Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 41, 8 October 1915 — HE MOOLELO NO MAGARITA RADIFE A I OLE Kuu Momi i Nalowale. He Moolelo i Piha me ke Kaumaha Mamuli o ke Kuhihewa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAGARITA RADIFE A I OLE Kuu Momi i Nalowale. He Moolelo i Piha me ke Kaumaha Mamuli o ke Kuhihewa.

"lle manawa pokole wale.no mahope iho o kela mare iā ana o \ricla me kana kane, ua make aku la kona makuakane, a oiai aole ona «'hana. i koe e ola ana i kela maiiawa, nolaila ua kauka'i aku la kona [><>110 maluna o kana kane, oiai no nae, he nele kana kane, i ahona i ke knuka'i aku maluna 0 kona makuakane. "Aole o Eukiiia he keiki akenni i ka naauao, ā oki loa aku hoi kona makemake ana i ka hanā; ka mea nana i hoolilo iaia i kanaka kupono <jk. 1 ka wa i lohe ai o kona makuakane ika mare ana o kuu hoahanau i kana wahine, he mea e ka' nui o kona huhu, me ka hōonele ana i;»ia i kona haawina dala, ka mea e loaa mau aleu ana iaia i kēla ame kua manawa, a kipaku aku la ia ia e hele auwana maluna o ka ili o ka honua, e imi a e hooikaika i wahi nona'e pono ai ame kana wahine. "Iloko o kona mau pilikia apau, i hoea mai ai o Eukina imua o'u, a noi mai la i ka'u mau kokua ana. ia wa i hoopaa aku ai au, e kokua iaia, ke ae mai nae oia, e haalele aku i kon'a mau ano ino apau, a e nana akn i kana wahine, me na manao makee, a. e malama aku iaia < like me ka mea hiki. "Haawi mai la oia i kana he h'ki. e hooikaikā oia e lilo i kanaka maikai, nolaila ua hoomaka aku la au r !vuli i kekahi hana nana, he mau niahina kela o ko'u noke ana i ka huli, me ko'u kokua mau aku ma ka haawi ana i ke dala iaia, no ka malama ana aku i kana wahine. | *'lloko nae o ko'u mau manao pihoihoi no ka loaa ole o kekahi | hana na kuu hoahanau, lohe iho la au, e holo ana kekahi hoaloha o'u 110 kuhi mamao. a ua makemake oia e loaa ōna kakauolelo nana„ 0 ko'u hek aku la imua ona, a noi aku la e haawi ia mai kela kulana ka- j kauoklo i kuu hoahanau, a ua ae i'o mai oia. Aole no he nui o ka uk=.i j 110 kela hana, aka nae ua hooia mai kela hoalolia. o'u< e hoomahuahua ia ae ana no ka uku, ke Ipihi aku ka noho ana:. "Ile mea kaumaha no ke kane ke kaāwale ana mai kana wahine ; akn, no ka mea aole e hiki ia, laua ke hele like no kela huakai i na aina 1 mamao, a niamuli wale no o ko'u hooia ana ak.u imua ona, na'u e malama aku i kana wahine, pela wale 110 oia i ae mai ai e hele. | "Owau j)onoi ka mea nana i h(X)limālima i kela walii liome au o ka ike ana ia Ariela e noho ana; owau ponoi .no ka mea nana i kuai i j na lako hale, a hoonoho pu aku i kekahi kauwa. lāwelawe nōna. No na mahina ekolu o kā noho ana o Anela ma kona home hōu, hanau mai la kana hehe, oia no kela keiki uuku ā koii /niāu māka pōnoi o ka ike ana. "Oiai au e hookamaaina pono aku ana me ,ka. wahine a kuu hoahanau, ua loaa aku la ia'u kekahi mau bila lehulehu a kuii hoahanau o ka noho aie ana me ka uku ole, a o ia ka'u o ke kohōWāle ana ilio 110, ua hilahila paha oia i ka hoike mai ia'u. "No ka hoolilo ana nae iaia 1 kanaka e ku ana maluna o kona mau kapuai wawae, ua uku aku la au i kona mau aie apau, me ka nana ole j ae i ke poho ma'uwale o kela rnaū eīāla, o ka mea nui wale no iloko o kuu 11001100, e lilo ka mea a'u 1 hana aku ai nonai, ; e a'o mai; ana iaia, e hoopau i na hana iihailha wale, ame na ano ino apau, e komohia aku ai oiā iloko ō ka pilikia. [ "Maloko 6 kela wahi buke