Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 36, 3 September 1915 — HE MOOLELO NO MAGARITA RADIFE A I OLE Kuu Momi i Nalowale. He Moolelo i Piha me ke Kaumaha Mamuli o ke Kuhihewa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAGARITA RADIFE A I OLE Kuu Momi i Nalowale. He Moolelo i Piha me ke Kaumaha Mamuli o ke Kuhihewa.

Aiawa ino aku Ia ka Kikema naiia ana rtia kahi ā Likeke e ku mai ana. ke aaki la hoi kona ku'i, i ka ua m&a o ka piha i ka hoōnaukiuki i kona enemi ino loa, aole nae ia he nieā ē liopo iho āi o Likeke, no ka !i ca ua hoea mai i ka la o kona lanakila, a hoomau liou rhāi lā o Likeke i kana kamailio ana: "Ke ike aku nei au, ua piha oe me ke kahaha. iiie ko niānao, aole he nua e ae i ike i kau mau hana kolohe. Ē ku aku anā au mahopē |.ouo ou. ma ko manawa o ka ana āe i kela niau olelo a ke alona <»le, he mea kau i ka ike iho i kau wahine, ā ku ae imua o ke. akeā, a koi i kou kuleana maluna ona, aka pee iho la oe iwaena o kela nui < iuia, ir.e he kanaka malihini loa la, i ike miia ole i kaii wahiiie ponoi. "()\vau hookalii wale no ka inea i ike a i hooniaonono i ka mea nona ka ko o ka hooho ana ae, o oe no ja e Kikema, a ike koke iho la au. aia keknhi meahuna i pili ia oe ame kela.wahine, o ko'u hooholo iho la no ia e hakilo loa ia oe ma na ano apau. I ka vva e ninau ia mai ana. ina ua ike kekahi i ka mea nona ka- leo hooho i. pane. ae ai, u:i nolio hamau loa au, me ke kakali ana o ka hoea mai i ka la a'u e ik«. hou ai ia oe ame kau mau hana epa apau. ,- Ia oe i haalele iho ai ike kaaahi, ua lohe āu i kau mau olelo oka hoopuka ana aku imua o kau kauwa, o ko'u hookolo aku la no ia mali<»pe o kou meheu, ahiki i koir hokele i noho āi, a ma ke kakahiaka nni ae o kekahi la, ia oe e hele aiia 110 ka;hiwaiho o na kino make, i loa ia ai kou kuhihewa no ka make i'o ana o kela wahine, owau pu 110 kekahi mahope o'kou meheu/' Ma kela wahi i hoomalui ilio ai o Likeke i kana kaniailio aiia aku, e noonoo ana hoi no ke ano e hooiliau hou akli ai, lilāila paiie ae Ia: "l"a maopopo 110 ia oe e Kikeiiia. ō iia wahiiie rtei no kela au o ka hooku'i ia ana e ke kaaahi. a, o ka mea hookahi hb hoi' īiona ke kino au o ka hele ana aku e ike maloko o kalii waiho o ria kino make, o kau nae o ka hoopunipuni ana mai nei irnua o keia poe, ua niake ko wahine. i ka ma'i kamolapoki. E hoolohe lioiii 'māi ko'niau 'p&peiao e Kikema." Ma ko manawa o ke ālakai aiia niamiiii o kau mau lianā apuhi u ka hilahila ole. ia Miss Magarita Radife 'hol6kō ō ka halepiile, a iinua hoi o ke kahunapule. ma ke ano e mare ākii. ia eie, e ola aiiā rio kau wahine mare, a he hookahi ]itile nia ia iio'fje mai/i halawai ai oe me ke na kino make, elike nie ia au i wahahee, iho iiei i keiā anainā. "Me keia mau mea oiaio apau, ke lioike iaku,iibi āu imiia 011, lia rahaha liilii kau papahana o ka epa ame l<e kblbh£, a iia weiuwelu. liilii hoi kau ir.au kuko palauālelo apau. Aole loa. ah wahi koi o kekahi ano maluna o Magarita Radife, ua l<aāwale loa oia mai ia oe aku; ka'u wale no e kaumaha loa nei, heaha la ka hoopa'i e kau mai a.aa maluna o kekahi kanaka, i