Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 37, 10 September 1915 — HE MOOLELO NO LOLENA HADINA KE KEIKI LAWAIA I Hoomaopopo Ole ia Hoi He Makuisa [ARTICLE]

HE MOOLELO NO LOLENA HADINA KE KEIKI LAWAIA I Hoomaopopo Ole ia Hoi He Makuisa

"I-ia kc ola nou. e kuu liaku,", a kau ae la i ke kiahi i ka waha ' ck<«lu 110 oolopu ana a i ka ha pau ka wai o ke kiaha, a i ka hookuu ana iho ilalo, i mai la: ''He wahi nani maoli no k*ei ; a ou, e kuu haku." "O ka hale anei kau i mahalo mai la?" wahi a Pilipo. "Ae, a hc kanaka akamai maoli no hoi oe i ka hookani i na meakani. Iliea <»c kalii i a'o mua ai i keia ike hanohano?'' "Ihea?". wahi a kahi kanaka o ka hoopili ana mai'. "Aohe wahi. I a hanau pu ia mai au me keia ike elike no hoT me kou a'u i kamailin mua mai nei: o ko'u makuakane ame kona makiiakane aku he mau kanaka laua i kaulana i nei mea he ike hookani meakani. a pela au i manao ai oia haawina no palia la mai ia laua mai pela no i loaa ai ia'u keia haawina ike. Homai hoii ana oe i kā vaio)ina ia'u e hoikeike aku au ia oe i ka'u mea i a'o ai a lehia. He vaiolina maikai maoli keia au; o kekahr keia o na vaiolina maikai loa > hana ia ma Suita!ana; nolaila mai no ka'u wahi vaio!ina e waiho la i ka hale." "He Strad ka inoa o keia vaiblina,'' i pane aku ai o Pilipo. "Ua ike no au," wahi a kahi kailaka, "oia ke kumu o ka maikai <> ka leo. Manao au he nui ke dala o nei vaiolina i kau kuai ana i kinohi? Aole anei? Hoolohe hou mai." Hopu mai la oia i ka vaiolina a hoomaka iho la e paani ma na leo like ole i maa i na lahuikanaka apau, he leaiiaka laeula maoli io no i ka paani i ka Pilipo hoolohe aku, a he hoolai wale no hoi ka Tili])o hoolohe me ka piha hauoli i ka paani o kahi kanaka. Waiho iho la kalii kanaka i ka vaiolina ilalo a hoohuihui iho i \vaiseke me ke soda me ke kena ole ia akiA, a i ka makaukau ana o ka inu ae la no ia, oiai nae ua hele no a pii ka ena o ua wahi kanaka la i ke kiaha piha mua. Uoko o kela manawa a kahi kanakā e hoohuihui ana i ka wai* s<-kc nie ke soda, ke noho malie wale aku la no o P'illpo me ka iwnon nui nae iloko ona i ka liana a kela wahi kanaka o ka miki ana mai ma. kela wahi ia po; hē kanaka auwana oiā, wahi ana, a eia nae. aole oia i like me ka poe auwana ana i ike mua ai, he maikai ka olelo a nei wahi kanaka, he Ipnaka no hoi i hoonaauao ia pela kana nana aku. . . , "la'u e nana aku nei ia oe īiie kena ike nui ou e hiki ai ia oe ke huli i kou pono o ka noho āna ma kena ike ke hoomaunauna wale nei oe i kou manawa ame kpu ike me ka hoohana ole Me ka oiaio loa e nui ana ke dala e l'oaa ia oe ina e hoolimalima ia mai ana oe e ka poe hana keaka, a i ole e ka poe haawi ahamele ma na hale hoikeike a ma na ahamele. Ina me ken'a ka nui o ko'u ike ua hiki loa ia'u ke haawi i kekahi ahamele no ka huli ana i ko'u pomaikai. eia nae oe ke auvvaua ; hele wale nci.no me ka hoohana ok 1 aku i kou ike e loaa ai kekahi.pomaikai." ...... Hapa.i ae la ke kanaka .i kona mau poohiwi a elua iluna. O k.'na mau maka uliuli e au hele ana ialoko o ka rumi ua kau pono ;nai la«i kela manawa maluna o ko Pilipo