Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 33, 13 August 1915 — KU AKU LA KA'U AAMA KUA LENALENA, KE KEKE MAI NEI NA NIHO. A KE PAIEA MAI NEI NA WAWAE! [ARTICLE]

KU AKU LA KA'U AAMA KUA LENALENA, KE KEKE MAI NEI NA NIHO. A KE PAIEA MAI NEI NA WAWAE!

K ka Nupepa Kuokoa, Aloha:—E oluohi mai hoi i keia manao. Aia ma "lta lloku o Ilawaii" o Augate la 5 n(;l, kekahi manao i hoopuka ia e "Ile Mea Paa Mahele o Ka Hoku'* e pane ana ia K."H. Makekau, ma kahi o Rev. Scnatoa Ilanohano Deslia. Aole au i makemake e pane i na manao o ka mea huna inoa, no ka mea he.hohewale oia, eia nae, aole keia he hohewale maoli, aka he kanaka ano e, "lilee me ke ano e o kana pane, a'u e manao nei o ka Rev. Senatoa Hanohano no ia, a nona ka niho i keke mba mai nei ma Ka līoku o Hawaii o lulai I ~i ma ka inoa holiewale. "He Mea K > 'io P.aloka" a e keke hou mai nei m t kn inoa wahahee "He Mea Paa mahe'e o Ka Hokn o Hawaii, a oia ka'u i hooheno ae nei, "Ūa ku aku la ka'u Aama Uua lenalēna, ke I<eke mai nei na nihi.

i ke paiea mai nei na wawae." Tna aolo oia alaila o Kiw:ni, a Ina lole ia alaila o Kuo'io'i kela kahuna īnaana o Kaanapali, l\[aui, o ko makmi va kamalii. Oia moe paha ra a puorfo, ī hookomo kolfe no i kana manao ano '? ma ka n'upep?!. He Wahi Mea Ak* Aia ma ke poo o ua manao .la, o ua « Kuo'io'i ua kakau ia me na hrta mniii "KIA MAI KA O-ĪAIO E MaKRKATT," me he mea la, oia wal» io ke kanaka oiaio, ike i ka oiaio, pih:> : ka oiaio, hoike ma ka oiaio, ka oia'io Va oiaio apau a o ka oiaio wale no, ">ela ke Akua e kokua niai al.

Eia nae. aole i atia kapuai limā 'ia ka loa ame ka laula o kahi manao pāne o ke kakau ana, wahahee koke ho la no, ma ka huna ana i kona inoa liaio, a kakau iho la he inoa waliahee » "He mea paa mahele o Ka Hoku.'' '•] wahahee ana iaia iho no, ia Mak?ī;au a i ka poe heluhelu apau o lta loku o Hawaii. Aa no lioi nei kaīaka la e v»ahahee. Ile kalaki māi hoi kau; me he mba 'a e hoole ae ana i ka oiaio aiiie 'ia nele i ka oiaio o ka Rev. Sehat6;. lanohano Desha a nō ia nele, nolaiia 3 noho malie oia a na ia nei e pane nai ka manao pane o Makekau ma lve Alolia Aina o lulai 17. Oia anei? lehu la ha-la-la-a oe maanel, Ke huipā kili ani aku āu.

Aja ma ua pane la, kapa iho la 'n \lakekau i ka pane kamalii, a oiai he <anaka makua a he pane >anaka ma uia i oi aku mamua o ka Rev. Senatoi Hanohano Desha, nolaila noho malie <ela a na ia nei e pane o Makeka'». Aole paha e nele ke leanaka makua, ho •a niea, aneane paha e kanaha maka'iiki o ka moe aiia o ua o Kuoioi a f>uoho mai nei. E'ia nae, hana koke ho la no i ka hana a kamālii, he peepbe •kli, kuikui hana'upele, holo luka lid»o i kai, liolo i kovr wahi e pee ai ā nalo, Te pee ana, nalo ke poo a ku ka huelo iluna o Waliahee. 1 Ano e k naaieoshnlluetaoincmfup Anoe keia ano kanaka. Ile ihepa •>aha, lie 1010 paha, i maopopo ole ai aia ka mua ame ka hope, ke kuniu ime ka welau, ka hiki mua ka manao •ine ka hooki ana o kana manao, i ike ai, ua hoomaka i kana manao me

