Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 44, 29 October 1915 — PAA HE PILIPINO I HOOHUOIIA OIA KA PEPEHIKANAKA O ke Kalaiwa Kepani Ame ka Wahine Kepani Nana i Holoi ka lole na Hoike HE MAU HOA KONA I KOKUA PU MA IA HANA Na ka Nupepa Midget o Kohala i Hoike Ae i na Hana Hoowalewale i na Kaikamahine [ARTICLE]

PAA HE PILIPINO I HOOHUOIIA OIA KA PEPEHIKANAKA

O ke Kalaiwa Kepani Ame ka Wahine Kepani Nana i Holoi ka lole na Hoike

HE MAU HOA KONA I KOKUA PU MA IA HANA

Na ka Nupepa Midget o Kohala i Hoike Ae i na Hana Hoowalewale i na Kaikamahine

• '.i !:i krkalii o )i:i a»o !i»n:i : i. : ik<- i:< mnloUo o ka ap*i- <• K-.l.ih, kalii o k* 1 kaikamaliine ••••;•< !u !i*-(.ni.<iiimino Ja ai i lioike ia •- •'"> • <• !.a Miilf»ot. o Ko- , lnaa aku i Hilo a i hoouna i ui<:t!i'>u iaiu'i n Iioopuka i? ac, • ;m«- i.i <• iko ia ana nia ka iiki- • • i'.iio iM-i jiciu'i: ■ ■ '' ». ' »I-.atolia l'H,— <) kola pepolii- ' "'iio ia ana o Haliaka Kunane, .< :• ;>u:;i 1»:iiHawaii unii-kumama-:iiiiki maioki) o Kohala ol'ia - • i '■•> aku noi, o ka liua awahia • i :>ha ii'i'almla i hoowalewale i*i • m ;iurihiiie liele kula o ia a- > ; li.iakaka a ka nupepa Ko- * • !>" nupepa puka pule i ■' "<ia ae nialoko o ia apana. !l i 'lr< kaikamahine e hoi aaa-nia > :<l.-ilu«le no kona home mai ke »kn. ua hnowalewale ia oia a i ole l •' M" 1 a a >« ahiki i ka liolo ana " " !-:i neilako a malaila i popehi :••» 'ti i » i ka pahi a make. L'a ia k«.!ia linia, mo ho inea la ua Mika oia e pale aku i ka pahi e • ia ilio ana iaia e ka moa nana He mau moku leliiilehu '■••• <• kona kino a ma na lima ka • •'' 'ke ia ma ka manawa i loa'i •i k»na kino, me ke kania-i i oki i 'i.Mi'.-ima a mamnli o ia moku " 1 .<•!!'« kania i oia ke kumu mao- " • 1 *•' i make koke ai oia, pela ka ' '••»•■ r*. 1 a- h« Pilipino i ka Hopu ia 'i _l.iv,. \"ilinuyra, he I'ilipino, e paa 'a i'>ko o ka halopaahao ma Kai- !>•■•>>:< j keia maiiawa. ke kanaka " '' , i'i naua i pepehi maniuH o i. Ti,:<n ike e kuhikuhi maopopo ka mea popohikanaka. Ma .•<::•: • <> !:a Makai N;ij Pua he m.'iu i." l.ola I*ilij>īiio i komo pu me > i.iia k«iraima. a no ia manao " i !•< !a ke hoomau ia mai la >io "• -i:-! i na I'ilipino aku i koe, nie '<:i"!ana e loaa aku ana no la>ia < " i paha. Ma keia l'oakolu iho • •• ia aku ai keia hihia maimi i ■:-.•<• kiekie Teritore no ka ninai'i a?;a. : n ka Makai Nui Pua ana mai he elua ana mau 1 loa ko laua ikemaka i"ijinura ma kahi kokoke Ioa i > ai o llaliaka Kunane. l T a ' •": i'iai kekahi !ono e ololo ana *a aku e Vilinu«ra mahope ni-.i 1 ;-pee he waiwai i ike mau ; ■<■ i.."ikamahine i make: he K--ila wa kaa otoni(4>ile kekahi e "■ r.na imua o ke kiure no kaea • -e ai oia ka pii ana mai o -i'a a kau iluna o kana kaa nia ••'•■ i niamao loa mai kahi mai •"''ī'oa i hana ia ai ma kela 'a •■•''■•■, ia ai ke kaikamahine, a he :\'hi:kohu koko mahina o kona lua :«me kona mau lole e komo J>nri ka Moolelo "" Koī.-hi Sugiyaraa, ke kalaiwakaa •' i.ile i hoopu ia ai no ke koinohia ••".-< īlnko o ka hihia pepehikanaka, '•'"■•kini hou ia aku oia no ka liolo ( -kn i Uiio mahope o kona kāuoha 1 aku e hoea ae imua o ke kiure " k<»roncro no kona ninaninau ia '•■' i :!:ai. manan nei niakou aole e hoolau- : 'i ana kona alelo a e hoike aku "ia i ka moolelo pololei loa no kana " ''iea apau i ike ai e pili ana i koua :<na i ke kanaka me na lima ame i haukae i ke koko mai K> -ku ahiki i ka Halewili ko Uniona a hookuu aku iaia ma kekahi