helehelena nie ke ano hoihn£»©le i ka Pilipo nana aku. "Pela no hoi kekahi mea i kamailio /nai ai ia'u niamua,-elike nie kau o ke kamailio ana mgi la. o ka piīikia nui wale no aole hiki ia'u ke noho ]oihi īna kahi hookahi : no kekahi ; manawa, e ake e hele. Oia iho la no..paha ke ano hana a ke koko o ka po.e auwana Hoko o'u, ka hewa koikoi loa, e ike mai oe, no kela ooe. O makou hookahi haawina, he haawina pakalaki maoli, e ike iiio tlftd .f>c nou iho. "Hc hoonaukiuki loa au ke hoopaa ia ma kekahi ahamele no kekahi mau po a i ole ma kekahi lioikeike hana keaka akea oiai na kanāka e noke mau mai ana ka akaaka a e paipai ana no hoi i na lima, a mai ana i ka poe haha keaka mal'una o ka awai. I "Xo ka ahamele hoi, elike i;ne ia.au. i olelo mai nei, owai mra e ae mai ana e.hoolimalima mai i kekahi kanaka 'auwana e aej ole ana e pauni no kekahi iikuhana kupono ole e haavyi ia mai ana iaia? O kekahi no hoi he kanaka au i makemake ,niaq, e hele mai l ekahi wahi a i k.eknhi no ka hai)a ana i na hana ikaika like, ole. , 1 kekahi manavva he palau ka"u hana, he mahiai ka hapa.nui q ka manawa. he oi aku ko'u. makemake i .na hana ikaika mamua o na haua huli dala me ka meakani. I ko',u vya e makemake ai e paani am au i ka wa a'u e makemake di a ma kahi hoi a'u e hoihoi'ae.ai, a he oi aku ko'u hoihoi i ka paani ana mahope iho o ka pau ana.o ka'u hana, a inaloko o ka ul'ulaaui au e hookani ai i ka hapanui o ka. manawa, i liiki ke hoopili aku i ka leo o na manu a loaa na mele lv»u. a o na kumulaau aine na riianu.vyale.no ke lohe mai i ka'll hookani ana." Aneane o Pilipo e ku a.e iluna ia mauawa, no ka m.ea, na mao-no'--o iaia nona no ka ke kanaka; mea e kamailio mai ana no kona hele mau iloko o ka ululaau e hqokani ai ma kahi mehameha. "L'a maopopo ia'u," wahi a Pilipo. "E noho loihi iki iho ana 110 nae p.aha oe ma keia wahi?" j ninau ak.u ai o Pilipo. "Aolie. e hele hou aku anaiiio au 110 kekahi walii ma ka Va apopo." wahi a kalii kanaka o ka pane ana aku. "Ua nui 110 nae paha kau ma ; u wahi o ke kaahele ana?" i ninau hou aku.ai o Pilipo. Ia wa ua hoomahuahua ia ae la ko. Pilipo makemake no kahi kanaka manmli o ka maikai o kana olelo. eia nae, ke mau la no konn hoohuoi 110 ua wahi kanaka la np kana hana nui o ka hiki aiia mai ma kHa wahi i kela manawa o kfi 00. "Ae, e kuu haku," i oane mai ai o Gideona. "Ua ike- au i kn liananui o na kulanakau.hale nunui ma Enelani nei a ma na-aunun : . e. a ua halawai no hoi me na kanaka o na kulana like olē mai ka poe ilihune a k.a ;-oe waiwai. . ' "Ua loaa i ke ola o ke kanaka e hele auwaiia ana ma o a maaneī kona uku ; ma kuu noonoo ana he oi akū ka mai'kai o ka moe aua iwaho ma kekahi po o ke kau wela, a i ole maloko paha o kekahi halelole pukanuka i ka wa hopilo, mamua o ; ka moe ana iloko 0 kekahi hale i hana ia a nani. Aole palia oe i hoomaopopo. mai la i ka manao o ka'u mea i hoakaka aku la ia oe la, e kuu liaku? Eia tio ka manao, oiai oe e noho ana iloko o ka liale naiii me ka nui o .ke •lala e oluolu ai kou noonoo aohē au mea e noonoo ae ai no ka ilihune, no ka mea. ua lako oe i iva mea apau e