Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 39, 24 September 1915 — NUI KE OHOHIAIA O NA HEIHEI WAAPA MA KA POAONO I HALA Mahaelua Nae ka Hui Healani [Illegible] ka Makala i na Hanohano o ka la HALAWAI KA HUI HONOLULU ME KA ULIA PAKALAKI Naha ko Lakou Waapa ma ka Heihei Mua a Lana Ana i ka Auwae Kahi Haiki [ARTICLE]

NUI KE OHOHIAIA O NA HEIHEI WAAPA MA KA POAONO I HALA

Mahaelua Nae ka Hui Healani [Illegible] ka Makala i na Hanohano o ka la

HALAWAI KA HUI HONOLULU ME KA ULIA PAKALAKI

Naha ko Lakou Waapa ma ka Heihei Mua a Lana Ana i ka Auwae Kahi Haiki

i. i,;» (i.iln-i waipn n ka inalania ia : :i 1 :« l'o.iono aku iu*i i ma .. i.n llui Mal.ala, ll<al:iui anio ii.-Hoiiilii, na mahaeiua ka lianohano - v.;i.i l :i oua Ilui Makaln ame ka Ho(i.i like a lik«» na lanakila i loaa i : .-i«- :ii na uwapo a lehau i ka poe nia»a Mii o na helu elua i loaa ia laua I hi ali!, a haule loa hoi ka Honoiulu i i.h liuj<e waa. 0 k«'!a kekalii o nn la heihei waapa ; Ik-I ai im uwaj»o a lehu i ka poe ma. ni. iih» na waihoōluu like ōle, e •,-au ana in.i na papale, nia na a-i, a !i :i iia iv:iii ī uu apau e ike ia aku ai, e ;.i.i; <• mai ana ina manao oliohia ona i!«:i .*«j :iti, ina lieTTifc'r o "kc!la'*lSJ" nTR i ,t u inau hui i kolio ai uo ka aha'i . ,: .-<• ona heihei. ! .i.«- no lioi me Wa ia lieihei waapa <■ inakaliiki i hala aku nei, ka welo . !. ,i i;.-»e o na moku a]»au e ku ana n\a i :.:i i\\hj«o, pela iho la no ka I'oaono : < i .«liai hoi na waapa liilii, na wanpa j :: uahi i helo a j»iha ina ohua, e ho- i j••!.«.).i .iii» iloko o ke awa; a e ]ioliai j ■! :.i.a hoi na uwapo, e na kaukani o • < j..i«* makaikai, me ko lakou inau ka- ; : . nnni. i hookaokoa ia no kela la j :h.m tiiii. ! !a ka!ae malie ka Poaono i hala, 1 . i.alii oaniani inakani liilii, Inc ka im na<» o ka wela, eia ka he lioai- : -i n>. k«-kahi kuaua ma ka auwina la, :i < a nana i hoopuehu aku i ka poe ail.ai. e liolo no na wahi e nialu ai <-i:. inai ka hehee ana o ka paakai. Ka Iloimaka Ana o ka Heihel. Maiima ae o ka mnnawa i hoolaha ia ' a hoomaka aaa o na waa]>a e heiii.i holo niua na walii kupono a pi- :. : na kanaka. Oluna keia o na hale • .< Imi waapa, na kao i hoolako ia I • :i noho, ama na uwapo no hoi, ua i :. i ! a !• hulehu, e kakali ana me na • kuaki, o ka ike aku i na waapa, ] . .<•!«■ a«- ana ma ke kahua lieihei. J v ' < i-a liapalua o ka hora eiwa, i ike j i - ii ai o Mr. Kl»en Low e kalahea i : !.a ii'ii wnapa, e hoomakaukau i j : 1 ■ ■ ■ i n:au waapa no kn lieihei mua 1 • i < ; .a ka heihei o ka papa ekalii, a o na llui llealani, ka Maka. • i a Honolulu. v ••'■• i.« hoi i loihi iho ke kakali anaj > •'..lllawa ia i oili aku ai ka waapa ' il«-a)aiii, mai ko lakou lyvle aku, " 'un ka waapa o ka Makala i - a«* ai, alaila o ka waapa o ka j ' ii'i aku mahope loa. o ka hoomaka ana o na m « kolu p hoe, ua oili ka waapa o 'i' aiani mamua, me ka pili pu o • «aapa o ka Makala ame ka Ilono- ' ; > l .ilii hookahi; a i ka hookokoke .i ii!:»i ika hale ipukukui, i hoomaka ka waapa o ka Makala e oni >'i: <i n:t, nie ka hahani o ka waapa o ka «!■ i • • ! ; 1 u maliope aku,- i e , kau. like ai.ine " H< alani. . - ! < x ka Waapa o ka Hoaolula V " k« Ia knlaiia o na waapa ekolu .e '■• •'■> )a iid kah» o'ka lido 4 aia «iau lio i a n:anaola«a o ka ]>oe mahopo o kela .n'! <• k«-ia hui waapa. ke kau la no ka "i'. ; ina niai o kokahi o kela mau wa- =«! • tnnnuia, oiai he loa okoa no "koe sic.i«a «o ka pahu eo. " aae «a mea apau e nanea aya ■•••• 'o n»ai ai ka poe maluna o na j liil'i. no ka liuikau o na j " :i; a a ekolu i kalii hookahi, a he | ••. o ka waapa o ka Honolulu ka i v< n<a o ka hooku'i ia ana aku e | waapa o ka Healani, oiai e hoohuli j

