Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 31, 30 July 1915 — ME MOOLELO NO LOLENA HADINA KE KEIKI LAWAIA I Hoomaopopo Ole ia Hoi He Makuisa [ARTICLE]

ME MOOLELO NO LOLENA HADINA KE KEIKI LAWAIA I Hoomaopopo Ole ia Hoi He Makuisa

l'a l(vhtr mai la ka Loio Walekona ia namunamu ana iho ana a k<.ua wa i olelo mai ai: "Ae, ua ae oia me kona naau hauoli a Lede Mane, a he mea pono r.o ma ko'u aoao ka hoike mua r,a aku ia oe i o la honua, o kana ia e manaolana mau mai nei hik-i koke niai o ka vva e hoohnNia ai olua, a he manaolana maiv h«ii kona e kulike ana no kau olelo hooholo me kana." Ku ae la ka Lede Marie a hele aku la i ka puka aniani me k?. - i' •!' ike iloko nna me kona kua e huli mai ana i na mea elua - ■ .h' > aku ana nana pono iaia. Ua maopopo i na mea elua e nohe • k t ana ua maikai ole ka noonoo o ka Lede Marie no kona hooi ui ia aku ma ka mare me Pilipo, nolaila* aole laua i walaau hou :-ki:. he hana hoouluhua wale aku no ia iala. 'O ka lilo ana aku o ka Revenafoda he mea kaumaha no ia e ka minamina nui," i namunamu iho ai oia, eia nae, ua lohe kii la ka Loio Walekona ia mau olelo ana a i koke aku la: "Ae. e lilo ana, ke hahaki pe i ka aelike. O kekahi keia o nn :ihvai nui a he alna nani no hoi, e ka Lede Marie, e pono ai o<- e -liwamina iho; aple keia p na aina wale no i ona ia e oe he* nui. hou , ku. Aia kela mau aina ka Nomand.yke„ pia mau wa-wai «\oau alaila nou wale np, a, ina e hpoko ole ana oe i ka palapala kauoha k«> makuakane, ehia.ka hoi mea aloha o oe i'kou nele i ke a man .iiwai apau. . "MawalK» ae o keia mau waiwai a'u i hoike ae la he mau .'iina . cae kekahi maloko o Fr«rani." "He mau aina no anei kekahi ma ko'u inoa maloko o Enelaīii: \.s.v paha? manao au aole iniha aina ma kp'u inpa," i pane mai ai • a Lede Marie. "Aole. aka, ina makemake pe ua hiki np ia Pe ke>» kuai i mau ;i ; na nou malpko o Enelani," wahi a ka loio. "Kuai! Kuai!" wahi ana. "A o keia ka aina o kuu makuakane mai kona kupuna mai—pehea ka loihi i hope o ka holo ann mai .. keia mau aina iaia? He mau kenekulia anei? Kuai! He nhi malihini loa paha ia e kuai hou aku ai a noho aku mawaena .. ka m>e malihini! A pehea, ina au e nele ana i keia mau aini. :na Hm-lani nei, alaila o ko'u nele pu ana anei ia i ke kapa ia ana mai he wahine Pelekane, alaila, e Hlo aku ana he wahine Palani v.va ia mua aku, oia anei?" Kani ih<> la kana uhu me ke kaumaha a upiki iho la i kon- 1 mau lehelehe a paa.-a.hala he minuke "o kona mumule ana i hon < • ;r" '.*< • "Ae. ua naauao no kuu makuakane o ka hana e ana i keia ;k like—ua maopopo mua iaia ua aloha au ia Revenafoda nei e hiki .u- ai ia'u ke hoolilo aku. L'a aloha pu au i na kanaka ma keia v, ahi—nn'u lakou—no'u, nolaila aole hiki ia'u ke hana i kekahi 1 ana e lilo aku ai ia mai ia'u aku," alaila kaholo ae la kana nanr. ; -ia ma na walii apau o ke kakela ame na wahi apau mawaho aku i h"<f>uni mai ana. Ua eii ae la o Mr. Walekpna e ku, aka, no kpna haupu hp\\ : ::a ae i kekahi niea, piai p ka wa kuppnp lpa ihp la rip ia ana e • .imailio aku ai i ka Lede Marie, i mai la: "K kuu Lede Marie, e noonpp akahele lpa Pe, mai puaouahulu : . 