oluolu aj .kou naau. aka. 110 ka.noe elike me makou, e auwana mau ana makou i o a ianei ( uo ka liuli ana i kahi e loaa ai ka pono o ke ola ana ā e loaa pu ai hoi ka maikai o ke ola kino ia manawa hookahi. L"a maopooo ia .Pilipo ka manao o kahi kana'ka- e noi mai ana i <lala iaia. nolaila. nanao iho la oia i kekahi maii eialā kēokeo ilokp o kona pakeke a haawi aku la i kahi kanaka makilo me k'a i pu ana aku: .... "Xo kou lilo ana he kanaka akamai i ka hookani vaioīina. a no kou ilihune 110 hoi, walii au, ke manao nei au o kou kumu no nalia ia o ka hoea ana mai nei ma, keia wahi, eia mai : ko dala no ke, kokua ana aku i ka. hoakanaka 4 i walii ,mea kokua aku ia oe." "Me ka mahalo nui ia oe, e kuu hāku." wahi a kahi kanaka me ka piha hauoli. "Ua nele io 110 au., a ke ike īlei nae au e īoaa ana ka'y wahi meaai o ka la aoopo me keia mau dala. au i liaawi mai la. Aohe keonimana e ae i haavvi mai i' kekahi kotua ia'u elike me o,e, e kiui haku, o oe ka mua loa; o kekahi. ppē. ke mai, kauohn aku la i na kauwa e. kii a na lakou e haawi lihai iā'u, ia 06 ae riei i»a keia nau ponoi no me leOu lima alii e haawi mai." "Maiia paha oia ke ano maikai loa e haawi aku ai i ka poe

| makilo-elike-me oe," wahi a Pilipo i pane aku ai rne ka miiioaka ana iho, "aka hoi, no kou paani ana mai imua o'u i?ie ; ka. niaikai loa i ku i ko'u makemake, noonoo, iho oei au e porip no na'u ponoi <10 e haawi aku ia mea ia oe. He pulii kika no nae paha oe? E hao ae oe a piha ko lima a mai lawe hou ae oe, ua lawa., "Heaha kela mea e nakeke mai la niawaho?" i hoolai iho ai o Pilipo i kana kamailio ana no kona lolie ana aku la i kekahi mea o ka nakeke ana mai mawaho. O ua wahi kanaka pu la kekahi i lohe aku ia nakeke. ik> ka niea, iaia i lohe ai, huli koke ae la kona poo e hoolonolono hou, eia nae. ua huli hou aku Ia oia i kahi e i kona wa i ike iho ai ua kuhiliewa paha oia. "He iole rabita," wahi ana, eia nae, ua oi aku ka hikiwawe o ko Pilipo pepeiao i ka lohe inainua o ko kahi kanaka, a i ole ua maopopo mua no paha i kalii kanaka hoolalau wale 110 nae kana kamailio ana. | "He kanaka aia mawaho," i pane mai ai oiame ke ano hoohao,hao nae. "Owai kela? Ina he kanaka oe hele mai maane.i i ike ia aku Oe," wahi a Pilipo. "E hele ae au e nana," wahi a kalii kanaka, eia nae,,ua kau e aku Ia o Pilipo i kona lima e papa aku ana iaia aole e hele, ku ae la o Pilipo a hele aku la e kiei mawaho a ike aku la oia he wahiue ke ku mai ana, ua pee ae ma kahi o na mea hihi malalo pono īho oka puka aniani. He wahine aoo oia oke kiekie kuoonp nel, a e .mau ana-no ka ui o kona helehelena, a e lulie ana no hoi ka lauoho 0 kona poo. "Owai oe. e nei wah : iie maauhele oka po. fl " i ninau aku ai o Pilipo. "Hele mai maanei i ike ia aku kou helehēlena,- He mea okoa aku no anei kekahi i koe mawaho ae ou? r ... Ia manawa ulu mai la ka nOonoo iloko o Pilioo he hana paha kekahi i hoolala mua ia e keia mau mea e hele mai e hoopoino, iaia a i ole ina waiwai paha oka hāle, a e makaukau ana o : a e kahea aku ia Mr. Goadana e ala mai, lie wahi kokoke loa 110 kona> e hia,moe mai ana e hiki ai 