Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 24, 11 June 1915 — Hoomanao i ka La o Kamehameha [ARTICLE]

Hoomanao i ka La o Kamehameha

malalo o ka hooponopono ana a ke Komile o na Hana Hoomanao o ka La o Kamehameha PAPA KUIIIKUHI HOOMANAO 0 KA LA 0 KAMEHA^IEHA. E akoakoa ae ana na Ahahui Hawaii ame ka poo e komo pu ana iloko o ke kaihuaKai me lakou, ma ka hapalua o ka hora ewalu o ke kaKahiaka ma Aala Paka. E ku Jaina ana ka huakai malalo o ka hooponoppno ana a ka iiamuku nui, Kapena Robert Parker Waipa, ame kona ukali, Oscar P. Cox. Ma ka hora eiwa ponoi, e hoomaka ai ke.k/i'i ana o ka huakai me ka bana puhiohe nia ke poo, ma ke alanui Moi ahilei ike Kuea Hale Hookolokolo. Maanei e huli ai i ka akau, ine ke kaapuni ana i ke kii o Kainehameha. E hoopuniia ana ke kii e na keikikane aipe na kaikamahine a na Pukaua, alaila huli i ka.henia, liie ke komo ana aku iloko o iee kahua o ke Kapilala. E nee pololei ana ka lmakai nj ke anuu o ke alapii makai o ka Hale Kapilala. Malaiia ae huli i ka honia otc ke komo ana aku. ina k.e kahua manienie a iiiwe ae i ko iakou niau n.oho mamua o kahi puhiohe. E paa ana.ua anuu o ke alapii o ka halealii i ka "ilui ka Hale o na Alii 0 Hawaii," e ku pohai ana i ke akua kaua o Kamehameha-Kukailimoku. O ke ano o ka hoonohonoho ana o ka.huakai, penei no ia: Kapena Robert Parker Waipa, ka Hui Malu rhoenix. . Ilainnku. Nui. Hui Poola. Kane. Oscar P. Cox, ka ukali. Hui Popla Wahino. Na Makai. Hui Opi o na Mofemouh.. Ka Bana, Pualikoa Ekahi, Kai Lahui, Hui Manawalea oua Moremona. malalo o Pcter Kalani. Kawaialiao Alumnae. Na Elele/o ua Ahahui oua Mokupuui. Ke Kula Kamehapieha. Hui Kameha-meha. Kamehameha Alumni. ]lui Kaahumanu. Hui o na Kanaka Opio. Hui Kalama. Na Keiki Koa. • Hui Oiwi Kano. Na Keikikane me na Kaikamahine 'a Hui Oiwi Wahin®. na Pukaua. llui Lunalilo. NA HANA MA KE 0 KA PA'LII. PAPA KUHIKUHI. , l. Na Olelo Hooiauna Lunakanawai A. ,S. Mahauiu 1. Himeni—'Makalapua" St. Andrew's Priory '?. Pule—lloomaikai. Rcv. Akaiko Akaua l. Himeui — I 'Kaahumamr" .Ahahui ona Kaiiaka Opio ō. Haiolelo^—Kamehameha (Hawāii).. Dhvhl Kanuha 'ī. Himeni—' 1 ' Kaleleonalani" ,Sfc. Aiulrew ; s Priory 7. Haiolelo—Kamehameha (H|aole) Kcv. Akaikp Akaua S. Himeni —"Kamehameha" Ahahui o na Kanaka Opio !). Himeni—"Hawaii Ponoi ".. : Na ke Anaina Keia ka pau o na hana o ke kakahiaka. iIOIKEIKE HAWAII MAWAHO 0 KAHI AUAU O KA LEHULEHU MA WAIKIKI HOKA 4 P. M. mONA I. 0 ka hionn. i hoonohonohoia e hoike mai ana ia i kekahi uiahele o ka moolelo j ke an o ka Moi Kaleiopuu. Mahope iho b ka pau ana o ke no kona. kaikai.na Keoua, ka lakuakane o Kamehameha, kahea aku la o Kaleiopuu i kona aha o na Alii viekie, na Kaukaualii ame na Kahuna Kiekie i akoakoa ma Napoopoo, na ia manawa i kukala ae ai oia i kana keiki ia Kiwalao i hooilina no ke Aupuni . ilawaii. Haawi aku la oia iaia ame kona mau makua i ua apana ekolu, oia o filo, Puna, ame Kau. I kana keiki lianauna, ia Kamehameha, haawi aku la ka loi i ke Akua Kaua o na kupuna, a i ole ke Akua Makahiki mai ka £>ukana mai 1 KaJaau Wohi. Haawi pu aku la no.hoi oia i na apana. hou aku ekolu, oia o Cona, Kohala ia Kamehameha ame kona mau makua. Ma kela halawai ana i nonoi aku ai ka Moi i'kana keiki, ame kana keiki an.iuna e noho me ka lokahi, me ka olelo aua aku, ina e loaa ana ka liewa i ekahi o laua, aole ke Akua e hooīohe mai ana iaia. ae o ka malamaia na o kela halawai, ua hoakoakōa ae la ka Moiwahine Kalola i kona aha nialoko . kekahi halau okoa aku, i hookaawale ia nona, no ka meā, o ka maa ia ilolio y leela mau la, aole e huikau wale mai na wahine me na kanaka. , HIONA 11. 