Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 41, 8 October 1915 — HE MOOLELO NO ADELE LANAKETA A I OLE Ke Kaikamahine i Kaa Malalo o na Hookauwa Ana a ka Lokoino i Kau Nae i ka Hanohano Mamuli o na Lima Kokua Aloha. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ADELE LANAKETA A I OLE Ke Kaikamahine i Kaa Malalo o na Hookauwa Ana a ka Lokoino i Kau Nae i ka Hanohano Mamuli o na Lima Kokua Aloha.

MOKUNA I. - ' O ADELE AME KO.N'A M'AKUAHIN'E. Ma ka p«ka o kekahi o na hale hoolimalima, ma ke kulanakauhale 0 Sana Aukina, ma kekahi o na mokuaina ō ka Hema, e ku ana lie waliine nui momona, i kapa ia ma ka iiiōa o ka Maelame Papinau, a o ka ona no hoi nona ua hale hoolimalima la. He wahine loihi keia, ma kahi paha o'ke kanakolu-kumamalima kona mau makahiki, he kulana hiehie koha,' : mē ; ka u'i-pu o k : ōria he.lehelena'ke nana akii, eia nae he wahine pih'a hūhii'l a he okalakala mau kona ano, a ia kaua e ka mea heluhelu e ku akū nei a nana i ua wahine la ma ka puka o kona hale honlimalima. āia ka pupukii ma kona'mau ku'emaka, a aia h<»i kona man lima ke kalele la m?i" kona īmu puhaka; e ho'ke mai ana no kona piha loa i ke knaki no kekahi mea. "E Adelē! Adele! Eia iho nei oe ihea e keia nig;a? Aole- aiie : ou lolie e keia kaikamahine ' niga : wnhr ana me ke keehi aiia iho o kona mau kapuai wawae me ka piha i ka huhii. He wahine huhu i'o o Madame Papinau, eia nae ke hoea mai na malihini a nolio ma kona hale heolimalima, aole loa oia e hoikeike aku ana i kona ano huhu ihma o lakoii. aiā* wale no a oiā hookahi me kana mau kauwa, e ike aku auanei ie i'ke ku ō ke ehu i uaAvahine la. me he mea la o ia 110 kela au kahiko; o wa e noho kauwa kuapāfa ana na Paele. He wahine keia e noke mau ana i ka akena iaia iho, ke ano be mamo oiā i puka mai'kekahi niai o na 'ohana kiekie o Palani, eia nae o ka pbe anan i ka'mnaina iaia. a i hōomaopopo aku hoi i kona rhau ano āpau, he hapā Niga oiā, nō ka mea he āpiipii kona' lauohō, a hē haulaula hoi ke kumu"o kona māii māiāo, i kaokoā loa māi ko na lahui ili keokeo mai apau. O ka hale hoolimālima o keia wahine. o kekahi ia o na hale piha mau ia'e'na ihalihiui mai-ka Akau mai/i ka wā hooilo, no kā mea aole he mau hana lealea ma kona hale, a o ka'pōe makemake ole i ka noho maloko ona hokele nunui, no ; ka uluhua i'ka hanakuli, oka hale wale no o keia wahine ko lakou wahi e hoohāla ai i na wa hoomaha. ' No'kapane ole ia mai o kela kahea muā a ua wahine la, i alaalawa ae ai .kana hana ana ma kela āme leeia wahi, a hōōmaka hou aku la e kahea me ka hooi ia ana ae o ka nui o kona leo. "E Adeie!,E Adf!e!- Eia iho nei oe ihea?" me ka hoōlono ana o ka paiie mai o ke kaikamahine nona kela inoa ; a no kona lohe ole aku 1 'kekahi pane, 0 kona l)ele okoa aku la no ia e huli ilol<o o ka liale; a i ke kaalo ana ae nae mamua pōnō 6 'kekāhi puka' 'āniani k • hamama aha; ia 'wa' ōia T ike aku ai i ka. pulelo ahā ae o (eekalii lole kalakoa mawaho mai o kā hale, ā iloleō ō- na sēkōna' hefu 'wale no, komo ana iie kaikamahine opio,o umi-kumamakolu wale no makahiki, imua o ka Madāme Papinau. • He kaikamahine haole keia ma kona mau a.no apau ke nana aku, eia nae ō ka hele man i ka lā, ka hooikaika no hoj i ka hana, ua lik'e pii no ka haula o kona ili me ko ka Madame Papinau, o ka iike ole wale nō mawāena 0 laiia, o ia ke kalole o ka lauoho, o keia kaikamahine, a aole no.hoi he haula 0 ke kiimu o kona maij,^i^ ( ame kekahi mau ārfo kāokōa loa'mai ko Papinau mai- . ; Hē lole kalakoa ko'kela kaikamahinē e ana ia