'uwe oe i manawa lawa kupono loa nou a hoike mai i kou ma- '. :i' 'io." ' "I manawa?" wahi a ka Lede. "I kuu manao aole keia he ■:iea nui e hoohala ia ai kekahi manawa loihi ma ka noonoo ana, "a maouopo loa keia, ke noonoo iho o ka lilo ana aku o keia wah* rani iloko o na lima o ka mea e he mea kaumaha loa ia ke noonoo .iku. a owai la ia mea e lilo aku a\?" "He kanaka opio o Talabota kona inoa—o Talabota Maselana. l'a ike iki no oe iaia?" "Aole'au i lohe i kela inoa mamua.. He mea kaumaha no nv ka ehaeha nui o ka naau ka lilo ana aku o keia wahi i kekahi malihini! "O, aole hiki ia'u—aole hiki ia'u ke hoolilo aku! He \\ aiwai makamae loa keia ia'u, a eia nae—a haikea hou ae la kona helehelepa. "() ka Makirsa opio Pilipo Eelamaine aole oia he kanak'a malīhini, ua kamaaina oe iaia a pela oia ia oe, e ka. Leele Marie, he kanaka opio a u'i 110 hoi oia, a e kala mai oe ia'u ina au e pai loa .iku aua nona a e hoakaka aku paha i kekahi mau ano maikai nona. He kanaka oia i kupono loa e hoohui ia me oe he haahaa kona ano ame kona 'manao a o ka oi loa aku he kanaka oluolu loa." pane aku ai o Mr. Walekona. "Oia ke kanaka." "Malia paha e lilo io ana no o Pilioo i anela no,ka malama'ama hi* maikai n>a na ano apau elike me kau i hoakaka mai la nona, : ka. i ha'i aku no au ia oe me ka moakaka loa, aohe o'u makemake v awaiaulu ia au a paa ma ke kaulahao o ka materemonio laahia o l a mr\re me kekahi anela." Haalulu kona mau lehelehe iaia i hooki iho ai i kana kamailio • a, a no ka manawa mua loa iloko o kela manawa a laua e papa- • . nna, haloiloi mai la na waimaka ma kona mau maka, aka na-V • . V<»na naau haakei hooikaika iho la oia e kaohi i ka hanini ana -ai a kona mau waimaka. "Ke ike aku nei au ua pipili loa kou naau iaia he mea kanalua 'e ia ke olelo ae, ma ke ano o kau mea i kamailio mai ><-■ kuleana ro ko kela ame keia mea e lawe ai i kekahi kulana hana : > ka hoopakele ana mai iaia—a i ole haalele loa aku paha." "Ke maopopo aku la ia'u kou manao," pela ka Mr. Walekona ka i ana aku. "Ina pela e pono oe e hoike aku ia manao ou ika I e'le'Masetona—aohe makuahine e ae i oi aku ka makee i kou mau :-"iio mamua ona. a o kana maii a'o naauao oia ka mea kupono •a e hooko ia aku." Ku koke ae la ka Loii W T alekona ia manawa. HuM mai la ka 1 'le Marie iaia me kona mau lima e lewalewa ana ma kona aoao a i 'uai !a: "Aole. L~a hooholo no au no'u iho i ka'u mea e hana aku ai. V haawi aku ana au i ko'u ae. Ua makemake no au ia Pilipo a e haawi aku ana au i ko'u ae e mare me ia." la lohe ana aku a ka, Lede ,Masetona i ka pane a ka Lede Mane, nui iho la kona hanu no ka oiai i na minuke mamua i'io oiai oia e hoolono pono mai ana i na olelo a ka tēde Marie. aia ka ehaeha iloko ona kahi i loku ai. Kunou aku la ka Loio Walekona e hoike'aku ana i ka lede ua hooko ia ko laua makemake.. Me ka leo haalulu ninau aku la ka Lede Masetona. "Ua hooholo anei oe me kou manaoio me ka naauao loa, e ka Lede Marie? Ina oela. ke hauoli nui nei au, a e ala ole mai kekahi mea nana e alalai i ko olua hooliui ia ma ka mare, o ka hauoli wale no no ia hoohui ia.. E kau mai ana maluna ou na pomaikai a na makua o 1 lua i upu a i manaolana mau ai; ma o ko olua hoohui ia ana e hoohui ia ana keia mau aina waiwai nui a lilo i hookahi a e noho mana aku ana oe maluna p na aina p ka ohana Belamaine, a pela noi me Pilipo. maluna o ka Revenafoda, a p ko olua hoohui ia r.na oia kekahi o na hana ano nui e lawelawe ia ana maanei i ike ole ia ka lua mamua aku nei -4tia ka moololo o keia wahi."