aa aku e hoopilikia i kēkahi kaikan aliīhe hewa ole, me kona ike rio, ua hana hewa aku oia i ke Akua a imua ona kanaka. Heaha kau kumupale'nou ; 'itib e Kikema?" L"a like pu kela maii oklo a Likeke e kariiai.li6. aku la me na poka pu raitela, e lele makawalu aku aiia nialuiia o a pālulu okoa ae la i na lima ma kona mau māka, alāila hipoho ae.la: "Ua manao hoi au e lilo mai ana o Magarita na'u, e pōho wale ana ka na manaolana aoau." ■ ■ . "Ma ka'u nana aku, o keia kekalii o na hanā ano nui a'u i loho eile ai iloko o ka hapa mua o ko'u bla ana.'' i komo inai ai o : Sa liarola ma ke kamailio ana, alaila huli aiai iā imua o Alika, me ka hoomau ana'aku: - " "E oluolu anei oe e hoike mai ia mākou i ke aiio mare ia ana me keia kanaka ino, a pela hoi me ke kumu o kbha hāalele ana ia oe ? I le mea paha keia e hoehaeha aku ana i kou noonoO, e hoomānao nae, he mau hoaloha makou apau nouj e maka'u. ole ai ee) i. ka hoike ana mai i na mea oiaīo, a o ke alaliele wale iho la no. ia e ioaa like ai ia kakou na hoomaopopo āna no na ano lehulehū o keia kanaka, a pela hoi na pilikia i kau aku maluna ou." "Ke mahalo aku nei au i kena manao ou e Sa.Harola, a e hoike akii ana au i na mea apau. a iloko no hoi o ?a maniwa hookahi. e lohe ou ai oukoh i na makai, i hana ia niai māluna o u, e na mea 1 piha me na manao aloha, no ka mea iloko o-ka poino," ailaila nana aku ia Kai»ka Mudoka. maopopo aku la 110 palia 1 ua kauka nei. ka manao o kekahi nialuk o na mea a Alika e kainailio ae ana, hapapa wale ae la no oia i kekahi noho, a uwai niai la nae inniā o Alika, me ka i ana nr:i me ka leo oluolu: . "R uoho mai oe ma keia noho, aole i lōāa kā ikaika kupono i koii kino, e ku ai oe iluna," wahi ana me ka lalaiī 6ko& ā'na mai ia Alikā, a hoonoho iho la ilalo. ke ike mai la nae.ka poe apāu mālōkō o kelā nimi. i ka haikea maoli o ka helehelena o ke kauka, ine ko lakou rioho pouliuli nae i ke kumu o kelā nāiiaina nlalliilā oilā, koē \Vāle no kona makuahine. la nohe ana iho o Alika ilalo, o ka eu ae ia no iio Kauka Mudokā. a hele aku la a noho ma kahi mamao mai ka nui aku o ka poe oloko, pe'a ae la i na liihā mamuā o kona umaunia, kulou iho la hoi ke poo ilnlo. me ke kakali aku o ka lohe i na mea apāii e hoike ia ae ana e Alika. Xo Sa Harola hoi, uwai aku la oia i konā nōho a kokoke ma kā aoao o Alika, a hōlo inai lā hoi ō a puili i kona makuahine; iā manāwa i hoomaka āku ai o Alika i. kana kamailio ana: "He umi-kumamaono o'u māUahiki a'u e hōomanao nei, a ia'u e huli hoi ana no ko'u honie 1 kekahi la iloko o ke kau mai ke kulana-k-uhale aku, ua halawai ilio la au ire kekahi kanaka malihini. Aia kekahi nnu ano mahina oiia, nahā i hookomo mai.i ka manao.hoohihi ilr-ko o'u, a i ko maua halawai pii ana i knhi hookahi, i ninau mai ai oin i kekahi alanui pololei e lioeā aku ai 110 kana.wahi e hele ana, kulrkrhi aku la au īaia. ā hoi loa aku la no ko u home, me ka. noonoo hrui ole aku no kela kānakā māhliini. v . . . "Ina aole au i ike hou iaia ma ia hope niai, ina aōle ati e hookaiimalm ia. aka o ke ano iho la no paha iā oke ali 0 ko'u ōla ānā. Ma na iranawa nae apau