manawa, me kekah'i epāne mamūa ō kona umaun a, i hoopaa ia ( aW iluna o kona a-i, a nakiiia mahōpe o ke kua, aohe kamaa ma kpna mau wawae, āole no hoi he papale mā ke poo, he kaikamahine kama ol.e kā olelo kupono loa e kamailio ae ai nonā. ' ' , : la komo ana aku o ke kaikamahine iloko, ji: a ku ana mamua 0 kōna. hāku, o ka hoomaka koke mai la no iā o ka-JVladame Papinau e kamailio, o ia nb oe o kekahi pūaa e ha'u mai.ana i ka wa e hookokoke akū ai'.'kā ilio imiia 'onā; T- lea i ana mai ." "Heahā ;kou rnea o ka hele 'kpke. ole ana mai nei e keia niga molowa, a palaualelo, i ko'u wa i kahēa aku nēi ia ōe? Ua lōhe aku. nei no paha ko mau pepeiao hiiluhulū, aohe nae ou pane mai? Manao oe heaha au, i hoao mai ai oe e hana ia'u elike me keia e keia niga?" "'O kō'u hoi ana mai hei no ia mai ka halēkuai mai, a i ka lohe ana niai nei i kou kahea, hele mai la 110 hoi au, ihea hou" aku auanei ia wahi a'u e hōolalau aku āi?" i pane akii ai no hoi ke kaikamahine, me ke kulou ana iho o kona poo ilalo, me ka piha i ka ehaeha o ka manao, i koha kapa ia aku i ka niga, ame na-ano inoa no apau ana e hoomanawanlu ai i ke kahea ia āku maluna ona, mai kela wahine aku. "Pela i;o ka!Ua hele aku nei anei oe i ka makeke^" . "Ilaila nuia aku nei aii a loaa mai nei ka i'a, aia ilono o ka halekuk? kahi i iloko o ke ie." "A eia ihea ke poho kui kakia moena?-'' "Ūa loaa mai nei' iio,' aia aleii la no iloko 0 ke poho ie." ''Ua hooko'mo āku anei oe i ka leka maloko o ka haleleka? He leka no anei kekahi au o ka hoihoi āna mai la na'u?" <r Ua hookomo aku :in (1 ikaH kā maloko oka pahu, aka aole nae I he leka i loāa aku nei iā'u," alaila nui iho la ka hanu o ke kaikama-1 hine opio,'i' kau' a mea ō k.a niii oka hooluhi a kela wahine iaia, e : hēle ,\vawaē maii ai i kela ame keia manawa, no na mije elua iloko o ka wela a kā la, nie ka maopāopa pu o kona mau wawae. ' "'Ua paii 'ae ia 110 ko'u īhakemake ō fce kahea a,na aku nei ia rc a no mānawa, e hele oe e hooniha i na nikawai apāu, holoi i rta 1 - • - -——— :—• — " "

oa'holoi. maka kpau, a. wii,iho.aku. ilōko o kela jime keia rumi; a ke pau ia mau hana au, h'elē māi'o'e e ike'hou iāni, ma'kePā keena ma ka hale malūna ma'ka aoao akau, no ka meaT ma ka la apOpo c hōeU māi'ai he keoimnana mai Nu loka mai me kbna OhanārV% hoohiaemae la ka liāle i keiā l'a e 'pono ai! "E hele. koke oe e liooko i kau inau hana apau nie ka hikiwawe loa, o ike auanei oe i kuu hele aku e hahau ia oe me ka huipa, ina aole oe e hooko ana i keia kauoha a'u," me ka hoani okoa ana mai o ka Maelame Papinau i kona lima, ma ke ano hoomaka'uka'u mai i ke kaikamahine opio, ka mea ana 4 kapa mau aku ai he kauwā Uana. Huli ino aku la o A dcle no kahi o' ka pukā, aia ka pono o kona kaawale niai kona haku huhu mai, a i kona oili ana aku iwaho, iih j)ani ino mai la i ka puka, e hoike okoa mai ana kela ano ona, i ka hele a pilia i ka huhu, aole nae e hiki iaia ke pakike wale aku, oiai aohe ana walii e manao ae ai e hele aku ilaila, 110 ka mea aole ona ohana iki ma keia ao. Ke uumi hoomanawanui la o Adele i kona inaina, me ka aaki ana hoi o na niho i kona māu lehelehe, ā iaiā o ka oili ana aku iwaho. a no ka hiki liou ole iho no hoi ke uiimi r kona inaina, i hoopuka okoa ae ai oia i keia mau huaolelo: "Ua ku hoi paha kau hana e kena wahine i ko'u uuku; ina nae e loaa nono aku ana ko'kani a-i i kuu mau lima liilii nei, e nui ana ko waha i ka hamama," alaila noke wale iho la no o Adele i ke ku'i i kaiia puupuu i kona limā. Alawa iho la nae oia a nana