Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 25, 18 June 1915 — NUI NA KARAIMA MA KE KALANA O HAWAII. [ARTICLE]

NUI NA KARAIMA MA KE KALANA O HAWAII.

Iloko aku noi o ka pule i hala i ku 'ike ai ine ka hoike a ka nupepa Ha>vaii Heral<l o Hilo, o na l'iiipino ks> ooe oi loa a"ku o ka lakou mau kara 'ma i hana ai, ma ke kalana o Hawaii. Ma ka hoakaka a kela nupepa he hookahi Pilipino o ke koino aihue aninaloko o ka liale a kekaiii mau Ke •>ani elua e hiamoe ana, i loaa ponaku i na makai, a.komo ana iloko o ke puhi. I hele na makai, ma ka po o ka Poaono, i ka hopuhopu i ka jioe pili ivaiwai, a no kekahi mau hora ko la !<on lioomakakiu ana, aohe he loaa e ka poe piliwaiwai ia lakou aka nae. īa ike aku la kekahi makai i ka mala malama o kekahi kukui ma ka puk{. iniani o kekahi hale rna Waiakea. Ma ko lakou hele ana e nana i kc 'uimu kela malamai?.ma, i loaa mai ii ka ike, niai ke kukui mai ia o ke'eahi Pilipino aihue, a" e noke ana i ke 'uiekaa ialoko o na paliulole aine na vahi aj>au e mauao ia ai, aia malaila he dala a he mau waiwai niakamae ae paha. :-lakilo Pono na Makai I ka ike ana o i)a ma!;al, he Pilipine lihue ka mea maloko ; o kela hale, a wahi e loaa pono ai ke.kolohe ine na <vaiwai aihue maluna o kona kino, hooholo iho la lakou, e kakali malio mavaho o ka hale ahiki i ka oili ann iku o ka Pilipino iwaho, o ka wa ia i liopu mai ai, a lawe aku noloko n ka halepaahao. • Ma ka olelo ia, ua like pu me ke mo o na hana maloko o na kii onioni, ka hiona a na makai o l<a ike ana akn i ka noke o kela Pilipino, i ke kuekaa iloko o ka palni lole o na Kepani, oiai no na ona no laua kela liale, e hiamoe •nai ana me ka maikai. O ka noke hoi ia o ka ailiue i ka >hi i kana mau mea apau i inakemake \i e lawe o ke kinai iho la no ia i 'eona ipukukui, a oili aku la nowalio > ka lanai o ka hale, e noho mai an?» 'ia makai, o ka paa iho la no ia i ka hopu ia me ka inaalāiii loa.

Aole i ala iki mai *e!a niau Kepaui T loko o leeia manawa * r.a makai o ka hopu ana aku i ka lakou lawehala, a i hoala maoli ia aku kela. mau Kepnni i ala mai ai, a i ka wa o Ko laua hoo naopopo aua, uo ke komo aihue ana aku o ka. Pilipino maloko o ko laua hale, ia wa i lielē aku ai kekahi c kela mau Kepani a lawe mai la he lala, i huua ia maloko o ke kapuahi Kepaui me ke kuaki loa o ka Pilipino i ka loaa ole ana o kela niau <lala iaia. He Pilipino Hana Karaima Hou no Ma ka Poakahi mai, he Pilipino' 011 n ka mea i hele aku a komo maloko o ka halekuai o kekahi Kepani ina ke alanui Alo, a noi aku īa e nana i kekahi ano paka, a oiai aole he makemake o ke Kepaui i ka ona o kela Pilipiuo, kauoha mai la e hele iwaho, o ka hoomaka koke iho la no ia o laua e hakaka, ine ke kaa ole nae o ka lanakila i kekahl aoao. Ia laua e noke ana i- ke aumeume, i wawahi okoa aku ai ka Pilipiiio i kekahi puka auiani, ine ka hoao ana e okioki i ka puu o ke Kepani me ke aniani a inai poino paha ke Kepani, o ka hoea "koke aha n-.ai o na makai, o ka paa no ia o ka Pilipino i ka hopu ia, a hahao ia aku noloko o ka halepaahao. Ma ke kakahia-ka uui wale hoi o k; la Sabati, he Puulu Pilipino ka i hoea aku a wawahi i na puka aniani o ka hale o kekahi Poto Riko ma Waiakea. Mn ka'olelo ia, ua oki ia aku ka Poto Eiko i ka pahi e na Pilipino, iaia o ka noke ana mai i ke ku-e i kela hana a na Pilipino, eia nae ua paa ae he ekolu o kela mau Pilipino i kn hopu ia. No na hihia piliwaiwai hoi, ua hoopomaikai ia aku ka aha hookoiokolo o Hilo, ma o ka huina la o ekolu haneri <!ala mamuli o ka haalele ana o ka poe piliwaiwki i ko lakou niBu bele, o elima ilala pakalii. He Pilipino ka hapa nui o kela poe i hopu ia.