Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 41, 8 October 1915 — LELE HE WAHINE HAOLE MAILUNA AKU O KONA HALE I Hana Oia Pela i Pakele ai Mai ke Kanaka Komohewa Aku HALAWAI NAE OIA ME KA EHA MA IA HANA NAAUPO Hoea Mai na Kokua i ka Manawa Pono ua Heo Nae ka Mea Kolohe [ARTICLE]

LELE HE WAHINE HAOLE MAILUNA AKU O KONA HALE

I Hana Oia Pela i Pakele ai Mai ke Kanaka Komohewa Aku

HALAWAI NAE OIA ME KA EHA MA IA HANA NAAUPO

Hoea Mai na Kokua i ka Manawa Pono ua Heo Nae ka Mea Kolohe

j I wahi e pakele ai niai kekahi inea I komohewa iloko o kona hale, a i noke ' ai i ke aumeunie me ia, i lele aku ai , he wahine liaole o Mrs. Palmer ka inoa, niailuna aku o ka hale a liaule ana ilalo, ma kahi nona ke kiekie o elua hale, j me ka loaa iaia o ka ehn, e noho ai nialoko o ka halema'i no kekahi mau la loihi. He wahine kela na kekahi aliikoa e noho mai )a ma Kaleponi, a he ekoiu wale ae nei no jmle ka loihi o kona manawa 1 noho ai ma Honolulu nei, me kona hoahanau, he wahine no na kekahi aliikoa maanei nei. Aia ka hale a kela wahine haole e noho ana ma ke alanui Lanihuli me Manoa, oia hookahi wale no koloko 0 ka hale, me ke kauWa Kepani ma kekalii hale okoa aka.no, ma ka manawa, i komo ,aku ai ke kolohe noloko o ka hale a noke ai i ke aumeume me ia. Ma ka po 0 ke Sabati aku nei i hala, e nanea ana 110 ka kela wahine haole i ka liiamoe, a i puoho oia i ke kokolo ana aku 0 kekahi kaiiaka, ina kahi e kokoke loa ana i konn moe. Me ka olo iho 0 kela waliine, 0 kona hoomaka koke ae la no ia e kah(.-a nie ka loo nui no kekahi mau kokua, ia wa i j>aa koke mai ai kona kania-i i ka hopuia e ke komohewa, me ka hooweliweli pu ana mai iaia, ina oia.e hoao hou ana e kahea, e ike ana oia i ke kau aku 0 kekahi poino maluna ona. • i Ia hookuu ana aku ka a ke leomohewa i keln wahiue, ia manawa i ki aku ai oia i ka puka, e komo aku ai iloko o ka rnmi nui a paa, a iloko 0 na manno ]>ihoihoi, me ka noono'o ole ae i na poino, o ka lele aleu la no ia 0 leela wahine mailuna aku 0 ka hale, a haufe ana ilalo, me ka liookii 'i ana o leekahi wahi 0 kona kino i na pohaku. No kela leo kahea hoi o Mrs. Palmer ma ka manawa i'uumi ia aku ai oia e ke kanaka kolohe, ua puoho mai la ka wahine Kepani kauwa, a hoomaka aku la e liolo, 110 ka home o I?. C. Browli, a. iloko 0 ka manawa pokole, i holo aku ai 0 Mr. Brown, kana keiki, ine M. Ross no ka haawi ana aku i na kokua. Loaa Aku ua Eha Ia hoea ana aku a na kokua no kela hale, he mehamelua pu wale no, a ma ka noke ana aku i ke kahea, i pane mai ai 0 Mrs. Palmer mai l<a hale mai o ke kauwa, uo ka mea ua hooikaika oia me kona eha 110 ahiki i ke komo ana iloko o kela hale. Ua nui na palapu i loaa i kona kino, 0 kahi .nae 0 ka laki, aole i haki kekahi o kona mau lala, aole no hoi i pilikia na paahana oloko 0 ke kino. Ua hoihoi ia kela wahine noloko • o ka home 0 Mr. Brown ma kela po, me ke kauoha ia ana o kekahi kauka e hele mai e lapaau i kona mau eha, g ma ka Poakahi nei i hoihoi loa ia aku ai oia noloko 0 ka halema'i 0 ua koa ma Kahauiki. Aoho Maopopo o ke Kolohe Ua hoike koke ia mai ka lohe i ka oihaua makai, ma kela po Sabati, nO ka hoea ana he kolohe a he komohewa maloko o ka liome i uumi ia ai kela wa'.iine, a ina ka nokeia ana i ka huli ma kela po, a pela no hoi ma ka Poakahi ae, aohe wahi moali e loaa aku ai ka mea komohewa. Ma na mea nae i hoomaopopoia, ua komo mai ke kolohe iloko o kela home, mai kekahi puka aniani ma kaupoku mai, oiai he kumulaau kiekie kekahi e I

u ana nia ka aoao o ka hale, e hiki ai ce lele mailuna aku o ke kumulaau a <au iluna o kaupoku o ka hale. Ma ka ruirii maluna o kaupoku, e vaihp mai ana ka moali wawae, iluna > ka lepo, pela iho la i koho wale ia iku' ai, malaila kona komo ana iloko o ;a hale, me ka manao aihue. Ma ka hoakaka a kela wahine, mn vona inanao he kanaka Hawaii kela nea', aka nae he maula kakaikalū wale 10 kona ma Honolulu nei, me ka mao>opo ole i ke ano o na lahui ma Hawaii iei, aole e liiki iaia ke hooiaio loa mai ie kanaka Hawaii paha kela mea, a i <le he Poto Riko a Pilipino paha. Ie Kumu o Kona Noho Hookahi O ke' kumu o ka noho hookahi o kela vahine, oia wale no, mamuli 110 ia o ka hala ana aku o ke kane a kona hoainnau iio Hawaii, a aia hoi kona hoa'hanau maloko o ka Home Hoohanau Ceiki Kapiolani, me kona manao mua ile nae he komohewa kekahi e lioohaua aku ana iaia ma kela po. No na hana a ke komohewa maluna i kela wahine, 'nia ka olelo ia, ua kau .ku ka moali o kona mau manamanlina mā ke kania-i o ua wahine nei, a iela no hoi ina'kona ihau lima, ma na vahi i pulilei ia aku ai e ke ae ka ikaika.