Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 42, 15 October 1915 — HE MOOLELO NO GEOFERE KAMIBELE A I OLE Mai ke Kulana Kuewa a i ka Panepoo o ka Waiwai ame ka Hanohano. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO GEOFERE KAMIBELE A I OLE Mai ke Kulana Kuewa a i ka Panepoo o ka Waiwai ame ka Hanohano.

"I'a alakai aku ka puniwaiwai i kekahi mea e hoopunipuni, e kolohe me ka epa maoli, a o ka mea oi aku o ke ino, e hana hewa aku, i ku-e i kona lunaikehala iho. O ka nohona hauoli ana, ka noho aloha ; ana. e kapae ia ae ana ia mau mea, ina aia iloko o kekahi kela manao, e lilo oia i kauwa hooluhi na ka puni waiwai. "(). ina paha e hiki ana ia'u ke hoomaka hou, i ke ano o kuu ola a:ia. e pa-hanen ia ae ana ka hauoli e loaa ia'u. Ina e ola aku au iloko o ka hune ame ka nele, e hana ana me kuu lima ponoi, i wahi e loaa ai ka'n ai; a ina he mea ia e loaa ai ka maha i kuu lunaikehala, a e kaawale ae ai au, mai na haawe ae a ka hewa, ua makaukau loa au e alana aku ia'u iho, no na alahele. e hoolilo ai ia'u i mea maikai. 0 kuu ola ana ik>ko o keia mau makahiki loihi, he ola ana ia i piha me na ehaeha. e aneane hiki ole ai ia'u ke hoomanawanui iho!" alaila hookahe okoa aku la ua o Mrs. Mapelakona i kona mau kulu wāimaka o ka ehaeha maoli. Ua hoopohihihi loa ia aku o Konela Mapelakona no kela mau olelo a kana wahine, alaila hele aku la a kokoke ma ka aoao o Mrs. Mapelakona, pane aku la: • "Ke ike aku nei au, ua oi ae kou pihoihoi, mamua o ka hiki ici< oe ke hoomanawanui, a o ka'u e kauoha aku nei ia oe e kuu wahine, e hoihoi aku au ia.oe noloko o kou rumi i keia manawa. Ma kau nana aku. aole oe i kupono, e kamailio mai i keia meahuna no keia wa; uahiki ia'u e kakali malie ahiki i ke akakuu ana mai o kou noonoo, alaila kamailio mai oe. E eu ae kaua a hoi noloko o kou rumi e Esetela?" Ma kalii o kona ku ana ae iluna, ua huki aku Ia o Mrs. Mapelākona i kona lima, mai ka paa ana a kana kane, alaila hoomaka mai la v kamailio: "Aole loa au e haaleīe iho ana ialoko nei o keia keena, ahiki i ke elokaa ia ana aku o kekahi haawe kaumaha loa mai kuu naau aku. No na makahiki he 20 a oi, i lawe hele mau ai au i keia ukana kaumaha me a*u;.ua ekaeka maoli no kuu uhane, aka o ka'u mea nāe e heomaikai ae nei, pehea la au i hoolilo ole ia ai i kia pohaku; a i ole, 1 wahine paha e nana ia mai e ko'u mau hoaloha, me na manao hoowahawaha. L'a nana maoli iho no au i ko'u ano, me he mea la, e aho Va holoholona ke hoohalike ia ae me a'u.;a ua pololei ka mea a ko kakou Hoola i manao ai, no ka hale kupapau i piha i na iwi o ka poe make, 0 ko'u ano maoli no ia, a'u e hoike aku nei inuia o oukou, me ka hilahila. "O. e L'ilama," me ka hnli ana aku imua o kana kane, me ka hakilo ana hoi ma kona mau maka, a hoomau hou aku la: "Ke manao nei au, ina oe e lohe iaku «ina i ko'u moolelo, e nana mai ana oe ia'u me na maka hookae, a e hoowahawaha mai ana oe U'u, elike me kou hoowahawalia i kekahi .mea liewa loa; a pela pu hoi ke keiki a kaua, e hoowahawaha pu mai ai ia'u." . L'a ehaeha maoli no ka noonoo o Mr Kamihele iaia e hoomaopopo aku ia i na mea e oili mai aua mai ka waha mai o kela wahine, o kona leu okoa ae la no ia iluna, a hele holoholo aku la no kekahi kihi