110 e lohe mai ke kahea aku oia iaia, a hele e mai la nae ka wahine a ku ana mamua ona me kona niau Hma e •alahalaha mai ana me he mea la e noi mai ana 110 kona huikala ia. aku. "Aohe mea e ae, owau wale no ame ia," oia hoi j\ie kalii kanaka i kahiohio e noho mai ana iloko oka rumi hookioa. "O kela , kanāka e noho mai \a la ea, iloko o ko hale o ko'u hiākuakane ia, e kuu liaku. - ) "E papa," walii a ka wahine, "e aha ana oe ianei? Aolē on kuleana o ka miki ana mai nei oonei—āole au hana maanei, e pono oe e hoi," wahi a ka wahine. . Na'na pono mai la oia ia Pilipo me na maka o kekahi inea i.piha loā i ka maka'u a e Imlulu ana no hoi kona mau lehelehe. "Heaha. la kana mea o ke kamailio ana aku īiei ia oe?" . , - Ua oili mai la kahi kanaka a ku mawaho o ka lanai i kēia manawa. Nana mai la o Pilipo mai ka wahine a i kahi kanaka, aka j nāe, mamu.a 0 kona pane ana aku i ka haina o ka ninau a ka wahine, j ,nee ae la kahi kanaka i ka akaaka haalo'ulo'u me ke ano hoohene-.| hene a i mai la: . j "Heaha auanei ka'u mea e kamailio aku ai i ku-ii haku? Loaa ae nei au i ka haku o kaua iloko o ka pāka a naha pohoi jio. ; i koi ae nqi ia'u e hele pu mai me ia i keia hale e kamau ,wāhi vvaiseke ( ai, a e kamakamailio pu me ia mā na mea e pili ana. 1 ka paani aiia me ka vaiolina. Oia wale iho la n'o ka iyaua mea o ke kamailie ana iho nei lā a oili mai la oe. Aole anei pela, e kuu haku?" Haka pono mai la ka wahinē i kana n'ana ana mal'una..o.-Pīlipo-me ke kahaha, a oiai kahi kanaka e kamailio ana, hooia aku la o Pilipo i ka wahine ma ke kunou.ana aku. "Oia wale no," wahi a Pilipo. "Heahā la, lie maka'ū.anei kou 'np kanā mau mea e kamailio mai ai iā'u?" ~ "Aohe, e kuu haku. He hana maikai ole np na makou k.a poe e auwana hele ana mai kekahi wahi a i kekahi ka huai ana ae i ka makou mau mea huna. He hania ia 110 makoU e komohia aku ai iloko oka pilikia. Oia wale no ke kumu o ko'u' ninau' ana aku nei 1 kana h'aiia o.ka hoea ana.mai n : ei imua ou, e kuu haku." ~ "Oia wale ae Ia 110 kona manao," wa'hi a kah'i kanaka o ka pane ana mai me ka aka me ke kunou pu ana.mai, a ke lele, la, nae Jcana nana ana mai ka haku ae, a i ka wahine." v .. "He ano pihoihoi ko kuu kaikaniahine. e il<6 i: Aku 110 0e,.,e kuu haku.. Ua lilo loa au kona iuakuākane i mea.riufsara a.oia no'naha la i huli hele mai nei me ka manao ua hala.wai au niē ka popilikia. 'Ua hauou mua ae nei 110 au ua ;hopohopo oia rio ko'u halawai me kā popilikia a i ole paa paha iloko o ka hālepaahao. "O, mai hopohopo oe. e kuu .kaikamahine, he kanaka. oluolu loa a he keonimana oiaio ka haku o kaua, a ua han'a mai pia ia'u me ka nrafl<ai loa. Ua haawi mai o>'a ia'u i.kana mēa inu, ke dala ame kā paka, a māwaho ae o ia mau mea. na huāolēiō oliiōki 110 hoi e hoolelele "ole ia ai ka huli o ka niea ilihune a. auwaiia elike me a'u, he h'āna maikai loa ana i.hana mai ar i ike māu ,'olē ia mawaeiia o kekahi poe koikoi o keia mau la. O,'aole loa'au e hpppoina iki ana i keia liana maikai a ka haku opio o kauā." "Ke manao nei au ua lawa kou noho a;ia maanei a e pono oe e hoi me ko kaikamahine," i pane aku ai o Pilipo. "Ae. oi'a ka pono," i pa.ne kolte māi ai ke kaikamahine. "E, lioi io aku hoi ha kalia. E kuu kaikamahine, e u hoi kau,a mamuā o ko kāua k'aiehu ia ana mai e ka liaku ooio; ija : kioaku, mua : a no kaua e kekahi poe kiai, eia nae, he tike ole ia poē'kiāi me ka ;liaku opio nei," alaila kunou mai la oia i ka vvahine e hele. "Ae, oia ka pono," wahi aka wahine. "Hoi' kokē ~tn^i,_; e kuu makuākane, Hele koke mai aole. e hooulolohi hou aku.