Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 21, 21 May 1915 — KAULUWELA KA HOME O KALANIANAOLE [ARTICLE]

KAULUWELA KA HOME O KALANIANAOLE

Me ua leo liuro ekolu e liaawi una i ka mahalo no ke Keikialii anie ke Kamaliiwāliine Kalanianaole i kahc.x ia mai ai e ka Lunaniakaauiana Bar;'hfield o Pittsburgh i hookuu ia ai ka hopena loa o na liana hookipa i na malihini koikoi a Hawaii ma ka po o ka Poalua nei, ma ke kahna nani o Pualeilani, ka home o na alii opio ma Waikiki iloko ō'ka uhimahiehie ame ka piha hauoli 110 na hana o ia po inahope o na hoikeike tabalo, na hula liula anie na' hana hoikeike o na an-» like ole e pili ana i ke ano o ka noho 'ana o ka lahuikanaka Hawaii i ke an kahiko i wehe ia mai imua o kekahi

ahakanaka mii elua kaukani a oi malalo ilio o ka inalunialu o na kumulaau ame na miliona lioku o ka lani e kau kehakelia a e naua inai aua inai ka lewanuu niai. He kvi i ka nani na hana i hoileeike ia ine ke kupono loa i kahii hoomakankau ia no ia hana. Maluhia Ke anaina me he mea la aia ka aliakanaka nui iloko o kokahi lūakini, maemae Ku aahu o na keonimana ame na le«le me ka palama i ko lakou inau kulaua nialkai a hanohano, he mea ano nui na na malihini e hoi aku ai a hoike aku I ko Amerika poe/he lahui nialamalama ka lahui Hawaii. •

Aia malalo ilio o na kumulaau halil kukui ame niu nunui e holu nape an* ko iakou mau lau uliuli i ka weielau makani nie ka malie a e kuku inai ana hoi mahope mai o ka awai ame na h&« Hawaii e alai aku ana maniua a e liuki ia ae nna i kela ame keia manawa, ka poe' na laKou na hoik«ike tabalo, me ko lakou mau aahu nani ji' hana ia a kohu ahuula o na alii o Ike au kahiko, na papale mahiole, na ihe, na kahili ame na puloulou alil, j ka poe oli, hula, ua kahuna, na aipuupuu a pela aku, a malalo iho hoi o ikekahi. kumulaau nui me kona mau