o kela keena. oiai hoi o Geofere e noho malie aku ana nana me na manao pohihihi loa. no ka mea i hana ia e kona makuahine kolea. Eu ae la no hoi o Konela Mapelakona. a hele aku la e kii i kekahi kiaha waina, no ke kokua ana aku i kana wahine, i ole e lilo kona mau ano pihoihoi i mea hoopilikiA mai iaia, a iaia o ka hoi ana mni a ku mamua o ke alo o Esetela, ia wa oia i kau ae ai i ke kiaha waina iluna. me ke kauoha okoa ana aku i ka wahine e inu, o ka hooko aku la no hoi ia o Mrs. Mapelakona i ka makemake o kana kane, ma ka inu ana aku i ka waina, alaila papale mai Ia ia Konela Mapelakona ma kahi e, no kona hoomaopopo ana iho, he mea maikai ole ka noho kokoke ana mai o kana kane ma kona aoao, foe kela ano hewa ona. aia wale no a lohe aku oia i ka manao o kana kane ma ia hope mai, alaila oia ike i kana mea pono e hana mai ai. No na makahiki i oi aku i ka iwakalua i noho aku ai o Mrs. Mapelakona he wahine imua o kana kane, e haawi aku ana i kana mau mahalo kiekie ana no ke kanaka ana i kaaheo ai no kona ano kilakila. e hana aku ana hoi i na mea apau a kekahi wahine i makee i kana kane: L'a ku aku laua imua o ke anaina o ka poe hanohano, aka iaia nae o ka hoala ana mai i kona noonoo no kona lilo ana i }vahine iiio loa, ma o kona mau ano hewa la, ana o ka hunakele ana mai kana kane aku. ua lilo ia i kumu e hoolu-ku ia ai o kona manao, a kohu hehena maoli. ( ) ka mea a kana kane i hana aku ai nona iho, ua kaokoa loa ma.i ka ia nei ae. no ka mea, o ka make wale ana no o kana wahine mua, ka mea ana i aloha aku ai me kona naau apau, o ia wale no kona kumu 1 paa ai i kona mahele o ka waiwai, a ua hoike okoa ae no hoi o Konela Mapelakona i kona makee no kana keiki, a ina no paha i loaa iai?» ma kana huli ana, ina no ua haawi aku oia i kana mau kiai makaala ann no kona pono. laia o ka hoohalike ana iho i ke ano o kana mea o ka hana ana, ame ka hana a kana kane, ua kaokoa loa ia, ua ku maoli no oia i ka lokoino, a i ka pepehikanaka, ma o ke kiola ana aku i kana_bebe, m,e lie mea la, aole loa ia mailoko aku ona. L'a lilo kela waina a Mrs. Mapelakona o ka inu ana aku, i mea hooikaika *aku iaia. a mahope o.ka noho hamau ana no kekahi mau minuke. j>au aku la no hoi kona ano hopohopo, ia wa, i aea mai ai kana nana ana iluna. a hoomaka ae la e kamailio: "Ke nonoi aku nei au ia oukou apau, e hoi mai maluna o ko oukru mau noho, no ka mea. o ka moolelo a'u e hoike aku ana imua q oukou, aole ia he wahi moolelo pokole, he moolelo loihi, e maloeloe ai | oiikou i ke ku iluna: e hoao no nae au e hoike aku ma ke ano nui, e | uluhua ole ai oukou ke hoolohe mai. "Ke hoomanao la no oe e Uilania, ma kela manawa o ka holo ana mai o ko'u hana o ka waiwai o Jabeka, maluna iho o'u, ua haalele iho la au i ka aina hanau nei. a holo aku la no na aina mamao. Aole e. kala kahiko i komohia ai ka makemake iloko o'u e hele makaikai aku uo Europa, a i ka manawa i loaa ai ke dala ia'u, ma o ka waiwai la o ]abeka. ua hooholo koke iho la au, e hooko aku i kela iini kahiko o'u. "Ke'hoomanao pn Ia no hoi oe e Uilama, he nohona nele a ilihune ko'u ame ka ohana; a me ka hoomanawanui no ka.noho ana oia mau la. me kahi mea liilii, e hiki ana ke malama mai ia makou. I ka wa i loaa nui ai