i kona mau lima, a i hou ae la: "Ha! Hfe'nig ! a 'anei au? Aole, aole loa! He oiaio he ulaula ili, a he nunuka ko'u helehelena, aole loa nae he koko o ka niga e liolo nei iloko o kuu kino. Ile mau makua haole ko'u, a he noonoo ko'u o na haole, e hoea mai ana i ka la a'u e ike ai ika oiaio oia mea. Heaha la ka keia wahine e hunakele loa nei i na mea i pili i ko'u mau makna ? O ka'll hana in o ke koi hooniano ana aku iaia, e hoike mai i na mea i pili ia'u, ame ko'u ohana, e noke mau inai ana n'ae oia i ka paheneliene ana ia'u me ke kuhikuhi ana m'ai i kp'ii mau liinh ame na wāwae, he niga ka au! Ua hiki hoi paha oiā e noke aha tke pāhenehene ia'u. e hoea mai ana nae i ka la e ike iho ai oia, e uum'i ia dku āna kona kani a-i ,ahiki i kona haha'i okoa ana mai i ka oiaio." ī*ahcla okoa aku la o i kona mau linia iuiua, nie he mea 1a e nonoi ae ana i na lāni e aloha mai iāia. a e kokua mai ma ke alakai ana iaia i kahi .e ike ai i kona moolelo oiaio; ā rio koiia lohe koke an-i aku i ka nakeke oloko o ka hale ana o ka haalele āiia aku i na minuke mamua iho.'o kona haalele iho la nō ia i ke ku'ana ma kela wahi, a holo pololei aku la nr ka hale oluna, no ka hooko aiia i na hana i kaue.ha ia mai e ka Madame Papinau. -Māwaena 011 e ka'mea heluhelu, ame ka mea kakau moolelo, aole kaua e heohewahewa aiia i ka nui o na ehaeha anie ke kaniuhu iloko o na keiki e liana ia mai e ko lakou mau hnku haiia elike āe la me keia • a no Adele, mai ka manawa mai i loaa ai ka noonoo iaia ahiki wale i keia mānawa o ka wehe ana o keia moolelo, ua hoohana maoli ia aku no oiai, ma ke ano kauwa kuapaa e kela wahine. Me kela hoopau ia no o na hana hookauwa kuapaa he mau makahi'vi lehuleh'u mamua aku, e hiki o!e ai i kekalii kino kanaka e hoohana aku ai i la'kahi o kona hoa kanaka 'me he lioloholona la; aōlē nae he napa ae o ka Madame Papinau ia mea, aka hoolilo aku la oia i keir; kaikamahine he kauwa nana, o ia no oe o ke kaikamahine i kaa mai malalo o kona malu, mamuli o kona kuai ana iaia, īio kekahi liuina dala mahuahua elike me na hana o kela āu kahiko.' A'ole loa he wahi hoomanao iloko o Adele no kona makuahine a makuakane n?ha; eia nae i kekahi manawa o'konā ola ana iloko 0 kela mau makahiki. e loaa ana iaia na luhi'o mōeuhane i kona wa e moe ana maluna o kona wahi moe, me he īiiea la ka hoi, aia kekahi wahine me kona helehelena oluolu, e kiei iho ana maluna ona; a i kekahi manawa e ike aku ana ōia i leekahi hihi'Ō' he kanakā e puliki niāi ana i kona mau liiiia; ē apō mai ana iaia nei a hoopili akii iloko o kona poli, ka mea nana i hoala mai i ke aloha'inakua iloko ōiia 'ahiki i kona iiwe ana, a ke puiwa ae oia, eia ka he hihi'ō wālē rio; a ua hooi ia akii kona UWe, no kona kapa niau ia 'mai i ka riiga, ka mēa kupono csle e kapa ia 'māi maluna ona. lāia e hōi'ai 'maliina o kona wahi moe, e nooiioo mau ana oia, aole onawahi e āe e nolio ai, o kahi wale 110 o ka Madame Papinau, a i kena wa e'koi aku ai e hoike mai'i kona mau niākiia, o ka panē e haa\*i ia mai iaia o ia keia: "Owai auanei oe, o oe kekahi niga waiwai ole loa, a he hookahi no ukii o ko'u malama ana ia oe, o ia kou noho kauwa kuapaa ana liiai malalo o'u," pela wale iho 1 no oia e hoōilnāuna ia ai e kela wahine ma kela ame keia wahi āna e hoouna ai, nie ke kōmohia ole iho o ka manao aloha iloko ona no keia kaikamahinē, a hoaahu aku me na lole kupono, a i ole, hookomo aku maloko o' kekah'i klila, e hōonaauao i:i mai ai. O ka holoi pa, ka pahi 'me keo, ka hele i'ka makeke, ka pulumi me ka holoi