Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 11, 12 March 1915 — NA AUPUNI NUI O KE AO NEI. [ARTICLE]

NA AUPUNI NUI O KE AO NEI.

Na Wanana no Lakou i Hoikeia ma ka Baibala Hemolele—Ka Nele Ana o na Ekaleaia i ka Uhane Mamuli o ka Hoihope a Haalele Ana i kd Aloha Mua ka Manaolana no na Haipule.

(Mai ka Peni mai a S. K. Nawaa.)

(iloomauia mai kela pule mai.) MOKL'NA Xl£. l'A KUPONO MAOLI KA El T NJ*)A - .. LIO A K.A ANELA EKOLU. lO ke Sabati o ka Ilaku, ka hiku hoi o ka; Ib, An:i ponoi hoi i kapa aku ai a i hookaawale ai; Ana ho'i i kuahaua 'mai ai mo Kona leo ponoi mai ka lani mai; a Nonu hoi.ia, a ua liookau iho oi<i i Kana hooinaikai,"nic'ka hoolaa hemolele ana a hoano hoi; —o keia Sabati o ke Akua, he hoailona ia, Tuk. 31:13; Ezek. 20:12, 20, no ko Kristo ano maoli i ka poe i manaoio aku iaia. O ka malama ana ia mea me ka oiaio maoli, a ma ka la hoi Ana i kauoha mai ai ia Mose o ia ka la a ka iseraela e malama ai ; o ia wale no ka mea o iko ai ka haipule i ko Kristo noho pu ana mai me *iona mana nie ia.

Ho oiaio keia, a o ka poe apau i manaoio aku ia Kristo aa ike laHou ia 111 ea. Ho mea pono palia ia kakou e hoihoi iho i ko kakou niau eoonoo ana malnna o keia mauao "uui. Ua palapala ia: "A e hoano hoi i ko'u mau Sabati; a e lilo.ia i hoailona iwaena o oukou ow-au no o lehova ko oukou Akua." Ezck. 20:20. Ma keia, aia io no he inea na kq haipule e hoano ana i ke Sabati e ike ai o ka Ilaku o ke Akua no ia, a o ua Ilaku la hoi o kona Akua uo ia. O ka ike ana no nae a hooinaopoj)o i ke Akua, aole ma ke ano Oia īa walo nd, aka he mea ]iono e hoomaopopo i Kona ano maoli; no ka mea o Kona inoa aole wale "Owau Mau," aka "Owau Mau Loh Aku No," —o ia hol, "Owau iho no Ko'u iho no Ko'u Moa i Piha Ai," —

a "o ka mea e liele aku i ke Akua e manaoio iho ia Oia uo ia, a 0:a no ka mea nana e uku nku i ka poe e hoomanawanui ana i ka huli ana aku īaia." NolaiW, oiai oke Sabati ho hoailona ia a ke Akua i hookaawale ai, e lilo ai hoi i mea tio na haipulp e ike uiaoli' ai Oia no ko lakou Haku a Akua hoi, alaila he mea hoohewahewa ole ke olelo ae o ka ]>oe e hoano ana i ua la la, e' loaa no ia lakou ka ike o 'kp: Akifa. Aia iloleo 6 ia lioaiio ana a manaoio o ke kunaka e ike ana oia ia mea he Akua.. M*a kekahi, olelo ana ae hoi, o ke P-abati he mea ia e lioike he Akua. Ua hoakakā maopouo hou ia ke.ia ma ka Kristo mea i olelo ai, "Aole hoi kekahi kanaka i ike i ka Makua, o ke Keiki wale ho, amo ka mea iaia o hoike akii ai ke Keiki." Mat. 11:27. O ia hoi e ike ia no Kc Akua ma o ka hoike ana la a lesm KristOi oiai' o Kristo iho no, ka līaku o ka la Sabati." Mat. 12:8. «'Ko hoolaulea nei ke Akua i ko kv ao nei nona iho ma o ICristo la, 1 " nolaila, o Kristo i keia. la a no ka wa niau loa ''o ke Akua tnc kukou." IlKoi*. 5-. 10; Mat. 1:23.

