Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 45, 5 November 1915 — NA HU-HA O KE KAHUA MA'I. [ARTICLE]

NA HU-HA O KE KAHUA MA'I.

Iloko iho la o ke kahna ma'i ke kakauolelo o ka papa ola K. B. Portler aine kekahi haole noii i na inea ino o na meaai, eia nae ka mea apiki, aole paha i hele i ka hale lole bipi, aia nialaila na pahu kamano ili palahe, a ina no Honolulu keia niau pahu kamano ino, no ka puuopala o Kakaako ka ilina. • i Aole no h#> lono i lohe ia no ka laii'a hana i konia mai la, o ka lono i pu-a ae he hele hoomaha, a o ka mea i iko ir» i ko laua inau la i noho iho Ta, he hele e ki nianu, a e ki dia. Eia ka : inau a ka meakakau: Aole anei he !;anawai e pafia ana i ke ki holoholona i ka la Sabati? he ku i ka weli ke nana rku i na «kanaka hana i ka hele o ke l.oko a h.iukae na lole aahu me he mau kanaka la i hana i ke karaima. Limaikaika ia Kekahi Lede Ma ka la 20 o Okatoba, ua hiki :ie kekahi mea i ano keonimana ole ma <;a hale hnawi laau o ka papa ola a ha]>apa ae la i ke kiowai kapu o Limaloa. Eia kahi moolelo pokole i hoike ia mai ie ke kiu hanu meahou. O ka lede i hoeha la 110 ka Bishop īīome a o ke keonlmana hoi nowaho i»o oia. Ma ka la i hoike ia ua hiki mai la ka. lerle ma ka hale i hoike ia, oiai ka le<le e ku ana iho aku la na lima huluhulu o ka hana keonimana c»le, i ka. manawa mua, aole 110 ka lede i pii ka ena, pela no ka lua o ka manawa, a i ke kolu o ka manawa, ua oolea loa paha na lima o ke Koolaa a ua loaā paha ka hoomaopopo ana i ka leele, ke hana'ia aku nei oia i ka hana i ku ole i ka hana keonimana. Ua hoomaka oia e uwe, a hemo mai ke kauka iuai koha keena hana mai a kauoha ia e haawi i ka Oihana makai. Hiki mai ka oihana malyn-i paa iho kuu makainaka maikai ma ka lima 0 ke aupuni, a ma ka la 21, ua noho l r a aha e hoolohe i ka hihia, he liana hoohilahila ke knmu hoopii, a hoopa'iia he $8 me ke koifta. Ma ka hoike mai a ke kiu hanu meahou, ua pilahiohio na likini o ka mea lima ikaika, na paa aku ke kiu i ka inoa o ka lc<le ame ke keonimana, ina 1 hoike ia mai i ka mea kakau ina na huaipau ia akū na nihoniho aole he makemake o ka meakakan e hana ia na 1 ana ino. Pau Elua Waa i ka Nohaha Ma )<a po o ka la 26 o Okatoba, 191:"), iyi nui ke kai ke hele la a hiki i kahi i maa mau ole i ka pii ia e ke kai. Ma ka uwapo o Kalaupapa, he waapa 110 Uha ua lawe aku ke kai aole he apana i loaa mai, a ma ke awa pae waa o B. Fome, Kalawao, he waapapa no Mr. Kaiwi Aole no he apana lawe o,na ma ia wa"hi hookdhi, ua aneane no e lilo i ke kai. Nui ke Kai Ma ka- po i 'hoike ia oiai ka meakakau e moe ana ma kona wahi moe, me he mea la e hapai ia ae ana ka moe iluna a ma ka hoomaopopo ana a ka meakakau me he mea la ua lewa olalo o ke kahua 'ma 'i me ke kai i īuea nana e hooia mal penei: Aia ma ka pmi o Kauhako, he pim mawaena o Kalawao me Kalaupapa, he kiokai nui, aole he i'a e ola, koe wale nr ka opae, a ma ka hoomaopopo ana a ka meakakan' aia mawaena o (500 me (■'oo kapuai ke kiekie mai ka ilikai ne keia puu a ma kahi o % mile mai k? kai mai ka home o ka meakakau, a i ke ao ana ae o ka la 19 ua malie loa ke kai ua ai manu 'nae ke kai ua pa i helu papalua. Hookul ia he waapa lawai'a Ma ka la 21 o OKatoba, ua hookui ia e ka hope- o ka mokuahi Likelike he waapia- no ka meakakau, a ua moku ke' k'aula i hoopaa ia ai ka waapa i ka heleuma, a na puhi ia aku e ka makani a ua kii aku kekahi poe, he eono a i ole he ehiku, a no ka piha i ke kai — oiai aolē i umoki ia ka puka- liu, ira lioi hou mai lakou no ka aina a oiai ke kapena makai malaila Arthur Kauihou, ua ka ia. ka liu a pau kau aku eia me na keiki no lakou keia m.iu .inoa Nailima, Kamai, \Solomoha, Momoa, me CareSeo he eha i<a uui alualn aku la i ka waapa poino ma kahi o 1 mile a oi aku loaa aku la a koihoi ia mai, a pili i ka uwapo a ua iiai ia mai la ka lono i ka ona nona l a waapa, ōiai oia aia no i Kalawao !.ē 2 mile a oi aku a emi mai palia, a ma ka la 22 ua hiki aku ka meakakau a ona lioi noua ka waāp'a, ma ka hoomaopopo i.a ana 0 na mea i poino oia j keia o kekahi omole wai nui nona na | galani 8 na noha ia na pono meaai hui akn fiui mai, ka laau o ka hale, i.a haki ia kekahi wahi o T<a papa omna 0 ka ihu ua noha ia na pono lawai'n ua pu«u i ka ua, ke kapuaīii ua lepohao ia, o ka ipukukui ua noha ke aniani a he nui aku, a ma ka hoomaopopo ana 1 na poho ua piha ke kānalima dala k«i hni ia me ka poe na lakou i kii me ka waāpa, a o ka waapa no ia i noha īhō la ma ka la 20 a ke ku oloheloue nei k« waapa me ka hale ole, ke nou nei ka ua me ka makani. Ke haāwi akn nei ka meakakau a ona hoi o ka' waiwai i hoopolno ia i ke kapena makai ame na keiki i hoike j»n | i ka mahalo nui i komo ka naau i piha i ke aloha a o ka hana a oukou i'hana ai he hana e h.ookaulana ana i ko oukou mau inoa a nona ka nioto Na k«ki a ke Aloha, e hoomau aku i na ha'na aloha i ka hoakanaka, ke noi ae nei ka meakakau i na maija lani e