ke dala ia'u, aole a'u mea e ae e hana aku ai, o ka ho< lilo wale aku no ira na mea apau, e lilo ai keia ola ana i mea waiwai. elike me ka'u i hooholo ai ia manawa. "Xo kela hoopaa i hana ia e Jabeka, no ko'u mare aku me oe, ua hele au a piha loa i ka inaina. elike no paha me ia i loaa ia oe, no ke kuleana ole o kela elemakule.ehookikina wale mai ai ia'u, e hana aku el'ke me kona makemake. Ple 7 okoa mau makahiki, mamua ae o ka piha ana o na makahiki he iwakalua-kumamalima ia'n. nolaila aole a'u hana e ae iloko o kela mau makahiki, o ka hoolilo wale no i ko'u niahele o ka waiwai. no ko'u hauoli iho, a no ka pono hoi o ko'u ohana. "Hoolako aku la au i ko'u niakuakane ame ka makuahine me kekahi uku makahiki kupono no laua e ike hou ole ai i ka pilikia, alaila ia'u i ike ai ua maikai ko laua noho ana, o ko'u lawe mai la no ia i kuu kaikuaana. ia Nele. i hoahele no'u, a holo aku la maua no Europa, no ka makaikai ana ma kela ame keia wahi, e hiki ana i ka mana o ke dala ke lawe aku ia maua. a e komo aku hoi iloko o na hauoli ana o keia aa "L'a makaukau like maua a elua i'ka olelo Palani, ame ka olelo Kelemania. no ka mea ua manao mua maua, e lilo i mau kumukula; a ao ia makaukau i na olelo o kela mau lahui elua, i hiki ai ia maua ke

hele no niaua iho. mc ka hoolimalima ole i kekahi mea, e hele pu ai me maua nui kela huakai makaikai. "Hc mea maikai ole palia keia na kekahi inau kaikamahine opio e iiana ai, eia nae, aole maua i halawai ikj me kekahi pilikia, ma ka maua wahi apau e hele ai. O ka'u mea i ike iho no maua. o ia no ka piha me ka'hauoli. a o ka nui iho no hoi o ka maua dala, heaha la ia mea nani ke manao ae e loaa, ua like me ka imo ana a ka maka, aia na mea apau imua o ke alo. a o na kaukaualii hanohano loa o Palani ame Kelemania ko maua mau hoa e kohu ai. No ka makahiki okoa, i haawi aku ai maua ia maua iho malalo o ke a o ana mai a kekahi kumu akamai loa i ka himeni, a i hoike ae no au i ka mea oiaio ea, me he mea ia aia maua iloko o ka paredai-so e luakaha la iloko o kela mau la. "Ke hala loa aku la nae ka'u hoike ana i keia moolelo imua; iiolaila e hoi hou mai kakou ihope i ole ai e poina kekahi mea ano nui loa, e pono ai e komo ma keia moolelo. Ia maua ma Ladana, ua halawai iho la au r\ie kekahi keonimana nona ka inoa o Kale Saukota. E hoopipili mau mai ana oia me au, ao ka mea ap;ki no hoi, h e keu aku ko'u hoohihi iaia. ka mea i loaa mua ole ia'u, me na keonimana e a'e a'u i kamaaipa ai. "L : a lehulehu loa ko maua manawa oka halawai pu ana t> āku a kamaaina maoli, a oiai maua ma Europa, Ua halawai hou iho la no au me keia keonimana, no ka mea e hele makaikai pu ana no oia, no ka huli ana i na makaukau e pili ana i kana oihana. "I ka elua o na m'akahiki o ko'u noho ana ma Ēuropa, a i keleahi la o ka hele ana mai o keia keonimana e ike ia'u, ua hoike okoa mai la oia, i ka nui o kona aloha, a noi mai la e lilo aku au i wahine mare nana. Oia kekahi o na kanaka keonimana, me na kalena kiekie i loaa iaia a oia no hoi kekahi o na kauaka u i, o ka mea pilikia wale no, he kanaka ilihune oia. tna paha he nui kona waiwai, ina j aole au 'e hoohakalia iho, i ka haawi koke ana aku'i ko'u ae, no j ka mare aku me ia no ka mea ua haulehia