Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 30, 23 July 1915 — HAALELE MAI O D. KALAUOKALANI I KEIA OLA ANA Hala ia Alakai Kahiko o ka Aoao Home Rula i ke Kanahiku-kumamalima Makahiki o kona Ola Ana [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HAALELE MAI O D. KALAUOKALANI I KEIA OLA ANA

Hala ia Alakai Kahiko o ka Aoao Home Rula i ke Kanahiku-kumamalima Makahiki o kona Ola Ana

Mahope iho o ke kaa ma'i ana no ka manawa pokole o hookahi pule wale no, i haalele mai ai o David Kalauokalani, Makua, i keia ola ana, mahope iho o ka hora umi-kumamalua o ke awakea o ka Poalua nei, mauka ae nei o kona home ma ke alanui Ololi Kunawai. He kanaka o Mr. David Kalauokalani i kamaaina iwaena o na Hawaii ame na [h]aole pu, ma o kona komo nui iloko o na hana kalaiaina, a i kona haalele ana mai la i kela ola ana, ua lilo ia i mea hoopuiwa aku i ka noonoo o kona mau hoaloha lehulehu; a ua lilo pu no hoi i mea minamina ia e kekahi mahele o kona lahui. Ua hoihoi ia mai kona kino wailua maloko o ka hale waiho kupapau o Manuel E. Silva, ma ke alanui Kukui, a ma ka auwina la o ka Poaha nei, i manele ia aku ai no ka ilina o Puea, i ukali ia e ka ohana anie kona mau hoa oloko o kana mau ahahui i komo aku ai. Ua waiho iho o Mr. David Kalauokalani, Makua, mahope nei he wahine kanemake, ame kana niau keiki ekolu oia o D. Kakauokalani, Opio; Robert Kalauokalani ame Mrs. John Asing. Ma ka la 31 o ka mahina o Maraki o ka 1912, i haalele mai ai kana wahine mua i keia ola ana, alaila mare hou aku la oia i ka wahine, oia o Mrs. Enoka Johnson, ma ka la 6 o lune, o ka 1913; ka mea i hookaumaha ia aku, ma o ka haalele ana mai la o kana kane i keia ola ana. Ua hanau ia o D. Kalauokalani, Makua, ma Puna, Hawaii ma ka la 6 o ka mahina o lune, 1840, a ma ka mahina aku nei o Iune i piha ai iaia na makahiki he kanahiku-kumamalima. Ma Lahainaluna kona wahi o ka hoonaauao ia ana iloko o kona mau la opio a i ka hemo ana mai ke kula mai, ua noho aku oia ma ka hana puhiko, iloko o na halewili lehulehu, ma Kohala, Maui ame Molokai. Ma na hana kalaiaina ua ike ia ko D. Kalauokalani, ku mau ana mahope o ke aupuni moi, iloko o ke au e noho hoomalu ia ana keia Paeaina malalo o na moi; a i wa i hookahuli ia ai ke aupuni o ka Moiwahine Liliuokalani a ku ae ke aupuni kuikawa, o D. Kalauokalani kekahi o na komisina i koho ia e ka aoao o na makaainana, no ka holo ana aku i Wakinekona e hoihoi hou ia mai ka nohoalii o Hawaii nei. O na lala o kela komisina oia o R. W. Wilikoki, John Likikini, Jas. K. Kaulia ame D. Kalauokalani. Mai ka makahiki 1886 ahiki i ka makahiki 1890, i noho lunahelu a luna auhau ai o D. Kalauokalani no Molokai ame Lanai; a iloko o na makahiki ewalu ma ia hope mai, i noho ae ai oia ma ke ano he lunakanawai no Molokai, me ka loaa pu ana iaia o ka

laikini e ku loio imua o na aha apana. I ka makahiki 1899, i komo pu aku ai o D. Kalauokalani, ma ke kukulu ana i ka aoao kalaiaina Aloha Aina, a i ike ia mahope mai ka Aoao Home Rula, a oiai o ka wa ikaika loa ia o kela aoao iloko nei o ka aina, ua loaa i ka Elele W. R. Wilikoki na baloka kiekie, a o ka elele mua loa mai Hawaii aku nei noloko o ka Ahaolelo Lahui ma Wakinekona. Ma kela kau koho baloka, i koho ia ai o R. W. Wilikoki i elele lahui, ua noho mana ka aoao Home Rula maloko o na hale kaukanawai a elua o ka ahaolelo kuloko o Hawaii nei. Ua ku aku o D. Kalauokalani ma kona aoao kalaiaina kahiko, ahiki i ke koe kakaikahi loa ana o kona mau hoa, a ma ke kau koho haloka koke aku nei no i hala, o na elele, na senatoa ame na lunamakaainana i ku okoa mai ai oia imua, ma ke ano he mea e hooikaika ana no ka aoao o Geo. R. Carter, oia ka aoao Holomua, a o kona aoao kalaiaina ia, ahiki wale i kona moe ana aku la. I ka makahiki 1901, ua koho ia o D. Kalauokalani, he senatoa mai ka Mokupuni aku o Oahu nei, no na makahiki eha, a i ka pau ana o kona kau, ua koho ia mai oia he lala no ka papa ola, he kulana hanohano ana i paa ai ahiki i ke kikoo okoa ana mai la o ka make iaia.

D. KAUAUOKALANI