wahi mahope aku o na hale o na limahana.

Eia mmiua ona i leeia manawa '<a hana o ka hooiaio ana aku imua o ko I<iure kiekie o ke Teritore i ke kumu o kona hoike.koke ole ana ae i na hiakai i kekahi mau hiohiona hiki ke hooliiioi ia ana o ka ike ana maluna o ke ].anaka ana o ka lawe ana. "Ua hoike ia mai keknhi lono ua ]«>aa i na makai ka wahine Kepani r.ana i holoi i ka lole haukae i ko koko o JoBe Vilinugrn, ka Pilipino i liopu ia ai ma ke auo hoohuoi rtana i pepehi a make o Haliaka Kunane; ma Ua olelo a kēla wahine ua oki ia oa 1 i.lima o ka palule o Vilinugra mamna 0 ka haawi ia ana maj iaia e holoi. "O kekahi mea huna lapuwale loa i y|i āe ma kā wa e ninaninau ia ana 'i'aihihia pepehikanaka, oia ka hoike ia ana kekahi pu-a leka ame na kii i in 'i "ia ,o kaikamalilne hele "kula 1 hoouna ia'.aku ma ke ano ma-lu loa i na Pilipino ofeko o kela apana." Me he mea. la hē hana keia i uln mai mamuli o 3ca. hookuiikuu wale ia nna ona kaika mahi^e^.tiele mau ina nha hulahula a na lakon e lawelawe ana ia ano iiana—ma !ta mea i maa mau ia aole na na Piliplno iu hana a na lakou i hoowalewale i t\A kaikamahine Hawaii hele kula e holo v;nle maluna o na kaa ototmobile aino kekahi mau hana .e ae e pahele ai i ko lakou mau noonoo, no ka hui ana a hulahula pu me na keiki Pilipini. Ma ka hapanui o ka manawa' ua ike : a ka huikau ana o' na kaikamahine me na Pilipino. Ua a'o aku ka nupepn i ka lehulehu no ka hopena o ia lawe hele ia o na kaikamahine rnnluna o na kaa otomobile, a he mau liana hoao ka i hana ia e hoopau loa ia ia ano hana, aka nae, ua ae mai la no na makua i ka lakou mau kaiU; mahine e hele me kekahi makua kupono ole e ukali pu ai me lakou i na hale hulahula, "Ua koi ia mai ke kalele nui ana o ko makou mau pponoo maluna o keia mamuli o ka lehulehu !oa o na keiki pooole i hanau ia mai he mau hna i eili pololel loa mai mamuli o keia mau huikau ana. Ua pololei loa ka Buke kahiko ma kana hoaKaka ana, 'O niea lulu i ka makani e ohi no oia i ka puahiohio.' "Aia'maloko o kekahi 6 keia mau leka i hoouna ia mai i kekahi o ua kaikamahine hele kula i lilo mai ai i na makai mailoko mai o na rumi o na PiUpino i hoohuoi ia ai. o ia poe Pilipino kekahi i ike i kekahi mea e pili ana 1 ke karaima pepehikanaka, ua kakau ia maloko penei: 'Ke lawe pu nei au i kekahi pu panapana me a 'u i na po apau, no ke kumu ua maka'u au i kekahi mau kelki kanaka o hoopoino mai ia'u mamuli o ko lakou lili ia'u nou,' Malia aole I pau ka pa nna a ka 'makani puahiohio' o ke karaima maloko o ka apana o Kohala, eia hou aku no paha a hoea mai.''