ma ia hope mai, inā ka ! u niāu liele a'e āi, e haiawai ana au me ia. ine he mēa la ma ke ano iiiiā wale nō, eia ka, aole. e hakilo mau ana oia ia'u, a īio kona niakemāke maoli iio ke kUniu o kela halawai maii o inaiia, elike nie kana o ka ā'e okoā āna mai ia'u, mahope mai. , : . ■ "Ma kekahi la, ua halawāi hou iho la au me ia.iha. kekāhi āh'a hooharoli. a o kela kaniaaina mlia o mauā, tiā koi mal lā oiā e hulāhula pu aku au me ia. a mai ktlā niaiiāwa mai i hooi loa ia ae ai ko maiia hookamaaina pono ana kekahi me kekālii, a iloko 0 riā niah'ina eliiā 0 kela kamaaina ana, o ko niaua hōopālāu.iho.la no ia, nie koiia koi ikaika ana mai ia u, e liele hiāiia 110 kekāhi Walii kāāwāle l.oa, a malaila mnua e mare ai. ma ke ano malu, iia ku-e ioa āu i kela manao, 110 kekahi manawā loihi. .. 5 Mamuli no hoi o ko'u iohe nui i ka poino māoli o kekahi noe kaikamnhine opiopio i mare āku ma kela *ttthu>\k<fii ;[cu-e; e' pai mau ia paha e a'ii i ka h'oole. ina ua poho, āole nāē, aku la aii 1 np nrili a ka nahesa hoowalew v ale. " ' ' •Olelo aku la r.o hoi au iaia. ike kuihho' kōna iiele'ole ana mai e 11H i kuu makuakane. a e mare ia maua ma ke ano maikai. o kana kumu pale wale no, he kanaka ilihune oia, a e liele ana no oia i ke kula'ia manawa. me ka makemake olē ē lolie'aku koua mau hoa kula ua »inre oia i ka wahine. ; "Wahi ana ia'u, ina au eae aku ana e l ( ilo i wahine nana, alaila e hooi\aika loa.ana oia ma kana mau haawina apau, a iaia e haalele aku ai ike kula. e loaa ana he kulana kiekie, iaia,, ā ia, e hoikeike āe ai '"'ll imua oka nohai oka poe kiekie. O ka'u pane no kelā mau hoaknka ana. ua hiki no ia'u ke kakali ahiki i konā hemo ana māi ke kula mai ia wa niaua e mare ai. aohe nae,.oriā wahi meā ā nialiu mai, o kana no o ka mare koke aku.me ia, me ka hoike ole aku i kekahi jx>c. a ina aole pela. e heopau loa ko'u noonoo hou ana aku nona.

"Ua loihi kou hoono anā, no lea'u mea pono ē haiia aku ai, a hooholo iho la au. he hookahi wale np kuip.ll a'n e aku ai e mare me ia, o ia no ka hooko ia ana o keia haiia.māloko o kekahi halepule, aole hoi maloko o kekahi maii. wa'h'i e ae. LTa olnolu loa kona mahao rio j kuu ae ana aku e mare nie ia, aka ua ku-'e mai rio oia i ko mālia mare ia maloko o ka halepule. a no' kuu paakiki niāo'li ti°' o c ' a wale 110 oiā i ae mai ai, a i kekahi. la, o, ko m'aua hēle aku la no ia malpko o ka halepule, a hooko ia mai la ka mare.fe hoolilo ana ia maua i. kane a i wahine. . "Mahope o kela māre ana o maua, hoi.-aku la, a ma kekalii wahi taona uuku, malaila maua i noho mi ai ho hookahi mahin.a iloko o ka hauoli. I ka wa i Koomaka h'ōii ai'ke kula.e komo, oielo mai Iā kuu kane e hoi hoii ānk oiā i ke kiilā,. ā kā'uōha mai la e ; noho rio nu ma kela walii, ahiki, i kōna hemo hoh ana mai. Ō ko'u nianao, q. ia no ka hoi ana aku imua o ke ?ilo o ko'u mau mak\ia, ,a hoike aku ia laua i ka'll mau mea apau i hana ai, me ka nōnoi ana aku i ka laua huikala ana mai, aole nae ona wahi mea a hialiii mai i ,kela manao; nolaila ua rtoho āku la 110 au mā keiā wāhi, āhlki i ka hōomāha hou ana o ke kula, o kōna hōi mai la