Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 12, 19 March 1915 — NA AUPUNI NUI O KE AO NEI. [ARTICLE]

NA AUPUNI NUI O KE AO NEI.

N*a Wanana no Lakou i Holkela ma ka Bcibala Hemolele—Ka Nele Ana e na Ekalesia i ka Uhane Mamuli o ka Hoihop6 a Haalele Ana i k9 Aloha Mua ka Manaolana no na Haipule. (Mai ka Peni mai a S. K. Nawaa.) (Hoomauia mai kela pule mai.) () ka manao maoli o keia huaolelo "ka. palaoa hoikeike'' o ia no " Kona ;iohopu ana mai," a e hoike ana hoi i ko Kristo iho ana ma: ka lani mai ma ke a»o he palena e ola ai l;eiu honua. Ahiila o ka omoomo pa;aoa, ua hoohalike ia me ko Kristo noiiopu ana mai in 0 na inamo he umi-kumamalua a lseraela, elike no hoi me ka Kristo i hoohalike ai iaia iho, Oia no ka palena e )la ai. -Elike m e ka hoololi īnau ana i keia palaoa i kela a-ne keia Sabati, na ka waiho ann i palaoa hou a hoowUiwale ia hoi ka inea kahiko, pela no 'ioi ka oiaio o ko ke Akua noho pu hou ana mai i kela auie keia Sahati, . hnawi ana i ke. ola hou iloko o ka uoe e manaoio -aku ana iaia. A hala <e Sal)ati, ke mau Ja no Kona noho pu ma mai, me ke kiai ana mai i Kona ;>oe, a hoea mai ke Sabat.i, hanai no Vm i Kona poe ine ka ai lani hou » naona mau ai ka uh/ine. Pe)a i oiaio li ka mea i palapala, "E hele pu no :o'u maka, a na'u no oe e hoomaha iku." Puk. 33:14. Pela ka poe apau \ manaoio aku ia Kristo, ka poe hoi e hoano ana i ke •?abati pololei a oiaio maoli, e maluia ma ai ko lakou ike ana i ke Akun •like me ia i hoike ia ma o Kristo la: \ pela hoi e hiki' ai ko oiaio ka lilo vna o ke Sabati i lioailona e ike ai ka laipule i ko ke Akua, noho pu ana mai. i ma ia noho pu ana mai hoi o hoauo īou ia -ai a e hoolaa ia ai hoi ka hai mle. Pela no hoi ko ke Akua hoomaikai na i ke Sahati. I Kona hana ana i ia me-a apau i kinohi, o ke kanaka k,i aea mua loa Ana. i "hooma,ikai " ai vin. 1:28. A i ka hiku hoi o ka la īoomaha iho la ' a " hoomaileai '' iou iho la Oia i ua la la. Kin. 2:3 \ T olaila, o ke kanaka nme ka hiku o a la Kana inau mea i "hoomaikai' ii • inamna ko ke kanaka hoomaikai ip

ina a mahope hoi ka hiku o ka' la. Vlaila i ka hele ana aku o ke kanak}'. "hoomaikai ia" imua o ke. Akua i ala i "hooniaikai ia," e loaa ana no