niai ann ma Iva boc hope loa. O ka mamao o ka waapa o \ka Ma* kala ma kela manawa i loaa ai o ka lilia, lip olna waapa inai kona niau hoa heHioi nku, oiai hoi na waaj>a Healani ame ka Honolulu e aneane loa ana e kau like kekahi me kekahi. Ua ]»au ua ko-lu o ka Honolulu i ka Iana iloko o ke kai, a no ka hoopakele ana ae ia lakou, "ua hookau ia maluna o ka waapa mokuahi, a hoihcfi ia niai nouka nei, ke kolo ia ana. mai o ka waapa; oiai hoi ka Makala ame ka Healani i huli hoi mai ai 110 ka pahu eo, a mahope iho .0 ka lohe pono ana o na lunakanawai i ke ano nui o kela ulia, i hooliolo ai lakou o heihiei-'ho.u na waapa a ekolu, a e hoopau wate ia hoi na m'ea. i hana ia ma kela heihei. Kaa ke Eo o Keia Heihei i ka Healani . .Ma ka hoomaka hou ana o na waapa ekolu e holo no kela heihei, mahope mai, i aha'i ai ka Ilealani i k'e eo, me ka. mamao loa mai kona mau hoa paonioni aku, ua like pu me ehiku waapa kamnmao, o ka Makala mahope, a lie eono hoi waapa o ka Honolulu īnahope aku o lva Makala. v t kinohi (j kā hooiiiakā ana t>; na apa ekoiu e hoe, ua oili mua ka Makala a i ka hoea.ana ma ka hale ipukukui, ua like pū me hookahi waapa ka ma. mao mai ka Healani aku, aka nae, ia hele anif aku a hoea no ka boe, e hoo« hu'li mai ai, ua hahani loa aku la ka Healani mahope, a ia huli hoi ana mai, noloko nei o ka p.-ihu feo, ia wa i oni mai ai ka Healani, oiai ua kakali na keiki o kela waapa ahiki i ka pauku