riō ia, a he manawā pokole wale no ma ia hope māi, o kō'u hānau iho lā ilō ia i ka'U bēbe, o ia no keia kāikamahine o.Ame." .. Vv , , r "Alaila o. ke kaikamahine no ka keia a kaua!" i'pane mai ai o Kikema, me ke kulou ana mai imua, e nāna ana I?oi nia na maka. o Ame. Kunou -wale mai la rio ke' poe 0 Alikā, aōle no kona makemake maoli ē hoikie mai i ka mea oiaio, -aka i ole ai noke -wāle aku ō Kikema i ka niele iaia. "He eono mahina o ka'u hehe i kela manawa, a. i kekahi la, ike iho la maua i ka hoolahā maiōko o ka nuoepa, no ka rhake ana o kuu makuakane, akahi no ā ae mai la kuu kaiie ia'u, e hoi rio ko*u home. r - •' ■ " 'O keia kā nianawa ku^>orio , loa ati e hoi akii ai no kou hōme 0 oe kekahi o ria kaikamahine waiwai lōā,' i noke mai āi oiā i ka hookikina ia'll, he mea hōi aHi i ike ōle ā!i iāiā e hana mai 'a'na iaV ; nela mamua aku. 'He makukane wāiwai loā kou. a oiai ua mākeāku la oia, o oe auanei ka hooilihā. o koiia maii waiwāi apāu.' "Akahi no a maopopo iā'u.ke ano o kuu kaiie, eiā ka ua kaiikai mai oia i ka waiwai, mamuli pāha o koria lo'he i kē kamaiiio ir he oiiana waiw.ai ko'u, me hē mea la ua Hoike akii kēkāhi pōe iāino ke kaikaina waiwai o kuu makuākāne ma Parisa, nelā oia i kuhihewa. ai, o ko'u mākuakanē kekahi o iia kanaka waiwai loa. " 'Aole ko'u mau, makua he maii meā Waiwai,' i nane aku ai a'" iaia, 'he poe ilihune makōu, 110 kā meā he loihi ka manawa o papa 1 ma'i ai. ua hoohemahema \vale ;ia kōnā māu aina, kahi e ioaa riu ; mai ai ke dala ia makou,' no keia pane a'u, uā piha lōa oia i ka liuhu. a hoomaka mai la e; kamailio i'ria ōlelō kupono ole: " 'Ua hoonuniouni maoli kelā poe na lakou i kāinailio ma ; ia'll/ wahi 'agja. 'Olelo ia mai 'iā'u, 0 kōu makuakāne kekahi ka naka nni o ka wa'.wai, a i kona make ana aku la, ua holo hiai waiwai apau maluna 011, ame na dāla gtilā he rriāu kāukahi, i hun? iā ma kekahi wāhi.' , . ' " 'A.ole' loa ia o ka mēa pōiolei'/ i hōikē ōkoa ākii āi āu iaia i k' mea oiaio elike me ka'u i ike ai no 'ko makōii hhiiō āna. Hooh aku la au iaia i.kā huna ana o panā i hā dāla'£ula hē ihāu kāiikani • ua haāwi'mai no nae oia ia'u t:kēkāhi hoonāauāo ināikāi aha. mko'll, noho ana maloko, 0. kekahi klilā lioho'paa no ekōlii inākāhiki, me kā hoomanawanui no nae, kdrfā l aā''olē' ē noi aku i kona kaikaiha waiwai ma,Parisā e kokUā rhāi iaiāi' ' "I ka lohe ana o kuu kane i ka'ii māu hpakaka, ia .wa oia hoonuka okoa āe āi i na olelo hailiili, mē kā hōōhiki āna \ na ;olelo ino, e hooili ana i na ahewa nna īiiaHina o kā'poe na lakōn,i |<āmāilio aku iaia, i ka Ho6punip.um <t ame ; .no iaia a kana pu mai lā rio hoi ia'ū i ko'u ā'>iihi, a niāi kelā maiiāwā niai ,i lo.li ano e ae ai, kona niau ano apau, ā hHōniaka ;riiai lā e hoo hemahema ia'u ma na ano he niih : "Hookāakaa pono'iā J āe . la : ko'ii niau m!akā: rio k'e aho māōli ■ ke kanaka a'll i ; kana aku ai iaia kahe na\fv>d iā kohā mare wāh nna n.iai no ia'u, me kona manao, ē waiwāi oiā hfa o'u nei, a i koii: 1 ike maoli ana i lea oiaio, ia wa i hōikē ōkōā niāi āi i kona āiio maoli he kanaka i piha i ka epa ame kē kōlōh'e- ā he ilioliae lioi iloko -r ka a.ahu hulu hipa.... . ' . "Me ia maii ano ino lehulehh ho naē o ka'ii kaiiē, ua āuam» au nie ka hoomana\yanui i na hoehaeha āfiā, rio ka ponp o kUu kāi kamahine nei, ua nohp hoomanawānui ākti mālalo oha, me kā nan ole i kana mau hana hoohilahila 'ā'ii, a i kā hiki hōu ole āna ia'r ke hoomanawanui hou aku, napale ae la au i ka hiiahila niahooe a hoi kohana aku la imua o ke alō ō kuu rriākuāhiriē, e hii āna ho : i kuu hehe, me he walv'ne kama ole la ma keia ao. "Oi hoomanawanui aku i ke aloha <> ke kane, ahiki i ke loa ana mailoko aku o'u, ia wa.i kau :ākti a| na malea i ka pono r ko'u noho ana i kuu mākuahine, inā pāha e hōokipa āku ana oia kana kaikamahine me ka maikai. - "Elike no hoi me ke ano. o riā makilāhine aoau, ua āno mai 1? oia ia'u ame kuu bebe. hookina akii la ia mauā iloko o ko' mako home. a hoike mai la, he hookahi kiimu o ka māke koke ana o kumakuakane, mamuli o kuu holo' mahuka āna- mai ko lāua alo ma ; me ko laua manao kuhihewa, ua hele aku au i ka auwana, a u'r lilo ia i puuouu ikaika loa nana e hooohkole mai i kona ma-u la ( ke ola ana, eia nae ua huikala mai no kiiu makuāhine i ka hewa rr kana i hanā aku ai iaia, a ua huikalā pu māi no hoi kuu. makuakane mamua o kona make ana: "la'u i noonoo ae ai i ka'u niau haria. ua mihi maoli no āu nv ka walania, a ua ku .hoi i ke āloha ole i ; k'o'^'mau'maku'a. No k;i o ko'u mnnawa, maloko wāle nb au o ko rnākou hohie ' noho ai, me ka ae oie, e hele aku ē. ike i ka poē apau i kamaain: ia'u, a i ole, ae pahā lakou e hele niai e ike ia'ū. Ua manaoimaoli no na niēa aoau, ua lilo au i -ka lalaii, a Uā loaā mai ka'i keiki ma l<e ano hewa. "No kekahi maii māhina, ua noho pu au fne k.iui makuahhr ihe kā oliiolu, āliiki i kā huli hoi anā mai o Ali?ka mai tnai, a oia kā meā nana i kokua nuL mai i ko ihakpu, iiōho anā. . MŌKUNA XXXIX. "Ma kela nōho pu āna o rnakōti nie kriti ihākuakānē mē Aleka he riui kana- niaU liiēa o ka hoolāa ana rio ko niākōh nōho ariā āku Wāhiī aha, e hōoponopohō hou aku anā ōiā i Hā waiwāi 0 kiiu rna. kuākāiie, niālii aku i na aina waihō walē, hOōmāemāe hōu i k'ā hōm' •ō mākou ā lilo i hōme nāni. "Aiā a pāu kelā mau hēniahēmāM leā hōononooōno ia, alaik lāwe aku oia iā'ii amē kiiii 'mākuāhine, e 'ho'ōmakaikāi i na wahi ? māua ; i-jkē rriua ole ai< ā nia.kē aho fuii ke-ōlelo ā'e, iia hOOlala māol' 'no ōia i na mea ahaii ē .hōohaūoli: ia 'k'ō māiia ma"hāp; nō Vā mer aolē ohahā e ae e 51 a anā, o maeia wālfe flō. ' "Hoikeike āku iā āu imuā ona i, ko'u' mPolelo kaumaha. mkona āloha ana mai ia'u, a olelo mai la, aole "ā'ii irfe'a hopohope 'ho ai, nb ka rriēā ē mālama mai ānā ōia ā e liiakā'alā pu ana hbj, i wāhi no ka'u kane pauaka, e hPōp'ilikiā Ol'e ihāi ai, ina ne ko'll lona iaia i kekāhi rnanawa. īlokp 6 kēlā māii me* a*ā'i ? kuu inākliakahe hāhaiina e hoolaā Wai ā imUā o ktftt "hiāu «i'aka, ua helē āii a piha loā i-ka hauoli, ht)W6iria āku lā i ko'u ināu inā nāo kāumalia āpau, eiā kā auahei e jpblio-Wāle ānā iā maii iipu āha . "Hie ihau pule kakaikahi wālē nō 'kela nōho pu āiiā iho o mākoii me Aleka, 6 kona loāa'no ia 1 ka hlā'i kahiōlāp'ōki,. a hāōā loā mai la: aoie āif ame kuu - hoōkokPke' āku iaia, ā o kekahi mea mālama ma'i akamai i ho'ōlimālihia ia, o ! a wale hō ka meā noh'o pu akii me īa, a rriakaāta i kā hāna ānā akii i riā mea nona e poho ai. , "Iloko o kela mānawa o kihi makHāMnē hahāuna e mā'i. ari3. 