maoli no au i*ke aloha | nona. _ j "Xana ae la au i na makahikj a'u i noho ai iloko o ka nele, aia hoi kuu ohana ke noho mai la, me ke kau ana mai o ko lakou mau mahaolana maluna o'u, no ko lakou pono ; ina no kuu ae aku e mare me kela keonimana a'u i aloha ai, alaila, e hoonele ia mai ana ma-j kou, me na waiwai a makou e noke ana i ka ai hookano, ka luhi ī huli ia me ka hoomanawanui e lia'i; nolaila ua hoole aku la au i kana noi. ] "Ua ike no kela keonimana ua aloha aku au iaia, a i kuu hoole atKi aku i kona makemake, i ninau okoa mai ai oia ike kumu. Aole no au i huna iho i ka hoike ana akū i ka mea oiaio; ā i kona wa i lohe ai, kamailio mai la kela, he pilikia hiki wale no ia ke hoopau ia ae, oiai he kulana hanohano loa kekahi e hookau ia mai ana nialuna 'ona ma ka Hikina; a he pomaikai nui no hoi ke kakali mai la iaia, mai kana mau buke moolelo mai e kakau ana, e hiki loa ai ke hoolawa ia ku ko'u ohana me na uku m>akahiki kupono, a pela pu hoi e hoolako ia mai ai ko'u nolio ana, elike me ia e loaa ana ia'u, mai ko'u waiwai pono mai. "Me kela mau mea 'apau ana o ka hoakaka ana mai, i ninau hou mai ai oia ina paha e ae aku ana au e lilo i wahine nana, ke loaa kela kulana hanohano iaia ma ka Hikina. Ma kela m'anawa, akahi no au a haawi aku i ko'u ae, a ina no paha aole kuu mau makua

palupalu, a ina owau wale iho no ka mea e ola ana ma keia ao ia manawa, ina no aole au e nana i ka waiwai, aka e lilo koke aku no au i wa"hine nana, me ka hakalia ole. "No keia pan'e a'u, ua hoohauoli loa ia aku oia, a me na manaolana he nui no na ulia pomaikai, i liuli hoi koke aku ai" oia no Ladana, no ka hooikaika ana, e kau koke mai kela kulana hanohano mali{na ona. Ma Roma au ia manawa e noho ana me kuu kiakuaana. Fre elua mahina ma ia hope mai ua huli hoi 'hou mai la maua 0 Nele no Parisa, a malaila i halawai hou ai maua me Saukota. he halawai ana hoi, i hoopiha like ia ai ko makou mau manao apau me ka hauoli, a hoikeike mai la oia i kekahi leka, e hooia mai ana no ka makaukau loa e holo mai kela kulana iaia iloko o ka manawa pokole loa. •' "Iloko ō keia manawa i hoea mai ai kekahi leka mai kuu mau makua mai, e hoike ae anā, no ka ma'i o kuu makuakane, a ma k'a manao o ke kauka, aole oia e ola loihi aku ana, aka nae e hoolana mai āna no i ko maua manao, me ka hoom'akaukap no ka hulj hoi aku ina e mau ana kela kulana maikai ole iloko o.kuu.makuakane. "Ua ike no kuu makuahine, he mea maikai, $>īe, kona ka>ioha ana mai ia maua e hoi aku, oiai aole i pau ko i ka hele makaikai ana; o ka mea oiaio nae, lie make,make nui oia e akoakoa aku na keiki apau imua o ka makua, i ka ; wa e hoea mai ai na hora hope loa o ke ola ana ma keia ao. "Koi ikaika aku la au ia Nele e huli hoi maua, me ke kauka'i ole aku a loaa mai ka leka kauoha no ko maua hoi aku, no ka mea noonoo iho la au, malia paha o hoea mai kekahi ma'i ikaika loā, o ka make hikiwawe no ia o ka makua, e ike ole ai maua i kona aho hope loa. Ua lokahi mai la ko Nele manao me ko'u; aka ua lilo nae keia, i mea hoehaeha loa aku i ka manao o Saukota, me ka i okoa ana mai, aia wale no kona hookuu mai ia maua e hoi a ae aku au, e lilo mua i wahine mare nana, no kona hopohopo o hoololi au i ko'u mauao, a mare