hale, e hoouna ana i o a ia nei ahiki i ka maloeloe ana 0 na wawae, o na hana maamau iho la ia a Adēlc e hoounauna ia ana e kona hakuwahine, aole nae e hiki ke hoole aku, he nohona hoopilio Ma iho la kē o ke ola ana o kela kaikamaliine i kela ame kēia makāhiki, me ka lohe ole he hookahi huaolelo hoomaikai, a aloha pāha māi ka Maelame Papinau mai, a rio ia mau ano i kamaaina iaia, ua nele maoli na ano maikai "tloko oiia, koe wale no ka pikanana, ka huhu ame ka nunuha. Aole oiia a'o ia mai i ke kakau anie ka heluhelu, o ka hana wale iho la nō mai ke kakahiaka mai ahiki i ka po ana, a o ka wa hiamoe wale rio ka manawa hoomaha, a ma kona nui hooikaika rio nae ma ka iini ana. a hui pu iho mē kona ano akamai, i hiki āi iaia ke kn'i i kekahi maū huapalapala i kau ia ma ria papa hoolaha o nā alanui, ahiki i ka niaopopo ana lāia o ka manao 0 kēla mau hoolaha. Aole oia nēi ae ia 1 e koino maloko o kekahi halepule, a halekula paha, ōiai'iia keiki niga māoli eae ia ana e hele i ke'kula, ai ka pule paha. a iloko o ko iā nei koi paakiki aku e hele iloko o kekahi o ke'a niai\'hale! he olē ka maliū 'iā mai, a ina e hoōpaakiki aku ana o Adele, e hah'au okoa ia mai ana ōiā i ka huipa< e aho ka nōho malie ana, o oi loa mai auanei ka nui o ka ēha maluna o kona kino. He hookahi nae mānawa a ua o Adēle o ke noi ana aku i ka Ma--'ame Papinau e hōoknli māi laia e hele i ke kula, a o ka pane o ka haawiia ana mai, he hookahi pa'i mah'anahana ma kona a-i. "Manao anei oe e ēleele. e noho wale mai no a na'u e malama aku ia oe? LJa lawa ko'u malamā ana i kekahi palaualelo i lea wa liilii, a no keia manawa, e uku mai oe i kou mau aie ia'u. ma ka hooko anā i ka'u maii meā apau e hoounauna aku ana ia oe e hana mai." ' Ua hele ka mnkemake a nui iloko o Aelele e loaa ka hoonaauao ia iaia. i hiki āi iaia kē hooniaopopopo pono i kē ano o ke ola kupono ana; a e kolokolo mau na oia ilōko iho ona i ke ano o na hana a kela wahine. no ka mea he nohona paahao nmoli no kona, aolē hoi elike me na keiki

ē ae. he here lakou i kā pāani i kekahi manawa, a ua loaa maoli no ka iioliona lratt6H ia lakou, oiai hoi keia e kaniuhu mau ana me ,ke kaumaha pu. He mau kauwa lawelawe e ae no kekahi, he wahine Paele kuke, me kekahi Paele kane. aohe nae he hookiekie aku o kela wahine maluna o laua. aka ikawa no e pau ai o laua mau hana, ua hiki ia laua ke hele no kahi o ko laua mau hoaloha. a e~harra paha elike ko laua makemake, a oiai o Aelele e nana aku ana i ka nohona lanaki'la ana o ka poe mawaho ae oni.'ua hooi loa ia mai koiia hoowahawaha no ka wahine i noho haku iho mluna ona. I ka wa e hoouna ia ai o Adele ē hele no kekahi wahi, a i kona wa e kaawale loa. ai, imi ka lohe ia aku o kona leo, ia wa oia e noke ai i ke kamailio iaia wale iho no ? me ka liki ana i kona mau lima, elike me keia: ; loa pu'he'nijja. a kela wahine hoōkano hilahila ole, e kapa wale mai nei no maluna o'u. Oia ka'u e olelo ae ika niga, no ka mea he piipii kona lan.oho elike me ko na negero, me ka manoanoa o kona mau lehelehe," alaila hooholo ae la i kona mau lima, ma kona mau lauoho, no ka nana ana ina hē walii aweawe kēkahi o ka lauoho o ka niga maluna o kona lauoho. "Ua lohe au i kona kamailio imua o kekahi wahine malihini. keia ka umi-kumamakolu o ko'u mau makahiki, a he elua ka o'u makahiki ikawa i kaa aku ai ko'u malama ia ana malalo ona. E ike a/i nae kela wahine. ina no ka loaa o mau kokua ia'u, e ana nu iaia. a e pau ka nōho kauwia hou ana malalo ona me ka hoomanawaiīui." * , ' - (Aole i pau.)