1 hana ai ō-a i kana nālapalā kāuoha hooilinā, e liōōili anā 'i kōna mau waiwai ahau maluna ō'u, nie ka J)āpā loa āh'a, āolē ē lōaa _aku he liōokāhi kenēka o kana mau dala, i ke kānākā nana au i pāuāka: a nia iā ano iho la, i hiki ai iā'u afiVe tctiu mākuāh'hē ke olā m'e ka niāikai mahope māi, rrie ko mauā ike olfe i hā ēhaelia a kā huiie ame ka nele. . , "la'u i huli akii ai a 'nana ihope, i kūu home. kāhl a'u e luākaha āna īloko o ka olioli, uā lilo iā i honie hōowāhāwāha lōā nā'u, nb ka mea mailailā ihāi a(i 1 hahai mai āi ihāhōpe o ke kānakā a"u i kuhihewa ai he kanaka alōhā la i kāna wahine, eia kā.;hē ni£ā i oi aku ke ino, imua o ka holoholona. Oiai*nae, ua mare i«%>au me ia,.ma

na kanawal" o "ka~airia, aōle loa au e nana'ho'ii aPii'aha iaia lie kane na'u mai ia majiawa mai, aole lioi e ,ike ka'u keiki i ,ke aloha o ka makuakane, nana hope la au i na ipuka o kuu home alolia, a hele ai\wana mai la, me ka hoikē ole aku i ko'u mau hoaloha, i ka'u.wahi e auwana aku ai. ''Mahope iho o ka noonoo ana me kuu makuahine, i ka maua wahi e hele aku ai i hooholo like iho ai maua, e haalele loa ia Palani, a e hoi aku a npho māloko o Eiielani, kahi āole he poe a maua i kamaaina malaila, a e nolio aku, me ka uilani ole ae o na manao i na hana hooliaiioli o keia ola ana. ''la maita o ka hoea anā aku i Enelani, ua loaa koke iho la he hale maikai iā'u, niawaho iki aku o ke. kulanakauhale, o ko'u hoolimalima aku la no ia, a noho aku la maua malaila, me h'e home la no malia. Xo nā niakahiki eliia a oi aku ko maua noho ana mi» kela hoiiie. me ka lioopilikia ole ia mai e kekahi mea, afaila 'oohia iho la kviu makualiine i kekahi ma.'i nui. a me ka hooman.i'wanui ame na hooikaika ana no hoi,. i pohala mai ai oia, a auhee 'ku la ha pilikiā aka mā'i niai kona kino aku. Ua ike no nae au. iole nō e loihi aliā nā la āiia e ola hou aku ai, oiai ua hapa mai ka • 'leaika .0 koiia kiiio, aka naē, noho rio maua me ka hoomanawanui 10 kelekhi maiiawa. "Iā maua e noh'o la ma kela home hou, aole a maua poe i hookamaaina aku ai, no ko'u hoihoi ole no.e halawai me.ka pde maihini, i hoihoi iio paha ka launa ana aku me lakou, i ka pono o ka liāna a ke kane, ua ahona no ka noho mehameha ana, mnmua o a hoohuikau wale ana aku ipe.lakou. "Ua hoopau loa au i ke kahea ia ana o ko"u inoa oiaio, a lawe nai lā au i ko"u inoa, i ka wa i mare ole i ke kane. a ma ia ano,. i a kuhihewa loa na kānaka, he wahine au na ke keiki a ko'u nia'<uahine. "Oiai nae maua e noho ana me ka loaa ole o na hoaloha, aia lae kekahi ohana a'u o ka nana ana aku no ko lakou pono, e noho '-aawāīe ana mai ko makou home aku. I kekahi la, loohia iho ia ' ekahi o na keiki o kela ohana ilihune i ka ma'i, a e waiho ana 110 hoi kuii makuahine i kona ma'i, a i ka loāa iki ana o ka oluolu i kuu nakuāhine, hele āku la au no kahi o kela ohana, no