ua kauaka la he '' noomaikai" hou a mai; a i kela »m e keia Sabnti e loua īou mai ana no ka "hooinaikai ia.' A ina paha i m-au ko ke kanaka kupaa na, alaila o ua kanaß;i, la i "hooanai ai ia" aole e nele kona ho#maopopo oa i ke Akua. P.ela no i keia la i ela ame keia kanaka a ke Akua i hoonaikai ai ma ka hoohnli ana niai iaia n:ii kona mau aoao hewa mai, a e loano ana hoi i ko ke Akua Sabati i 'hoonniikai'' ai; i na wa apau a keia vanaka i "hoomaikai ia" e hele aku i innia Ona i ke Sabati i "hooniaikai a,'' aole e nele ka loaa liou ma o na īoomaikai ana e hoomahuahua loa io i kona ike i ko ke Akua ano. Nolaila, o ke kanaka ka i haule 1 ka lewa, o ke Sabati he o ia mau no ia, a ;e mau la no kona lilo ana i hoailonn o ke Akua, i mea e ik« ai ke kanakn • hoano ana i ua la la i ka Haku, ka lea Nana i haua na mea apau, ke A:ua, ka Makua hoi i ko kakou Haku esu Kristo, o kona Akua uo ia, -a e 'oomaopopo iho hoi ia i. ko ke Akua 110, elike me ia i lioike ia n\a o KriBto esu la, ina no ma ke a'no hei mea nana liana a i ole he hoola. . Ua hiki loa ke hoohewāhewa ole iho e kanaka o ke Sabati o fcristq no ia, o Kristo o Sabati no ia; a aole hoi i hiki ke hoomaopopo ia keksihi ke le e hoomaopopo pu ia me kekahi. O e Sal>ati he hoailona no ia no ke Ana, a o Kristo he hoailonā no ia no e Akua. He hoailona o Kristo i ku-e a aku, a he hoailona hoi ke Sabati i iie ia aku: a i aha ia ai hoi? " I hoke ia ai na manao o na uaau he lehuehu." Luka 2:34, 35. Eia na'e "maaila io no ka nani (> Vehova no kaxOu." Tsaia 33:2.1; a ma "Kona ma::i" ua lilo io iho la ke Sabati he mea 'nani". Tsaia 11:10. "No ia hoi, i ka waiho ana mai o :a olelo mua no ke komo ana iloko 0 ona wahi maha, e ao kakou o loaa ile i kekahi o oukou. Aka hoi, o kaou ka poe manaoio ke k.omo iloko o ;ahi maha." "A e tioano hoi i ko'u nau Sabati; a e lilo ia i hoailona iwaMia o'u ame oukou, i ike oukou owau '0 o Tehova ko oukon Akua." "O ka 'iiku o ka la he Sabati ia no lehova 10 kou Akua.' ? 1 ' Ke i mai nei o lehovn penei, e 'inl-ama oukou i ka pono, a e hana hoi i ka maikai; no ka mēa, kokoke no c hiki niai ko'u ola, ame ko'ii pono i '<a hoike ia. Pomaikai ke kanaka ha na i keia, ame ke keiki a ke kanakn i hoopaa iho ia mea; ka mea malama i ka la Sabati, aole hoohanmia ia, ka :nea malama i konn liina, aole hana i kekahi mea hewa." Tswiia 5(5:1, 2. "Ina e 'malama oe i kou wawae i ko ? u la Sabati, iiole hoi e hana i kou lealea i ko'u la i hoano;' a kapa aku hoi i ka la "Babati, he olioli, ka mea hemolelo o lehova, anie ka nani; e hoomaikoi hoi oe ia, me ka haua ole i kou mau aoao, aole me ka imi i kou lealea iho, aole hoi me ka olelo i kau mau olelo iho; alaiia e olioli no oe

lehova; a. na 'u, no, o> hooholo ia- Qf t ma, ud wahi 'kiekie o :;a honua, a e hanai aku an ia oe • ka hooilina a lakoha a kou kupunakaue; no aa mea, na ka waha o le)iova i o)p1o mai." Tsaia 58:13, 14. " Xo k-a mea, elike me na lani hou:, ame ka honua hou a'u e hana ai, e mau lakou imua o'u, v/ahi a lehova, pela no e mau ai ka oukon poe keiki, ame ko oukou inoa. A mai kekahi mahiua hou, a i kekahi mahina hou, a mai kekahi Sabati, a i kekahi ~Sabati;„ e hele mai no na mea lo apau e hoomapa imua o'u, wahi a lehova,'' lsaia. 60:22, ame 23. I ko kakou ike ana ae la o ke Sabati o ka Hliku, ka Ka hiku hoi o ka la, o ia ke ki e loaa piha ai ka. ike i ke Akua elike me ia i hoike ia ma o Kristo la, ke hoike uei keia mau. kakoo ikaika loa, o ke Sabati no ke ki e loaa ai ka ike oiaio 1 ke kanawai holookoa o ke Akua, o ia hoi na Kanqwsi he Umi. Maluna no o i\ ma ke}(i ano no lioi,!» ; hoakaka. ka Raibala: ī ko ke Akua lawe ana mai i Kona poe kanaka mai ka aini hooluhi mai o Aikupita, no ka aina e Ana i hoohiki ai, ua olelo iho la Oia. e. hoao ana Oia iua paha e hele .lakou ma Kona mau kanawai aole paha. A i Kon hoao ana ia lakou, ma ka la Sabati no oia i hoao ai e ike ia ko lakou malama ana.,l jia kanawai. (E heluhelu i ka moknna lfi o Pukaana, a e hoomaopopo loa no nae i na pauku 4, 5, 22, 30). I ke»ft" mannwa hoi, a kau hou m-ai la no Oia i Kona lima no ka lua o ka manawa, no ke alakai ana aku i Kona poe kanaka o koia au. i kela aina Ana no i hoohiki ai, n aole no Ana alahele okoa e hoao nei e ike ina paha e hele ana Kona poo haipule m« kona mau kanawai, o kela meag.hookahi no ana i hoao ai i ko ka, īseraela o ia no ka la Sabati; ko Sabati hoi elike me ia iloko o Kristo; no ka niea, aole loa he kanawai, aole hoi he ki okea aku; a o ka a Oia no hoi kp kanawai ame kona ki, oia no ia " i nehinei i keia la a no ka mau loa." A Nona boi aole he lolelua.