Alaila aea ae la ke poo o ka Leele Marie iluna a nināii 'mal' la: I ka wa hea—i ka wa hea o Pilipo i manao ai e hoohni ia maua?" Wehe. ae la ka Loio Walekona i kana nwaki pakeke a i aku 'a • "He hpea mai koe o Pilipo nana poiioi e hoike fai i kona 'nanao. Eia ka Loio Selebone niaanei e kali aku ana o ka ak.u o olelo hooholo. Ua noi ak\i au ia lana e haaw; mai i manawa nou e noonoo ai a pane mai ahiki i ke kakahiaka o ka lr apopo, eia nae, aohe makemake o ka M.akuisa opio e kali, makemake koke oi<i e lohe koke aleu. ae mai o f a e noho aku ma 'eahi e ahiki i ka hora umi o ke kakahiaka alaila hiki mai." - "E oluolu anei oe e hoi ?nai iloko o kon nimi moe?". "\ T o keaha la?'' wahi a ka ka Leele Marie ninau. "Ua makauka.ii au i keia manawa no ka pane aku. Aole n" ? hoololi. ana i ko'u manao —mai honohoio oe no'u, e kuu lede! \neane loa oia e aka ae i ka wa a ka Lede Masetona i hele aku '»i a hookomo aku la i kona Hma iloko o kona lima. No kekal' manawa pokole 'kona paa ana i ka lima o ka leeie a hookuu mai 'a. la wa l.ohe ana no lakou i ka nehe mai p na huila kaalio mavaho ma : a nuiwa koke ?e la ka ī ede no kona omanao koke ana ae o kela kaalio a lakou o ka lohe ana akr aole ia r»o ka mea e, aka, no ka Haku o->io Pil no. Ke ku la ka Lede Marie me ka oololei me ka ha->a pti o l.a l ianu, nananakea kona helehelena. eia nae aohe manao pihoiho\ 'loko ona. a ke kaukolo 1a kana nana ana i ka puka. 1 Lle kanaka opio oiwi kilakila a i kahiko ia me ka aahu kinom, •io ke ahiahi ka i komo mai a ku iho la ma ka nuka. Kaoiikanu kona kulana, a elike me ka ka Loio Walekona o ka olelo inua a:ia i ka Lede Marie. he kanaka u'i io maoli no oia. He helehelena kona o ka noe ake akamai ma na meakani, a o hiohiona ame kona nana'na ua lilo nin i mea : loko o na noonoo o ka a?nu .i ike aku i,aia ma ia abi?lii. T tmalama kona mau maka me ka helehelena ia manawa, eia nae, Via iloko o kona naau ka ehaeha kalii i nu ai. . īa komo ;loa ana mai ana iloko o ka rtimi hoolauna aku la.ka T.oio Walekona ia laua ma o ka haawi ana.aku i ka lima o ka ,Lede Marie iaia a i akn ai: • ■ "E loaa aku ana ka Loio s>elebona ia kakou iloko n ka rumi 'ioahu buke me ke kanalua o*e, e ka Haku P>elamaine, nolaila; komo ?ku kakou ilaila a'hui aku me ia.. E oluolu anei oe ame ka Lede Mane e hu'i {;rii mai me mako\i malaila i keia manawa?" Hele koke aku la laua noloko o ka rumi hoahu.huke a hnalele 'a iho la na alii ooio o lana wale no no kekahi manawa,. TTele mai 'a ka a nili i ka Lede Marie, a ku iho la kilohi, ha-10, : ka nani o ke. aliiwahine ooio e ku'aku ana me he opua na.ni la i '-:a liula-imua ona me-ka nani nui a ninau iho la: "Ua hoike iho nei anei lakou ia oe, e Marie, no ko kaua hoo T hui ia ma ka mare?" "Ae, ua hoike ia mai ia'u, e Pilino," wahi a ka Mane pane. •« "A pehea kou manao, ua hooholo anei oe? "TTe 'hoole' anei kau pane a i ole he 'Ae' paha?'' "lie 