*' "Eia.. hoi.au ke hele aku uei. E, o ke al6lia no k.ou, e kuu haku," alailā wehe ae la oia i kpna oapale a kunou aku Ja. rn e ka haahaa loa, me ka i hou ana aku; "he poe hooihanao ka poe āiiwana i ka mēa i ha'na maikai mai ia lakou : aole loa e hiki ē hoo•ioina ia. Eia au ke hoi aku nei, eka wāhine." Iho aku la kahi kanaka ma ke alanuipii ahiki i ka loaa ana nia.i ) kona lima i ka wahnie. a 110 kona makemake e ho-a ae i kanā k'ika,, ku iki iho la ahiki i ka a ana. a u hoi aku la me ka anēāne loa, e 'kaualako maoli ia aku e ka wahine. Oiai pia e nana aku ana mā ka puka aniani hāmam'a,. ua ike aku la o i ka.huli ana mai.o ke poo o ka waliine a nanā māi 'a iaia : a'a k->ahi hiolropa ilokā o kona mau maka uliuli a Pilioo 0 ka ike ana aku nana i hoooiha mai' l'a »āiā me ke aloha; a kani iho 'a kānā ūliu iaia i hele aku ai e pani i ka puka aniani. MOKUMA XIII. NA'HOA li'Ul ILOKO O ICA MAINA. ' E hoi hou ae ka kakou nana ana i na walii kana.ka §li.rube pēhea aku nei la laua ame ka lauā liāna. Ua haalele aku kakou ia ,'aua aia ma kahi o ka maina.mhe nolaila, e kamailio liou kakou 110 laua. Oiai laua e u eli ana me ka hoomanawanui me nā manap ikaika nui ko laua mau kumuwaiwai ua lilo ka naooo.koke ana aku o ka ",I'a i mea hoonaukiuki na laua, o ka laua i makemake ai.e loihi aku •kē leau ana o ka la,i nui ko laua m.anavya.e eli ai, £, ina oaha he like lāaua me losua i hoakaka ia ma ka nioolelo, a i. ole elike paha me ke keikikane a Hina ke akamai i ka hoohei i ke kukuna o ka la, ina ( la paha ua.lo.ihi ke kau ana a ka la, a e nui ko lau'a manawa iiana, oiai n'ae ua hoomaka laua i ka hana . ana mai ka. puka ana o. ka la ah.iki. i ka uaooo aua. aolie iho la .no nae i lawa ia ia laua, 0 kahi manawa kaawale wale no maj ka,hi v o ka hana oia ka manawa 1 liip ia laua, ma-ka liana ana i vvahi papai hale rio la'ua e noho ai, 3 me kekahi mau la i lilo ia laua ma ka hoi'hou ana i-kāhi a laua huna ana i na waiwai a laiia īha kāhi mua a/laua o ka u pae •' 'āna mai. . ; ... . ; Uiplpm.ua ,loa ka lianā. 'no kā i kēkahi ma- . navv*a, e lpaa Val.e; ana*no ia laua ria oōka.Hp momi 7 hui ole pko .lakpu waivvai: a i kekahi inanawa e maliuahua āna no koi ka lpa,a ia lau'a : o na oohaku rube maikai loa. l I ka vya e loaa iho ai o na pohaku rube niaikai loa ia laua aole . laua i uwa ae a lele iluna no kā hauoli, aka, e nana iho ana laua , me ke akahele loa, me ke koho ana i ka waiwaiio o ia mau pohaku : ina no ka lawe ia aku i ka poe hoomaemae rube, alaila hopmaka i hou aku la no i lea eli ana me ka manaō ikā'ka hou i hookikina ia l'ae la e ka hauoli mamuli o ka loaa ana o na pohaku momi maikai !, loa.

