manao ouohia o ka lehalehu, ke ike akn i ke ka'i inai o na kaa i hoohiwahiwa ia, a pela ho.i i ka wa e ka'i ae ai kekahi |ioe iloko o ka huakai me na ano e hn okoa ai ka aka; ua lilo kela mau hana i mea hauoli loa, nie ka naiia oie ia a<* o ka ua aine ka ukele o ke Koino Pu nii Lahui e Ae Mawaho ae o na Kepani ma kela kai kukui, o na Korea, na Pake, na Pilipino ame ua haole kekahi i komo pu iiiai uia ka hooi ana ae i ka uani 0 kela mahele o na hana hoohiwahiwa, a.he ku io no ika nani, nanu e kamawa e ole iho ai.; Maloko o ka pa'lii, i akonkoa ae ai na mea apau, nie ka hoikeike ana i na ano apau e hoohauoli ia ai ka manao, e kani ana na bana puhiohe, e hula kekahi man kaikamahine Hawaii, a e hulahula ana hoi kekahi poe, a ua hele a na hora o ke aunioe akahi no a hūli hoi ka lehulehu 110 ko la-kou mau home, iloko o na manao hooniaikai, no na mēa a ko lak'ou mau maka i ike ai, a. o ka hopena iho la kela o na hana, ,o ka la mua. Ma ka la Sabati ae, he mau anaina haipnle ka t i īnalauia. i.'i nialoko o na luakini leh'ulehu, e hoomanao , a.na iio ! K'eoki W'akinekona, ka Peresi.lenn mua loa'a Atnerika Huipuia, a he hookuku kiuipopo hoi liia ka auwina' la, aka ma ia ahialii iho, i nialama ia ae ai hemau haiolelo, malokn o ka Hale Melo Hou, he mau haiolelo, i lohe ia ai na manao waiwai, mai ka poe inai i haawi'ia ia lakou he mau kuniuliaua hoakaka mai ai imua o kekahi anaina, 1 hele a piha oloko o kela hale. Ma ka Poakahi ae, o ka la ia i wehe

kalae nmi ai 11,1 laui, a pani ia ae la na paniwai o Kulanihakoi, a iloko n ra hora kakahiaka wale, ua hele «a alamū a leha\i i na kanaka, no ke ake e ike i ke kaihuakai o na pualikoa, a inahope o. kela kaihuakai. i mahae ni ■kahi a ka poe e hele a:, nfewaho kekahi poe o Kapiolani Paka, i ka makaikai i na heihei kāa.baikikala, a nin kekahi mau wahi okoa ae no hoi.kekahi poe e hoohala ai i ko lakon manawā. , Ma, ka a\mgaa la, ma ka hookului ki: ni]>opo kekahi poe kahi i nana ai, a mawaho kekahi poe .0 Punahou, kahi i makaikai ai i na.hana hoikeike 0 ke au kahiko o Hawail nei, a 0 kekahi kela o na hiona ku i (ca nani, <j ia n0 oe o kela au ka.hiko, i īnao . i ka ike ia e keia lahui Jtang,ka.. Ma ka po ihp hei, mawaho 0 Kamoi.'iili, na hana; hōolele ahikao, ame" hoikeike, me ka hole.oloko 0 kela paka! kinipopo a piha. No ke koena mai o na la 0 keia pule, 0 na lealea hooikaika kino o na koa, ka hana ano nui mawaho 0 Kapiolani Paka, a. pela.me kekahi mau hana e ae, e laa ka hoikeike . luapele oluna 0 Puowaina ma ka ])0 nei,. ame ka himeiii o na kamalii kula he hookahi hanori ma ke kahua o ka pa'lii, I f.\a ka hora umi o ke kaka)iiaka o kela! la; o ka panina 0 na hana hoo-1 inanao, he hulahula maloko o ka halo- ! koa, ma ka po o ka la apopo. 1