'Aē'; ua haoholo au ma ka Ae, nolaila, aohe au mea i koe e kaumaha iho ai ua loaa ka pane nokole kuoono loa i kou manao'." Pii ae la- ka ula ma na papalina.o ke kanaka opio, lamalama ie la kona mau maka, loli loa ae la kona nanaina ia, manaw.a. a i 'iou mai la "Ina pela, e Mar'v;' i aoo mai ai ka Makuisa 0.0i0.. Lla maopono i ka lede ka manao o ka e lele mai ana honi iaiia. ! nolaila, pale e. akti la ka lede a i aku l.a: "Malaila aku oe, e Pilipo, e kali oe i kou hoao ana mai e.hanai oela. O' ae he ae ia. Ua ae au e mare me-i oe. ,Aka —A uu maopopo no ia oe. E mare aku ana au ia oe, no ka hooko ana 'iku i ka aelike i hana ia ai e na makua o kaua oiaimo kaua e ,be;pe ana a e ana maluna o ko kaua mau moe bepe. . "No k6 laua pono ame ko kaua; no ke koe ih0,,0 ka Revenafodai i ei anie ka P»elamaine mai ka lilo ana aku ia ha'i i ae aku ai aii, ■ika mai rVianao oe e loaa aku ana ia oe kekahi mea mapiua. ae o ko kaua hoohui ia ana." Haule ilio la na lima o ka Makuisa ma kona aoao, a o keia helehelena hoihoi a lamalama pna mamua aku' ua nalōhia koke iku la i ka manawa pokole. N "Ua maonopo no ia'u. Aole au'i manao e haawi mua.mal ana oe i kekahi mea ia'u." LTaawi mai la* o Mane i kona lima. a 'aia i hopu aku ai i hou aku la me ka hanai pu o ka hanu: "Ua 'elele loa ko'u naau i ka hauoli i ko wa i hoike mai nei ua hai aku 'akou ia oe no ko'kaua hoohui ia, elike me ka aelike. i hana mua' : a e na makua o kaua, no ka mea ua nui kuu makemake ame kuu ia oe, e Marie. Mai maka'u oe. "Mai ko kaua mau la kamalii mai aloha ana ia oe; lole hiki ia'u ke hoomanao ae i ka wa hea la au i hoopoina ai ia oe. Aole, mai maka'u oe. E kali no au. E a'o no au i ka hooinanawanui. O kau ae ana e mare me a'u ua lawa ia na'u e manaolana ai e lilo ana kaua ,i hpokahi." - Nana ae la ka lede-iluna i ka Makuisa me ka hauōli o na maka a i ae la: - "Ke ike nei au i kou maikai ame kou aloha nou, e Pilioo; mai'<ai maoli oe. E hele paha kaua a hui aku me lakou. Aia paha 'akou la ke kali loa mai la no kaua." ; "Ae, e hele kaua; ua makemake loa lakou ia'u e kakau i kuu inoa maluna o kekahi mau pepa—he mea oili i ka " "Hele mai hoi* ha kaua," wahi a Marie. MOKUNA IX. Ma keia ahiahi hookahi no a'a ka mokuahi Lona o Livapuhi mawaho mr> : o na kapakai o Vanekouva 'kahi i paialewa ia ai e m ale. kawahawāha iloko o ka .ino nui.. Iloko o kela manawa i halawai ai ka moku me kela poino nui i hopohopo ia, hookahi wale no kanaka i hiki a i lawa pono ka makaukau ame ka maka'u ole e lawelawe i na hana o ka moku, he kanaka hakumele. nae oia, a o ka poe e ae a pau e hana pu ana me ia.e pono lakou e hoolohe pono i kana mau mea e kau.oha* ma ; ai. He nui na ohua iluna o kela moku a he lehulehu wale iwaena o lakou he poe niaka'u wale, a mawaena pu no hoi o ia mau ohua h ; e lehulehu wale na wahine, o lakou ka oi aku o ka maka'u m;ka uwa ana i na manawa apau e upai mai ai na ale