Nolaila, oiai o ke Sabati o ia ko lee Akua lioailōna e ike sii ke kanaka Oia 110 ka llaku, a e ike ia hoi-Oia ma o ka hoike ana la a Kristo, he niea oiaio hoohewahewa * ole, o ke Sabati o ko ke Akua hoailona la e' ike ai ka poo o hoano ana ia la i ke Akua elike me ka Ivristo hoiko ana rs'ona, —-a o ka hoailona uo ia kanak* e ike ai i ko ike Akua ano i ka p<to e manaoio nna ia Jesu. Eia hou: o ko.Sabati o ko ke Akua hoailona ia a ka e hc-:ino ana iH la e ike ai ua hoano ka Haku ia lakou. Ezek. 20:12, Aka aole kekahi mea o hoano ia (hooinaeinae ia) koe wale no a manaoio aku ia lesu Krtsto. Oih. 26:18. Nolaila oiai o ke Sabati ko ke Akua hoailOna ia i hoano ia ai ke k<anaka, a ka inan:-010 ana hoi ia Kristo o ia wale no ko ke kai>aka mea | o hoano ia ai, he mea oiaio hoohewahowa ole, o ke Sabatl o ko ke Akua hoailona ia e. iko ai ke kanaka i ko ke Akua mana hoano (hoomaemae) a me ka maemap o. ke Akua, ma o ka il.V^paQiO;.an^vAa/ia,;. ; Kristo.

O keia la.ke laimu i olelo ia ai o v ka mea u'auaoio no ke komp aku iloko o kona waM e hoomaha 'i ma ka la Sabati,. elike hoi me ia i palapala ia.ai: "O kakou ka.poe manaoio ,ke komo iloko o kahi maha." O keia kumn no hoi ko na Iseraela manaoio ole mea.*;i Jtpmo ole «»fU' ai iloko o ko Jce Akua maha; elike hoi me ia ij>alapala ia; ai: "Pela hoi au i ko'n huhu ana . i. hoohiki aku ai. Aole lakou e komo i ko 'u wahi malia." Aka ia wai la kana i hookiki aj feple lakou e komo i kona 1 wahi maha, ke ole ka poe i maiiaoia ole? .Nolaila la. ua ike kakou aole i liiki. ia lakōu ke komo iloko, tio ka, manaoio ole.",Heb. 4:3; 11,. 38,'-10. (īj nana.}>u ma īlalelu Uo;ll). Nolaila, o ka manaoio ia Tesu q ia a o ka manao maoli no ia o ke Sabati; a o keia no hoi ka i'o maoli o ka ipalama aua.i ke Sabati. Nolaila, ,i ka lilo ana a ke Sabati i hoailona 110 ko ke Akua ano iloko o

Kristo i.kā mea e. manaoio aua, alaila ho mea hoohewahewa ole ke olelo ae, •aia no kekahi mea iloko o ke Sabati e loaa pu ai no iloko o Kristo. Ma kekahi olelo ana ae hoi, o ke Sabati he hoailona ia e ike ai na kanaka o ke Akua o ka Haku no ia; a oiai e ia no ke Akua ma o 15.r1.5t0 walo la no; alaila aia iloko o. kt> iSabati ko lesu helelielena xua Kona ano maoli i ka mea e manaoio aku ana iaia, a ina aole |>ela, alaila auhea ke kohu ana o ka hoailona? Nolaila, ,e nana kakou i ke Sabati efike ? mo ka ke Akua i hana ai, ame ka ka Haku i hana ai i Kona hana ana i ua mea fa a i lilo mai ai hoi i Sabati no ka Ilaku. O ka mua,' ua hana iho la Oia i na mea apau; alaila hoomaha, iho la Ta mai kana mau hana mai i ka hiku o ka la; alaila hoomaikai iho la oia i ka hiku o ka la, hooliio iho la Oia ia mea i mea hemolele, a hoano iho ,la. Nolaila, o ke Sabati,, lie—