;a oiaio a ua hooki nie ka wahahee. <i hoa nei mc na hna nnnui, Makekan o, eia mai ka oiaio, a i ka haawi am he wahahee. Aole no i waa ka pule ananna a m > Knoioi. Moe hou i kanaha hou ma'\ah?ki, e imi i keia ninau "I-Ie oiaio inei, 110 ka oiaio ole lawa ole i ka niaio, iko ole i ka oiaio e maopopo ■īle oi ka oiaio o ka ttev. Scuatoa līano 'iano Desha, i lawe ae ai oe a nau e '»anc ia Makekan, e hookomo 'hol :a oe e pau i ke ahi Helene o na patl haulani o ka Holoholokuaiwa? Adl(>! •aha oe i ike e ia oe.ma ke ala o lts peelua! Aole paha oe i heluhelu i ka nupepa Ke Aloha Aina a ma kahi no ana e pane nei, aia malaila ka lioike, ka lio'akaka ame ka. ninau no na la ana e olelo nei ua haalele wale ia e R. ,lf. Makekau. Nana hou a maopopo pane niai! Mai kuawili wale o manao ia aku he knli paha, a i ole he ike ole no i ka heluheiu Pane inai nei no ka ohikui ame ka hoino walo o Makekau ia l?ev. Senatba [lanohano Desha no na inea pil'< i ka hoolaha kuai waiona ma Ka līoku 6 ījawaii. I<u aku la oe i Lanai i ka Moku o Keole. •, * Heluheln hou oe i Ka Hoku o Hawāii o lune 24 aine ke Kuokoa o lulai 2' i ka manao -pane o Rev. Senatoa Haiia hano Desha, malalo o ke poo "0 ka lehulehu no na lunakanawai" a e loaa ia oe keia: "I ka wa-e holo moho ana maiia (Desha) me Moea no ke kulaua lunakiai, o ua hoa (I?. H. nei no o'n o ka' aina hookahi, ka i hoolilo ao ia'u (Desha), a e hooili wale ana i kekahi mau olelo i kaleau ia mai B kekahi niea, a i hoopuka ia ma ka nupepa Hoku me ko'u (Desha) ike oTe, oiai, i kalii e au (Desha) i kela manawa, a imua ponoi no o. ke alo o ka'u (Desha) wahine onawaliwali. Heaha kela mau olelo i kakau ia mal a h6okomo ia ma ka nupepa'Hokn tn© ko Desha. ike ole'no kona helcr «tiH? Ina paha e uoho ana iwa uā ike, a aole paha e hookonio ia ma ka nupepa Hoku, 110 ka mea he kulana ano nui mana

kona ma ka hooponopono ame ka hoopuka ana i ua nupepa la ia māhawa.. Aole oe, aole au, aole hookahi ma ka honua i ike a maopopo i ua man olelo la a Rev. Senatoa Hanohano Dosha e kuhi nei, oia hookahi wale iho i)o. "A kona hoa R. H. Makekau i haiolelo lealea ai." Hoomaka au i noonoo, heaha la? I ke au o lana me Moea i loaa ia'u ka ike oia ka A. 1906, (o ka helu 8 ma Ke Aloha Ain« 0 lulai 17, he 6 ka pololei), ana e ho oiaio mau mai nei i ke kahiko loa no o kona manao ino, lilili inaina f hoomauhala a he poha wale ana ae ne. no ma Ka Hoku o līawaii o Mei 27 'A. D. 1915, ua -like me ewalu maka »iīki me hapa. "Imua o ke alo o kana 1 vvahine onawaliwali."

Akahi no a maopopolea ia'u ua mai» olelo la a Rev. Senatoa Hanohano De ;ha e kuhi nei, o ia na olelo a'u i hai ilelo ai e pane ana ia Kiwini no kon?. olelo ia'u, i kahi kanaka kolohe, hik »le ke hilinai ia, a i ka hilahila ol< 0 Palmer Wooils i ka holo ana ow.au '•a hoa. Oia hoi ka po a ao ae koh< haloka, Nōveniaba, A. D. 1906 ma Moo īeau Park, a e huli pono io mai an: la wahine la a Kiwini imua o'u. Aol 1 koia wahine hou ana- i mare iho nel le helu elima keia, o ka wahine heli ;ha ia a ka in'u waiona ole i make aki> ■iei. Oia o RoBe Kaukaha o Kauai \īrs. Rose Kapu o Oahu, Mrs. Ros< Desha o Ilawaii. O ua mau olelo la, a ku ai oia hel i haalele i ka halawai, oia no na olelo 'ffini, Whiskey, Wine, Primo Beer heln e loaa no ma kalii o Sarao, Unioii Ililo," aka Rev. Senatoa Ilano īano e olelo nei, aole oia i ike i kv. 'iookoiiio ia ana iloko o ka Hoku ae ka mea ua hele oia, a'u hoi e ninau akn aei iaia ma Ke Aloha Aina o lulai 17. ; 'He v oiaio anei aole 'oia i ike i ka 'iookomo ia ana- o ua māu olelo la ma Ka Hoku?" He ninau pololei leeia i ka Rev. So' iatoa Hanohano Desha wale »no, a nana onoi e pane i ka oiaio ame lea oiaio )le o kana manao ponoi iho no i ka :aii ai. Aole ia oe e Kuoioi. Heaha ou maopopo i ka Rev. Senatōa Hano iano Desha kuhi olelo, a heaha*hoi <au hiki ke hoomanao i ka'u haiolele ) ewalu makahiki i haTa ae nei o kauKiwini ana miai nei nau e pane, me kan moolēlo pukapai, hoomalimali a hoopihk nupepa? Ina he wahi mea kau i makenake ai i'a Kiwini; noi pololei aku io hoi. E aho ia mamua o kou lalama ae iloko o ka nupepa a'ike wale ia kou ino epaepa a oi loa aku ka pilikia o ko punahele.

Owai iho la ka hoike wahahee anu' •a hoopiha nupepa? O you paha ea? Na Rev. Senatoa Hanohano Desha i kukulu mai i ke kumuhana, a o ka'u ka ninau 'aku i ka oiaio ame ka oiaio 010 i hamau kela, a nau i kakaiahili inai 'iei. No keaha? Hiki ole ke pane ea? Ina ua hiki ole ke pane pololei, hooki iho. E aho ia mamua o ka holopu :>. ■ malalo o na inoa wahahee. E ka Nawai la i a'o ak'.i : a oe- e wale i ka oiaio, a o ka wahahee kou malumalu e pee ai a 'ialo? E ke kanaka ano e! Nawai la t a'o hewa ia oe, a ike ole oe i ka paewa i ka nihoniho o kau man'ao? , Owai hou aku'ua niho aama inoa wahahee? Me ka mahalo i na limahana > ka papapa'i. R. H. MAKEKAU. Honokaa, Augate 7, 1915.