mawaho o ka moku me ka ikaika, a i na wa pu hoi e lola ai ka moku i o a ia nei, ahiki i ka hano ana o ko lakou mau teo. O ka poe koa a wiwoole, he kakaikahi wale no nae lakou, ua hakaka lakou me ke ahonui me ka, makani ame na ale no iwakaluakumamaono hora i like ka loihi i ka manao o ka poe apau oluna o ka moku me ka ma.kahiki, lie poe e makemake nui loa ana ia manawa e komo koke aku ka moku i ke awa lulu a ku malie.. He o ia mau ka hana a na pauma e kiola aku ana i ka liu iwaho j ka po ame ke ao; ua oki ia na k-ia i kaawale oluna o ka moku, a 0 kekahi mau ukana ua kiola ia. aku iloko o ke kai i mama ae ka moku i maopopo loa ka poino i kekahi hora, oiai ia e luli ana i o a ianei me he kanaka kuli la iloko o kona mau hora o ka ehaeha, no ka mea, i kela ame keia ale e upai mai ai me ka ikaika.ma kona aoao, ua alaa ia ae kekahi mau papaahao o kona aoao. Maluna o kona oneki i ku mau iho ai ke kapena me ka haalele ole i kona wahi; he kanaka koa oia me ka oiaio, a ma kona helehelena ke nana aku' ua hele oia a ma'uau'a i ka pa maii ia e na hunakai, ka makani, ka la ame ka ua. Ua hiki ole e lohe ia mai kona leo maluna ae o ka makani e oa ana me ka ikaika ame ka halulu o na ale o ka moana, eia nae i kela ame keia manawa e kuhikuhi aku ana oia me kona mau lima 1 kana wa e haawi iho ai i ke kauoha i kekahi luina e ku makaūkau

ffiāu"afta 'malaio iho ona, a e kali aku ana o kona haawi niai i ko a i kela ame keia manawa e palulu ae 'ana oia ma kon.i lae a' nana aku i na kapakai me ka manaolana poho loa no ko akou palekana. Ina 110 ke kualiilii aku o ka ino alaila, e hookuu iho ana oia i kekahi mau waapa i hoopakele ia ai mau ola maluna o ka moku e noho apa malalo o kana ana; i keia manawa he 'iana waiwai ole a hoopoino.i ke ola o na kanaka ka llookau ana ak',i ia lakou oiai ka ino e pa ana me ka ikaika e lilo ai ia mau "Wāap-O me he mau lan laau'maloo la e paialewa ia ana e na ale. Aia malalo maloko o ka rumi aina he !ehulehu wale na ohu'a i hoakoakoa ia a like loa me kekahi pu-a hipa i makavikau no ko lako'i ka'i, ia aku 110 kahi e luku ia ai, elike me kekahi hale..penehi bini. i O kekahi poe wahine aia lakou maluna o ka papahele kalii i moe ai, kekahi poe puuHiuki ae la me ka puliki aku o kekahi i kekahi, a ma kela ame ke'a. manawa a na ale e poi mai ai ma ka aoao o ka moku me ka ikaika, a e luli ai paha, e lohe mau ia ana na leo uwa a na kane aine ka leo uwe a na wahine. m€ ka olelo ana o ko lakou luakupapa.u ia a aole lakou e ike hou ana i ka malamalama o ka la ame na maka o ka lakou mau mea aloha. eia nae, o ia n*au leo w r awalo kohu hehena aole i kaa aku mawaho o na paia o ka rumi i hoopaa ia ai lakou. O kekahi poe, oia no paha ka poe manaoio he mana ke Akua, aia lakou maluna o ko lakou mau kuli i kela manawa a oau e pule hoomau ana, elike me ka lakou i manaoio ai. o ka pule ikaika a k.e kanaka pono he mea ia e lanakila ai. Oka