1. He hoala <ina nral ia i ka noonoo i ke Akua ma ko ano He Mea Nana i hana: o keia ka mea iiana e hoala mai i 1« noonoo i Kona mana hookumu; 110 ka mea o ia ka hoailona mawaeua Ona ame Koua poe kanaka no' ka wa mau loa, no ka mea, "i na la eono i hana ai o lehova i ka lani, aine ka honua, a i ka hiku o ka la, hoomaha oia, a oluolu iho la." Puk. 31:17. 2. Ike Sabati ko ke Akua hoomaha ana; no ka mea, ua 01010 mai ia ma kekahi wahi no ka liiku o ka la, ]>enei, i ka hiku o ka la i hoomaha ai ko Akua i kana mau hana apau. Eia hoi peneia, aolo lakou e komo iloko o ko 'u wahi maha." lleb. 4:4, 5. 3. Aia iloko oke Sabati ko ke hoomaikai; no ka me-a "Hoomaikai mai la ke Akua i ka hiku o ka la, a lioano iho la,. no ka mea, hooinaha ihp la oia ia la i 1- a hana apau a ke Akua i hana ai." Kin. 2:3.

.4. Aia iloko o ke £abxiti ko l<e A* kua hoano; no ka -nea, ua "Hoano (Hoohemolele) iho la Oia i ka la Sabati," O ko ke Akua noho pu ana mai o ia wale no ka mea e hoanQ ia ai kekahi mea. I ka wa i huki ia aku ai ko Mose noonoo i ke kupaianaha o ikana īnea i ike ai, o ia hoi, ka laau e a ia ana e ke ahi me ka pau ole a hookokoke aku la oia malaila "Hea niai la ke Akua iaia mailoko mai o ua laal-aau la, E Mose, o Mjose; I aku la ] oia, Eia no au: I mai ! la kela, mai hookokoke mai oe; e wehe ae oe i kou mau kamaa' niai kou mau kapuai' aku, no 1.-a mea, o kahi au e ku iiei, hn aina'hoano ia." Puk. 3:4, 5. Ua Hlo keia wahi i ai»a hoauo mamuli o ka "Mea e noho ana iloko o ka laalaau." eia hou, i ka wa a losua i hookokoke aku ai i leriko "Alawa ae la kona' niaii maka. iluna, i\anrt niu ia, 'āia 'hoi' ku mai la 'kekahi kanaka imua ona,l nie ka paliikaua i unuhi ia ma I<oha lima," alaila ninau la o losua, "Ma o makou noi oe, ma 'ko makou mau enemi paha? I mai la kela, aole, ua hele mai uei au i aliik'oa lio ko lehova puali—Olelo. mai la ke kliikoa o ko lehova puali ia losira, E' wehe ae oo i kou māu kamaa, mai kou hapuai aku, 110 ka mea, he wahi hoauo leau e ku nei." losua 3: 13-15. O ka mea nana i hoano i kela wahi a losua e ku ana, oia no ka hoea ana mai o ke "Aliikoa no ko lehova puali." A oiai o ka noho pu an-a mai o ke Akua ko kumu i hoauo ia ia mea, nolaila o ka meii i haono ia- ai ka hileu o ka )a, ke Sabati hoi o ka Haku, o ia no ka nolio pu ana mai o ka Me-i i hoomaha i ka hiku o ka la inahope o ka pfiu ana o kana hana.