X-o ka - kakoit koa. Lale,- he oia. niau. ka. ikaika o koiia. mau lala ame ka noonoo. aolie onawaliwali o kona kino, no kona opiopio no paha ea ikaika kona mau mea paahana. Ma keia ma nawa ke ohi nei oia i ka hua.a i ka uku hoi o kona ola maikai a maemae, ma k'eia wahi i hookaawale ia aku ai na hoowalewale hc nui mai iaia aku no ka mea, he mamao loa mai na mea hoowalemale mai i kona noonoo ame kona mau maka mai kona manawa mai i lawe aihue ia ai: he kanaka maikai a ikaika o'a o ka oiwi. he paakiki elike me ka hao, a he uaua hoi elike me ka ili bipi i hooluu ia. Aka. no kona kokoolua ua lilo ka hoomau ana i ka liana. ame ka iioho mau iwaho i ka la i ;nea hoonawaliwali i kona ola kino, a i kekahi la ua hooki koke oia i kana hana ana, paa ae la i kona p jo me kpna mau lima a e lohe mau aku ana o Lale i kona kaniuiv-i mai. "Heaha keia ou, e SepaiiQ, he ma'i anei kou?" i ninau okoa aku ai 6 Lale i konk wa i ike aku ai i kona kokoolua e noho ana ilalo •a e nuliki ana na lima i ke poo.. '.'He ma'i piva, pela ko'u manao. L T a loaa au ike anu haukeke i kela n o aku' nei oiai kaua e moe ana. He niea kunaiahaha 110 keia aka, he loaa māu no nae ke kanaka i ka nia i la i kekahi manawa i ii'i'inap mua ole ia. a i ka manawa hoi ana e hoihoi loa ana i ka hana no ta huli ana ika -waiwai-. Ke manao nei au e hoi paha au e mon liilii, no ka mea, ke ike nei au i ka ikaika maoli iho la o keia ma'i." - X"'n ka ikaika loa o ka ma'i i loaa ia Senano ma ia hone mai m lilo ka hapanūi o ko Lale manawa maloko o ko laua wahi pupupn halt ma ke kokua ana aku ia Sepano nia kekahi mau mea e pono ai oia. O kahi i laki loa ni. ma kela hclr ana mai a I nna ua lawo o" mai i kekahi mau huaale me laua. a o ; ai o r.ale kekahi i loaa ik? ma'i mamua a e ole no hoi kela mau huaale, pakele ai oin -r».a' ka make mai. me ia mau hnaale oia o ka hoomau ana •' ka hana ia Seoano ahiki i ka oluolu ana. me ka malama nu no hoi me lie kahuma'? wahine la i ka ma'i iloko o kela manaAva anan ahik' i ke ola loa āna o Sē'">ano, akahi no o Lale a hoolilo nui hou i konn inanawa l-a eli ana i na pohaku rube. "T T a hiki uo : a haua ke kali a kekahi manawa aku. heaha kn kaua hoopanau ana aku ia hana ina he ma'i kou: aole h'ki ia ikp haalele hookahi iho ia oe. Ina nalia owau o kaua ka i ma'" plike me oe i ko?a mana«'a. aole r>aha au e hauoli ana ke haaleh hookahi mai oe ia"u e na hookahi aku iluna o kahi moe me ka nel« i kekahi mea nana e hoonno'iono mai no'u Ua hoonomaikai nui lo' ia maī an i ke'a mauawa. ua ia'u na rūbe a ua hoononm'ka pu ia niai au ma o ka hoomahuahua ia ana mai o ka ikf i ko'n lolp —ike a'<-u ati i np rube iloko o ke aouli elike me ia au e ike nei maloko o ka honua." Kn'nou mai 1a o Senano a i mai la: "Ua maooono no ia