hapanui ona kanaka va malama lakou ika maluh i 'a, aka, o kekahi poe o lakou ua houlala ia ko lakou mau noonoo. o ka lakou hana oia ka hoao ana e wawahi i na puka i laka ia a paa, a e uwa mau ana me he r>o(? llikini hehena la oloko o na ululaau, me ka hoopuka. a,na i na olelo hailiili o na ano like ole, me ka olelo ana aole o lakou makemake e hoopaa ia lako.u maloko o laila me he mau iole la i ia iloko 6 |ca lua a make aku elike m.e lakou. He mau i-a kakaikahi ka mamao mai ke kaoena aku he kanaka ke kokolo hele ana makina o ka oneki a e puliki aku ana i kelaame keia mea e paa aku ana i kona lima. . He kanaka aoo &ia, ua alualu kona helehelena, panaawela'kona ili, he ikaika nae kora mau maka me ke puhuluhulu o koni auwae me he helehelena Gorila la ke nana aku. a e paa ana ma kona waha kekahi poomuku kika e a ana, a iaia e nana aku ana i. •na ale ahiu 6 ka moana, aia ilpko ona na hoomanao no na liaumana.a ka Haku i pihoihoi ai i ka ino a ike ia aku ai e lakou ka hele mai o ka, Haku maluna q ke kai. He hana .maamau iaia ka nana ana aku i ka moana ame ka alawa ana .ae i kona kapena ro ka haawi mai i kekahi kauoha iaia,. a i kona ,ike ana.mai i ke ani ana aku o ka lima o ke kapena ku ae la.oia ,a hele mai la me ka makaala loa ana nona iho. "Makemake ,au ia Danale," oia ka inoa o ke kanaka wiwo ol?, 0 ke kahea ana mai a ke r kapena... "Ke lohe mai la no anei oe? Hiki anei ia oe, e Senano ke kii aku iaia?" Kunou aku la o Seoano, alaila, hoomaka aku.la. e kokolo helo maluna o ka oneki me ka makaala loa nona iho ahiki i kahi o ke hikaka hele aku ma ka iho malie ana ahiki i ka haule loa ana. ilalo he manawa loihi nae ia ana o ka hika hele ana ala: iahiki ,i klahi a na kanaka e hana ana ma kahi o ka nauma. Ua like na kanaka ma kahi o ka pauma me na. bipi i makewai >a i pololi, e hiolo ana ka hou mai ko lakou mau maka a lae iho, [alaila, kahea aku la oia i kekahi kanaka opio pilalahi wale no o kaiii kino a i ke kokoke ana ruai aku la ma kona poohiwi a kahea aku la me ka ieo nui he makemake ke kanena e ike iaia. Nana ae j la o Danale ihma, kunokunou mai la alaila pii like aku la laua noluna o ka oneki. 1 "E Danale," wahi a ke kapena, manao au e kualiilii aku ana ka*pa ana aka makanii Ina pela, alaila, au ia oe e .hoomakaukau e hookuu aku i na waapa apau. O na wahine ka mua e hookau aku ai. Ua maopopo mai la anei ia oe?" : O ke kanaka opio ma ka inoa o Danale i hoike ia ae la aoie ia he e, o Lale n.o. 'a a ka poe helu}ielu i ike.ai ma na mpkuna i'hala a i Jawe aihue ia e Sanapa ame kona mau paalalo. I . Ika loaa ana mai oke kauoha iaia. hoopa ae la o, ; a ike kihi o j kona papale, a kokolo hou aku la ma kahi o na kaula i hoopaa i i ai o na waapa a kakali iho la no ke kauoha. Elike me ka ke kanena mea i upu ai ua kualiilii io aku la ka pa ana a ka makani. .Ua ano aheahe tea mai la ka pa ana a k.