aku paha i kekahi mea okoa mawaho ae ona. "Ua haawi aku la no au i ko'u ae e mare me ia malalo nae o kekahi kuniu e hunakele loa ia ko maua mare ana, mai ka ike wale ia mai e ka lehulehu, aia a loaa iaia kela kulana hanohano, o ka manawa ia e hoike ia ae ai o ko maua mare ia ana, a lioi aku au e noho pu me ia. "Ua maikai no keia i kona manao, oiai wahi ana, mamua o ko .maua hoea ana no ka home, e loaa ana kela kulana iaia, e hopphopo ole ai au, i ka hoihoi holookoa ana aku i na waiwai apau maluna o kuu kaikunane hoahanau. Me kela manaolana no ko'u pilikia ole ina e hoolilo aku ana au ia'u iho i wahine mare na Kale Saukota, nolaila ua mare ilio la maua me ka ma-lu loa maloko o Parisa, mamua o kuu haalele ana aku i kela wahi no Ladana. "la'u 'ame Nele o ka hoea ana aku no Ladana, ua hala ē aku he mokuahi he elua la mamua aku, a he eha okoa mau la a maua e kakali ai maniua o ka lioea ana mai i ka manawa ā kekahi mokuahi hou e haalele iho ai ialaila, i loaa mai ai ka leka a kuu makuahine, e olelo mai ana ua oluolu loa kuu makuakane, a e hoolana mai ana i ka manao, aole maua e huli hoi aku aka e .hoomau no maua 1 ka hele makaikai ana, aliiki i ko maua wa e koho maoli ai, no ka huli lioi ana aku i ka home. "Ua lilo kela leka a ko maua maki.ahine i mea hoomama loa mai i ko'u noonoo, oiai he mea ehaeha maoli no ka naau, ka hookaawale koke ana mai kuu kane mai, maliope iho o ka noho pu ana no kekahi mau la kakaikahi wale no. He ekolu.mau pule a'u Oj ka nolio pu ana me kuu kane, alaila hoea ae la he kauoha ma ke ; keleknlapa, e huli hoi awiwi aku au me Nele no ka home, me ka hoohakalia liou ole iho. i "Ua aneane e hiki ole ia'u ke hoakaka ae imua o oukou, i ke | ano o kela hookaawale ana o maua, he ku maoli no i ka ehaeha ( o ka naau, ua like maoli no ,me ke kaawale anā aku o ka uhane mai ke kino mai; aole loa e hiki ia'u ke hoopoina i ke ano o ka Kale Saukota nanā ana mai maluna o'u, iaia e ku mai ana maluna | b ka uwaoo. oiai ka mokuahi e newa aku ana mai ka uwapo mai i ma ke alahele moana no ko maua home. , "Ua lioea mai maua no ka home, i ka wa kupono, e lioomaopono mai ai o pana ia maua, a e kau mai ai kana mau hoomaikai ana maluna o kana mau kaikamahine, a mahope iho o kona kauoha ana mai ia maua e inalama pono i ko maua mama o kona make no ia, a kau iho la kekahi haawina kaumaha maluna o makou, o ka oi loa aku nae, maluna o mama; ano kekahi mau mahina loihi. i waiho ai oia i ka ma i, no ka hoomanaAvanui paha hoi kekahi i ka makaala ana ia papa, me ko maua hopohopo loa, no kona ukali koke aku mahone o ka meheu o papa. "Iloko o kela mau mahina, e loaa mau ae ana kā leka a kuu kane ia'u, e hoike ae ana i ka hooka'ulua ia o ka loaa ana o kela kulana hanohaiio iaia, e hoolana ae ana no nae i ka manao, me ka liooia pu mai, a6le he kanalua no kona pii aku ma kela kulana iloko o ka manawa pokole loa. "He keu aku a ko'u piha me ka maka'u loa iloko o kela mau la, no ka mea ke hopohopo loa la au o ike ia ae auanei kela mare malu ia ana o u i ke kane. Ua pohala ae la o mama mai kona ma i mai, me ka manao ua palekana loa la oia, eia ka aole. ua loli ae la kona ma i a i ke kulana ino loa ma ia hope mai me kona lilo i kāuwa hooluhi na ka ma'i N akepau. .