ka ninau ana iku, inā paha he mau mea hiki kekahi ia'u ke kokua aku ia lakou.. "He Ikulana kiipilikii maoli no ko kela keiki ma'i, a ia'u o ka 'ioea ana akii me kekahi ie i .piha i na meaai ua lilo ia i mea hoo'iauoli ākii i ka manao o ka makuāhine o kela keiki, a waiho pu aku ! a no hoi he mau elala mahuahua malalo o ka hialu o ka makua--'iine, no ke kiiai āna iko lakou mau hemahama. Aia kela manawa ī'u o ka hele ana e ikfe i k£la Ohapa pilikia, i na hora o ke ahiahi. i i ko'ii haalele anā ākii, no kā huli hoi hou ana mai no ko'u liome. Ve uhi mai la ka poeleēle, a i wahi. e hoopokole ia mai ai ko'u alahele, P ko'ii kti ae la no id, a hoi mai lā ma kahi e moe ana o ke ilaniii kaaahi." Ma kela wahi, o ke kamailio ana mai a Alika, ua hooki honua ho la oia, rio ke ala koke ana mai paha o kana mau hoomanao ana* 10 ka poino i k'au aku maluna ona t aple np hoi he pane wale mai i ka pōe e hoolohe mai anā iaia, a no kekahi maii sekona, ka noho l iamaū anā, iā wa i hoomaka hpii mai. ai ua- b Alika. e kamāilio: "īa'u e hoi ana ahiki ma kahi P ka uakee o kfe alahao, a no kuu naiiāO, aole he kaaalii e hōlo māi ana ma'kela alanui. o ko"u hoonau aku la nō ia i ka hele ana nomua, a ina no raha e holo mai i ma kekāhi kaā, aole āha lio e nele ko'u ike aku. Ke lohe la no au | ke kāni mai o k'e oeoe o ke kaaahi mahope mai o'u, a no kuu*| •nānao', aia āu ke hele ia riia ke alahao kaa ole, aole no o'u nana' \ku ihooe. "Me iā nānea nae b'u i ka liele āhiki i ka noke ana mai o kr ">eoe o ke kāaahi i ke kā'ni alapine, ia wa au i huli mai ai. ua ko-:-oke loā ke kaaāhi ē hōoku'i inai ia'u, a iloko o ka miiwa ame ka hikilele, āole ā'ū mea e aē ē hāua ai, a kunouli koke ae la ko'u īoonoo, o ka hina iho la nō ia ilalo, a pau ae la ka hooiiiaopopo ana kekahi mea." r Ma kela wahi, o ka haha'i ana mai o Alika i kona moolelo, ī okoa aē ai kona kino i ka haalulu, hpike mai lā koni mnv nāka i kekahi h : ōria aho e, a ia ,wa i ku koke mai ai o Kauka Muloka iluna; a naa aku la iā Alikā, me ka pane ana ae: "Aole lōa he pOiio iki ō keia hana," alaila haalele koke iho la 'a kauka opio hei ialoko o kela keena. a i ka oili hou 'ana mai, e >aā aria oia i kekahi kiahā aniani. a hoohainii aku la ia Alika: "E in" aku i ka wai āpau p keia kiaha," o ka ialau mai la no 'ioi ia o Alika a inu t aku la, me ka hina ana aku o kōna kino ihope i kā noho. i kau a mea o kona piha loa me ke oihoihoi, ua lilo '-aha mati hoom"?lnao ana. no ke anō o ka olia poino i loaa iaia, i -'umu nana e hoopilikia loa mai ,i kona noonoo māikai. "He mea pono,- e hoi oe e Alika, maloko o kōu rumi e hooluolu •i. ke ike aku nei au, ua lilo kou kamailio nui āna i kou moolelo. i umu e hōi hōu mai ai kou ma'i." wahi ā Kauka Miuloka i āmailio āku ai ia Alika me ka īeo oluolu loai Nanā ae la o Alika ma ria maka o.ke kauka, alaila luliluli ae 'a kona pōo, rne ka i ana aku: "He mea pono e hoona.n au i ka'u noolelo malokō o keia ke'enā. a imua hoi ō oukou apau." No ka naākiki loa o Alika. hoi okoa aku la. o Kauka MuHoka 1 noho ma kona wāhi mua; ā kakali mai la o ka hoomaka hoii aku t Al'ka. i kāna kamailio