uuku au i ike ai, i hoopaa ia-aku ai ka'u mau mēa apau i uku ai me kuu dala ponoi, o.,na hoolilo lol.e, ame j. na meāai, aia māloko o kela wahi buke, a no keia mau hana lehulehu a'u. i nana mai ai ō Anela me'he hoopakele la aii nona ame :kanā bebe; a he oiaio, ua nana aku au iaia, me he kaikuahine la, aole ma kekahi ano e ae. | "E hēle mau aku ana 'au e ike ia Ariela ame kana keiki i na wa apau, ē hoōlako aku ana i ko laua mau makemake ;■ iia konoJa mai nae au e hana aku i kela mau mea me ka ma-lu loa. no, kā mea ua haavvi. aku au i ko'u ae imua o Eukima, aole e ike wale ia ae he wahine kēkahi ana, ahiki i kona huli hoi ana mai, a haawi aku i Hōme kupono nona. • .. | "He mea na'u e haaheo loa ai; ka ike &na aku i ka.pii malie ana j niai o Eukima mai kona kulana mua mai, ahiki i ka loaa ana o kekahi kulana ano nui ma Ladana i keia la; a he kanaka kuokoa oia, e malama jx)noi ana i kana wahine am.e ka laua keiki. Oke kāpa ia ana o kuu iuoa maluna o kela keiki aole no ia malalo o kekahi kumii ē aē, akā 110 ka'u mau hana maikai apau i hooko aku ai no ko laua pono." | "He keu 110 paha a ko'u pupule o ke koho wale ana aku.no i na mea ano ole, elike no hoi me ia a'u o ka hooiili vvale aha mai i na hoopilikia ana maluna iho o kaua," wāhi a Magarita. aole r,ae me ka leo kaumaha. aka me ka leo o ka mea i hoike mai i kona mihi. no kana mau mea i hana ai okā wa i hala. "Iliea i hāla\vai mua ai ko hoahanau me kana wahine?" 1 4 *l Plani kahi a Eukina oka halawai mua loa ana me Ariela, ma kekahi huakai holoholo ana ilaila, a o k'e kumu no hoi o ko Ariela hoea ana i kela wahi, no ka ma'i o kona mākuakā.ne, a ua mare ia laiia maloko ō kela wahi hālepule ma kuaaina loa,. kahi a'Alika Ō ka 'mare| ana ia Adisonā Kikēma. I "O ka pālapala mare o laua, ia Ariela. no kahi i malama ai. aka | nae ua nalowale paha, a i ole, iia haejiae maoli ia no paha eia; a i kona 1 lohe ana. e huli hoi niai ana o Eukina. iiā kakau māi la oia i kek'ahi k-ka, e kauoha aku ana i kana kane. e hele maloko o ka halepule a laua ' (• ka mare ana, ā e koi aku 1 ke kahunapule e haawi mai i kope oiaio oko laua palapala mare. Ma kēiā ano iho Ja i halawai ai makou nie ' ia ma kahi kokokē i ka halepule, a pela hoi ko makou liele like āna kahi o ka halēpule, ā loaa ai ka hoike oiaio 110 ka mare ana o Kil.ema i ka wahine, 'oia ō Alika." . "He keu aku maoli no a ka mea. kupaianaha," vvahi a .Magarita, ka lalau aha mai o kekalii iima i ka poohiwi o Likeke, nana ae la ma kona 'mau maka, a i āku la: "He keu akii a ka'nui o haaheo no ki)u kane aloha, a auhea oe e Likeke hoomanawānui, ke noi aku nei au. i kau mau huikala ana mai r.o ko'u hcx>huoiwale anā aku no ia oe, ma na mea oiaio ole." "Aole loa a'u mau hoahewa wale- ana aku ia oe 'e ke/aloha," i pane iho ai o Likeke. me ka hamohamo ana iho ma na papalina o kana Ma"O'mai hoT ia mea nelē ōle ke komoh'iā 6 nā manao hōohuoi, i kou ike maka 110 i na mea apau, he haawina ia i loaa like i kela ame leia mea; a ua kaumaha maoli no kuu uhānē, 1 ka niii ō ka hoopilikia ij o kou noonoo. ' "O ka inea i hala, ua hala aku la ia, e hoao kaua e hoopoina loa ina aoao maikai ole o ko kaua ola ana; a e kikoo aku i na mea 'omua aku nei. «a e hoao hoi. e loaa ka nohona hauoli ana, i oi aku i'ka mea a kaua i moeuhanē ai." "He mea oiaiō 110 ia e kuu Likeke, aka naē, aple no i poho wale na manawa i hoohala ia iloko o ke kaumaha, mā na makihiki i kaahope aku