v Nolaila, iloko o keia mau makahiki e kani nei ka Hiku o na Pu, —mai kela manawa hoi i wehe hamama ia mai ai ka luakini o k e Akua ina ka lani a. ike ia aku lioi ka pahu o kana beritft; mai ka makahiki 1844 mai, ua hoike pinepine ia aku no na kahunapule ame na haipule ma o ka olelo la a ke Akua 0 ka "hiku o ka la he Sabat.i ia no Tehova no kou Akua." Aka, ina kalii j o ka manaoio ana ia inea, a i ole hoo--1 k\fu aku hoi i na kanaka e mauoio aku ia mea, eia īia aiakai o na hana hoomana ame na kumu ke uana oJe nei ia mea, a ke hoike nei, aole ia o ka oiaio. 0 ka lakou ia ea ? o nei i keia la. Aole lakoxi i hookaawale i ka mea hemolele ame ka mea liaumia," ummuli o-ko lakon olelo ana aku i na kanaka, a aole like ole mawaena o ka la a lakon e hoomana nei me ka'ke Aluia i liana ai 1 kinohi. O ka lakou liana he ku-e maoli no i ke kaiiawai o ke Akua oh, a ke a'o nei lakou e liahai aku ua kanaka mahope o ka lakou haihai kanawai. Mahop c no uae o ke alakai ana i na kanaka e hoole i ka. olelo o ke kanawai o ke Akua e pili ana i ka malama ana i la elike me Kana i kauoha maoli mai ai; a pela no hoi ko lakou o*elo ana aole he kanawai o ke Akua e pili ana i ka Lapule, a o ka oi<iio maoli no keia: ua hui like aku la lakou, o na lima, o ka uhane anie ke kino me ka meahuna o ka haihai k-anawai, e niai maluna o na kanaka apau, 1 ka Lapule a ka Mana Pope i kukulu ai i pani nc ke Sabati o ka Haku. Ke kau nei lakou i ka hoailona o ka "mea'huna o ka Heiliai Kanawai" maluna ae o ka hoailona o ke Akua ola, a e koi ikaika mai ana hoi e malama i ka o ka L-a.

A oiai o ke Sabati o Ka Haku ke ki e loaa ai ka ike i ke kanawai holookoa 0 ke Akua, a pela no \»oi me ko Kristo moa i piha ai, a i keia wa hoi ko ka Holoholona anie kona Kii hoohui aua 1 ko laua mana ame ko laua ikaika, e hoohiolo i ke Sabati o ka Haku i mea e nele ai na kanaka t keia ki o kela ike lani, pela no hoi ke Akua e ku-e mai nei i na hana apau a ka Holoholona nme kona Kii, "a hoouua mai la hoi oia i Kona mnnao kue ma o ka Kuanelio a ke Kohi o na Anela, e kalahea

ana i ua lahui apau me ka leo nui moakaka, e- i ana: " Ina o hoomana alui kekahi i ka holohol'ona ame kona kii, a kau ia hoi kona hoailona ma kona lae, a ina konn lim.i paha, e inu oia i ka waina o ko ke Akua ukiuki, i ukulii ia ilokO o ke kiahn ,o līonii iuaii;fi, n aohe he mea e mananalo ai. Maanei' no ka. hoomanawanui ana o ka poe haipnle t j ka. poe malama i na kauoha a ke Akua me ka mnnaoio ia Tesu." lloik. H:9, 10, 12. MOKUNA XX. 1 NA KAXAWAI 0 KE AKUA. Ke olelo nei keia Euanelio:—'Mua e hoomana aku kekahi i ka holoholon'a nme kona kii, a kau ia hoi' ! koxia hoailona ma kon'a'lae a ma kiii'na linia pahā, e inu oia i ka waina o ko ke Akua ukiuki." I T a hoike iuua aku keia makapeni i na pauku Baibala e pili ana i keia ukiuki o ke Akua, o ia no na hue ehiku, a o \ta uopeua hoi o keia ao aia no ia i ka wa e ninini i:i mai ūi ka hope loa o na hue. Aka nae aole i pau loa na kanaka i ka hoomana i ka Ploloholona* kona