anā. ; "Hē kti. niaoli i ka wālōhia ka mooelo au i hoike mai nei e kun \lika." i kamailio āē ai oSā Hilrola. "Heaha ka mea nana i hooae ia oē mai kōu nii iā aha mai e ke kaa a lil.o oe i mea ole o kona niaii huila?" "Aole i maooono iki ia'u. ka mana nana i kaohi aku i na huila ' )kō?no o kela kaāahi. O kii'u tvale no i ,manao ai. ika wa e hoookoke loa māi ana ke ia'u, o ia no ko'u niake loi ana: a ma'i -ela rhanāAva māi naē. āhiki ika piha ana he ho.okahi makah ; ki a i. āolē lofi he mea hiki ia'u ke hoomaonopo a i ka pule wale aku >ei no i hala. akalii nō a ho ; nono mai.kuu noonoo maikai." "O keia kēkahi o na pilikia .nohihilii lpa t a'u i ike ole ai i kona : 'ia maniua." i pane mai ai o Ukeke,, "Peh.ea. la i make ole ai o ' I'l-a, he ninnu nōhihilii loa keh. Ma ka hoike mai a. ka wiliki. a ike o : a ;ka hele ō -k-ekāhi wahine. ma kaīii viākee oke alahao. n wa oia i hoōpaa āi i ka holo ō ke kaaahi, me ka hookani nu ana ke oeop. aole nāe i paa iki ka holo o ke kaaahi, ahiki i ka hooku'i I na m° ia nēi. ' "Ua knhrhewa lōa na nieā maluna o kela kaaahi, aole he i k'oe iloko o kela wahine. a o ke kauka no hoi kekahi i hooia <e ia mēa; o ka mea kupaianaha. nae, aole he mau palapu maluna o ona kiii'o. "īa'u e nalenale ana i kekahi mau ohua. i hiki nfi ia'u ke ; k'? 'kii i ka h'ēlēli'elena o kela wamne, ia wa i lohe aku ai au i lea 'ioōhō ia āna ae o ria ōlēlo a'u i kamaUio. mua aku nei ia oukou, n 'ke mi akti la aii. nie ka ho'ohewaheiwā ōk,. i ka mea nana i hoo'iika kēlā inau olelo oia no b Kikema nei. Uā lehulehu wale kn -oe i lohe i kēla māu ōlelo. aolē nae he hookahi iwaena o lakpu i ■nao^ono/i k'a mea nānā i kama'lio ae. owatv hookahi wnV.no."Mā'i kela manawa niai i hakilō ppno loa ai ?u i ko Kikema ano 'aia o ka nōho hou ar»a akii rhaluna o ke kaaahi, me kuu ikp mno--<rvno lōa ana. aiā V»k*>h; mea a"o:mi' loa, a "a nili aku hoi o Kikema : kēlā wahine, Hlo ?i kana koi mahfnā o Maeani-a i mea ku ole i kmawai.- Māmilli ō rhau hana ena anau i hana mai a ; 'a'u. ua kono māi au; he kanaka oia i piha ina erta he mii f au? lōa ko'u hilinai hoīi an'a maluna ona. Elike ia a'u o hoike miia ana aku nei iā oukou. lia ukali aku fcu maho*ie ona ma 1a ae ph ; ki i kahi wā'ho ona kUPānau: ua lohe nonō a l ' : na ninau ana i waiho aku ai i'mua o ka mea nana e malama ana •' ka hal'e oke nununi: n aole loā au i hoono : fla iki ike ano o koU'* heleheleria. i kā wa i hoikē ia mai ai. t'a .kii ia mai ke kiiio e kekah ; mēa; ā ii'a lawe ia aku māiloko mai o kela hālē. "Owait fftt ~no keknhi i hele āku 'e ninau ma.iā hōnē riiai, me '<-a manāo ē ia'u ka o ka mea nona o ka hoihoi ; a ana maloko olaila. o ka nānē a kela kanakd ia'ii, tia hoea aku kekaln o'nio, a koi 1-» i kela kino. a ua lawe ia aku e : a mā kekāhi manawa o ke kakahiaka nui. Ua mau no ko'u hakilo ipa āria ia Kikeinā nia hōne mai, me ka manaolanā. e h•'ki 'anp ia'u ke k'lekaa ae i kekahi mau meahiinā pili iaiā ame ka wahine nona ke kmo mā'.-p āna b ka make'make loa āna e ike, aole nāe ho mēa i lōaā iā'u. ahiki i kō'u hoopau lo'a ana i ko'u liakilo ana mahope ō kānā mau hāna. (Aole i pau.)