la; no ka mea akahi no au a ikē iho i keia manawa i ko'u 1 upono e lilo i wāhine nau, mamua ona mānāwa e ae. Ina oko kaiia hnuoli wale no ka kaua mea nui i ake aku āi. e lōaa i ka wa i hala, a«.le a«i e iilo i waliiiie' 1< komaikai, e ha'na akii ana no !:i pmo o ka hoa kānaka "Mimiuli o ko'u hoauwana hele ia ana i o a ia nei i loaa mai ai ka ikv ū,*u. no ka uui 1 ra ; u.'we ame na hoopilikia aha a kek'ali; poe e h mai hei; ā he liana pono hoi na kela kane anie keia. v. ahine e hoikeike ae ai i kekahi liana e hoohauoii i'a aku ai lakōu. O ka haawina a o i loaa mai ia'u. ma o ko'u kaumaha ponoi la, o ia 110 ko kakou noonoo mua ann i ke Akua. maloko 0 ko kakou nāau. aole l oi o ko kakou mau manao haakei. a hookano, i piHā me kā haaheo rio kn kakou mau pono iho, aka e hnna aku ro ka haūoli o lia'i. oiai he mau me.ipaahanaWale no kakou ma ke ao neu e Hōoko ana i ka mā-, kemakē o ko kakou Makua ma ka lani."'" '. \ O kela mau aho kaumaha apau o Alika mamua aku, aole ia me n kaikamahine nei iloko o keia wn ana o kā''lawe ānā mai i kanā kane hou. a he n'eā nō hoi na Kauka Mudoka e haahēo loa ai i ka loaa ana iaia o kē';āhi wahine elike me ko Alika ano; o ka uku nui hoi nana i rana'i nia*' no kana mau hana hoomanawanui, o ka hoopakole ana ae i U- ola o kela kaikamahiiie 'mai ka make mai.

No kekani mau niakahiki loihi mahoj>e mai, ua kuokoa maoli o Alika nona iho iraloko o kona home ponoi, a ua haaheo hoi oia no kana kane, ka mea i hookaulana ia kona inoa ma ka oihana kauka, a ua lilo o Kauka Mueloka i kauka hilinai nui ia maloko o na ohana hanohano loa o Ladana. na ohana e hiki ōle ai taia ke lapaau āku i kekahi o lakou, ina nei, no kona ike ole ia mai. O ka hua i oili mai ma o kela mare ana o Alika i kana kane, o ia no ka loaa ana mai ia laua he elua mau keikikane me hookahi kaikamahine, a ua lilo lakou apau i mea nui i ka makuahine o Kauka Muieloka, a i kela ailie keia manawa e hoakoakoa mau mai ana o'i'a i kana mau moopuna me Ame imua o kona alo. a hoike aku ia lakou i ka moolelo o ko lakou mau makua. 'No Sa Harola hoi, ua hoauheeia aku kona mau manao kaumaha apau ma o ka lilo ana o Alika i mea nana e haawi aku iaia i na hoohauoli ana; a o kela home ona, i nehoalii iho ai ka meha ame ke anoano inehameha, ke haiamu ia la e ka olino malamalama o ka nohona hauoli ana, a ua o Sa Harola, e hoomaikai loa la i kona hookipa ana aku ia Alika malalo o kona malu. Maloko hōi o ka home o Likeke Einahome, aole ia i nele me na mea nana e hōohauoii aku i ka nianao o na makua, no ka mea, ua loaa mai he elua niau keiki mai ko laua maū piihaka mai, he keikikane me ke kaikamahine: o ka mea nae nana i hooi loa aku i kela nohona hauoli it\a, iloko o ka ohana o Likeke Bina.home, o ia no ka nui m^kee 0 Mag-arita i kana mau keiki, e ana i kana mau pulama aloha ana ia laua; a iloko no hoi o kela manawa hookahi, e hana aku ana i na kokua aloha i ka l poe apau e noho kokoke mai ana iaia. ka mea nana j kono aku i na niea apau, e aloha mai i keia kaikamahine i piha me na ano maikai he, nui. Me kekl aho eluolu, ke akahai ame ke*aloha, i hoomau akn ai o Magarita īloko o kona mau makahiki hope o ke ola ana. ahiki i ke kikoō aiia mai ona lima oka make maluna ona; a iaia i h;ialele ilio ai 1 keia ola ana. oia kekahi 0 na wahine i' aloha nui ia, ua kukuni paa ia aku hoi mau hana kokua he nui iloko o ka puuwai o ka poe apau i lioōpomaikai ia aku ma ona la: ' -■ KA HOPENA; v