"Ua aneane e piha ka elima niahina i kela manawa a'u o ke kakali ana 110 ka lohe mai i kekalii nuhoii hoohauoli mai kmi kaiu ae, no ka loaa iaia o kela kulana ana e kau nui ana; a i kekahi la, oiai no au e noho ana maloko o ko'u rumi, e kakau ana hoi i kekahi leka na kuu kane komo ana no o Xele, me kona heleheena hoihoi, a e paa ana hoi maloko o kona lima kekahi kelekalapa. 'Heaha kau mea e haawi mai ai ia'u, no kekahi nuhou hauoli?' wahi ana me ka paa no i ke kelekalapa aohe wahi mea a haawi mai ia'u, ka mea i kuleana i ua kelekalapa nei. " 'E haawi no au ia oe i hookahi haneri (lala ,ina he nuhou hauoli i'o ka waiwai maloko o kena kelekalapa,' i pane aku ai no hoi au iaia, me ko'u ku okoa ana ae iluna, a lalau aku la i ke kelekalapa, no ka mea ua lana loa mai la ko'u noonoo, he nuhou ano nui loa ia'u ka waiwai maloko o ke kelekalapa. "Wehe awiwi ae ]a au i ke kelekalapa, aia hoi. o ka mea i halawai mai me ka ike a ko'u mau maka, he nuhou e kaniuhu ai ka noonoo; a penei ka manao nui o kela kelekalapa: " 'Ua pau na manaolana. Ua lilo kela kulana i kekahi kanaka i kapaia o Wilimona. Mahope au e kakau piha aku ai ia oe i na mea apau.' "No kekahi mau minuke lehulehu, aole loa e hiki ia'u ke hoopuka ae he hookahi huaolelo, kupouli mai la, kp'u nopnoo, me na manao uluahewa he nui, o ko'ti maule aku la no ia me ka hiki ole ia'u ke hoomaopopo i kekahi mea, no hookahi pule mahope mai; a aole hoi au i haalele i ko'u wahi moe, ahiki i ka piha okoa ana o ka mahina hookahi. "Iloko o kela manawa a'u e waiho ana i ka ma'i, e kakau mau mai ana no kuu kane, me ka hoike ana mai i ke kauma.ha maoli o kona noonoo, no ke ko ole ana o k?na mau mea i kau nui aku ai, me ka hoao ana mai no nae e hoolana <i ko'u manao, e mihi pu mai ana no hoi i kona pupuahulu i .kahoouna ana mai i kela kelekalapa, ka nipa nana i hoolilo ia'u i wahine ma'i. "Wahi ana, aole loa he kahua e ae i holo aku ai kela kulana i ka mea okoa, mamuli mai no ia o ka mana o ke dala, ua lilo na hooikaika ana a kona mau hoaloha i mea waiwai ole no kona pono; e hoolana mai ana no nae oia i ko'u manao ma o kona hele liou ana aku e hooikaika i wahi e loaa mai ai he kulana hou iaia, a e kakali hoi j au me ka hoomanawanui, ahiki i kona hoike hou ana mai ia'u, i ka | hopena o krfna mau hooikaika ana. "He puupuu ikaika loa keia i kau iho maluna o'u, aole loa e hiki ia'u ke hoike ae i ke akea no ko'u mare ana i ke kane, a e huli hoi aku au imua ona, me kuu ike no aole loa he wahi pono o ka nohf) ana aku me ia; eia no nae, aia ke aloha iloko o kuu puuwai nona, ke loku hala ole la i kela ame keia minuke i ko'u ola ana ia mau la, "Ke emi mau mai la ka ikaika o kuu makuahine, me ke kau mai i ka pono o kona ola ana maluna o'u, a o ko'u manao ana ae e holo aku no ka hui pu ana me kuu kane, he hana aloha ole ia ma ko'u aoao; e hāalele iho ai i ka makua me kela kulana maopopo ole o ke ola ana. "Ua kakau mai kuu kane no kona kaumaha loa no'u, a ina paha ua hoike aku au iaia no ko'u aneane e lilo i inakuahine, ina aole oia e noho aku, aka e au okoa-niai ana oia i ka moana, no ka hui pu ana