lfjii-.Aja.no he poe "i lanakila m;»hina o ka Holoholona anie kona Kii ame kona hoailona, ame ka heluna o kona inoa," a o keia ka poe e ike ia aku ann, "e ku ana lakou maluna o ka moana aniani,imūa hoi o ka nohoalii o ke Akua, a ia lakou na lira i ke Akujva iue-e uo īawou i ke inele i loaa ole ia kakou,. koe wale no lakou, a he mele hoi ia na Mose, ke.kauwa a ke Akua, ame ke mele a ke Keikihrj>ar. Hoik. 4:(>; 15: 2, 3. ; loaa ai i keia poe ka lanakila?-. ,B hoomaopopo i keia: aole o ka liwalo wale no ka ka euanelio i «a kanaka mai ka hoomana ana i ka Holoholana ame kona Kii, aka ua hoike P'i mai no ia i ke. alahele e alo a'e ai uiai ka hoamana ana; aole hoi ia i papa wale.mai no i na kanaka i ka inea e liana ole ai, aka ua hoike pu mai 110 ia i ka inea e hana ai; aole hoi o ke kalahea wale mai no 1 na kanaka • paio .a.lf.n me ka Holoholona ame kona ,£ii, na hoike pu mai no ia i ka mea e loaa ai ka lanakila; a e loaa ao keia ma na olelo i palapala ia,. penei: "Maanei no ka hoomanawanui

ana o ka poe haiiniie, ka poe malama i na kauoha a ke Akua me ka manaoio ia Tesu." Hoik. 14:12. O keia ka eua'nelio i hiki mai i keia manawa, a e hoike ia aku hoi i "ko na aina a]>au, ame na ohana, ame nn olelo, anie na lahuikanaka," e kauoha ana lioi ia kakon npan e nialama i na kanoha (kanawai) o k'e Akua ame ka īnanapio ia Iphu. O ka hana nui a keia euanelio, o ia no ka wae ana ae maiwaena nini o ka poe e noho la ma ka honua i "ohana" e kn ni ka olelo ana me ka oiaio "maanei no ka hoomananui ana o ka poe haipnle, ka poe malama i na kauoha a ke Akua me ka manaoio ia lesu;a.ma ih ano e hoonakele ia ae ai mai ka ukiuki mai o ke Akua, e niuini ia niar ana hoi me ka mea ole nana e hoomananalo, a e kan aku hoi ia inea maluna o ka poe i lona ka hoailona 0 ka Iloloholona, a mnluna hoi o ka poe e hoomaim ke Kii o ka Holoholona.

Na keia mea i koi ikaika mai ia knkou e huli akii a e hoopaanaau inc ka malama pu i na kanavral o ko Akua ame ka manaoio ia Icsu, e hooi aku hoi i ka huli āna ia niau mea i keia mauawa mamua o ko ka wa i hala, a e ninau pakahi iho hoi kela ame keia Owau anei kekahi a keia olelo e Koike. nei? Owau anei kekahi e malama nei i na kanawai o ke Akua, ame ka manaoio ia' Tesu? A o!a! keia he euanelio uo ke ao holookoa nei,"na keia niau mea 110 e hoike mai, malaio o ka mana o ka Euanelio a ka Anela Ekolu, he mea pono no e lilo keia 1 haawina a 'o no ko k e ao liolookoa, e ao mau ia ai na kanawai o ke Akiia.ame ka manaoio ana ia lesu, i oi a'ku hoi i kela wa a loane i ku ai ma na ( mokupurii"'o Eatemasn. . Alaila, heaha ka nianao o keia olelo na'kauolia o ke Akua ame ka manaoio ia lesuf v- f O ka mua, no na mea e pili ana i na kauolia a ke Akua. Ma kekahi ano, aole loa lie mea e hoohewa.hewa ia ai o ke]a aine keia a'o ana a ka Baibala he kauoha uo ia na-ke Akua: no ka 111« o ka tiaibala. o .ha. olelo no ia a ko Akua. Eia nae, mawaho ae o keia aia no kekahi mahele o ;ka Baibala o hooiaio ia iho maluna ae o na mea apau, o na .kauoha no ia a ke Akua. 0 ua mahele la o ia no nn Kanawai Umi. (Aōl e i pau.)