hope, alaiia. o ka w.i ia «• hoil,.* :1 , i Ro iakou ikaika. j Ike kaalo- ana ae niawaho o k. t ! 'waapa o ka Makala, ua liko pu • fkolu wnapa ka oi o ka Ilealani man 0 ka Makala, a ma ia waiii aku, pakela ak\i ai ka holo o kn \va;n ( J ka Heālani, o ka heh» ia a hi. n , • 'pahu eo, ua Hke me oliik» Imamao mainua loa. Kj Helhei o Umi-kumamalua Hoo 0 ka elua o na heihei nia ka hikuhi o kela la, oiano k« ln-ili. i , apa o umi-kumamalua hoe nuiw;, i na luina o ka Alert ame ke Th«"tiv ' keia kekahi ona heihei ohohiii . 1 kau a inea o ka pili U«a o ua w:. , i kahi hookahi, he sekouu w;ilc Ml , ( like ole o ko laua hoen ana i l.;j | > jeo; ūa kaa nae ke eo o kHa ln i,. jka waapa e hoe ia ana e na hiin:i , Alert. | Ika hoomakn ana o kela inau w ; ,.. ( e hoe, ua oili ka wnapa o kn Al. it ; mua, mn ia kulana kela wa;i|>a , . ai ,ahiki i ka hoohuli ann i ka wa i oni mai ai ka waapa o l<«' I'! .: .. H l<fi!i mamna, a ma kalii lie Imu . , ■ ; i.a i koe, hoen aku i ka palui ~, manawa i kuupau hou ai na k. , Alert. i ko 'lnkou kinika hoe, i. hoi me ko ke Theti«, a hoeu iui ii,, , pahu eo, he hookahi wale īm , . ka like ole o ka lioen nna o l.< l ;i !t , waapa i ka lninn, ei« na<*, na ka., eo i ka Alert. Heihei 'Wa&pa Hookahi Kanaka Mahope aku o ka hihei wanpa o - kunianialua hoe, i hoomaka lioii , , hui Healani ame Aiakala, lie li.m.ii keiki oka waapa. O keia kekalii , a heihei piha me ka pihoihoi, i k.u. . mea oka like loa oka hoen nna i, ;t i ka pahu eo, ua kaa n;n> k i ka Mpkala, he hookahi aekona wa!,no ke kaawale o keluihi mai k< I am ' aku. 1 kinohi o ka hoonmka ana o k.h mau waapa e heihei, ua oili k:< ivaa|.t o ka Makala mainua, a ia loilii .-ua mai o ka holo ana, i hooninkn uiai ai ka Heaiani e oni, aohe no he wu ;i l;aa ke eo i kela waapa, o ka lohi \va!.' i. o konā hooikaika ana nini, |>cl:i i alia ai ka Makala i ke 00. Aha'i Hou ka Healani i ko Eo Ma ka hapalua o ka hora umi kiiina maknhi, i hoomaka hou ai ka lieiln i ~ na waapa loloa o ka Makala. ka II.:, lan ame ka Honolulu. He heihei k.-,-. 0 ka poe hoii. Elike uo me Ua n ua kaa no i ka Mnkala ka oili n u. ana, i ka wa i hoomaka ai na wa:,i e holo, i ka huli lioi ana mai nae i l.: mai ai ke alakai nnn i ka Healani, . me in ano iho la nhiki wale i kn Im. : ana i ka pahn eo, n kna i ka Maka'» ka helu elua, a o kn Honolulu mali. i loa mai. He heihei waapa mokunhi imilin>, ■ akn o kela heihei ae la, ua kna k«* ••• 1 J<a waapa e hoe ia ana e na liiinM •• ka "M. S. Ringgol«l. Aha'i ka Makala i ke Eo Mahope o ka heihei o na wnapa m>. kuahi i kaliea in ai ka heihei o nn wa apa loloa, o ka )>oe o ka j>apa elua. II" ekolu no mau hui waapa i koiuo n . keia heihei; ua aha'i ka Maknla i I eo o kela heihei, ine ka like lon «» I i 'He&lani nie ka Honolulu ma k:i h« l i eloa, eia nae nia kn hooholo an» n n.-« 'lunakanawai, ua haawi ia ka helu »'lu > i ka Healani. O keia ka heihei i komo ni o I><tt ■« Kahanamoku, me na ko lu o ka M»k:< la a nha'i no hoi kona hui i ka lan» kila, he ekolu wnapa ka mamao mamun o na waapa o ka Healani me ko ka Honolulu. Hoomaha iki na heilnei waapa no l manawa, alaila hooninka nn heihei waa He ekolu mau waa i komo ma ke'.a h.-: hei, ua kaa ka helu ekahi ia M:ūl■ -•«; Pine, a ia Lanakila ka helu elua. No ke koena iho o na heihei m» I - ! i •la, e ike ia no ia mahope ne nei: Heihei waapa loloa, o elu» kana; aha'i ka Makala i ke eo, a i ka !!• lani aku ka helu elua. Heihei waapa hoti o hooknhi l ana oka poe oka papa elua, ahn'i li<-> ka Makala i ke eo. Heiiiei waapa loloa o eono li< «'. i■* na keikikane, malalo o uini kuma' > liiku makahiki, aha'i ka Healaui i : > 'helu eltal»i. Heihei waapa loloa, mawaeua >> lunā aupuni o ke Kalana ame ke 'I ■ tore, k'aa ke eo i ka poe o ke Ka! . He heihei waapa kukūlupe'a ls:i 1 loa, a oiai ua hele a aliiahi, ine kn • ole no hoi o ka makani, ua pau I « paiīui o ka poe makaikai i ka li<> ko lakou mau home; eia nae ua kaa eo o kela heihei i ka waapa 11« > Helu 2. O keia iho la ka hopena o na "> waapa o keia makahiki, a oiai in ; a like na eo i loaa i na Hni Mai ame Healani, ua hooliauoli Hke i i na keiki o k£la mau hui waapa, n<> 'heihei o keia makahiki, aole hoi i ikāhi aoao wale no ka lanakila, «•!■ !me na makahiki aku nei i hala.

15 malama ia ana ma keia ī/m t iho, lft 26, ma ka hora 1 -30 he halawai nui o ka Ahahu! Pn-H'm Puea tnft kahi maamau, a ua mak<-m ia na lala apau e hiki ae. O keknhi i |kāmtih%na oia no ke koho ana i na I' nui o k«īa mAkah'ki akn amo ! ponopono ana i ka ninau palena alna.