me kana wahine. MOKUNA XLVĪ. "O e Esetela !*' i hooho mai ai o Konela Mapelakona. "īwaena o na moolelo apau a'u i lohe ai, o keia ka oi loa aku o ka piha me ke pohihihi ame ke ano e maoli," wahi ana me ka leo o ka mea i piha me ke kaumaha. "Ua piha i'o keia moolelo me ke ano e," i.pane aku ai o Mrs Mapelakona. "Aole loa au i hoike aku imua o kuu kane, no kela meahuna i pili i ko'u hapai ana o Xele hookahi wale no ka mea i 1 maopopo. I kinohi ua manao au, aia hoi a loaa kela kulana ana ,c ake nui loa ana iaia, o ka wa ia a'u e hoikp aku ai iaia .no ko'u :hapai ana; no.ka mea ina paha no ko'u hoike e aku iaia, mamua ae 0 kela meinawa, āole ana e nele kona kauoha okoa ana mai ia'u e liuli hoi koke āku au imua ona. "Aole loa e hiki ia'u ke kauoha aku iaia e holo mai, o lilo auanei ia i kumu e hiki hou ole iho ai e hunakele ia ka .meahuna i pili 1 ko maua mare ia ana; a he hana hawawa loa no'u, ka ae ana e | haalele iho i ko'u mau waiwai, a hoi aku a noho nie kuu kane, iloko o ka hele ame ka ilihune, ka mea a'u i hoowahawaha loa ai. No kekalii manawa, ua ku a hehena maoli ko'u noonoo, no ka'a mea e hana aku ai. Ke waiho mai nei kuu mama iloko o ka ma'i, a ua kono ia mai au e hoolimalima aku i kekahi ; mea malama ma'i, a e hoolako aku iaia me na mea kupono, e hiki ai ke hooloihi ia kona mau lā e ola aku ai. "Ina paha 110 ka maopopo ae, ua uhakj gu i ,na kumu hoopaa i hanā ia maloko o ka palapala kauoha hooilina a Jabeka, ehia mea aloha owau, i ka maopopo ole o kahi e. loaa mai ai na .elala, no ka uku ana aku i na hoolilo nui hewahewa no ka pono o ko makou noho ana. Oka mea oi loa aku oke kaumaha, maihea mai la e loaa ai ke elala, no na pono o ko'u hanau ana aku, a pela me ka malama ana aku i ka'u bebe? Akahi no iloko o kela manawa, a ala mai ka manao mihi iloko o'u, no ko'u pupuahulu loa o ka wikiwiki koke ana aku e mare ia Kale Saukota, eia no nae, aole ia i lilo i mea nana e hoēmi iho ai i ko ? u aloha iaia he hookahi iniha. " 'Pehea la au e hana aku ai?' i ui aku ai au imua o Nele i kekahi la, ia maua e noonoo ana no na poino ama na popilikia e kau mai ana imua o ko'u alo, ina no ka ike ia ae o ka mea a'u i hana ai me ka malu loa? " 'Eia ko'u manao e Esetela,' i pane mai ai o Nele no ka'u ninau iaia: 'He hana maikai ole loa keia, a he hana ku no hoi i ka lokoino, me ka hoohaahaa, eia