* imakani, o na ale ahiu mamua aku ua aneane e lana malie loa. O ko Danale kali ia, a i ke kapena no ka ike o ka wa kupono ia haawi aku la oia i ke kauoha me kona lima i aneane e laau loa ia manawa i. ka ua mea o.ke anu e hiki pono ole ai ke hapai ae j il.una, a haawi aku la i ke kauoha a o ka hoomaka aku la no ia o i.a iohua e kau iluna o na waapa. j Oko Danale kakali ia ahiki ika makaukau ana o kekahi waapa | e hookuu ia aku i ke kai, alaila, iho iho la oia iloko o ka rumi laina o na ohua hehena e noho mai ana me ka piha makau. Wehe aku la oia i ka puka, no ka mea, iaia ke ki i haawi ia ai, a i ka manawa a na kanaka pupule i ake mai ai e oili mua iwaho o kona wa ia i kulakulai hou aku ai ia lakou iloko me ka i pu aku: "0 na wahine ka mua!" Ko kona hookahi ua oili mai la kekahi mau kanaka kakaikahi, a o kekahi poe ua hookeke mai la iaia me ka lima ikaikā, me kn paa ana aku o kekahi mau kanaka iaia. He hana nui ia nana i'i manawa. 0 na kanaka i paa ia aku iloko o ka rumi ua uwa ae la lakou me ka leo nui, e uwe ana kekahi poe, noi mai la kekahi poe me ka hoomalimali e ae ia aku lakou e puka mai iwaho, a o kekahi po.e o lakou nōho malie loa, i ka wa i hoopuka ia mai ai na wahine no ka oneki. 1 na wah'ine i kau aku ai iluna o ka oneki ua hopu ia mai la lakou e na luina a hookau ia aku iluna o ka waaua, a i ka piha ana 0 ia waapa ua hoe aku la na luina a hookuu ia iho ana ia waapa 1 piha i na wahine a hoe ia aku la. Aole i lilo i hana nui na Danale ka hookau ana aku i na wahine iluna o na waapa mua, aka, i ke kolu o na waapa ua maopopo i na kane aole lakou e hookau ia ana, nolaila, ua hookele mai la lakou me ke pale ana ae iaia ma kekahi aoao a lele aku la iloko o ka waan?. Ua hooikāika o Danale e naa mai ia lakou, aka, elike me ke ano o na hipa i hoooaa loihi ia iloko o ka pa e ake ana e hemo koke Iwaho pela okoa iho la no ia poe. Ua hakaka lima maoli oia me ia poe, e kui ana me kana mau mahanahana i na kanaka ma ka Akau a ma ka hema, a elike me na liipa e onioni ole ae ana i ko lakou wa e kupee ia ana uo ka ako ana i ko lakou hulu, pela no me ua poe la, ua nana o!e : a ae ka eha oia mau puupuu i kui ia aku ai lakou. Ia manawa koke hele mai la o Sepano a haawi mai la i kekhi mea iloko o kona lima, a ,ia alawa ana iho ana eia ka he ou pana- . Ua loaa ae la ka maha ia Danale ia manawa ua loaa kona kokua i ka wa i paa pono mai ai ka pu i kona- lima ua hooke i« mai la ia me ka ikaika e kekahi kanaka nui, a oia ke kanaka pihk loa i ka hu.hu i ka hookau mua ia o na wahine iluna o ka waapa; aneane loā o Danale e hina, heaha la ia hapapa ana ae aua paa ana i kekahi lima ona kekahi kanaka a ku hou.ae la iluna o kona kau aku la no ia i ka pu i ua kanaka la e ku ihō ana maluna | o kekahi wahme a i -aku la: j "Emi koke aku oe ihope o hoainu ia aku oe e a'u i ka huaale! Emi aku ihope! Aole kane e kau ana iluna o ka waapa ahiki i Va pau ana o na wahine!" (Aol; i pau.) v