huawi ilio i na lioo[ioinnikni ann ia oukou. Paina Hoomanao Ma. ka la 23 iho la no o Okatol»n, 1015, ua hoala ae o Mr. Nnunhi me Piek Lahaina, he papaaina hoomanao i.o Mts. Puarose no na pllia ana o ka niakahiki o ko Puarose moe ana i ka moe kau a moe hooilo ma ka papaainn \»a hoopiha ia, ka poi kalo uouo o Waikolu, na puaa momona o Kalawno ame Kalaupapa, ke ake bipi, na opihi i ee i ka paala o Mokio na meaono, so<la wster, na opae maliikihiki o Waikolu, na hoio moe anu, a he nul aku. Ua kono ia ka poe i hele aku e ala pu i ka, po o ka jrru?a ! moe, a he p>)e no kekahi mawaho ae. Ua ai, ua in:i nole i laua aku ka menai ua pahola ia inai ke koenn o na meani i kn poe lima hnna a poe e ae no. Hoolollloli ia na Hann Ua loaa mni la ka lono mai ke kin hanu meahou, ua hoonee ia ae o Sam Tona mai kona noho luna ana no ka haukipila oki, a i ka paipai laau no ka hale haawi laau o ka papa ola, a o Mr. Jno. V. De Ooita mai kona noho kakauolelo no ka hale kauka, a i ka noho luna ana ma kahi o Mr. Sam Tona a ma kahi o ,T. V. DeCoite Aiona hapa Pake malaila he mea ike kakau pokole. Hoopau ia Eekahi Mau Makai Ua hoopau ia o Mr. Kapnhu mni kn inkkai kiai po a o Mr. Wailele aku la ma kona wahi, a o Jif. Kea Kaihanui mai ka makai halepaahao, a o Mr. .T Kanikau ma kona. walii, aole no i hoike inai ke kiu lianuhanu mealiou i ke kumu a mau kumu o ka hoopau ia ana ma lia paha he komo like ole i ke kamaa luki. Nui ka Ua IJe mau la ua keia o ke kahua ma'i nei ke nliuli mai nei ka aina a ko uln mai nei na mea kanu o na ano like ole he mau la pa make ole keia o na ma'i. Ua lawa paha kaua mannei a no kekahi wa aku. Kou oiaio. S. K. M. WAIKAKULU.