nae, o ke alahele wale 110 keia a'u i ike, e hiki ai ia oe ke hana aku, oiai ua loihi loa keia manawa.llo ka mihi ana. E hoao kaua e hana elike me ka maalea, i wahi e mau ai kou kuleana i kou mahele o na waiwai,o Jabeka, me ka ike ole ia mai o kekahi hewa i hana ia e oe, a he mea pono hoi, e noho pouliuli loa o mamamo keia hapai 011; a no kona pono wale no, pela iho la au e hoolala aku nei i keia mea imua ou e kuu kaikaina. Ina aole ka makuahine o kaua, ina ua olelo koke aku au ia oe, e hoihoi aku i ka waiwai oka mea i uhaki ole ika aelike i hana ia. Heaha auanei ka Uilama Mapelakonā mea e makee wale mai ai no i kou hapa o ka waiwai, 110 ka mea ua lawa oia i kona mahele; a ina no ka holo aku o ka waiwai maluna o Robaka Dale, he hookahi no ana liana ike, o ka huna iloko o ka lepo; nolaila oka mea pono wale no i ko'll manao, o ia ko kaua naa malie ana i keia waiwai, a malia o loaa na I ulia pomaikai ia Kale Saukota, ia wa e hoihoi aku ai i ka waiwai maluna o Mapelakona; o keia iho la ko'u manao, a pehea la ia ia oe? " 'Ua loihi okoa keia manawa ou i ma'i ai, a ke emi aku nei kou ikaika, e pono ai e loaa ia oe ka ikaika hou, ma ka hele holoholo ana :io kekahi wahj mamao. No keia manawa, aole he pilikia o mama, ua hiki ia kaUa ke kauoha aku ia Miss Wilifona, kela aikane kahiko ana, no ka hoi ana mai e noho.pu me ia, i ole ai e hookaumaha ia aku kona noonoo, no kou kaawale ana mai iaia mai. Pehea la keia i kou manao?' . ; . .. " 'Aole e hiki ia'u hookahi wale no ke hele ma keia huakai hoolana ma'i, o kaua no e Nele ke hele pu,' i pane koke aku ai au iaia, me ko'u noke okoa ana i ka uwe. " 'Heaha auanei ko'u kumu e nolio iho ai mahope nei, a hookiiu hookahi aku au-ia oe e hele! He keu no hoi, ua lilo au i hoa hele nou ma na wahi apau, nolaila he hana lokoino na'u, ka hookuu hookahi ana aku ia oe e hele me kuu ike no ua kokoke loa mai kou manawa e hanau aku ai i ka bebe; nou hoi ka pilikia e ke kaikaina, o kaua like iloko o ia pilikia, a ia kaua no nalo na mea apau/ alaila hoakaka piha mai la kela i kana mau hoolala ana no ka maua mea e hana aku ai. O ka kaua mea e olelo aku ai,ia mama, a i ko kaua mau hoaloha, mamuli o ka maikai ole o ko kaua mau ola kino iloko o kela mau la akn nei, pela iho la kaua i makemake ai e hele aku e hoolanalana ma'i ma kekahi 'wahi, aole ia e lilo mai ana i kumu e hoohuoi ia ai, he kumu okoa loa ko kaua mea e ake nei ika hele. E hele kaua no kekahi wahi a kaiia i kamaaina ai, ma ke ano hoolalau wale no, a mailaila aku no ke kulanakauhale o Bosetona, kahi i malihini loa ia kaua, a aole no hoi he hookahi mea maloko o kela kulanakauhale i ike mua ia kaua, ma ia ano iho la, e nalowale ai kou hanau ana i kau bebe.' ( (Aoli i pau.) ,