Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 43, 22 October 1915 — LIIA NA PILIPINO PEPEHIKANAKA EKOLU O KAUAI Ma ke Kakahiaka Poalima Aku Nei i Hala ka Lakou Uku Ana me ko Lakou Mau Ola i ke Karaima a Lakou i Hana ai ma ka Amana Likanaka [ARTICLE]

LIIA NA PILIPINO PEPEHIKANAKA EKOLU O KAUAI

Ma ke Kakahiaka Poalima Aku Nei i Hala ka Lakou Uku Ana me ko Lakou Mau Ola i ke Karaima a Lakou i Hana ai ma ka Amana Likanaka

hlike mo ia i ]fooliolo ia ai, o na Pili-i-ino pepeliikanaka o Kauai mai ai na l:.kou i pepelii hoomainoino i kekahi niau Kepani kanu kapiki, ua kau ia aku ku hoopa'i make malwna o lakou no ko lakou uku ana me ko lakou mau ola no ka lakou karainia i hana ai maluna o ka amana likanaka nialoko o ka halo-1-liahao o Kawa. O keia na Pilipino i hoolaha mua ia «ku ai na lakou i pepehi ia Wada, Jfce Kepani ma ka ]a 16 o lune ' hala ma Kauai i liahau ia ka wahine me ka }.anku laau a lilo oia he wahine inoino 0 ka noonoo ma ia hope mai, hahau ia kekahi keiki me ka pauku laau a he elua mau keiki ī ki ia me ka pu, o ka hope loa o ka lakou hana oia ke pulii ana i kahi hale mauu o kela poe K«1 ani i ke ahi me ka manao i nalowale ka lakou karaima i. hana ai, eia nae, aole i nalo no ka mea, aole i make kekalii keiki, a na ia keiki i kaualako i ka maknahine ame na iwaho tī3 kekahi wahi mamao loa mai ka hale aku, eloaa ole aku af i na ula ahi. He poe kanaka opio wale no keia ma»i Pilipino a pau ili ia ai. O F. Hirano, lie iwakalua-leumamakāhi ona mau makahiki; Juan Coronel, he iwakalua-ku-mamalua makahiki, a o Poneiano Cola-

pte f oia ka mea oo iki ae o lakou, ho iwakalua-kumamaono ona mau makahiki. Ua lawe ia ae ko lakou mau kino npau a kanu ia maloko o ka pa ilina ma Makiki, kahi i kanu mua ia ai o Ua poe i make aku niamlia elike me ko lakou make ana. Ma kela po a ao ae li ia lakou, ua ku kiai ia lakou me ka makaala loa o kaawe ia lakou iho mamua o ke kau ia ana aku i ka amaua e na kiai o ka halepaahao. No na manawa lehuleha mamua aku nei o ke kahunapule Kakol;ka Yalcnttine ka mea hele niau ae iloko o ka halepaaliao e pule ai i ka po»* e niake ana o keia ano, a oia no Ua niea nana i pule iho la keia poe. Ma ke kakahiaka Poaha aku ka kona konio mua ana aku e haipule me lakou. Oia wale 110 ka mea liiki iaia ke haiia aku no lakou o lea pule. Ua hoohiki aku oia imua o lakou e hooikaika aua oia tna ke noi ana a«u i ke Kiaaina e hoemi ia mai ko lakou mau ukn hooI>a'i, eia nae, ua hui oia me ke Kiaaina a ua hoike aku i kona manao i ke Kiaaina, a oiai, ua hooholo mna no ke Kiaaina i kona manao e kau ia aku ka hool>a'i make nmluna o kela poe Pilipino, Lua hiki hou ole iaia. ke hana.aku j kekahi mea pono no lakou no ka mea, ua kakauinoa ke Kiaaina i ka palapala hoopa'i make. He koa loa keia Pilipino ma ka manawa a lakou i pe pehi ai i na Kej)anl, eia nae, nia ka nianawa a ke kahunapule Kakolika Valentine i hoike aku ai ia lakou i ko lakou la e kau ia ai ina ka amana ua hoike mai lakou i ko lakou- maka 'u inr ka lilo o ko lakon la e li ia ai i Akun lapu ia lakou i ka po. ame ke ao, ak.i rae„ aole lakou i maule ma ko lakon manawa i kai ia aku ai no kahi o kn amana likanaka.

Ma ke ahiahi Poaha nleu kA ho ma i himeni ka i mele ia mai e kekahi poe elinia oloko o ka halepaahao no ka hoo hauoli ana ia lakou no ka nmnawa hope loa mainua o ko lakou ike hope Ida ane i ka malanialama o ka la, mamuli kela 0 ka lakou noi ponoi i ae ia niai ai kela poe e himeni mai no lakou, a me he mea la he hora kaniahao loa paha ia i: lokou. Maloko aku ka o na puka kel:> poe Pilipino e kuku aku ai hoolohe f mai ka poe himeni. Na Pilipino Nawaliwali ka i Li Mua Ip O Coronel anie !Erano ka i li inn.° ia. Aole paha ia oko laua manao, akr. nae, mamuli o ka ike ana o ka lunn 'iaahao o Colaste ke kanaka kino ikaika, pela oia i waiho ia ai a fnahope 1 kona wa nae e leu ana mn kahi o k? amana likanaka ua ike ia aku kona anr inaule ana iho, eia nae, aole no ka na waliwali maoli 6 kona kino, aka, no k;» raa loa i.ka haulioa ia nna me ke kala pu. Ma ka hora ewalu ame iwakalua ku n-amalua minnke i kai ia aku ai o Co ronel amo Hirano no kahi o lea amana likanaka. Ua oki ia ae ke kaula ma' ke kania-i ae o Hirano iloko o umi-ku mamakolu wale no minuke, a no Coro nel oia ke kanaka oi aku o ka haa lulu ame ka maka'u eia nae, he umi-ku mamaiwa minuko koaa lewalewa ana n hiki i ka hoike ana ae o ke kduka ih ka pau loa anA o kona hanu. Iloko e keia manawa e li i a aua o na Pilipin mua elua, aia mau o Colaate iloko ( !.fna rumi kahi i noho mai ai kakali »u ' ona hopena, me ke kiai mau ia e ke '<ahi makai, eia nae, e lohe aku ana nr ■:.ia i ka hauhoa ia ana o kona mau hoa Ma kona manawa i li ia ai he umi-kn u.amaiwa ininuue ame eiwa hapaumi se | i<ona make loa oia. Aole hookāhi o kela poe i oni a pa kaawili a kupaka elike ine kekahi po< i 'i ia ai mainua, ia haule ana no lewn lewa malie me ka wili malie loa ahik i ka hoike ana ae o ke kauka ua inak( 'oa, a hookau ia iho iluna o ka ma nele e waiho ana malalo ae o ko lakoe inau wawae a kaikai ia aku iloko o ky papaihale, kahi e waiho inai ana na )>a hu no lakou. Ona Kauka W. L. Moorr aine W'. W. Cresa, o ke aupuni Amerikn na kauka na lāua i lawelawe i na kino make o kela )>oe Pilipino. T ka makaukau aua o na pahu kupapan, ua hookau ia ae maluna o ke kaa 0 ka halepaihao a lawe la aku no ka ilina o Makiki, kahi 6 na lua o lako.i 1 eli miia ia ai e na paahao he la nia Piua aku. j