5. Aia Hoko o ke Ssabati ko ke Akua hoolaa ana; no. ka mea, aole Oia i hooinaikai wale no ia 1-a, aka ua hoolaa Oia ia mea—ua hookaa,w&le oia ia mea no na hana pono o ka mea e noho mai ai Oia; aoie o ka noho. manawa wale «6, aka o ka noiw mau mai, he noho ana lioi o ke Akua ma kahi i hoolaa ia; oiai ua palapala ia: "E hoolaa ia ka Iseraela e ko'u nani;" no ka mea, *'E noho 110 au iwaenakonu o na mamo a Iseraela, a owau auanei ko laiiou Akua. ,l ījuk. 20:45. • Ke ike ao la kakc(\i aia me keia Sahati kela mana hoohana; ka mana o ko Akua: ka hoomaikai a ke Akua: ka uoho pu an-a mai o l<e Akua a lilo i mea Lwano, amo ka noho mau ana mai o ke Akua a lilo i mea hoolaa. O keia mau moa apau, eliko no uie : ia i helu papa ia altu la, o ke;a no īla mea e loaa ana iloko o Kristp i ka l-poe i manaoio ia lesu, no ka ,mea—

1. E loaa • ana i ka }ioe manao|o jta lesu kela mana hoohana o ke e hoike ana hoi iloko ona i ho.olilo ia ana i mefi hou-, no ka mea, "() kakou kana hqna. i hana ia ma o Kristo lesu la, no na hana maikai, a ke Ak.ua i ho.omakaukau o mai ai,,4 haele kakou malaila." Epeso 2:10. 2. E loaa no i ka poe ia lesu, ko ke Akua maha; oiai i ka.loaa ana iloko o' Kri9to kela. mana hoohana 0: hpolilo ai .iaia i mea- hou, alaila e hoomaha. ana oia mai kana n\au hana mai, elike hoi me ia a ke A'kua i j hoomaha ai mai Kana hana mai, a e komo aku no. ia iloko o ko ke Akua Imaha ma o Kristo la. Heb. 4:10. NoJ laila* \ ia ai:. "E. hele mai oukou apau loa i o'u nei, ka poe luhi ame.ka poe kauniaha, a na'u.oukpu e hoomaha aku. E amo oukou i ka'u auaImo maluna iho o oukou, a e a'o ia oukou e a'u; no ka mea, ū'a akahai -au, ua haahaa-kuu naau, a e loaa ia oukou

•lea maha no ko oukou ir.au uhane.'' Mat. 11:28, £9. .3. E no i ka poe manaoio aia ilo.ko o ,Kristo, ko ke Akua hoo- : t maikai; no ka mea, "Ua hoala mai [ko Akua i kana Keiki ia lesu, a ua ' hoouna mai iaia io ouT<ou nei mua, e ho pomaikai ia oukou i ka hoohuli ana ia oukou apau mai ko oukou hewa mai." Oih. 3:26. A : "ke Akua, ka Makua o ko kakou Haku o lesu Kristo, nana kakou i hoomaikai m-ai nia na mea maikai apau o ka Uhane i na wahi lani ma A p Kristo la.'' Epcso 1:3. 4. E loaa no i. ka poe manaoio ia Kristb, ko ke Akua noho pu ana mai e hemolele ai oia; no ka mea, ua. pa'lapala ia: "Aole aii e haalele ia oukou •a nele; e hoi hou' nmi no au io pukou nei—la Ia la, e ike oukou, pwau no ilo}:o o ko'u makua, a o oakou iloko o'u> owau hoi iloko o oukou- —ina e aloha Jmai'kekahi ia'u, e malama no ia i ka'u olelo; a e aloha mai uo hpi ko-'u Makua iaia, a e hele mai maua i ona \* a e noho pu me ia." loane 14:25; a "O ka mea e hooiaio ana ia lesu o ko Keiki ia a ke Akua, ke noho nei ke Akua iloko ona a oia no lioi iloko p ke Akua." I Ipane 4:1 ō; a"O pukou ka luakini o ke Akua na; elike me ke Akua i olelo mai a!, Ē noho pu auanei au me lakou, a e he!e pu lioi, owaw auanei ko lakou Akua, a o lakou hoi auanei ke'u poe kanaka. * II Kor. 6:10. He niea hiki loa keia ke ike ie'a ia