ia'u, e loaa ana no kolq ano haawina i nkanaka aiau i ka.wā a lakon e el' ana i ke gūla. o keia nae ka o aku oka oaanaau loa iloko oko lakou noonoo. Oiai no oia e ilio niai ana. manao iho la lima iloko o ke eke a laua o kn hookomo ana i ka laua "iau poh'aku mom? a lawe ae la i kekahi n ia mau oohaku iloko o kona lima n i mai la: "Ea. aole anei. ou ma"aO he hani maoli im hoi ke'a man nohakr ,i loaa ai ia kaua?wī kekahi manawa ua loaa iho ia'u keia manao mau mra ola maoli lakou me kaua, a i ka w* e na iho ai lakni na kim'kua a i ole i na kooala paha a kaua. e iimo iho ana ko'u mau maka no ko'ii noonoo iho la ua eha iho la paha lakou me he mea Ja he mau mea ike lakou i ka eha. He pule a o ; ko Seoano waīho ana i ka ma'i me ka nawaliwal : loa. a he kakaikahi loa no hoi ko Lal'e manawa e haalele hookahi ai iaia iloko o kāhi hale oupuou o lana. a no ko Lale makaala mar me ka malama, ma'kai lr> a i kona kukoolua, hopu mai la o Sepanr i ka'lima'o La!e a i mai !a:. . "Ho keiki maikai maoli no oe! O kekahi oe 1 ona keiki maika* loa e liaaheo ai na mak"a na-la"a oe i hanau mai. Ua oi aku ko" malāma ame ke aloha ia'u mamua o ko'u mau pilikoko ponoi, pela kuu manao." Ua nawaliwali loa o Sepano i ka wa i haalele ibo ai ka ma" oiva ia ; ā, ano ia nawalivvali o'ia e hiki oono ai ke hana. aole o Lale ' ae iaia p law.elnwe aku i ke l ahi wahi hana ma ka lua maina 9 laua. uā lilo'nae Ta āe ol.e 'a aku <ma i mea nona e kaniuhu ai no ka nui ole o ka mea e loaa ana iaia, nola'la i kaul ; ke ai ka liann mawaena o laua, o na liana maloko o ko laua walii liale, oia ke kaoai wahīe ana. ke kuke a"a ame na hana e ae i kuooiio na'na e hana, oia kana oka hana īiilii a ; na ahiki i kona ikaika loa ana iv ka hana. Mi kekah'i 1a ana o h lawe afia ae i kekahi mau meaai na a ike aku 1a no hoi i ko T ale liana mai me ka ikaika, i aku 1a: (< Ea e Danale," no ka mea. oia ko I ale inoa i kahiaa : na iaia." Healn ana kau e hana akū ai ni' 1 kau (lala ke loaa mai'. mahoMē o ke kuai ia ana akū o keia niau pohāku nionii. a kaua a nau. O ka haoanū : ona kanaka. g"ūla a pela no nie kekahi noe kanaka „e ae e hooikaika ana e loaa na momi. aia lio h'e manao nul iloko'o lakou no ka lakou mea e lianā aku ana me ka lākou (la l a. kuai oalia i kekah' mau mea nāni, a i ole aina naha a kukuln i hale. a o'ai aia pu no iloko 011 ia manao, aole e nele ana, oia ko'u kumu o ka ui ana aku Ja ia oe?" . • "No kau riinau eiā no ka haina i makaukau koke ia'u e lia ; aku ia oe i keiā nWnawa—e hoouna aku ana au i kekahi mau (lala i maū hoaloha." No Keuhena no ka.na niea e nōonoo ana ia manawa. "Ua niaoj)opo ia'u he makemake nui loa o : a ia mea, a oka loaa ana aku onā kokua ia ; a ika manawa ana e' nOO7lOO mua ole ana 110 ka loaa aku. e hoolrikilel'e ia aku'ana kona noonoo nie kona hooo.iha ou ia aku i ka hauoli. 