Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 41, 8 October 1915 — KE KANAKA KAHIKO O HAWAI NEI. [ARTICLE]

KE KANAKA KAHIKO O HAWAI NEI.

| Maloko o kft Moiwahiue ma ' kā po o ka Poalima aku la i ha!a, i haalele mai ai ia kanaka Hāwaii i ' ola aua, ka mea i manao ia, oia ke ka--1 naka kahiko o .Hawaii nei, i hi'ki akn | koua mau inakahijki o ke ola ana ma kahi o ka hookahi haneii me ka iwaI kalua. ; ; •, {j; • ■ • O ka inoa o keia kanaka i paa nia loko o ka bujke o ka halemafi,'V Kfealokea, nao ma ' ia olelo aka poo i kaiuaaiua iaia, o kona iuoa ]>ololei o ia no o Alohikea. [ Oka hoihoi'ia aua aku nō ia o kela kanaka iioloko o ka haiema'i, ma ka auwina la, a ma. ia. po. iho. no oia i ' make foa ai, me ka ike ole o kona uiau hoa e nioe like ana īnalokp o ,ka ruiui Iliookahi. Ua hele ka a eleniakule inaoli kpla kanaka, «ne ka niak'apo, o kpnā ; maii inaka, eia* nāe he hiki no liele ino ko kookoo, aka ma ka nei ( nae, me ia hele no o kona liina iho la no iu ilalo, a na kapa hunpua i hoike okoa aku ia Mr. Rath o Palama, no I ke koleua ana mai i kekahi mea. e pono ai kola elemaliule, hoihoi ia no ia no ka halenia'i, malalo o k.e kauoha 'a ke kauka o ke.kalaua. . . j Ma ka olelo a kekahi poe, i kamaaina i kela kanaka, ma ko lakou. nia- j ' naoio, o Alohikea kekahi o na pukaua,' iloko o kela au kahiko e kaua aiia na I moi o Hawaii nei, a ua pilia i'o no iaia na makal}iki he hookahi haneii nie ka I iwa.kalua. Ho l<9 o Alohikea maloko o Kawa,. liiamua' āku, o ke au i nohoalii ] ae ai ka Moi Kālakaua, ā' i ka hoho ' ana ae hoi p Kalakaua, ma ka nohp ■ kalaunu, i huikala ia aku ai oia, a nolio 'ma ke ano he . makaainaha i loaa ka pono kuokpa me ka lanakilā. J 1 kona hoihoiia ana aku noloko o ka. halema'i, aole he hiki iaia ke kamailio i hookahi huaolelo haole, aka ma ka olelo Hawaii no oia i hoike āku ai i j kekahi mau nia 'i, ua hiki aku T<a nui o kona mau inakahiki ma kahi o.ka hoo- j kahi haneri me ka iwakalua. Ina ua pololei na mea i kamailioia i ae, he pukaua o Alohikea, alāila ua , hanau oia i ka makahiki 17&5, ma kela j makaliiki i hooukaia ai ke kaUa'ma-l ' waena o K.alaniKupule ame Kāniehame- ) ha, a pio ai o Kalanikupule, ka moi o j Oahu nei, a i kiola ia ai he man h a neri ! o na kanaka o Kālanikupulo ma ka nu- I ! ku ae uei o e lia koā o Kaine-'. hainelia. li: I He maikai wal6-'no ka keia-noho ana ! aku o Alōhikea Aaloko o ka haiemā'i, 1 me ka nanea 110 i ke kaniailio ine'kekāhii īiiau .nia 'i tf I; ab, alaila 'haule Hke aku ia no lāk<ju* apau hiamoe; Oiai e ka-ia loa ana e ka h'ianioe, ā.ole he ike ae o iia mea emoe mai" ana ma na aoap o. ua niake ko la.ua hoa, ōiai ua kulipolipo māoli ky lakou liiaiilōē ai<ā,- a ia puoho āha mai' nae o kela niau kānaka, a i naua hou nku ka haiia ma ka heleheiena o Aloliikea, aole he hānu mai, ua hiamoe aku la oia i ka hiamoe mau loa.