aku o ka poe e manaplp ana aia ip no ko lesu mau ano apau iloko o ke Sabati; a ])ela no hoi i kohu ai ka lilo ana o ko Sa|)ati i hoallona i ka poe apau e hoano ana ia la, a e ike ai no ho.i lako.u i ka Haku, fca Mea nana i hp,na i na lani ame ka houua ma ko ano o ko lakou Akua m. A q : .ai aole he-mea i ike aku i ke Akua, koe wale no ma ka hpike ana la a Tesu Kri»to; a oiai ua hoohui aku ke Sabati i Kona mau ano apau, na mea hoi a ka poe i manaoio aku i?i Tesu; he mea hiki ole ko hoole ia ka oi?iio he hoailona ia no ke Akua; e loaa ai i ki mea e hoano ana ia la, lea iko i ke Akua elike nie ia i lioike iā nia 'p Kristo la.

Ma keia. 'mau- mea apmi, ho nioa pono e hoopoina pje i"a, iloko o a ma Ona la hoi, i ai ke Akua i na mea apau; no ka mea. ''I.kinohi ka Lorrou, me ke Akiia ka Lokou, a o k.e Akua no ka Logou. Hana ia iho la na |mea apau e ia; aole kekahi mea i han.a ijv i ha.na'ole ia e ia.,". ]Lpane 1:3,. "No ka mea, ua hana ia e ia na mea apau, o ko ka lani a o ,ko ka honua, i nana ia. a i hana ole ia, o na nohoalii, o na ]iaku, p na "una, ame na 'Hi: ua har.ā ia na moa apau n\a ona Is, i> nona .no hoi." —-Kol. v jl:l6. Nolaila, o Kristo ka niea nana l hana i na J?iea l<a i hoomaha ,'iho kp. .kana. mau hau.a īia,. h°i i hoomaikai i no,,ka mea, Oia no ka i hōomaha iho ia la; o ko. ; Kristo noho pu ana m.ai ka mea i lioano ia «a la a o kona noho hoomau ana mai i niea o boo.laa ia. ai, i laa ai' ka hiku o ki» la. Nolaila, o Kristo iho n6Hka i hpikeike mai i K.ona.mau ano apau iloka o ke Sabati, a a ka mea e hoano ana ia la e hoomaopopo auanei i' Haku, oiai o iko'ia aku no la ma o Knisto la/ ' , I ' 'I ka kiku o ka la kor ko Akua hooliiaha ana, a o ko'ko Akua maha aia iloko o. Kristor He mea lliki ole ke ku kaawale aku ko ke Akua maha, ō ka mea ana i hookumu ai i kinobi, 'aole ia e loli, oiai "he q ia Oia, i nehinei, i ka la apopo a no k? niau loa." Nolaila, aolo he ku-e o i kekahi; o ko Sabāti aia «o ia iloko o Kriato, a b Kristo no lioi iloko. a: ke-;Saliati.!, <\

o kekahi hōohalikelike uiaikai loa o hoike ana i ka' oiaiu o lteia mea,. ua loaa no ia iloko; o kekahi o ua halepule o ke «u kahiko, Aia iloko o keia halepule kekahi pakau'iau, a maluua o keia pakaukau e ia ai kekahi omoomo palaoa. I kola ame Ueia kakahiaka Babati, e hoololi ia ai ka omoomo palaoa ma ka lawe ana i l?a mea kahiko a waiho ia aku i niea hou. waiho ia ana kela omoomo palaoa a pau ka pule, a i ke kakahiaka SabaUi e waiho ia ana i omoomo palaoa nou. Pela mau e hana ai khiki i ka huli aua o ka makahiki, a hoom»u hou aku.uo pela, a ua hana ia Keia li» 1 k° ano he mea maamau. Ua kapa ia akq kona inoa ka "Palaoa iloikeike." (Aole « l<au.)