110 ka mea, elike N me kana nu>a ' hana niai ai i ka maikai ia'u, pelā no hoi au e ana aku ai ia maikai.'' "O, ālaila hē kanaka ka ea? Kuhi aku nei au he wahine la ia 0 ka'u i np.6npo.iho nei he wahine paha kau mea e hoouna akn ana 1 kau elala. Ma ka mea i maa mau ia i' na wahiiie kē elala a kekahi kanaka"e hana.ai a loaa alaila hoouna akū aoTe i 'nā kanaka." Hoopolole'i ae la 0 Lale i korā kūa a alaaīawa āe 1a ma o a maanei oka owawa a i mai la: "Ka waliine ! He oiaio hookah : wale 110 a'u wahine i alolia a'* a e mau nei 110 ia alolia iloko o'u nona a he kaikamahine wale no hoi oia i. kuu mānāwa' i kaawale mai ai a nā wahine aku nei oaha i keia manawa." Nana iho la oia i na rube i loaa!* ai iāia e kau aiia. iluna o ke kini berena a lana i ma : 1a: "O ka.'ū e noonoo nei, e ae mai ana naha o Mane e hana ia keia mau rube i leia-i nona a aole oaliā, n" ka m e a, he makemake loa au e ike aku i ke : a maii piomi maka'ma» 1 p anana mai ana ma kona a-i. a e lohe pu aku hoi i. koiia i ana mai 'ni.e ka mahalo nui ia oe e ī.ale HaMina 110 ke : a kiekie loa au i haawi mai. nei ia'u.' elike me kana mau mahalo i haawi mai ai ia'u i na nianawa aku nei'i hala, i ka wa a'u'i hana aku ai i kekahi hana maikai loa nona." " "Ua inua ia'ū kou manao, 110 kekahi ke kumu hooikaika n kekahi poe kanaka. a pela no au i manao iho ai o oe kekahi o ia poe, e hooikaika ana oe e huli a. niii koū waiwai i liiki ai ia oe ke malama' āku 'a'a maho' v e. Aole anei pelā. ''lha' aole o Ewa aole.'p Aelamu e hooikaika ana ika mahiai mahone iho o ko laua kaiehu ia ana" aku e ke Akua ma ; 1oko aku o kē kihaoa? nani o Eelena i lako i na mea apāu e oluolu ai ko laua noho ana; pela 110 nie oe ā me kekahi e ae. no ka wahine ke ktrmu nn" o ko lakou hooikaika ana i- ka hana. a i ka huli ana i dala, i li'ki ai e nialama iaia me ka maikai. a manao no au. 0 ka haoanui ona kanaka malnnā oka ili lionua ua hau.oli lakou kn hana ana i mea e hiki ā.' ke malama aku i na wahine. O'na wahine ka ppe e haupli ai na kane a o lakou no hoi ke kunui e kaiimaha ai a lilo ke ola o ke kane i mea hoooilikia ia. Ke mai la be, e Danale la i-.ke : a olelo a'u?. Aole au e kamailip ak'u anā māmūli o ko'u lohe, aka niamuli o ko'u ike ā kaniāaina, nolailā. oia' oe e olā ana a e ooiō'up ana no ho'". tpe kou maooooo ole i ke ano 0 ka noho ana o na kane ame na wahine, e pono e hoou mai oe i keia a'o. o. na waliiue panka. he ooe hookaūinaha. lakou i ko kakou mau nponpp na kane, he kakaikahi lpa ka poe kuoono i hiki ke hilinai ia aku." īīooki iki iho la o Seoano i kana kamailio ana. kalele iho 1a i kona auwae o kona mau lima a nana āku lā.a Lāle me ka minoak'a a i hou aku la: . U (Aolī i pau.)