0 ka hiona hope no ka aha inu awa. I ka manawa a.Kamehameha, me ka kali pu aua aku o kana kuniu oo ihe Kekuhaupio I hele aku ai e ike i lta Moi a Kiwalao ma HoUaunau, kahl i wailio ia ai o na iwi o k» Moi Kaleiopuu i aake. Ufl akōakoa ae ka a.ha o Kiwalao, no lta hookipa' ana aku ia lakou nei. I ka hoea ana aku o Kamehanleha, o|a ka mea nana i hoomakau•:au i ka awa no ka Moi. I ka wa. i makaukau ai, ia wa i waiho aku ai o Kamehameha i ka apuawa ia ma kahi nak o ka inu ana ae o ka Moi, .īaawi loa aku la i keleahi kaukaualii, ka mea e noho kokoke mai ana iaia. 'E 'ioomaka ne ana ua kaukaualii la e inu i ka awa, ia wa i pai ia aku ai ka apuawa e Kekuhaupio i kahi ē, mamua. o ka pa ana āe dkā awa i.ua lehelehe>o : e koukaualii.' Ia manawa i huli mai j»i » Kekuhaupio'a hoahewa mai la i ka Moi: "E, eke Alii, ua hewa loa oe. Aple o ka mea a kou hoahanau i hoomākaukau ai nou, kupono ole i kekahi niea e āe ke inu, o oe wale no, no ka mea o oe ka Moi;" Koi kolee aku la o Kekuhaupio ia Kamehameha e hoi me ia no Keei ke kahua iaa o Kekuhaupio ke koa kaulana. PJLI MOOLELO. 0 keia hana hoo.haahaa i hana- ia aku ia Kamehameh<a e kona hoahauau e \iwaiao, ke kūmu o ke ala ana mai oke kaua hui. Ua hoauheeia na pukaua o Kiwaiao e Kamehameha ma kekahi kaua hahana i hoouka ia'ma Keei a lilo īai ia iaia na apana ekolu o Kau, Hilō arae Puna. Māhope iho o ka lilo ana \ai o keia mnu a,pana a ekolu, ua kukala ae la o. Kamehameha iaia iho, he Moi no Hawaii. , Iloko o na hopukp kaua ana mahope inni i hoopalahalaha mai ai oia i'konn •upuni ahiki i Maui ame Oahu, a mahope iho o ka haawi ia ana mai o Kauai me :a maluhia, i'lilo ae ai oia i moi Hawaii mua loa no ka paeaina holookoa. >TA HOAKAKA MA KA HOIKEIKE TABALO HOOMANAŌ NO NA MEA PILI I KE OLA ANA O KAMEHAMEHA I. HIONA I. Ka Moiwalnne Kalolo ka hoapili o ka Moi Kaleiopuu i ukaliia e na Kau \aualii Kiekie ame ua Kaukaualiiwahine o kona aha e liookokoke aku ana i Kona Halau: . ' . » 1. Ilamuku, me .kq, laau ihe. 2. Ka MoiwahiijLC, a mahope aku ona ma na aoao. kona mau Paa Kahili. >3. Mahope aku o ka Moiwahine he elua mau Paa Kahili o ka Pui>a Kiekie. 4. Na Kaukaualii Kiekie. 5. Na Kaukaualii mo na K&hili liiLii. HIONA 11. Ka Moi Kaleiopuu mc kona aha e i\fle aku ana no ka Halau: 1. Elua. mau Elele e kukala ana no ka hoea ana mai o ke Akua Kaua Kaili. ' ' ' • " 2. Ke Akua Kaua e ukali ia ana e ke Alii Kiekie Kalaau Wohi. I hoopuni ana iaia na u kali ine na Lepa ewalu. 3. Na Kahuna Kiekie « ka Heiau q Hikiau. 4. Ka Ilamuku 'me ka, laau lh6. , 5. Ka Moi, mā kona mau aoao kona mau paa kahiki. (». Na Keikiālii elua 6* Ki\ifalao ame Kāmehameha. 7. Na Kaukaualii Kiekio. ' ' . - 8. Na Kaukaualii e na kahili. • 9. Na Kaukaualii elike me iia apāna eono o Hawaii, me ko lakou mau ukali,/c lawe mai ana ina ljookupu oko lakou mau apana, e liii ia ana e na paalalo. • ' 10. Ke kuahaua ana o Kaleiopuu. Mahope ponp' aku .na Kaukaualii Kiekie e ku mai ai. HIŌNA 111. v Ka Aha o Kiwalap c : hele, aku ana no ka Halau; 1. Ka Ilamuku, me ka laau ihe. * 2,. Ka Moi Kiwalao, na paa kahili ma kpua ihau apao. 3. Na paa : kahili liilii. ' ' ! , 4. Na Kaukaualii Kiekie. 5. Na Kaukaualii e paa ana 1 na kahili liilii. 6. Na Pukaua, ame kekaki p6e e ajß. HIONA IY. ■ /. Ka Aha Inu Awa: 1. Kā hoea "ana aku o Kamehameha me Kekuhaupio. 2. Ka hoomakaukau ana o Kamehameha ika awa no ka Moi. 3. Kā haawi ana a Kamehameha ika apuawa i ka. Moi. 4. Ka haawi loa, ana aku.a ka J«lpL ika ike Kaukaualii kokoke iaia. - 5. Ke pa'i ana a Kekuhaupio, ke kumu ā Kamehamehia, kekahi o kona mau kahu i ka apuawa mai na lehelehe mai o ke kaukaualii. G. Ka hoi ana o Kamehameha me Kekuhaupio. MA KE AI^IAHI. Hc aha hulaliula nui ke malamaia aua ma ia ah'ahi iho maloko o ka halekoa. N r a ka Hui Hookani Pila a, Pet.er- Kalāni aine ua Kalapu i Huiia o Honolulu, mnlalo o ke alakai ana a David Kalama e haawi mai ana i na mele hulahula.