Inla e hohola ana i o a ianei me na lau uliuli, i noho iho ni ke anaina nialuna o na kaukani noho i hooniakaukau ia a e huli- pono aku ana i ka awai, a ma kela r,me keia wahi o k* pa na kumulaau kainani, kiawe, puniiloalo ame na kuinn nui, a innluna o ko lakon niau lala na kukul uwila 111 lii o na waihooluu like ole >he mau kaukani ka nui a e moe nna na laina mai kekahi lala laan a i kekahi. He eoho ka nui o nn tabalo like o!e i hoikeiko ia mai. He mau tabalo pili wale no i na alii o ke au kahiko, :♦ t kela ame keia inanawn e lioike ia mnt ai o ke tabalo e oili ana ka mea ike i ke oli a e mele ia ano ke mele o na alii, a e hula ana no hoi ka poe hiiln no ka hoohnuoli ana nku,i na alii, elike r me ka noho aua o na alii, o ia au, a nia kela ame keia manawa. e hoike ia niai ni ke tal>alo e haaAvi mau nku anu •<e anainn i ka hauoli ma ka paipni ana. E lolie mnu ia «ku ann nn leo himeni •nai na keiki hiineni mni o ke Knla TCflmehainehn ma ka olelo hnole a H:iwaii. Maliope o kn pau nnn o kela keia tabalo, a niamua o ka lioike ia ma mai o kekahi tabalo e lioike īnua nai ana o Mr. .lolin Wi'se i ka inoa n ke 'Alii nonn lee kii ola e holke ia inat ina ame kana mau hana iloko o ke)a au kikilo loa. O kn. hoikeike hope lofl ma ia po oia ka inea i hoomakaukau i'a' e Mr. wharles Kinjr, he hoikeike o keia au hou; ma ia hoikeike nie he mea la, aia *ia keiki iloko o kekahi ululaau i kn wao knlii i ]innni ai; e lele koali an* kekahi poe, e himeni ana kekahi poe ne na mea kani, e hili lei ana na katamahine a e hulahula ana kekahi poe, i o ka hope loa o ka lakon man hana • ūa ka hoolei ana aku i ka lei leliua : ko llawaii Aliiwahine, ka roselani i '<o Maui, ka ilima i Tto Oahu, ka moki'iann i ko Kauai, ka pupu i ko Niihan 'ee kukui i ko Molokai, ke kaunaoa ! '<o Lanai. lle hoikeike ulumahiehie !oa keia nana i hoopau ne i ke ano iiha o ke anaina mamuli o ka eleu tme ke ano hoihoi o na hana, a oiai ! \eia mau inea e hann ia mai ana u« '<ai]nui ia ae la na pa nieaai mama, ka hau kiliinā ame nieaono, mawaena o ua aine na Ahahui llawaii i kotio ia, oia ke Kamehaineha ame Kaahunanu, ke Kankeouli ame Kulaipa, Ra \hahui Oiwi Kane ame Wahine, len \liahui Poola Kane aiue Wahine, He hoikeiko ko kela po e hiki ole li e poiua ia iloko o na waihona noonoo i na nialihini no kekahi manawa loihi, \ e liiki ole ai no hoi ia iakon me ka •uaalahi ke poina ia Hawaii ame Va Hawaii i liana akn ai no lakou, no <a mea, ma ka hope loa o na 'iann hoikeike t.nbnlo, o ka poe npan i komo ma kela hoikeike tnlialo ua kai ae la Ui,kou inanma o ke anaina, na alii no hoi nie ko lakou aahu ahnula, na koa nie na lhe, na kauwn mo ua puloulou na aipuupnn me na mamaka umeke poi, pnna, il,io, ualn, ia a pela nku, a no lakou ka heluna aia •na kahi o ke kanahiku n oi, e hoike maoli mai ana no i ke ano o ka 110*10 ina o na Hnwaii i kela nu. Aole no i hoo]>oina ia ka bnna waii 1110 knna mnu mele maikni, no ka mea, nana 1 wehe mua na hnna a ia po ma ka hoonanea ana i ke anaiua, oia kekahi mea hauoli loa n ke anaiim no ka mea, ua lohe liou ia, mn kh paani ana mai a ka hana, i na mele« llawaii kahiko loa n na alii i haku ai, ua honla hou ia mai na hoomanao a»m no na j|lii i nioe nleu i ka nioe kau a moe hooilo, ka poe jia lakou i haku ia mau mele, a na kn noenu 0 ke alakai hou 0 ka bnna Hawaii keia inau mele i hooponopono aliiki i ka lilo ana he mau niele nani ke hoolohe ia aku. O na keikikane oloko o na kula me ko lakou aahn keokeo piha ka poe hookipa, a mnwaho ae o lakou kekahi poo kokua kakaiahi. Iloko o ka wn a Mr. King me kana mau keiki e hoikeike nna i ka lakou man hana, a mahope iki hoi 0 ke kai ana aku a ka huaknl tabalo, ua hookipa ia aku la me ka ohaoha e ke Keikialii ame kana aliiwahine maloko o ko laua home, na malihini me ka panai in mai 0 11 a ineaai inama iinua o lakou, a i ke anaina hoi e kokua ana ia lat<ou me na mea ai mama i kai pun ia ae. He anaina hauoli loa m a l<ela wnlil ma kela po e poina ole ia ai no kekahl manawa a ma ka manawa i hookuu ia ai na hana ua T\omo loh aku i na horft kuliu o ke aumoe m e ka* piha ohohia nae o na mea apau—hookalii inea i nn* ni , a i oia ka paa ia ana aku o n*i kuluwai o Kulanihakoi i Nuumealani, —! —1+